Advances in Applied Economic

Research Proceedings of the 2016

International Conference on Applied
Economics ICOAE 1st Edition Nicholas
Tsounis
Visit to download the full and correct content document:
https://textbookfull.com/product/advances-in-applied-economic-research-proceedings
-of-the-2016-international-conference-on-applied-economics-icoae-1st-edition-nichola
s-tsounis/
More products digital (pdf, epub, mobi) instant
download maybe you interests ...

Advances in Time Series Data Methods in Applied

Economic Research International Conference on Applied
Economics ICOAE 2018 Nicholas Tsounis

https://textbookfull.com/product/advances-in-time-series-data-
methods-in-applied-economic-research-international-conference-on-
applied-economics-icoae-2018-nicholas-tsounis/

Advances in Panel Data Analysis in Applied Economic

Research Nicholas Tsounis

https://textbookfull.com/product/advances-in-panel-data-analysis-
in-applied-economic-research-nicholas-tsounis/

Advances in Applied Biotechnology Proceedings of the

3rd International Conference on Applied Biotechnology
ICAB2016 November 25 27 2016 Tianjin China 1st Edition
Hao Liu
https://textbookfull.com/product/advances-in-applied-
biotechnology-proceedings-of-the-3rd-international-conference-on-
applied-biotechnology-icab2016-november-25-27-2016-tianjin-
china-1st-edition-hao-liu/

Experimental and Applied Mechanics, Volume 4:

Proceedings of the 2016 Annual Conference on
Experimental and Applied Mechanics 1st Edition Yong Zhu

https://textbookfull.com/product/experimental-and-applied-
mechanics-volume-4-proceedings-of-the-2016-annual-conference-on-
experimental-and-applied-mechanics-1st-edition-yong-zhu/
Proceedings of the 7th International Conference on
Advances in Energy Research Manaswita Bose

https://textbookfull.com/product/proceedings-of-the-7th-
international-conference-on-advances-in-energy-research-
manaswita-bose/

Advances in Systems Science: Proceedings of the

International Conference on Systems Science 2016 (ICSS
2016) 1st Edition Jerzy ■wi■tek

https://textbookfull.com/product/advances-in-systems-science-
proceedings-of-the-international-conference-on-systems-
science-2016-icss-2016-1st-edition-jerzy-swiatek/

Methods of Economic Research Craftsmanship and

Credibility in Applied Microeconomics Darren Grant

https://textbookfull.com/product/methods-of-economic-research-
craftsmanship-and-credibility-in-applied-microeconomics-darren-
grant/

Experimental and Applied Mechanics, Volume 4:

Proceedings of the 2015 Annual Conference on
Experimental and Applied Mechanics 1st Edition Cesar
Sciammarella
https://textbookfull.com/product/experimental-and-applied-
mechanics-volume-4-proceedings-of-the-2015-annual-conference-on-
experimental-and-applied-mechanics-1st-edition-cesar-
sciammarella/

Applied International Economics 5th Edition Richard L.

Sprinkle

https://textbookfull.com/product/applied-international-
economics-5th-edition-richard-l-sprinkle/
Springer Proceedings in Business and Economics

Nicholas Tsounis
Aspasia Vlachvei Editors

Advances in
Applied Economic
Research
Proceedings of the 2016 International
Conference on Applied Economics (ICOAE)
Springer Proceedings in Business and Economics
More information about this series at http://www.springer.com/series/11960
Nicholas Tsounis • Aspasia Vlachvei
Editors

Advances in Applied
Economic Research
Proceedings of the 2016 International
Conference on Applied Economics (ICOAE)

123
Editors
Nicholas Tsounis Aspasia Vlachvei
Department of International Trade Department of International Trade
Western Macedonia University Western Macedonia University
of Applied Sciences of Applied Sciences
Kastoria, Greece Kastoria, Greece

ISSN 2198-7246 ISSN 2198-7254 (electronic)

Springer Proceedings in Business and Economics
ISBN 978-3-319-48453-2 ISBN 978-3-319-48454-9 (eBook)
DOI 10.1007/978-3-319-48454-9

Library of Congress Control Number: 2016955838

© Springer International Publishing AG 2017

This work is subject to copyright. All rights are reserved by the Publisher, whether the whole or part of
the material is concerned, specifically the rights of translation, reprinting, reuse of illustrations, recitation,
broadcasting, reproduction on microfilms or in any other physical way, and transmission or information
storage and retrieval, electronic adaptation, computer software, or by similar or dissimilar methodology
now known or hereafter developed.
The use of general descriptive names, registered names, trademarks, service marks, etc. in this publication
does not imply, even in the absence of a specific statement, that such names are exempt from the relevant
protective laws and regulations and therefore free for general use.
The publisher, the authors and the editors are safe to assume that the advice and information in this book
are believed to be true and accurate at the date of publication. Neither the publisher nor the authors or
the editors give a warranty, express or implied, with respect to the material contained herein or for any
errors or omissions that may have been made. The publisher remains neutral with regard to jurisdictional
claims in published maps and institutional affiliations.

Printed on acid-free paper

This Springer imprint is published by Springer Nature

The registered company is Springer International Publishing AG
The registered company address is: Gewerbestrasse 11, 6330 Cham, Switzerland
Preface

The International Conference on Applied Economics (ICOAE 2016) has been co-
organised in 2016 by the Department of Finance and Economics of the University
of Nicosia, Cyprus, and the Department of International Trade at Kastoria of the
Western Macedonia University of Applied Sciences, Greece, after the kind invitation
by the Head of the Department of Finance and Economics of the University of
Nicosia Dr. Spyros Hadjidakis who is also a co-chair of the conference.
ICOAE is an annual conference started in 2008 with the aim to bring together
economists from different fields of Applied Economic Research in order to share
methods and ideas. Applied economics is the field of economics that combines
economic theory with econometrics to analyse economic problems of the real world
usually with economic policy interest. The topics covered by the articles presented
at ICOAE 2016 include applied financial economics issues with wide geographical
dispersion, applied microeconomics with a focus on specific economic sectors
of various countries, applied macroeconomics with interesting policy conclusions
for the specific countries used in the analysis, applied international economics
with interesting conclusions about the effects of globalisation process and applied
education and health economics with conclusions regarding welfare.
All papers presented in ICOAE 2016 and published in the conference proceed-
ings were peer reviewed by anonymous referees. In total, 96 works were submitted
from 32 countries while 64 papers were accepted for presentation and publication
in the conference proceedings. The acceptance rate for ICOAE 2016 was 67 %.
ICOAE 2016 had the following keynote speakers who are scientists with a major
contribution in their fields (in alphabetical order):
Prof. George Agiomirgianakis, Hellenic Open University, Greece.
Prof. Kostas Karantininis, University of Copenhagen, Denmark—Swedish Univer-
sity of Agricultural Sciences, Sweden.
Prof. Ian Steedman, Manchester Metropolitan University, Senior Research Fellow,
William Temple Foundation, Honorary Research Fellow, University of Chester,
United Kingdom.

v
vi Preface

Finally, the organisers of ICOAE 2016 would like to thank:

• The Scientific Committee of the conference for their help and their important
support for carrying out the tremendous work load organising and synchronising
the peer reviewing process of the submitted papers in a very specific short period
of time.
• The anonymous reviewers for accepting to referee the conference papers and
submit their reviews on time for the finalisation of the conference programme.
• Special thanks are also due, as I have already mentioned, to Dr. Spyros
Hadjidakis, the Chair of the Department of Finance and Economics, for accepting
to host the conference and provide the required resources for its successful
organisation.
• The local organising committee and the volunteering students of the University
of Nicosia for their help in the success of the conference.
• Last but not least, special thanks are due to
– Prof. Rania Notta and Mr. Dimitrios Toulios.
– Mr. Lazaros Markopoulos and Mr. Stelios Angelis for the administration of
the conference web site and technical support.
– Europia Voukelatou and Gerassimos Bertsatos for their services at the regis-
tration desk of the conference in Cyprus.

Kastoria, Greece Nicholas Tsounis

Aspasia Vlachvei
Contents

1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects

of Carbon Dioxide Emission Reduction on the Algerian Economy 1
Touitou Mohammed
2 Impact of International Migration on Human
Development: A South Asian Perspective . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Sami Ullah
3 Job Satisfaction Factors Among University Staff
Officers in an Emerging Economy: The Case of Sri Lanka. . . . . . . . . 37
Lakmini V. K. Jayatilake
4 Blogs Usage in Purchasing Process . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49
Martina Ferencová, Lukáš Kakalejčík, and Sebastian Kot
5 Social and Community Services Government
Expenditure and Nigeria’s Economic Growth . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59
Okezie A. Ihugba and Asoluka C. Njoku
6 The Relationship Between Government Expenditure
on Health and GDP in Turkey . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73
Nedim Dikmen
7 Banking Efficiency and Financial Stability: Which
Causes Which? A Panel Analysis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91
Nader Alber
8 Dynamic Modeling of Causal Relationship Between
Energy Consumption, CO2 Emissions, and Economic
Growth in Italy. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 99
Pavlos Stamatiou and Nikolaos Dritsakis

vii
viii Contents

9 Financial Literacy and Financial

Behavior: An Evidence of Linkage in Albanian
Context. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 111
Besa Shahini
10 Financial Leverage Hits Corporate Performance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 125
Muhammad Ishfaq Ahmad, Wang Guohui,
Mudassar Hasan, Muhammad Yasir Rafiq,
and Ramiz-Ur Rehman
11 Comparison of Innovation Performance
Within Visegrad Countries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 139
Tatiana Corejova and Mario Al Kassiri
12 Dimensions of Market Liquidity: The Case of the
Polish Stock Market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 151
Joanna Olbrys and Michal Mursztyn
13 Formal Identification of Crises on the Euro Area Stock
Markets, 2004–2015 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167
Elzbieta Majewska and Joanna Olbrys
14 Economics and Marketing of E-Commerce at 0 km
and Further on the Path Towards S-Commerce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181
Angela Besana and Annamaria Esposito
15 Using Demographic Variables to Determine Target
Segments in Binary Logit Models. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 193
Tsend-Ayush Ganbaatar
16 Social Media Usage in the University Activities . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225
Klaudia Smolag
˛ and Beata Ślusarczyk
17 Strategic Management of Costs: A New Tool to Gain
Competitive Advantage . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239
Vlora Berisha
18 The Causal Relationship Between Government
Spending and Revenue: An Empirical Study from Greece . . . . . . . . . 255
Chaido Dritsaki
19 Marketing Ethics and Communication Strategy in the
Case of Enron Fraud . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269
Georgia Broni, John Velentzas, and Harry Papapanagos
20 Effectiveness of Use of MCDM Methods
in the Terms of Local Self-Government . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279
Roman Vavrek, Rastislav Kotulic, Peter Adamisin,
Elena Sira, and Ivana Kravcakova Vozarova
21 Credit Risk Measurement Using VaR Methodology . . . . . . . . . . . . . . . . . 289
Katarina Valaskova, Anna Siekelova, and Ivana Weissova
Contents ix

22 The Effects of Country-of-Origin on Consumers’ CSR

Perceptions, Behavioral Intentions, and Loyalty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303
Leonidas Pouliopoulos, Theofilos Pouliopoulos,
and Amalia Triantafillidou
23 Symptoms of Depression and Status in the European
Labour Market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 317
Alexander Tarvid
24 Univariate GARCH Model Generated Volatility Skews
for the CIVETS Stock Indices . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333
Coenraad C.A. Labuschagne, Niel Oberholzer,
and Pierre J. Venter
25 Business Process Reengineering in Emergency
Departments (EDs): Evidence from Two Hospitals . . . . . . . . . . . . . . . . . . 349
Amarantou Vasiliki, Chatzoglou Prodromos,
Kexagia Vasiliki, and Chatzoudes Dimitrios
26 Assessment of Innovative Capacity of the Region. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 365
T.S. Kolmykova, S.G Emelianov, and E.A Merzlyakova
27 Education Democracy and Dictatorship . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 373
Rizwan Ali and Gao Leifu
28 Are We Better Off Working in the Public Sector? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379
Yi Wang and Peng Zhou
29 Innovation and Regulatory Holdup: The Case of Shale Gas . . . . . . . 411
Anastassios Gentzoglanis
30 Trinities in Political Economy: More Than Just a Way
of Observation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 433
Thomas Siskou
31 Evolution of Trade Globalization from 2003 to 2014:
Weakening Dynamics of World Trade Confirms
Globalization Postulates . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 465
Bruno G. Rüttimann
32 High Education, Professional Insertion and Economic
Development in Romania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 487
Raluca Ioana Horea Serban and Marinela Istrate
33 Strategic IT Alignment: Business Performance During
Financial Crisis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 503
Fotis Kitsios and Maria Kamariotou
34 On the Examination of Value-Based Performance
Measures: Evidence from Indian Firms . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 527
Imlak Shaikh
x Contents

35 The Procyclicality of African Sovereign Credit Ratings . . . . . . . . . . . . 537

Marinda Pretorius and Ilsé Botha
36 The Determinants of Sovereign Credit Ratings
in Africa: A Regional Perspective. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 549
Marinda Pretorius and Ilsé Botha
37 CFIs for Sustainable Risk Proofing in Value Chain
Financing: Instances from the Asia
Pacific Region . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 565
C.S. Sundaresan
38 Cointegration Between Energy Commodities
and the South African Financial Market . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 577
Corlise L. Le Roux
39 Do Dividend Payout Ratio Drive the Profitability
of a Firm: A Case of Energy and Textile Sector of Pakistan? . . . . . . 591
Anikia Sattar, Gao Leifu, Muhammad Ishfaq Ahmad,
Mudassar Hassan, and Rizwan Ali
40 Attitude of Customers to Socially Responsible Products . . . . . . . . . . . . 599
Katarína Moravčíková and L’ubica Gajanová
41 Dynamics of Lending Rates in the Baltic Countries:
Influence of Funding Costs of Banks and Risk Factors . . . . . . . . . . . . . 607
Vija Micune
42 Modelling Farmers’ Behaviour Toward Risk in a Large
Scale Positive Mathematical Programming (PMP) Model . . . . . . . . . . 625
Iván Arribas, Kamel Louhichi, Ángel Perni,
José Vila, and Sergio Gómez-y-Paloma
43 CAPM Model, Beta and Relationship with Credit Rating . . . . . . . . . . 645
Lucia Michalkova and Katarina Kramarova
44 Shocks Transmission Through Real Channel: The Case
of the Central and Eastern European Countries . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 653
Vilma Deltuvaitė
45 Health Capital as a Factor of Social and Economic
Development of the Russian Federation’s Regions . . . . . . . . . . . . . . . . . . 671
Gayaz Rustemovich Ganibaev and
Regina Petrovna Yakunina
46 Corporate Governance, Insider Trading, and Stock
Returns in the Greek Technology Sector . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 679
I. Antoniadis, C. Gkasis, and S. Kontsas
Contents xi

47 Internal Audit Disclosure Regarding to External Audit in Greece . 691

Georgia Boskou, Efstathios Kirkos,
and Charalambos Spathis
48 Which Factors Are Crucial in Explaining Vulnerability
of Countries to the External Macroeconomic Shocks?
The Case of the Central and Eastern European Countries . . . . . . . . . 705
Vilma Deltuvaitė
49 Deterrence, Detection, and Investigation of Economic
Fraud and Auditor’s Responsibilities Relating to Audit
of Financial Statements According to International Standards . . . . 719
John Velentzas, Georgia Broni, and Nick Kartalis
50 Can Internet Reporting Affect the Stock Market Listed
Companies: The Case of the Greek Listed Companies . . . . . . . . . . . . . . 743
Nikos D. Kartalis, Nikiforos Charalampos, Velentzas John,
and Broni Georgia
51 Corporate Governance: Legal, Managerial,
and Auditing Dimensions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 783
John Velentzas, Georgia Broni, and Lefteris Skalidis
52 Importance of Productivity in Non-Optimal Currency Areas . . . . . . 799
Carlos Encinas-Ferrer
53 Greek Brain Drainers in Europe: An Empirical Study . . . . . . . . . . . . . 809
Dimitra Spanou, Anastasios G. Karasavvoglou,
Yiannis Tsoukalidis, Antonios Kostas,
and Lambros Tsourgiannis
54 Failures in Elements and Processes of Quality
Management Systems in Companies and Their
Potential Solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 823
Ivan Litvaj, Ol’ga Poniščiaková, and Emese Tokarčíková
55 Controlling as a Tool for Decision Support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 831
Ol’ga Poniščiaková, Ivan Litvaj, and Emese Tokarčíková
56 Gastronomy Tourism: An Examination of the “Greek
Breakfast Initiative” Potential . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 841
Aikaterini Stavrianea, Christos Dipidis,
and George Siomkos
57 Greek Wineries on Facebook Wall. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 849
Aspasia Vlachvei, Evita Grigoriou, and Ourania Notta
xii Contents

58 Short- and Long-Run Determinants of Tourist Flows:

The Case of South Korea . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 861
George Agiomirgianakis, Dimitrios Serenis,
and Nicholas Tsounis
59 Assessing the Impact of Economic Crisis on Food Firms
Performance . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 873
Ourania Notta and Aspasia Vlachvei

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 883
Chapter 1
A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects
of Carbon Dioxide Emission Reduction
on the Algerian Economy

Touitou Mohammed

Abstract This study analyzes the macroeconomic effects of limiting carbon emis-
sions using computable general equilibrium (CGE) model in the Algerian economy.
Doing so, we developed an environmental computable general equilibrium model
and investigate carbon tax policy responses in the economy applying exogenously
different degrees of carbon tax into the model. Three simulations were carried out
using an Algerian social accounting matrix. The carbon tax policy illustrates that
a 1.52 % reduction of carbon emission reduces the nominal GDP by 1.26 % and
exports by 3.04 %; a 2.67 % reduction of carbon emission reduces the nominal GDP
by 1.92 % and exports by 4.86 %; and a 3.72 % reduction of carbon emission reduces
the nominal GDP by 3.79 % and exports by 6.90 %. Imposition of successively
higher carbon tax results in increased government revenue from the baseline
by 23.68, 50.18, and 76.38 %, respectively. However, fixed capital investment
increased in scenario 1a (first) by 0.23 % but decreased in scenarios 1b (second)
and 1c (third) by 0.35 and 2.03 %, respectively, from the baseline. According to
our findings, policy makers should consider initial (first) carbon tax policy. This
policy results in achieving reasonably good environmental impacts without losing
the investment, fixed capital investment, investment share of nominal GDP, and
government revenue.

Keywords Air emission • Environmental general equilibrium • Algerian

economy

T. Mohammed ()
Faculty of Economic, Commercial and Managements Sciences, University of Algiers 3,
Road Ahmed Oueked, Dely Brahim, Algeria
e-mail: touitoutouitou@yahoo.fr

© Springer International Publishing AG 2017 1

N. Tsounis, A. Vlachvei (eds.), Advances in Applied Economic Research, Springer
Proceedings in Business and Economics, DOI 10.1007/978-3-319-48454-9_1
2 T. Mohammed

1.1 Introduction

The impact of economic development and trade liberalization policies on the

environmental quality is becoming increasingly important concerns into main public
policy agenda. This is especially important nowadays as the environmental conse-
quences of human activities exceeded certain limits and degrading environmental
quality worldwide. Higher awareness has led to greater scrutiny being placed on
development policies in order to assess the long-term negative effects of further
economic development on the environment and its sustainability (Levinson and
Taylor 2004; Cole and Elliott 2003, 2005). In the last four decades, a number of
environmental quantitative models are developed to capture the economic develop-
ment and complex concept of economic sustainability. These models were analyzing
systematically and quantitatively the evolution of the variables related to its three
macro objectives (economic growth, equity, and environmental sustainability). In
particular, since the late 1970s and especially in the 1980s, applications based
on computable general equilibrium models (CGE) were developed. These multi-
sectoral models solve the limitations of some previous quantitative models as
evaluation instruments, representing in a more realistic way the economy of a
country by incorporating market mechanisms in the assignment of resources.
Empirical studies for developed countries reveal that imposition of a carbon
tax would decrease carbon emissions significantly and might not dramatically
reduce economic growth. A good number of previous studies (i.e., Bullard and
Herendeen 1975; Stephenson and Saha 1980; Strout 1985; Forsund and Strom
1988; Robinson 1990; Han and Lakshmanan 1994; Wier 1998; Antweiler et al.
2001; Munksgaard and Pedersen 2001; Beghin et al. 2005) have given a detailed
evaluation of economic development and environment in the world perspective;
however, little attention has been given to enquiring about these relationships in
the newly industrializing countries of North Africa, in particular Algeria. Due to
lack of efficiency of environmental policy options, Algeria failed to achieve the
environmental goal. The existing Algerian environmental tax policies have lack
of effectiveness, and the present level of pollution charge is very low as most of
the cases is found insignificant. The main reason is that the environmental tax
is not appropriate. Currently there is no carbon tax policy model in Algeria, and
environmental monitoring system does not cover the whole economy. Therefore,
the goal of this paper is to develop an environmental CGE model and show the
potential of CGE modeling and economy-wide impacts of using CGE analysis
as a tool for policy evaluation. Our model captures the changes in factors of
production, industry output, consumer demand, trade, private consumption, public
consumption, and other macroeconomic variables resulting from environmental
policy changes. Specifically, several carbon tax policies are developed for Algeria
to analyze the impacts of trade and economic development as well as to limit
the further environmental degradations in the economy. The paper is organized as
follows. In the next section, we review the environmental CGE literature. Section 1.3
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 3

presents underlying model, which is based on the extended environmental CGE

techniques. Simulation results are presented in Sect. 1.4. Discussions on policy
recommendations are given in Sect. 1.5.

1.2 Review of Literature on CGE Model and Environment

Studies on incorporating environmental components into a CGE framework

emerged in the late 1980s. Forsund and Strom (1988), Jorgenson and Wilcoxen
(1990), Robinson (1990), Blitzer et al. (1992), Lee and Roland-Holst (1993),
Robinson et al. (1993), Bergman (1993), Beghin et al. (1994), Copeland and Taylor
(1994), Beghin et al. (1997), Reinert and Roland-Holst (2001), Antweiler et al.
(2001), Beghin et al. (2005) contributed to the development of environmental CGE
models. These CGE models are distinct from each other in terms of the ways they
integrate environmental components with economic activities in their CGE models.
There are several types of environmental CGE models according to the level
of pollution-related activities integrated into them. The first type of models is
not very different from a standard CGE model. These models are the extension
of the standard CGE models. The extensions include either estimating pollution
emissions using fixed pollution coefficients per unit of sectoral outputs or inter-
mediate inputs or exogenously changing prices or taxes concerning environmental
regulations without any changes in model structure. To extend the applications of
a standard CGE model in such ways do not affect the behavioral specification of
a standard CGE model and provide detailed description of production results from
the environmental prospective. The models of Blitzer et al. (1992), Lee and Roland-
Holst (1993), and Beghin et al. (1997, 2005) belong to this group. The second type
of environmental CGE models, represented by Jorgenson and Wilcoxen’s (1990)
model, has pollution control costs specified in production functions. It extends
the production specification and considers the effects of environmental quality on
productivity. To represent the effects of pollution emission and abatement activities
on consumption, a number of models have environmental effects incorporated in
utility functions. Robinson (1990) and Bergman (1993) belong to this group.
Robinson (1990) develops a two-component general equilibrium framework to
evaluate the efficiency of two policy instruments—pollution taxes and government
pollution cleaning—in an economy where pollution is treated as a public good.
The first component is a CGE model which incorporates pollution and pollution
cleaning. Pollution is generated as fixed proportions by the product of certain
production activities and enters the households’ utility functions as a public good.
Pollution cleaning is undertaken by the government and financed via Pigouvian
taxes. For an exogenously determined pollution cleaning and specified tax rate,
the solutions of the CGE model satisfy the market equilibrium conditions but
are not welfare maximizing. This happens because the amount of the public
good, pollution, and its price, the Pigouvian tax, are not optimally determined,
4 T. Mohammed

i.e., they do not maximize social welfare. Using an iterative nonlinear optimization
procedure (the second component), Robinson maximizes the social welfare function
corresponding to the economy simulated in the CGE model over the values of the
policy instruments. Since his CGE model contains only one consumer, the social
welfare function is equivalent to the representative consumer’s utility function.
Beghin et al. (1997) developed a theoretical computable general equilibrium
(CGE) model which underlies six-country case studies. The research describes the
base model specification for a series of six-country case studies undertaken at the
OECD Development Centre to analyze the links between growth and emissions
and emissions and trade instruments. The CGE model of this research attempts to
capture some of the key features relating to environmental emissions. These features
include (a) linking emissions to the consumption of polluting inputs (as opposed
to output); (b) including emissions generated by final demand consumption; (c)
integrating substitutability between polluting and nonpolluting inputs (including
capital and labor); (d) capturing important dynamic effects such as capital accumula-
tion, population growth, productivity and technological improvements, and vintage
capital (through a putty/semi-putty specification); and (e) the impact of emission
taxes to limit the level of pollution.
Reinert and Roland-Holst (2001) studied NAFTA and industrial pollution. In
this paper, the authors utilize a three-country, applied general equilibrium (AGE)
model of the North American economy and data from the World Bank’s Industrial
Pollution Projection System (IPPS) to simulate the industrial pollution impacts of
trade liberalization under NAFTA. According to their studies, they find that the most
serious environmental consequences of NAFTA occur in the base metal sector. In
terms of magnitude, the greatest impacts are in the United States and Canada rather
than Mexico. However, the Mexican petroleum sector is also a significant source
of industrial pollution, particularly in the case of air pollution. Beside petroleum
sector the transportation equipment sector is also an important source of industrial
pollution in Mexico. This is the case for both volatile organic compounds and toxins
released into the air in Canada and the United States. Finally, the authors identified
that the chemical sector is a significant source of industrial toxin pollution in the
United States and Mexico, but not in Canada.
Recently Fisher-Vanden and Sue Wing (2008) employ a CGE simulation of the
Chinese economy for climate policy analysis. The authors construct an analytical
model to show that efficiency-improving and quality-enhancing R&D have oppos-
ing influences on energy and emission intensities, with the efficiency-improving
R&D having an attenuating effect and quality-enhancing R&D having an amplifying
effect. They find that the balance of these opposing forces depends on the elasticity
of upstream output with respect to efficiency-improving R&D, the elasticity of
downstream output with respect to upstream quality-enhancing R&D occurring
upstream, and the relative shares of emission-intensive inputs in the costs of
production of upstream versus downstream industries. They construct a theoretical
model in which there are two industries, one upstream (U) and the other downstream
(D), where the latter uses the output of the former as an input to production. The
numerical economic simulations use the CGE model of China’s economy which is
calibrated based on econometric estimates of the sectoral impacts.
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 5

1.3 Methodology

A static environmental computable general equilibrium (CGE) model of the Alge-

rian economy is constructed for this study.1 The model consists of ten industries,
one representative household, three factor production, and rest of the world. The
CGE technique is an approach that models the complex interdependent relationships
among decentralized actors or agents in an economy by considering the actual
outcome to represent a “general equilibrium.” Briefly, the technique expresses that
the “equilibrium” of an economy is reached when expenditures by consumers
exactly exhaust their disposable income, the aggregate value of exports exactly
equals import demand, and the cost of pollution is just equal at the marginal social
value of damage that it causes. The benchmark model representing the baseline
economy is constructed using a social accounting matrix (SAM).2 A SAM is a
snapshot of the economy, and it reflects the monetary flow arising from interactions
among institutions in the Algerian economy.
The Algerian CGE model is comprised of a set of nonlinear simultaneous
equations and follows closely the specifications in Dervis et al. (1982) and Robinson
et al. (1999) with some modifications in terms of functional form in the production
technology to allow for pollution emission estimation incorporating carbon emis-
sion block into the model, where the number of equations is equal to the number
of endogenous variables. The equations are classified in four blocks, i.e., (1) the
price block, (2) the production block, (3) the institution block, and (4) the system
constraint block.

1.3.1 The Price Block

1.3.1.1 Domestic Price

Domestic goods price by sector, PDi , is the carbon tax-induced goods price tdi times
c i and can be expressed as follows:
net price of domestic goods PD
 
c i 1 C tid
PDi D PD (1.1)

1
Compared with other modeling techniques, such as the input–output approach or linear pro-
gramming, the CGE approach has appealing features for modeling environmental policy analysis.
This modeling approach can consider simultaneously environmental policy analysis and welfare
effects of trade and trade policies. A prominent advantage of CGE models lies in the possibility
of combining detailed and consistent real-world database (social accounting matrix) of trade and
environment with a theoretically and empirically sound framework (Perroni and Wigle 1994).
2
SAM is estimated by the authors using the Algerian 2009 input–output table and national accounts
Algeria 2009.
6 T. Mohammed

1.3.1.2 Import and Export Price

Domestic price of imported goods, PMi , is the tariff-induced market price times
exchange rate (ER):

PMi D pwmi .1 C tmi /  EXR (1.2)

where tmi is import tariff and pwmi is the world price of imported goods by sector.
Export price, PEi , is the export tax-induced international market price times
exchange rate and is expressed as

PEi D pwei .1 C tei /  EXR (1.3)

where tei is the export tax by sector and pwei is the world price of export goods by
sector.

1.3.1.3 Composite Price

The composite price, Pi , is the price paid by the domestic demanders. It is

specified as
Pi D ŒPDi Di C PMi Mi  =Qi (1.4)

where Di and Mi are the quantity of domestic and imported goods, respectively, PDi
is the price of domestically produced goods sold in the domestic market, PMi is the
price of imported goods, and Qi is the composite goods.

1.3.1.4 Activity Price

The sales or activity price PXi is composed of domestic price of domestic sales and
the domestic price of exports where

PXi D ŒPDi Di C PEi Ei  =Xi (1.5)

where Xi stands for sectoral output.

1.3.1.5 Value-Added Price

Value-added price PVi is defined as residual of gross revenue adjusted for taxes and
intermediate input costs. That is,

PVi D ŒPXi Xi .1  txi /  PKi  INi  =VAi (1.6)

where txi is the tax per activity, INi stands for total intermediate input, PKi stands
for composite intermediate input price, and VAi stands for value added.
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 7

1.3.1.6 Composite Intermediate Input Price

Composite intermediate input price PKi is defined as composite commodity price

times input–output coefficients.
X
PKi D aij Pj (1.7)
j

where aij is the input–output coefficient.

1.3.1.7 Numeraire Price Index

In CGE model, the system can only determine relative prices and solves for prices
relative to a numeraire. In this model the numeraire is the gross domestic product
price deflator (or gross national product can also be used). Producer price index and
CPI are also commonly used as numeraire in applied CGE studies. In this model,

PP D GDPVA=RGDP (1.8)

where PP is the GDP deflator, GDPVA is the GDP at value-added price, and RGDP
is the real GDP.

1.3.2 Production Block

This block contains quantity equations that describe the supply side of the model.
The fundamental form must satisfy certain restrictions of general equilibrium
theory. This block defines production technology and demand for factors as well
as CET (constant elasticity of transformation) functions combining exports and
domestic sales, export supply functions and import demand, and CES (constant
elasticity of substitution) aggregation functions. Sectoral output Xi is expressed as3
Y ˛
Xi D aD
i FDSCifif (1.9)
f

where FDSCif indicates sectoral capital stock and aD

i represents the production
function shift parameter by sector.

3
The production function here is nested. At the top level, output is a fixed coefficient function of
real-world value-added and intermediate inputs. Real value-added is a Cobb–Douglas function of
capital and labor. Intermediate inputs are required according to fixed input–output coefficients, and
each intermediate input is a CES aggregation of imported and domestic goods.
8 T. Mohammed

The first-order conditions for profit maximization are as follows:

Xi
WFf wfdistif D PVi  ˛if (1.10)
FDSCif

where wfdistif represents sector-specific distortions in factor markets, WFf indicates

average rental or wage, and ˛if indicates factor share parameter of production
function.
Intermediate inputs INi are functions of domestic production and defined as
follows:
X
INi D aij  Xj (1.11)
j

On the other hand, the sectoral output is defined by CET function that combines
exports and domestic sales. Sectoral output is defined as
 1
T T T
Xi D aTi i Ei i C .1  i / Di i i (1.12)

where aTi is the CET function shift parameter by sector,  i holds the sectoral share
parameter, Ei is the export demand by sector, and Ti is the production function of
elasticity of substitution by sector.
The sectoral export supply function depends on relative price (Pe /Pd ) as follows:

  1T
Ei D Di Pei .1  i / =Pdi  i i (1.13)

Similarly, the world export demand function for sectors in an economy, econi , is
assumed to have some power and is expressed as follows:

Ei D econi .pwei =pwsei /i (1.14)

where pwsei represents the sectoral world price of export substitutes and i is the
CET function exponent by sector.
On the other hand, composite goods supply describes how imports and domestic
product are demanded. It is defined as

 1
C C C
Qi D aCi ıi Mi i C .1  ıi / Di i i (1.15)

where aCi indicates sectoral Armington function shift parameter and ı i indicates the
sectoral Armington function share parameter.
Lastly, the import demand function which depends on relative price (Pd /Pm ) is as
follows:
  1C1 C
Mi D Di Pdi ıi =Pm
i  .1  ı i / i (1.16)
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 9

1.3.3 Domestic Institution Block

This block consists of equations that map the flow of income from value added to
institutions and ultimately to households. These equations fill out the interinstitu-
tional entries in the SAM.
First is the factor income equation Y Ff defined as
X
YfF D WFf  FDSCif  wfdistif (1.17)
i

where FDSCif is the sectoral capital stock, if wfdist represents sector-specific

distortion in factor markets, and WFf represents average rental or wage.
Factor income is in turn divided between capital and labor. The household factor
income from capital can be defined as follows:
H
Ycapeh D Y1F  DEPREC (1.18)

where Y H F
capeh is the household income from capital, Y 1 represents capital factor
income, and DEPREC is the capital depreciations.
Similarly household labor income Y H labeh is defined as
X
H
Ylabeh D YfF (1.19)
f ¤1

where Y Ff is the factor incomes.

Tariff equation TARIFF is expressed as follows:
X
TARIFF D pwmi  Mi  tmi  ER (1.20)
i

Similarly, the indirect tax INDTAX is defined as

X
INDTAX D PXi  Xi  txi (1.21)
i

Likewise, household income tax is expressed as

X
HHTAX D YhH  thH .h D cap; lab/ (1.22)
h

where Y H H
h is the household income and th represents household income tax rate.
Export subsidy EXPSUB (negative of export revenue) is
X
EXPSUB D pwei  Ei  tei  ER (1.23)
i
10 T. Mohammed

Total government revenue (GR) is obtained as the sum-up of the previous four
equations. That is,

GR D TARIFF C INDTAX C HHTAX C EXPSUB (1.24)

Depreciation (DEPREC) is a function of capital stock and is defined as

X
DEPREC D depri  PKi  FDCSi (1.25)
i

where depri represents the sectoral depreciation rates.

Household savings (HHSAV) is a function of marginal propensity to save (mpsh )
and income. It is expressed as
X  
HHSAV D YhH  1  thH  mpsh (1.26)
h

Government savings (GOVSAV) is a function of GR and final demand for

government consumptions (GDi ). That is,
X
GOVSAV D GR  Pi  GDi (1.27)
i

Lastly, the components of total savings include financial depreciation, house-

hold savings, government savings, and foreign savings in domestic currency
(FSAV  ER):

SAVING D HHSAV C GOVSAV C DEPREP C FSAV  ER (1.28)

The following section provides equations that complete the circular flow in the
economy and determine the demand for goods by various actors. First, the private
consumption (CD) is obtained by the following assignments:
X   
H
CDi D ˇih  YhH .1  mpsh / 1  thH =Pi (1.29)
h

where ˇ H
ih is the sectoral household consumption expenditure shares.
Likewise, the government demand for final goods (GD) is defined using fixed
shares of aggregate real spending on goods and services (gdtot) as follows:

GDi D ˇiG  gdtot (1.30)

where ˇ G
i is the sectoral government expenditures.
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 11

Inventory demand (DST) or change in stock is determined using the following

equation:

DSTi D dstri  Xi (1.31)

where dstri is the sectoral production shares.

Aggregate nominal fixed investment (FXDINV) is expressed as the difference
between total investment (INVEST) and inventory accumulation. That is,
X
FXDINV D INVEST  Pi  DSTi (1.32)
i

The sector of destination (DK) is calculated from aggregated fixed investment

and fixed nominal shares (kshri ) using the following function:

DKi D kshri  FXDINV= PKi (1.33)

The next equation translates investment by sector of destination into demand for
capital goods by sector of origin (IDi ) using the capital composition matrix (bij ) as
follows:
X
IDi D bij  DKj (1.34)
j

The last two equations of this section show the nominal and real GDP, which are
used to calculate the GDP deflator used as numeraire in the price equations. Real
GDP (RGDP) is defined from the expenditure side, and nominal GDP (GDPVA) is
generated from value-added side as follows:
X
GDPVA D PVi  Xi C INDTAX C TARIFF C EXPSUB (1.35)
i
X
RGDP D . CDi C GDi C IDi C DSTi C Ei  pwmi  Mi  ER/ (1.36)
i

1.3.4 System Constraint Block

This block defines the constraints that are must be satisfied by the economy as a
whole. The model’s micro constraints apply to individual factor and commodity
markets. With few exceptions, in the labor, export, and import markets, it is assumed
that flexible prices clear the markets for all commodities and factors. The macro
constraints apply to the government, the saving–investment balance, and the rest of
the world. For the government, savings clear the balance, whereas the investment
value adjusts to changes in the value of total savings.
12 T. Mohammed

Product market equilibrium condition requires that total demand for composite
goods (Qi ) is equal to its total supply as follows:

Qi D INi C CDi C GDi C IDi C DSTi (1.37)

Market clearing requires that total factor demand equals total factor supply and
the equilibrating variables are the average factor prices which were defined earlier,
and this condition is expressed as follows:
X
FDSCif D fsf (1.38)
i

The following equation is the balance of payments that represents the simplest
form: foreign savings (FSAV) is the difference between total imports and total
exports. As foreign savings set exogenously, the equilibrating variable for this
equation is the exchange rate. Equilibrium will be achieved through movements
in ER that effect export–import price. This balancing equation is expressed as

pwmi  Mi D pwri  Ei C FSAV (1.39)

Lastly the macro-closure rule is given as

SAVING D INVEST (1.40)

where total investment adjusts to equilibrate with total savings to bring the economy
into the equilibrium.

1.3.5 Carbon Emission

The aggregate CO2 emission is formulated as follows:

X
TQCO2 D 'i  Xi (1.41)
i

where TQCO2 is the total CO2 emission and ®i is the carbon intensity per output.
Total carbon tax revenue (TCO2 ) is given by the following equation:
X X
TCO2 D tid PDi  Di C tim PMi  Mi C (1.42)
i i

where tdi is the carbon tax of domestic product by sector and tm

i is the carbon tax of
imported product by sector. These rates are in turn determined as follows:
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 13

tid D PCO2 d d
i !i (1.43)

tim D PCO2 m m
i !i (1.44)

where PCO2 indicates price of carbon (i.e., the assumed social cost of carbon). di
is the carbon emission coefficient per unit of (domestic) fuel use by sector i. ! di is
a fossil fuel coefficient per unit of domestic goods by sector i. m i is the carbon
emission coefficient per unit of (import) fuel use by sector i, and ! m
i is a fossil fuel
coefficient per unit of import goods by sector i.

1.3.6 Database: Social Accounting Matrix of Algeria

The model is based on a social accounting matrix (SAM) of information system

that provides initial information on the structure and composition of production,
the sectoral value added, and the distribution of value added among factors of
production and households. The input–output (I–O) table (94  94) of the year 2009
provides the principal data for SAM and main data source for CGE calibrations.
The adopted input–output table is a transaction table of intermediate inputs grouped
by commodity at producer prices. The parameter values on the other are obtained
in such a way that the model’s solution for the base year is capable of the
same reproducing the assembled equilibrium data in the SAM. By imposing this
restriction, the parameter values have been determined from outside the SAM
manner of the model’s solution for the base year. Before doing so, the sectoral
classification of the I–O table is redesigned for SAM 2009 to confirm the desired
estimation and policy formulation. After some adjustments for balancing, the SAM
are aggregated to 14  14 sectors, among which ten are production sectors. Table 1.1
presents the aggregated SAM of the Algerian economy.

1.4 Results and Discussion

Using the Algerian CGE model, several environmental policy alternatives are exam-
ined from the different policy simulations. This section presents the results obtained
from different policy simulations carried out using CGE modeling designed in this
study. The simulations carried out are based on SAM of the Algerian economy of
the year 2009 and illustrate the realistic situation of the economy and tried to fit the
model as closely as possible. The scenarios are listed in Table 1.2.
Scenario 1 represents the carbon tax policy impact scenario. This scenario is
carried out in three versions where an exogenously determined carbon tax was
imposed on domestic products. Implementation of this scenario would allow us to
see the possible reduction in CO2 emissions and its impact on various economic
 14

Table 1.1 Sectoral aggregation of Algerian social accounting matrix (SAM) for the year 2009 (DZD thousand)
A C L C H E G S-I Ytax Tva Tariff ROW Total
Activities 13,759,741 13,759,741
Commodities 4,403,061 3,922,963 1,862,704 4,545,845 3,427,170 18,161,745
Labor 8,273,639 8,273,640
Capital
Household 5,286,439 7052 29,228 1,102,359 25,387 6,450,466
Enterprises 2,986,615 5277 542,227 14,000 3,548,120
Government 1,083,040 797,552 701,887 1,984,716 542,063 169,055 598,871 5,877,188
Saving– 1,514,413 1,601,408 1,430,023 4,545,845
investment
Income tax 205,540 1,779,176 1,984,716
Sales tax 542,063 542,063
Tariff 169,055 169,055
ROW 3,690,885 585 2943 133,029 237,986 4,065,430
Total 13,759,741 18,161,745 8,273,640 6,450,466 3,548,120 5,877,188 4,545,845 1,984,716 542,063 169,055 4,065,430
Source: Author
T. Mohammed
1 A CGE Analysis of the Macroeconomic Effects of Carbon Dioxide. . . 15

Table 1.2 Scenario codes and definition of the simulations

Scenario codes Simulation specifications
Scenario 1
Scenario 1a Imposition of carbon tax of domestic product by sector
Scenario 1b Two times increase in carbon tax of domestic product by sector
Scenario 1c Three times increase in carbon tax of domestic product by sector

variables such as domestic production, exports, imports, private consumption, gross

investment, government revenues, GDP, as well as other incomes, revenues, and
savings variables.

1.4.1 Carbon Tax Policy Simulations

Uncertainties regarding the economic benefit of limiting carbon emissions breed

hesitation. In particular, changes in economic activity due to carbon tax lead to
significant changes in factor prices, factors of production, consumption pattern,
terms of trade, and, consequently, consumer welfare and gross domestic product. It
follows that policy makers would seek to determine how to minimize dampen to the
economy while pursuing environmentally sound objectives. This section presents
simulation results of imposing carbon tax into the model. The purpose of this
exercise is to investigate the implications of carbon tax in the Algerian economy
with respect to total domestic production, exports, value added, real and nominal
GDP, investment, fixed capital investment, household consumptions, household
savings, enterprise savings, and total and government revenue and savings.

1.4.1.1 Carbon Dioxide Emission Implications via Carbon Tax

Figure 1.1 illustrates the outcome of imposing a unit carbon tax. Consider the supply
and demand of a good where equilibrium level prior to tax is point A. The quantity
produced and consumed is Q0 , and the relevant price is Pm . Total surplus is given
by the area MNA. When a unit carbon tax is imposed, the new equilibrium will
be B where only Q1 units will be consumed at price Pc .4 Total surplus is reduced;
the consumer surplus is now MBPc and the producer surplus is now CPp N; and the
government collects revenues represented by the area Pc Pp BC.
To capture the economy-wide effects of an artificial environmental tax policy, a
unit carbon tax is imposed on the model where the unit of carbon tax is calculated
by multiplying the exogenous carbon tax with the carbon content per unit domestic

4
It is assumed that emission is a linear function of outputs throughout this paper.
16 T. Mohammed

Fig. 1.1 Effects of a carbon price

tax
M Supply
Β
PC

PM A
C
PP Demand

O Q1 Q0 Quantity

Table 1.3 Impact of carbon tax imposition on the Algerian economy

Percentage change from the baseline
Sectors Scen 1a Scen 1b Scen 1c
Carbon dioxide emissiona 1.521 2.672 3.715
Domestic production 1.522 2.673 3.715
Exports 3.038 4.863 6.901
Value added 3.127 4.470 5.236
Household consumption 2.393 4.836 5.477
Real GDP 1.263 1.921 3.789
Nominal GDP (nGDP) 1.264 1.922 3.790
Government revenue 23.675 50.178 76.381
Investment 0.355 0.078 0.924
Fixed capital investment 0.230 0.345 2.027
Tariff 1.275 3.254 4.892
Export tax 3.623 6.824 7.976
Enterprise tax 1.983 2.689 5.018
Household tax 1.147 2.413 4.018
Enterprise savings 1.983 2.689 5.018
Household savings 1.146 2.413 4.019
HH consumption share of nGDPb 0.245 0.612 0.810
Investment share of nGDPb 1.471 2.360 2.865
Note: a Million tons
b
Percent

production. Changes in CO2 emission is given by the difference between the

baseline value and the simulated value. Table 1.3 shows the impact of carbon
tax on carbon emissions and effects on macroeconomic variables. It should be
noted that the effects of the carbon tax presented are for the short run. Generally
substitution will occur in the long run, thus resulting in changes in energy structure,
and resources will shift from energy-intensive industries to less energy-intensive
industries.
This study finds that the imposition of carbon tax on domestic production sectors
reduces the carbon emissions (first row of Table 1.3). Simulations 1a, 1b, and 1c
Another random document with
no related content on Scribd:
dan niet een beetje [a38] zelfzuchtig om alleen maar aan je eigen
plezier te denken, en kalm door te gaan?"

"Ja maar daar heb ik heelemaal niet over gedacht!"

"Dat begrijp ik wel," zei Vader terwijl hij opstond, "maar wil je dan
niet eens probeeren om daar voortaan wel aan te denken?"

"Ja Vader."

"Mooi. En ga dan nu maar met me mee en laat me die lastige som

eens zien."

Vader opende de deur om naar zijn eigen kamer te gaan.

Eduard volgde hem, maar eerst holde hij nog even naar de keuken.

"Rika, ben je nog boos op me?"

"Ik ben niet boos."

"Geef me dan een hand, Rika!" En hij schudde de uitgestoken hand

zóó lang en zóó krachtig, dat Rika "au" riep.
 [a39]

II.
"Och, Vader, u luistert niet!"

"Jawel vent, ik luister, de man heeft rogge en tarwe."

"Een een vijfde maal zooveel rogge als tarwe!"

"Een een vijfde maal zooveel," herhaalde Vader geduldig.

"En nu verkoopt hij de helft van de rogge en een derde van de

tarwe, 1 H.L. rogge voor f 10.—en 1 H.L. tarwe voor f 15.—, en nu
ontvangt hij voor de rogge f 75.— meer dan voor de tarwe, hoeveel
heeft hij van elk gehad?" dreunde Eduard op, en toen: "Kijk, nu heb
ik zoo gedaan," en hij zocht in een hoek van zijn kladpapier tusschen
een menigte cijfertjes, waar hij zelf blijkbaar nog maar met moeite uit
wijs kon worden: "O ja, kijk, zoo ben ik begonnen" .... Maar opeens
hield hij midden in zijn zin op toen hij toevallig Vader even aanzag.
"Och, nu hebt u weer heelemaal niet geluisterd!" zei hij ongeduldig.

Vader schrikte op. "Nee, ik heb ook niet geluis-[a42] terd, ik zat aan
iets anders te denken. Leg het me nog maar eens uit, ik zal nu beter
opletten."

"Heusch?"

"Ja heusch," en Vaders donker hoofd boog zich over het

sommenschrift heen.

Eduard begon weer van voren af aan over zijn rogge en tarwe tot
hij eindelijk midden in zijn uitlegging bleef steken. "Maar nu kan ik
niet verder komen," zei hij, "ik begrijp niet wat ik nu doen moet."

"Je kunt er zoo ook nooit komen," verklaarde Vader. "Begin nu

eens van den anderen kant af, en reken uit hoeveel rogge hij
verkoopt als hij 1 H.L. tarwe verkoopt."
 "Dat heb ik ook al gedaan," zei Eduard uit zijn humeur, "maar toen
ging 't ook niet!" en toen Vader zweeg: "Komt 't dan wel uit, Vader?"

"Probeer 't maar eens," antwoordde Vader kort, terwijl hij de

courant openvouwde en begon te lezen.

Eduard beet besluiteloos op zijn potlood en streek met zijn hand

door het kortgeknipte blonde haar. Toen ging hij zuchtend weer aan
't cijferen.

Een minuut of tien bleef 't stil in de kamer.

"Vader!"

"Wat is er?"

"'t Komt niet uit!"

"Laat maar eens kijken!" en Vader verdiepte zich even in de som

en besloot: "Je hebt je vergist, reken 't maar eens over, dan vind je
de fout wel."

[a43] En weer was 't stil; alleen ritselde nu en dan de courant,

wanneer Vader een blad omsloeg, en telkens zuchtte Eduard,
wanneer weer een nieuwe poging om de fout te ontdekken mislukt
was.

"Niet zoo zuchten!" zei Vader eindelijk, "gaat het niet?"

En Eduard keek even op, eerst heel nadenkend en met rimpels in

zijn voorhoofd, en toen glimlachend, en rekende weer verder. —

"Klaar!" 't Klonk als een juichkreet, en met een triomfantelijk gezicht
legde hij het sommenschrift op de opengeslagen courant.

Vader las 't even vluchtig door. "Mooi zoo," zei hij, toen klapte hij
het schrift dicht en gaf het aan Eduard terug.
 De jongen ging naar een hoek van de kamer waar zijn schooltasch
op den grond lag, en stopte er zijn boeken en schriften in.

"Pepi, kom eens hier!" vroeg Vader, en toen Eduard tegen zijn knie
aanleunde en hem verwonderd aanzag: "Weet jij nog, wanneer ik het
laatst op reis ben geweest?"

"Op reis? Ja, was dat niet verleden week, toen u naar Arnhem was,
of bedoelt u dat niet?"

"Nee, dat bedoel ik niet, toen kwam ik 's avonds weer thuis; ik
bedoel voor langer tijd."

"O," zei Eduard; hij begreep niet goed wat Vader eigenlijk wilde
vertellen; "was dat niet twee jaar geleden, toen u naar Engeland
was?"

[a44] "Ik geloof het ook; ik vroeg 't maar, omdat ik nu weer op reis
moet, zie je."

Eduards gezicht betrok. "Gaat u op reis? Waar naar toe?"

"Naar Indië.

"Naar Indië?"

"Ja; er moeten een heeleboel nieuwe machines naar Indië toe, en

nu gaat een van de ingenieurs mee, en dat ben ik."

"En hoe lang blijft u dan weg?"

"Vier maanden."

"En wanneer gaat u?"

"Over drie weken."

Eduard vroeg niet verder. Stijf hield hij de leuning van den stoel
vast en keek Vader met wijd open oogen aan. 't Was, of hij 't nog
maar half begreep, maar vóór zich zag hij alleen vier lange,
eindeloos lange maanden, leeg en vreemd, en Vader heel ver weg.
Toen barstte hij uit: "Maar ik ga toch mee, is 't niet Vader?" en toen
Vader geen antwoord gaf: "Vader, zeg dat ik mee ga!"

"Nee jongen, ik kan je niet meenemen," zei Vader, en hij legde zijn
hand op Eduards schouder. "Kijk, als ik voor mijn plezier op reis ging
zou dat gaan, maar ik moet daar in Indië hard werken; ik zal den
heelen dag druk bezig zijn, en ben nu hier, dan daar. Je zou er niets
aan hebben, ik zou je den heelen dag alleen moeten laten, en
bovendien zou al dat heen en weer trekken veel te vermoeiend voor
je zijn."

[a45] "Maar u doet 't zelf toch ook!"

"Ja, maar ik ben ook geen kleine jongen meer!"

"Ik ook niet!"

"Nu, een groote jongen dan," en Vader glimlachte even. "Heusch

vent, 't gaat niet, 't is veel verstandiger dat je kalm hier blijft en naar
school gaat!"
 "En moet ik dan alleen thuis blijven?"

"Nee, je blijft niet thuis, je gaat uit logeeren. Ik heb gevraagd of je

dien tijd bij Tante Lina mag komen. Ik hoorde het vanmiddag, en
toen ben ik dadelijk aan het plannen maken gegaan; voor het eten
liep ik even bij Oom en Tante aan om te vragen of zij 't niet te lastig
vonden er nog een jongen [a48] bij te krijgen, en daardoor kwam ik
zoo laat thuis."

Eduard was op Vaders knie gaan zitten; tot nu toe had hij rustig
geluisterd, maar nu sloeg hij opeens zijn armen om Vaders hals en
begon onstuimig: "Maar u mag niet weggaan! Ik wil niet alleen hier
blijven, en ik wil ook niet naar Tante Lina!" En toen smeekend: "O,
Vader, ga toch niet weg!"

Vader zweeg, en drukte zijn jongen dicht tegen zich aan; het was
het eenige wat hij op dit oogenblik voor hem kon doen. Veel was het
hem waard geweest, wanneer een van de andere ingenieurs deze
reis had kunnen maken, maar een langdurig gesprek met den
directeur van de groote machinefabriek waaraan hij verbonden was,
had hem de noodzakelijkheid van zijn gaan doen inzien. Het lachte
hem niet erg toe, zijn jongen alleen te moeten achterlaten, maar hij
was er van overtuigd, dat Eduard bij de oudere zuster van zijn vrouw
werkelijk goed bezorgd zou zijn, ook al was hij geen groot
huishouden gewend en al zou hij er in het begin misschien wat
moeite mee hebben, zich naar zijn nichtjes en neefjes te schikken.

"Eddy, lieveling, maak het niet nog moeilijker voor me dan het is!
Doe je best om ferm te zijn! Vier maanden zijn gauw om, en je zult
het zeker prettig hebben bij Tante Lina!"

"Hugo en Piet zijn zulke vervelende jongens!" klonk het gesmoord.

"Ja, dat vind jij, maar ligt dat nu ook niet een [a49] beetje aan
jezelf? Kijk, Oom en Tante wonen hier nog niet lang en je kent je
neefjes pas kort, zijn die jongens nu heusch zoo vervelend, nu je ze
niet dadelijk bizonder aardig vindt?"

Er kwam geen antwoord.

"Eddy, waaraan denk je?"

"Was Moeder er nog maar!"

Vader zweeg, en kuste zacht het blonde hoofd, dat tegen zijn
schouder leunde.

"Weet je nog wel hoe Moeder altijd probeerde het goede in de

menschen op te zoeken?" begon hij toen. "Moeder zei altijd, 'als ik
iemand vervelend vind, dan kan dat even goed aan mij liggen als
aan hem, en dan wil ik toch eerst eens trachten te weten te komen,
waarom een ander wel van hem houdt en ik niet!' En waarom
zouden andere menschen Hugo en Piet wel aardig vinden, en jij
niet? Begrijp je wat ik bedoel?"

"Ja."

"En zou je het zelf ook niet prettig vinden om goede vrienden met
de neefjes te zijn?"

Eduard antwoordde niet. "Alleen dán zou ik niet graag willen dat je
goede vrienden met ze werdt, als het jongens zijn die liegen of laf
zijn of gemeene dingen doen, maar dat geloof ik niet van ze. Kijk
eens, je zult een heeleboel te doen hebben in die vier maanden; je
zult je best moeten doen geduldig te blijven en niet boos te worden,
ook al gaat alles niet even gemakkelijk. — En het [a50] moeilijkste
van alles is om altijd te doen wat je zelf weet dat goed is. — Om
moedig te doen wat je duidelijk ziet dat je plicht is, en je er niet aan
te storen wat de andere jongens zeggen. — En daar is een
heeleboel moed voor noodig, weet je dat wel?"

"Ja, dat weet ik wel." —

"En wil je daarvoor je best doen? Kijk me eens aan, Eddy! Zoo —
wil je probeeren Vaders moedige, eerlijke jongen te zijn?"

Eduard knikte van ja, met een vreemd, strak gevoel in zijn
oogen. —

"En je zoo flink mogelijk houden als ik weg ben?"

En weer knikte Eduard van ja, half hopend dat Vader nu maar over
iets anders zou gaan praten, want hij voelde dat hij zich nu niet lang
meer goed zou kunnen houden.

"Mooi!" en zacht streek Vader over het kortgeknipte haar. "Heusch,

't zal zoo lang niet duren, in 't begin van Juni ben ik weer bij je!"
 "Maar ik vind het juist zoo vreeselijk lang!"

"Ja, maar dat valt wel mee; kijk, 't is niet eens vier heele maanden,
we gaan den achtsten Februari uit Genua; morgen over drie weken
ga ik weg, 's ochtends vroeg, en dan over land naar Genua. En daar
ligt de Willem II dan al op ons te wachten, en die brengt ons naar
Indië toe."

"Wie gaat er nog meer mee?"

"Mijnheer van der Zande gaat mee; hij heeft de machines gekocht
voor zijn fabrieken in Indië en nu [a51] gaat hij zelf mee om ze te
brengen, en dan maken we samen de reis."

"En blijft u dan eerst nog in Genua?"

"Blijven? Welnee! We komen er 's avonds aan, en ja, dan blijven

we er één nacht, en den volgenden morgen gaan we weg." —

"Maar u kent toch geen Italiaansch?"

Vader glimlachte even; "Nee, dat ken ik ook niet, maar ze verstaan
in Genua wel Fransch ook! Zoo zie je al weer, doe op school maar
goed je best met Fransch, anders kun je later nooit in Italië reizen!"

"En ik vind Fransch juist zoo'n naar vak," zuchtte Eduard. "Fransch
en sommen vind ik 't akeligste dat er bestaat, maar sommen toch
eigenlijk nog 't allerakeligste!"

"Juist een reden om er heel goed je best op te doen; heusch, als je

iets goed kent vind je het niet akelig meer, geloof je dat ook niet?"

"Misschien niet," zei Eduard voorzichtig, "maar sommen zal ik toch

wel altijd naar blijven vinden, denk ik."

Vader lachte, en kneep zijn jongen in de wang. "Pepi!" zei hij; — en

toen: "Maar kijk eens op de klok! Vraag aan Rika een glas melk en
maak dat je naar bed komt!"
 "Ja, maar ik wou nu juist nog zoo'n boel vragen, en ik wou nog veel
meer hooren over Indië!"

"Goed Pepi, morgen. Nacht Pepi!"

[a52] "Maar Vader, ik ...."

"Nacht Pepi!"

En lachend nam Vader zijn tegenstribbelenden jongen bij een arm

om hem de kamer uit te zetten.

"Luister dan nog even, Vader!"

"Nu, wat is er?"

"Komt u dan zoo meteen nog even boven als ik roep?"

"Ja, voor dezen keer."

"En, Vader, ik zal heusch denken aan wat ik beloofd heb, maar ik"
— Eduard slikte even — "ik wou toch wel dat u niet weg ging,
Vader!"

"Ik ook," antwoordde zijn Vader.

 [a53]

III.
Eduard stak zijn hoofd om de huiskamerdeur.

"Vader, mag ik eerst nog wat steltenloopen voor we gaan

koffiedrinken?"

"Ha, daar hebben we Pepi! Kom eens hier, Pepi, zeg je mijnheer
van der Zande niet goeiendag?"

Eduard kwam dichter bij, "Dag mijnheer!" zei hij.

"Dag e... jongmensch, hoe heet je ook weer?" en de jongen voelde

zich van het hoofd tot de voeten opnemen.

"Eduard," zei hij kort, en toen tegen zijn Vader, "mag ik nog even?"

"Ja, nog vijf minuten, maar voor 't huis blijven."

De beide heeren stonden voor 't raam, en keken er naar hoe

Eduard even later met een vlugge beweging op de stelten sprong.

"Een flinke jongen," zei mijnheer van der Zande, "hij begint op je te
lijken, Kerner!"

"Vind je?" vroeg Eduards Vader afgetrokken, en toen levendiger:

"Hij doet mij altijd sterk aan zijn Moeder denken." En knikkend tegen
Eduard, die op één stelt hinkend met de andere probeerde aan te
slaan: "maar 't is een echte bengel."

[a56] Eduard had intusschen ergens op straat een steentje ontdekt

en was daar nu zoo vlug als hij op zijn stelten vooruit kon komen
naar toe gegaan om in zijn eentje wat te voetballen.
 Hij was niet erg gesteld op mijnheer van der Zande, die óf tegen
hem sprak als tegen een kind van vijf jaar, óf doodkalm deed alsof hij
niet bestond. Maar dat was nog niet het voornaamste. Eduards
grootste grief was, dat mijnheer van der Zande, die een oude kennis
van Vader was, altijd onverwacht kwam, en juist altijd, als er het een
of ander prettige plannetje gemaakt was, dat daardoor dan natuurlijk
in het water viel. En dat kon hij nu wel niet helpen, maar 't was voor
Eduard toch reden genoeg om zijn komst nu niet met bizonder veel
genoegen te begroeten. — Vandaag ook weer, 't was de laatste dag
dat Vader er was, want morgenochtend vroeg zou Vader weggaan;
verder was 't Woensdag, en Eduard had zijn vioolles mogen
verzetten om voor 't laatst nog een gezelligen middag met Vader te
hebben en om te helpen Vaders handkoffertje in te pakken — en
natuurlijk kwam nu mijnheer van der Zande. — Misschien ging hij
wel dadelijk weg, maar die hoop werd steeds flauwer en verdween
geheel, toen Vader hem tikte om te komen koffiedrinken. Eduard gaf
nog een fermen schop tegen zijn steentje, toen sprong hij van zijn
stelten en zette ze met een verdrietig gezicht in de gang neer.

"En dan vind ik je morgen dus aan het station [a57] in Arnhem,"
hoorde hij zijn Vader zeggen toen hij binnenkwam, en mijnheer van
der Zande: "Uitstekend; in ieder geval ga ik vanmiddag nog door, ik
moet nog verschillende lui spreken."

De twee heeren zaten al aan tafel en Eduard schoof haastig zijn

stoel bij. — "In ieder geval gaat hij voor 't eten dus weg," dacht hij.

Mijnheer van der Zande begon iets te vertellen over zijn Vader, die
nog zoo flink was, en nog altijd zelf aan 't hoofd stond van de
fabrieken in Indië, en gaf toen een uitvoerig verslag van de oude
machines, en de bizonderheden waarin zij van de nieuwe
verschilden.

Eduard luisterde er niet naar; 't kon hem niet veel schelen; verder
hield hij zich bezig met het tellen van de broodjes en de kopjes
koffie, die mijnheer van der Zande achtereenvolgens deed
verdwijnen.
 "O, de betrekking van Hollandsche vertegenwoordiger van de zaak
bevalt mij best!" hoorde Eduard hem zeggen; "op mijn tiende jaar
kwam ik voor 't eerst naar Holland, en sedert dien tijd ben ik al zes
keer heen en weer geweest, maar nooit voor langer dan drie
maanden; dit is de zevende keer."

"Bleef hij er nu maar voor goed," dacht Eduard, "dan kwam hij hier
onze middagen tenminste niet meer bederven!"

Mijnheer van der Zande wendde zich nu plotseling tot Eduard.

"Zoo, mannetje, en leer je nogal vlijtig?" vroeg hij.

[a58] Eduard zei niets, en keek zijn Vader aan. — "Dat gaat nogal,
hè Pepi?" antwoordde deze voor hem, en toen mijnheer van der
Zande weer: "En in welke klas zit je wel?"

"In de zesde, mijnheer."

"Zoo, zoo; nou, dat schiet al op, hoor!" en toen van onderwerp
veranderend: "En ga je niet met Pa mee naar Indië?"

"Nee mijnheer."

"Zoo; 't is anders een best land, geloof je dat niet?"

"Jawel mijnheer."

"En waarom wil je dan niet mee?"

"Ik wil wel mee."

"Wat? En daarnet zei je dat je niet mee wou?" Eduard zei niets
meer, maar keek naar zijn Vader, alsof hij dacht, dat die wel voor
hem antwoorden zou.

"Later gaat hij eens mee," zei Vader, en toen, om er een eind aan
te maken: "Wil je nog een kop koffie?"
 Rika werd gebeld om nog eens koffie te schenken.

't Was zijn derde kopje al, dacht Eduard, aldoor schuins naar
mijnheer van der Zande kijkend, en hij was aan zijn vierde broodje
bezig.

En zonder dat mijnheer van der Zande het merkte stak hij tegen
Rika, die opnieuw het kopje vulde, eerst drie, en toen, met een
veelbeteekenende blik — naar de broodbak, vier vingers in de
hoogte. — Maar Vader had het wél gemerkt, en zag hem een halve
minuut lang streng aan.

[a59] Mijnheer van der Zande had zijn spoorboekje te voorschijn

gehaald en er met aandacht in gekeken. — "Mijn plan was om de
trein van 3.17 te nemen," zei hij toen, "maar heb je soms iets anders
te doen, zeg het dan gerust, ik vind mijn weg wel."

"Wel neen, ik vind het uitstekend. Ik had mijn jongen beloofd om

wat met hem te wandelen, maar dat kan toch gebeuren; na de koffie
kunnen we in mijn kamer gaan zitten en Eduard kan in dien tijd zijn
huiswerk maken; daarna brengen we je samen naar den trein en dan
loopen we buitenom, door het bosch."

"Ik vind ...." begon Eduard, maar zijn Vader viel hem haastig in de
rede. "Je opinie wordt niet gevraagd," zei hij kortaf.

Eduard was niet bizonder ingenomen met de schikking. Waarom

zei Vader nu niet dat hij wél wat anders te doen had? Vader had hem
toch beloofd met hem te gaan wandelen, en tegen dat mijnheer van
der Zande nu goed en wel weg was, zou de middag om zijn. En dan
dat vervelende huiswerk nog! Haastig dronk hij zijn glas melk leeg.

Mijnheer van der Zande begon weer een nieuw verhaal over
Indische huizen en Indische tuinen. Eduard luisterde maar half, maar
opeens begon hij 't zelf ook leuk te vinden, en toen wilde hij er ook
dadelijk nog veel meer van weten en ging van alles vragen.
 Eindelijk stond Vader op. "Willen we nu maar eens naar de andere
kamer gaan?" stelde hij voor, "en ga jij dan boven aan 't werk, Pepi?"

[a60] Maar Pepi had niet veel zin. Aan Vaders arm liep hij mee naar
de studeerkamer. "Toe, nog eventjes," smeekte hij, "omdat 't uw
laatste dag is!"

Vader gaf geen antwoord, maar liet toch toe dat hij nog wat bleef
rond hangen. Een paar keer waarschuwde hij: "Kom, Pepi!" Want
mijnheer van der Zande was weer van onderwerp veranderd en had
het over groote orders van den laatsten tijd, en Vader zag duidelijk
dat Eduard er geen belang in stelde en zich verveelde. — "Kom,
Eduard, ga nu aan je huiswerk!" zei hij nog eens; maar toen de
jongen eindelijk lastig werd en met propjes papier door de kamer
begon te knippen raakte zijn geduld op, en plotseling viel hij mijnheer
van der Zande in de rede met een boos: "Eduard, ga nu onmiddellijk
naar boven; je hoeft niet weer beneden te komen voor ik je roep."

Een benauwende stilte volgde, en heel verschrikt zag Eduard zijn

Vader aan; toen stond hij langzaam op en liep aldoor naar den grond
kijkend de kamer uit, zijn handen in zijn zakken. — Pas toen hij de
trap opging hoorde hij in de studeerkamer weer praten.

Vader boos, en dat op den laatsten dag! Was dat nu zoo erg, dat hij
eens eventjes met een propje schoot? Die akelige mijnheer van der
Zande ook, 't was allemaal z i j n schuld, als die niet gekomen was
zou hij nu prettig met Vader bezig zijn aan 't koffertje of iets anders,
en nu moest hij hier alleen op de slaapkamer zitten — met een ruk
trok hij zijn tasch op [a61] tafel en schudde zijn boeken en schriften
er uit. Och, hij had immers ook zoowat niks te doen, het grootste
deel van zijn sommen had hij gisterenavond al gemaakt, juist om
vandaag niet veel te hebben; 't waren net nog twee korte dingetjes,
die waren in een wip klaar. Maar dat gaf nou allemaal niks, want
naar beneden gaan mocht hij toch niet.

Kom, er nu maar niet meer aan denken en schrijven.

 Maar telkens dwaalden zijn gedachten weer af, en telkens vergiste
hij zich, en toen de sommen eindelijk klaar waren zagen ze er slordig
en knoeierig uit. — 't Kon Eduard niets schelen en ongeduldig
schoof hij alles op zij. — Toen zette hij zijn ellebogen op tafel, liet zijn
hoofd in zijn handen leunen en keek naar buiten.

Dat was nu bijna voor 't laatst dat hij al die tuinen en daken zoo
zag. — Morgenochtend misschien nog even, en dan in vier maanden
niet meer. — En [a64] vannacht zouden Vader en hij hier ook voor 't
laatst samen slapen en morgen — dan was Vader al heel ver weg en
zou 's nachts in Bazel ergens in een vreemd hotel slapen, en hij zelf
zou bij Tante Lina zijn, ook in een vreemd kamertje en in een vreemd
bed. — Niets geen gezellig huis was dat van Tante Lina, met al die
groote kamers, 't was hier thuis toch veel prettiger en gezelliger. Wat
zou 't gek leeg zijn, als hier nu morgenavond niemand meer in de
kamer kwam, en beneden ook, in de huiskamer, en in Vaders kamer,
wat zou 't overal akelig leeg en donker en koud zijn. — Hoe lang zou
Vader er nu nog zijn, 't was nu bijna drie uur, en morgenochtend om
kwart voor negen ging Vader weg, dat was dus nog twaalf, en nog
zes, nog achttien uur, bijna. En nu zat die mijnheer van der Zande,
die Vader nog vier heele maanden zien kon, en die 't bovendien niks
schelen kon of hij vader zag of niet, aldoor maar gezellig beneden te
praten, en hij zelf moest hier alleen boven zitten. — Hoe lang zou
dat nu nog duren?

En uit medelijden met zichzelf kwamen de tranen hem in de oogen;

maar hij veegde ze haastig weg, en keek toen weer stil naar buiten.

En zoo zat hij nog toen Vader om drie uur naar boven kwam om
hem te roepen. — Zachtjes trok Vader het hoofd van zijn jongen
achterover en keek hem aan, en weer voelde Eduard zijn oogen
vochtig worden.

"Ik vind 't zoo naar dat u boos werdt!" fluisterde [a65] hij, "maar 't
kwam allemaal door mijnheer van der Zande, als die niet gekomen
was ..."

"Nee vent, dat weet je wel beter, ik had je genoeg gewaarschuwd,

je hadt niets meer te doen beneden, en als ik je dan drie, vier keer
zeg naar boven te gaan moet je het ook doen; en ik wil nu wel
gelooven dat je het niet prettig vondt dat mijnheer van der Zande er
was, maar daarom mag je toch niet onbeleefd zijn, en dat propjes
schieten kwam heelemaal niet te pas; zul je dat nu voortaan
onthouden?"

Eduard knikte. "Maar nu bent u toch niet boos meer, is 't wel
Vader?"

"Nee, ik ben nu niet meer boos. Ga nu maar gauw je jas

aantrekken, dan gaan we mijnheer van der Zande naar den trein
brengen."

Eduard trok zijn ijsmuts over de ooren toen ze buiten kwamen. 't
Was koud, vriezend weer. — "Hoe is 't mogelijk, we gingen al haast
naar de lente toe, en nu weer zoo'n kou, we krijgen bepaald nog ijs!"
hoorde hij mijnheer van der Zande zeggen. Toen holde Eduard
vooruit naar 't bosch. Een helder winterzonnetje deed de witte
sneeuwplekken, die hier in 't bosch na de laatste sneeuwbui nog niet
waren weggedooid, glinsteren. — Eduards verdriet van straks was
vergeten, en voor een half uurtje dacht hij er niet aan dat het Vaders
laatste dag was, en dat het de eerstvolgende keer, dat hij hier weer
met Vader zou wandelen, midden in den zomer zou zijn.

[a66] Telkens holde hij een zijweg in, om dan opeens weer uit een
klein laantje te voorschijn te schieten en een pas of tien rustig naast
de beide heeren verder te wandelen, die druk in gesprek hun weg
vervolgden; dan rende hij weer vooruit om even verder over een
bank te springen.

"Wel Kerner, die jongen van jou lijkt wel onvermoeid!" zei mijnheer
van der Zande eindelijk. "Wat een levenslust!" en tegen Eduard, die
weer hijgend aan kwam loopen: "Word je niet moe, baas?"

"Nee mijnheer, heelemaal niet!" lachte Eduard, "maar nu blijf ik toch

eens een beetje hier!" En hij stak zijn hand door Vaders arm.

[a67]

IV.
 "Meneer, alles is klaar, zal ik nu maar heengaan? En dan breng ik
meteen het restje van Edu z'n goed naar mevrouw Verhey."

Vader liet zijn koffertje, waar nog een paar vergeten dingen
ingeperst werden, in den steek.

"Is alles klaar, Rika? En achter alles gesloten ook? Mooi, dan zal ik
zoo meteen nog wel even gaan zien. — Ja, dan zou ik nu maar
weggaan," en op een pak in de gang wijzend: "is dat alles wat nog
voor Eduard weggebracht moet worden?"

"Ja meneer, het andere is gisterenavond gegaan."

"Mooi, mooi. — Nou Rika, 't ga je goed hoor, tot over vier
maanden!"

"Ja meneer. Dag meneer, goeie reis!"

"Dank je. Dag Rika!"

Eduard ging mee om Rika uit te laten. "'k Zal vast aan je Tante
vertellen wat voor een lastpost ze in haar huis krijgt," beloofde ze.

"Dat zeg je nou wel, maar dat doe je toch niet!" lachte Eduard, "je
durft het niet eens! Dag ouwe [a70] Rika!" En toen ze de deur al uit
was nog eens "Dag ouwe Rika!"

Toen liep hij weer naar de huiskamer terug en bleef stil staan kijken
terwijl Vader de riemen van het koffertje dicht gespte. 't Was 't laatste
stuk van Vaders bagage; de groote koffer was de vorige week al
weggegaan, en twee kleinere stonden nog in de gang om straks
boven op de vigelante getild te worden. 't Handkoffertje zou Vader bij
zich houden.

"Afgeloopen," zei Vader, toen de riemen vast waren, en hij keek

Eduard aan. — "En nu gaan we weer verder," en hij nam 't koffertje
op om het in de gang bij de andere te zetten.
 En toen begon een tocht door het huis; 't was een van de akeligste
tochten, die Eduard ooit gemaakt had. — Aldoor zwijgend liep hij
met Vader mee, bezochten ze alle kamers om de beurt, en terwijl
Vader keek of de ramen goed dicht waren, en de kasten sloot, moest
Eduard steeds maar denken aan dat vreeselijke oogenblik, dat nu al
zoo vlak bij was, het oogenblik, dat Vader weg zou rijden, dat hij
Vader niet meer zien zou, voor vier lange maanden, voor een
vreeselijk langen tijd, waaraan bijna geen eind zou komen.

Vaders eigen kamer was het laatst aan de beurt, en daar borg
Vader de sleutels weg. — "Ga je aankleeden, Pepi," zei hij, "je moet
naar school toe, het rijtuig zal mij wel dadelijk komen halen." En toen
hij merkte dat Eduard maar heel stil dicht bij [a71] hem bleef staan
en hem aldoor strak aanzag, keek hij zijn jongen diep in de oogen en
zei zacht: "zul je voorzichtig zijn, Pepi? Zul je maken dat ik over vier
maanden een gezonden, vroolijken jongen terugvind?"

Eduard knikte, maar zonder iets te zeggen. — En aldoor bleef hij

Vader maar aankijken.

Toen klonk in de verte het geluid van wielen; dichter en dichter bij
kwam het. Eduard ging naar het raam; "het rijtuig," zei hij. —

Voor de deur hield het stil. —

Toen werd er gebeld, Vader liep de gang in en zette zijn hoed op,
en opende toen de voordeur om den koetsier aanwijzingen te geven
voor het opladen van de koffers. Toen trok Vader zijn jas aan, nam
die van Eduard van den kapstok, en kwam weer binnen.

Eduard stond nog voor het raam, en Vader ging naar hem toe en
heesch hem in zijn jas. — En toen .... "Vader, Vader!" snikte Eduard,
en hij klemde zijn armen om Vaders hals.

"Mijn kleine Eddy!" Even liet Vader zijn jongen nog tegen zich
aanleunen en klopte hij hem zacht op den rug. Toen maakte hij zich
los, en Eduards hoofd tusschen zijn handen nemende kuste hij hem
voor 't laatst.