CHÖÔNG IV

BOÄ BIEÁN ÑOÅI ÑIEÄN AÙP MOÄT CHIEÀU (BBÑAMC)

I. Boä giaûm aùp

Hình 4.1 trình baøy sô ñoà nguyeân lyù cuûa boä giaûm aùp. Hình 4.1(b) laø daïng soùng ngoõ ra cuûa boä
BBÑAMC loaïi naøy. Khoùa baùn daãn S coù theå duøng caùc linh kieän ñieän töû coâng suaát khaùc nhau
nhö thyristor vaø maïch taét, GTO, MOSFET, transistor coâng suaát …

Hình 4.1: Boä giaûm aùp

Caùc phöông phaùp ñieàu khieån khoùa S coù theå chia laøm hai loaïi:
- Ñieàu khieån tæ leä thôøi gian (Time Ratio Control)
- Ñieàu khieån doøng (Current Limit Control)

Phöông phaùp ñieàu khieån tæ leä thôøi gian coù theå chia laøm hai caùch:
- Taàn soá coá ñònh: chu kyø ñoùng caét T khoâng ñoåi, thôøi gian daãn ton thay ñoåi ñeå thay ñoåi γ .
- Taàn soá thay ñoåi: γ thay ñoåi baèng caùch giöõ ton coá ñònh vaø thay ñoåi T hoaëc baèng caùch thay
ñoåi caû ton vaø T.

Vôùi phöông phaùp thay ñoåi γ baèng caùch giöõ ton coá ñònh, taàn soá ñoùng caét seõ raát thaáp neáu caàn ñaït
ñieän aùp ra Vd nhoû. Taàn soá ñoùng caét thaáp cuûa boä BBÑAMC seõ aûnh höôûng khoâng toát ñeán ñaëc
tính taûi. Ngoaøi ra, vieäc thay ñoåi taàn soá hoaït ñoäng cuûa boä BBÑAMC seõ gaây khoù khaên cho vieäc
thieát keá maïch loïc ngoõ vaøo cuûa boä BBÑAMC. Do ñoù, phöông phaùp thay ñoåi taàn soá ít khi ñöôïc
söû duïng.
Vôùi phöông phaùp ñieàu khieån doøng , γ ñöôïc ñieàu khieån giaùn tieáp baèng caùch ñieàu khieån doøng
taûi bieán thieân giöõa hai giaù trò giôùi haïn treân vaø döôùi quanh giaù trò doøng taûi caàn thieát. Thôøi gian
ON vaø OFF cuûa khoaù S ñöôïc thay ñoåi moät caùch töï ñoäng. Khi doøng taûi giaûm ñeán giaù trò giôùi
haïn döôùi , khoùa S ñöôïc kích daãn (ON), taûi ñöôïc noái vôùi nguoàn vaø doøng taêng leân. Khi doøng taûi
taêng ñeán giaù trò max ñaët tröôùc, khoùa S ñöôïc kích taét (OFF) vaø taûi ngaét ra khoûi nguoàn. Sai leäch
giöõa giôùi haïn treân vaø döôùi cuûa doøng chính laø dôïn soùng doøng. Dôïn soùng doøng caøng nhoû, taàn soá
ñoùng ngaét cuûa S caøng taêng cao. Lôïi ñieåm cuûa phöông phaùp naøy laø ñieàu khieån tröïc tieáp doøng
taûi, do ñoù coù theå thieát keá ñeå traùnh ñöôïc hieän töôïng doøng giaùn ñoaïn.

73

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Vieäc giaûi tích hoaït ñoäng cuûa maïch hình 4.1 döïa treân caùc giaû thieát sau:
- Maïch loïc L-C duøng ñeå giaûm nhaáp nhoâ cuûa aùp vaø doøng ngoõ vaøo boä BBÑAMC. Neáu giaû
thieát boû qua toån hao treân maïch loïc vaø tuï C ñuû lôùn, ñieän aùp ngoõ vaøo boä BBÑAMC coù theå
giaû thieát khoâng ñoåi vaø baèng V.
- Tuyø thuoäc ñieän caûm maïch phaàn öùng vaø taàn soá hoaït ñoäng cuûa boä BBÑAMC, doøng qua taûi
coù theå ôû cheá ñoä lieân tuïc hoaëc giaùn ñoaïn. Tuy nhieân, vôùi caùc linh kieän baùn daãn hieän nay,
boä BBÑAMC coù theå hoaït ñoäng ôû taàn soá ñuû cao ñeå doøng taûi luoân laø lieân tuïc ôû cheá ñoä hoaït
ñoäng bình thöôøng. Cheá ñoä doøng giaùn ñoaïn luùc naøy chæ coù theå xaûy ra ôû giai ñoaïn quaù ñoä.
Do ñoù, neáu khaûo saùt ôû cheá ñoä xaùc laäp nhö tieán haønh ôû döôùi ñaây, coù theå giaû thieát laø doøng
taûi luoân lieân tuïc.

Iö2

Iö1

(c) Doøng iö lieân tuïc

V
E

(d) Doøng iö giaùn ñoaïn

(b) : Sô ñoà töông ñöông

Hình 4.2
Trong khoaûng S daãn (0≤ t ≤ γT), ta coù phöông trình bieåu dieãn maïch phaàn öùng:
di
Röiö + Lö ö + E = V (4-2)
dt
Trong khoaûng S taét (γT ≤ t ≤ T), ta coù phöông trình bieåu dieãn maïch phaàn öùng:
di
Röiö + Lö ö + E = 0 (4-3)
dt '
Trong ñoù: t’ = t - γT

74

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Giaûi heä phöông trình vi phaân treân vôùi löu yù raèng ôû cheá ñoä xaùc laäp, giaù trò cuûa iö ôû cuoái quaù
trình khoaù S daãn seõ baèng giaù trò iö taïi thôøi ñieåm baét ñaàu quaù trình S taét, ta tính ñöôïc bieåu thöùc
cuûa iö(t). Töø ñoù , coù theå suy ra doøng Iö1 vaø Iö2 treân hình 3.1 ñöôïc tính theo bieåu thöùc:
V ⎛ e γT / τ ö − 1 ⎞ E
Iö1 = ⎜ ⎟− (4-4)
R ö ⎜⎝ e T / τ ö − 1 ⎟⎠ R ö

⎛ 1 − e −γT / τ ö
V ⎞ E
Iö2 = ⎜⎜ ⎟⎟ − (4-5)
Rö
⎝ 1− e
−T / τ ö
⎠ Rö
Trong ñoù:
L
τö = ö
Rö

Dôïn soùng doøng ñieän ∆iö ñöôïc tính bôûi coâng thöùc sau:
I − I ö1 V ⎛⎜ 1 + e T / τ ö − e γT / τ ö − e (1− γ ) T / τ ö ⎞⎟
∆iö = ö 2 = (4-6)
2 2 R ö ⎜⎝ e T / τö − 1 ⎟
⎠

T L f
Neáu tæ soá raát beù, nghóa laø T<<τö , hay ö sw >>1, trong ñoù f sw laø taàn soá ñoùng ngaét cuûa
τö Rö
khoaù S, bieåu thöùc (4-6) coù theå tính gaàn ñuùng:
I − I ö1 V
∆iö = ö 2 = γ (1-γ) (4-7)
2 2 fsw L ö
Ñoä dôïn soùng doøng ñaït cöïc ñaïi khi γ = 0,5, khi ñoù:
V
∆iömax = (4-8)
8fsw L ö

Ñieän aùp trung bình ngoõ ra cuûa boä giaûm aùp tính theo coâng thöùc:
T γT
1 1
Vd = ∫ v d dt = ∫ v d dt = γV (4-9)
T0 T 0
Trong ñoù:
t
- γ = on : heä soá ñieàu chænh (4-10)
T
- V: ñieän aùp nguoàn DC cung caáp cho boä BBÑAMC

Baèng caùch ñieàu khieån γ trong khoaûng 0Æ1, ñieän aùp taûi coù theå bieán thieân trong khoaûng 0ÆV.

Doøng phaàn öùng trung bình:

γV − E
Iö = (4-11)
Rö
Töø daïng soùng doøng ôû hình 4.2, nhöõng vaán ñeà quan troïng sau caàn löu yù khi thieát keá vaø söû duïng
boä BBÑAMC:
1. Doøng nguoàn coù daïng xung, vaø do ñoù, coù theå gaây ra dao ñoäng treân löôùi ñieän cung caáp neáu
bieân ñoä xung doøng naøy lôùn.

75

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Daïng soùng ngoõ vaøo boä BBÑAMC coù theå phaân tích thaønh thaønh phaàn DC vaø caùc thaønh
phaàn doøng haøi. Haøi cô baûn cuûa soùng haøi doøng coù taàn soá baèng taàn soá ñoùng ngaét cuûa boä
BBÑAMC. Soùng haøi doøng coù theå gaây ra nhieãu treân caùc thieát bò söû duïng chung nguoàn ñieän
löôùi vôùi boä BBÑAMC hoaëc coù theå sinh ra böùc xaï nhieãu ñieän töø. Do ñoù, maïch loïc L-C
thöôøng ñöôïc söû duïng ôû ngoõ vaøo boä BBÑAMC ñeå haïn cheá soùng haøi sinh ra treân löôùi cung
caáp cho boä BBÑAMC.
Taàn soá ñoùng ngaét cuûa boä BBÑAMC caøng cao, maïch loïc caàn thieát caøng nhoû. Do ñoù neân
cho boä BBÑAMC laøm vieäc vôùi taàn soá ñoùng ngaét cao nhaát coù theå ñöôïc.
2. Ñieän aùp cung caáp cho taûi coù daïng xung vaø do ñoù, bao goàm thaønh phaàn DC vaø caùc haøi baäc
cao coù taàn soá laø boäi taàn cuûa taàn soá ñoùng ngaét cuûa boä BBÑAMC.

II. Boä taêng aùp

Boä BBÑAMC kieåu taêng aùp (BBÑAMC lôùp B) ñöôïc söû duïng ñeå cung caáp cho taûi DC ôû cheá ñoä
haõm taùi sinh. Sô ñoà töông ñöông cuûa heä thoáng naøy trình baøy treân hình 4.3(a), daïng soùng ñieän
aùp vaø doøng taûi treân hình 4.3(b).

Maïch loïc L-C treân hình 4.3(a) coù taùc duïng loïc caùc nhaáp nhoâ cuûa ñieän aùp vaø doøng nguoàn. Tuï
C, ngoøai ra, coøn coù taùc duïng taïo ñöôøng daãn cho doøng phaàn öùng trong khoaûng thôøi gian khoùa S
taét, traùnh caùc xung aùp gaây ra do söï thay ñoåi ñoät ngoät doøng ñieän qua L. Do ñoù, tuï C laøm taêng
theâm naêng löôïng traû veà löôùi (regenerated power) vaø giaûm caùc xung aùp quaù ñoä ñaët leân S khi
ñoùng ngaét.

Cheá ñoä doøng lieân tuïc

Cheá ñoä doøng giaùn ñoaïn

(a) Sô ñoà nguyeân lyù heä thoáng (b) Daïng soùng doøng , aùp ôû ngoõ ra boä BBÑAMC
Hình 4.3: Heä thoáng Boä taêng aùp - Taûi DC kích töø ñoäc laäp laøm vieäc ôû cheá ñoä haõm taùi sinh

76

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Phöông trình vi phaân bieåu dieãn hoaït ñoäng cuûa heä:
- Trong khoaûng tröõ naêng löôïng (0 ≤ t ≤ γT): Khoùa S daãn, doøng phaàn öùng chaïy qua S:
di
Rö iö + Lö ö = E (4-12)
dt
iö (0) = Iö1
- Trong khoaûng traû naêng löôïng veà löôùi (γT ≤ t ≤ T): Khoùa S taét, doøng phaàn öùng chaïy veà
nguoàn:
di
Rö iö + Lö ö + V = E (4-13)
dt
iö (γT) = Iö2

Vì taûi luùc naøy hoaït ñoäng nhö maùy phaùt:

Vd = E - Rö Iö (4-14)

Ñieän aùp trung bình ñaët leân taûi - xem hình 4.3(b):
Vd = (1- γ)V (4-15)
Töø (4-14) vaø (4-15) suy ra:
E − (1 − γ )V
Iö = (4-16)
Rö
Löu yù laø doøng phaàn öùng luùc naøy coù chieàu ngöôïc laïi so vôùi chieàu doøng ôû cheá ñoä taûi.

Coâng suaát traû veà löôùi:

T
1
Ph = ∫ V .iö dt
T γT
V2 ⎡⎛ E ⎞ τ ö ⎛ e (1− γ ) T / τ ö + e γT / τ ö − e T / τ ö − 1 ⎞⎤
Ph = ⎢⎜ − 1⎟(1 − γ ) + ⎜ ⎟⎟⎥ (4-17)
Rö ⎢⎣⎝ V ⎠ T ⎜⎝ 1 − e T / τö ⎠⎥⎦

III. HEÄ THOÁNG BOÄ BIEÁN ÑOÅI AÙP MOÄT CHIEÀU LAØM VIEÄC HOAÏT ÑOÄNG ÔÛ
NHIEÀU GOÙC PHAÀN TÖ
Trong muïc naøy seõ khaûo saùt heä thoáng boä BÑAMC hoaït ñoäng ôû phaàn tö I vaø II, heä thoáng hoaït
ñoäng ôû phaàn tö I vaø IV, vaø heä thoáng hoaït ñoäng ñöôïc ôû caû 4 phaàn tö cuûa maët phaúng ñieän.

1. Boä ñaûo doøng

Boä ñaûo doøng coù sô ñoà nguyeân lyù nhö hình 4.4(a) ñöôïc söû duïng. Khoùa baùn daãn S1 vaø diode D1
taïo thaønh moät maïch BBÑAMC, S2 vaø D2 taïo thaønh moät maïch BBÑAMC khaùc. S1 vaø S2 ñöôïc
ñieàu khieån ñoùng caét ngöôïc pha nhau, trong ñoù S1 ñöôïc kích daãn trong khoaûng 0 ≤ t ≤ γT, coøn
S2 ñöôïc kích daãn trong khoaûng γT ≤ t ≤ T.
Daïng soùng cuûa tính hieäu ñieàu khieån vaø doøng aùp ngoõ ra ñöôïc trình baøy treân hình 4.4(b). Moät soá
ñaëc ñieåm sau caàn löu yù ñeå coù theå hieåu ñöôïc hoaït ñoäng cuûa maïch:
- Trong maïch naøy khoâng xaûy ra hieän töôïng doøng giaùn ñoaïn , taïi baát kyø taàn soá hoaït ñoäng
naøo.
- Doøng iö vaø is coù theå daãn theo caû hai chieàu. Do ñoù, trong khoaûng 0 ≤ t ≤ γT, taûi ñöôïc noái vôùi
nguoàn qua S1 hoaëc D2. Nhö vaäy, trong khoaûng thôøi gian naøy, ñieän aùp ñaët leân taûi laø V vaø

77

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 toác ñoä bieán thieân doøng iö seõ laø döông vì V>E. Töông töï, trong khoaûng thôøi gian γT ≤ t ≤ T,
taûi ñöôïc ngaén maïch qua D1 hoaëc S2. Töông öùng, ñieän aùp treân taûi laø 0 vaø toác ñoä bieán thieân
doøng id laø aâm. Ñieàu naøy giaûi thích daïng soùng ñöôïc trình baøy treân hình 4.4(b).

Töø daïng soùng ñieän aùp ñaët leân taûi treân hình 4.4(b), tính ñöôïc ñieän aùp trung bình treân taûi:
Vd = γV

Töø ñaây, suy ra:

γV − E
Iö = (4-18)
Rö
Coâng thöùc (4-18) cho thaáy taûi laøm vieäc ôû cheá ñoä taûi (Iö > 0) khi γ > (E/V), vaø ôû cheá ñoä haõm
taùi sinh khi γ < (E/V). Ñieåm laøm vieäc khoâng taûi xaûy ra khi γ = (E/V).

Vôùi giaù trò cho truôùc cuûa γ, ñoä dôïn soùng doøng tính theo coâng thöùc (4-6) hoaëc (4-7). Coâng thöùc
naøy cho thaáy raèng ñoä dôïn soùng doøng khoâng phuï thuoäc vaøo giaù trò cuûa toác ñoä taûi. Vôùi moät giaù
trò γ cho tröôùc, söï thay ñoåi ñieän aùp taûi daãn ñeán söï thay ñoåi veà doøng trung bình nhöng ñoä dôïn
soùng doøng giöõ nguyeân.

(a) Sô ñoà nguyeân lyù

78

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 (b) Daïng soùng - Khoaûng daãn caùc linh kieän
Hình 4.4: Boä ñaûo doøng

3. Boä ñaûo aùp

Boä ñaûo aùp coù caáu hình nhö maïch hình 4.5 ñöôïc duøng.

Coù nhieàu caùch ñieàu khieån boä BBÑAMC hình 4.5. Sau ñaây seõ khaûo saùt phöông phaùp ñieàu
khieån thöôøng söû duïng nhaát. Quy luaät ñieàu khieån caùc khoùa baùn daãn S1 vaø S2 theo phöông phaùp
naøy nhö sau:
- S1 vaø S2 ñöôïc kích daãn leäch pha moät khoaûng thôøi gian T.
- Chu kyø ñoùng taét moãi khoaù baùn daãn laø 2T.
- Moãi khoùa baùn daãn , S1 vaø S2, ñöôïc kích daãn trong khoaûng 2γT.

Do ñoù, treân hình 4.6, S1 seõ ñöôïc kích daãn taïi t = 0 vaø kích taét taïi t = 2γT, S2 ñöôïc kích daãn taïi t
= T vaø kích taét taïi t = T + 2γT. Ñoà thò ñieän aùp vaø doøng ñieän ngoõ ra boä BBÑAMC trình baøy
treân hình 4.6, ñoàng thôøi khoaûng daãn ñieän cuaû caùc linh kieän trong maïch cuõng ñöôïc trình baøy
töông öùng.

Hình 4.5: Boä ñaûo aùp

79

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 (a) Cheá ñoä 0,5<γ <1

(b) Cheá ñoä ñaûo aùp, 0<γ <0,5

Hình 4.6: Daïng soùng caùc linh kieän

80

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Töø ñoà thò treân , nhaän thaáy:
- Vôùi 0,5 < γ < 1, S1 vaø S2 khoâng theå taét ñoàng thôøi . Do ñoù, ñieän aùp ngoõ ra boä BBÑAMC laø
+V hoaëc 0, vaø ñieän aùp trung bình ngoõ ra Vd >0 . Heä thoáng luùc naøy hoaït ñoäng ôû goùc phaàn tö
I.
- Vôùi 0 < γ < 0,5, S1 vaø S2 khoâng theå daãn ñoàng thôøi . Do ñoù, ñieän aùp ngoõ ra boä BBÑAMC laø
-V hoaëc 0, vaø ñieän aùp trung bình ngoõ ra Vd < 0 . Heä thoáng luùc naøy hoaït ñoäng ôû goùc phaàn tö
IV.

Ñieän aùp trung bình ngoõ ra cuûa boä BBÑAMC (ñieän aùp ñaët leân taûi):
Vôùi 0,5 < γ < 1:
2 γT
1
T ∫T
Vd = Vdt = 2V(γ-0,5) (4-19)

Vôùi 0 < γ < 0,5:

T
1
T 2∫γT
Vd = (− V)dt = 2V(γ-0,5)

Nhö vaäy, bieåu thöùc (4-19) coù theå duøng ñeå tính ñieän aùp trung bình ngoõ ra cuûa boä BBÑAMC lôùp
D trong daûi bieán thieân cuûa γ töø 0Æ1.

Doøng phaàn öùng trung bình :

V −E 2 V( γ − 0,5) − E
Iö = d = (4-20)
Rö Rö

4. Boä bieán ñoåi aùp moät chieàu toång quaùt

Heä thoáng söû duïng boä BBÑAMC toång quaùt nhö trình baøy ôû hình 4.7.

Hình 4.7: Boä BBÑAMC toång quaùt

Boä BBÑAMC naøy coù theå ñöôïc ñieàu khieån theo caùc caùch sau.
Caùch 1:
- Hoaït ñoäng ôû phaàn tö I vaø II: S2 ñöôïc kích daãn lieân tuïc, S1 vaø S4 ñöôïc ñieàu khieån ñoùng taét
ngöôïc pha nhau. Khi ñoù, ta ñöôïc boä BBÑAMC kieåu ñaûo doøng nhö hình 4.4(a).
- Hoaït ñoäng ôû phaàn tö III vaø IV: S3 ñöôïc kích daãn lieân tuïc, S1 vaø S4 ñöôïc ñieàu khieån ñoùng
taét ngöôïc pha nhau. Khi ñoù, ta ñöôïc boä BBÑAMC kieåu ñaûo doøng nhöng cöïc tính ñieän aùp
ra ngöôïc laïi.

81

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
Caùch 2:
Khoùa baùn daãn S1 , S2 cuøng diod D1 , D2 hôïp thaønh maïch BBÑAMC kieåu ñaûo aùp nhö hình 4.5.
Maïch BBÑAMC naøy hoaït ñoäng ôû goùc phaàn tö I vaø IV. Vieäc kích caùc khoùa S1, S2 thöïc hieän
nhö trình baøy trong III.2

Töông töï, S3, S4 vaø diod D3, D4 taïo thaønh maïch BBÑAMC hoaït ñoäng ôû goùc phaàn tö II vaø III.

Caùc maïch BBÑAMC treân khoâng hoaït ñoäng ñoàng thôøi, nghóa laø neáu boä BBÑAMC goàm S1, S2
ñang hoaït ñoäng thì boä BBÑAMC goàm S3, S4 seõ taét vaø ngöôïc laïi.

Caùch 3:
Sô ñoà kích caùc khoùa baùn daãn trình baøy treân hình 4.8(a) vaø (b). Vieäc kích caùc khoùa baùn daãn
döïa treân nguyeân taéc kích gioáng nhö phaàn trình baøy trong caùch 2 vôùi moät soá thay ñoåi nhö sau:
- Caùc maïch BBÑAMC hôïp thaønh bôûi (S1, S2) vaø (S3, S4 ) seõ ñöôïc ñieàu khieån ñoàng thôøi (thay
vì ñieàu khieån rieâng reõ nhö ôû caùch 2).
- Khoùa (S1 vaø S4 ) , (S2 vaø S3 ) hôïp thaønh caùc caëp boå phuï (complementary pair) , nghóa laø
caùc khoaù trong töøng caëp naøy seõ ñöôïc kích daãn ngöôïc pha nhau.

Chu kyø ñoùng ngaét cuûa moãi khoùa laø 2T. Trong khoaûng thôõi gian ñoù, hoaït ñoäng cuûa boä
BBÑAMC coù theå chia thaønh 4 khoaûng , kyù hieäu I, II, III vaø IV nhö trình baøy treân hình 4.9 .

Giaû thieát taûi hoaït ñoäng ôû phaàn tö I, daïng soùng doøng vaø aùp treân taûi nhö hình 4.9(a). Daïng soùng
naøy coù theå giaûi thích nhö sau:
- Trong khoaûng I, S1 vaø S2 daãn. Ñieän aùp cung caáp cho taûi, do ñoù, seõ laø döông vaø doøng taûi
taêng.
- Trong khoaûng II, S2 taét, S1 vaø S3 ñöôïc kích daãn. Vì doøng qua taûi ñang chaûy theo chieàu
döông neân seõ kheùp maïch qua D1 vaø S1. Luùc naøy aùp treân taûi baèng 0 vaø doøng taûi giaûm. Khoùa
S3 ôû traïng thaùi taét do bò phaân cöïc ngöôïc bôûi ñieän aùp suït qua D1 (ñang daãn).
- Trong khoaûng III, S2 ñöôïc kích daãn trôû laïi. Do ñoù, ñieän aùp treân taûi seõ laø V vaø iö taêng.
- Trong khoaûng IV, S1 taét, S2 vaø S4 nhaän tín hieäu kích. Doøng taûi luùc naøy , vaãn duy trì chieàu
döông , seõ chaûy qua S2 vaø D2. Khoùa S4 ôû traïng thaùi taét do bò phaân cöïc ngöôïc bôûi ñieän aùp
rôi treân D2 (ñang daãn).

Löu yù laø ñieän aùp ra cuûa boä BBÑAMC gioáng nhö trình baøy treân hình 4.6, do ñoù , caùc coâng thöùc
(4-19) vaø (4-20) ñöôïc aùp duïng cho maïch naøy.

82

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 (a) Phaàn tö I
0,5 ≤ γ ≤ 1 vaø Vd>E

83

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 (b) Phaàn tö II 0,5 ≤ γ ≤ 1 vaø Vd<E
Hình 4.9

Cheá ñoä laøm vieäc ôû phaàn tö I xaûy ra khi Id > 0. Cheá ñoä laøm vieäc coù theå chuyeån sang phaàn tö II
baèng caùch giaûm γ hoaëc taêng E sao cho Vd < E hoaëc Id < 0 (coâng thöùc (4-20)). Daïng soùng doøng
vaø aùp treân taûi luùc naøy nhö trình baøy treân hình 4.9(b). Trong moät chu kyø 2T, coù theå chia hoaït
ñoäng cuûa boä BBÑAMC luùc naøy thaønh 4 khoaûng nhö trình baøy treân hình 4.9(b). Hoaït ñoäng cöûa
maïch BBÑAMC trong moãi khoaûng coù theå ñöôïc giaûi thích nhö sau:
- Trong khoaûng I, S1 vaø S3 nhaän tín hieäu kích daãn. Söùc ñieän ñoäng döông cuûa taûi luùc naøy laøm
cho doøng phaàn öùng iö chaûy qua D3 vaø S3. Trong khoaûng thôøi gian naøy, | iö| taêng , laøm taêng
naêng löôïng tích tröõ trong ñieän khaùng maïch phaàn öùng. S1 taét do bò phaân cöïc ngöôïc bôûi ñieän
aùp rôi treân D3.
- Trong khoaûng II, S3 taét. Doøng phaàn öùng luùc naøy chaïy qua D3, nguoàn V vaø diod D4 , vaø
naêng löôïng ñöôïc traû laïi nguoàn. Maëc duø S1 vaø S2 nhaän tín hieäu kích trong khoaûng thôøi gian
naøy, caùc khoaù treân vaãn taét do bò phaân cöïc ngöôïc bôûi caùc diod D3 vaø D4. Ñieän aùp cung caáp
cho taûi luùc naøy laø V vaø | iö | giaûm.
- Trong khoaûng IV, S4 ñöôïc kích daãn . Doøng phaàn öùng luùc naøy seõ chaûy qua S4 vaø D4. Khoaù
S2 cuõng nhaän ñöôïc tín hieäu ñieàu khieån nhöng khoâng daãn ñöôïc do bò phaân cöïc ngöôïc bôûi
ñieän aùp suït qua D4. Bieân ñoä doøng phaàn öùng luùc naøy taêng leân.
- Trong khoaûng IV, S4 taét, doøng phaàn öùng chaûy qua D3, nguoàn V vaø D4 , vaø naêng luôïng ñöôïc
traû veà löôùi.

Cheá ñoä laøm vieäc ôû phaàn tö III vaø IV nhaän ñöôïc vôùi 0 < γ < 0,5, khi ñoù Vd < 0. Cheá ñoä laøm
vieäc ôû phaàn tö III nhaän ñöôïc khi heä soá γ ñöôïc chænh sao cho |Vd| > |E| . Töông töï, cheá ñoä ôû
phaàn tö IV luùc naøy nhaän ñöôïc khi ñieàu chænh γ sao cho |E| > |V|.

Phöông phaùp ñieàu khieån naøy coù maïch ñieàu khieån ñôn giaûn hôn caùch 1 vaø 2 ñaõ trình baøy ôû
treân.

84

CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt