Metal seramik restorasyonlar, dirençlerinin fazla

olması nedeniyle halen sabit protezlerde en çok

kullanılan restorasyonlardır. Full seramik
restorasyonların rutin olarak özellikle posterior da
ve direnç gerekli olan köprülerde metal seramik
restorasyonların yerine kullanımları doğru
değildir.
 Metal seramik restorasyonlar translusensi ışığın
restorasyondan geçişini engelleyen metal
altyapıdan büyük ölçüde etkilenir. Full seramikler
dişten daha iyi ışık iletimi sağladıklarından, metal
seramik kronlar ile sağlanması güç olan estetik
standartı sağlayabilirler.
 Full seramik klonlar estetik performansyonlarına
göre iki kategoriye ayrılırlar:
1-Semi-translusens,
2-Semi-opak.
 Döküm cam seramiklerin kristalizasyonlarına bağlı
olarak translusensleri maksimumdur. Bu translusens
özellik dişin komşu dişler arasında kaybolmasına
neden olan ‘bukalemun’ etkiyi sağlar.
Bu yüksek translusens etki semi-opak alimünöz core
materyali üzerine yığılan porselenden oluşan Hi-
ceram sistemlerde azaltılmıştır.
 1-Estetiğin birinci derecede önemli olduğu tüm
anterior dişlerde,
2-Tek diş eksikliği olan anterior köprülerde,
3-Yapılmak üzere seçilen full porselen tipi
hakkında yeterli deneyime sahip olmak ve bunu
hazırlayabilecek yeterli bir laboratuarın olması.
1-Parafonksiyonel aktivite varlığında (Bruksizim
gibi),
2-Kısa klinik kron boyuna sahip dişlerde,
3-Aşırı oklüzal yüklerin geldiği posterior bölgede
özellikle köprü yapımında,
4-Karşıt oklüzyondaki dişlerin üst dişlerin servikal
üçlü bölgelerine kadar temasta olduğu örtülü kapanış
yada başbaşa kapanış durumlarında,
5-Pulpası geniş genç hastalarda.
 Hatalı preparasyona bağlı olarak meydana gelen
full seramik kronların kırılması ile sıklıkla
karşılaşılır. Bu kırıkların erken dönemde ortaya
çıkması karakteristiktir. Porselen jaket kronlarda
preparasyonun rolü mümkün olduğunca uniform
porselen kalınlığı ile restorasyona desteklik
sağlamaktadır.
 Kronal harabiyet yada aşırı taper açısına sahip
preparasyonlar nedeniyle oluşan aşırı porselen
kalınlıkları dayanıklılık üzerinde olumsuz etkiye
sahiptir. Çünkü fazla kalınlık full seramik kronu
kuvvetli yapmaz. Porselenin çiğneme
kuvvetlerine karşı desteklenmesi dik açılarla
sağlanabilir.
 Çiğneme kuvvetlerine karşı keskin yüzeylerden
kaçınılarak, kuvvetleri dik olacak şekilde düz
yüzeyler oluşturulmalıdır. Yine shoulder marjin
chamfer’e göre daha fazla dayanıklılık
sağladığından tercih edilmelidir.
 Bir full seramik krona lingualden kuvvet
uygulandığında bu kuvvet kronun labial shoulder
kısmına iletilir ve bu bölgede sıkışma meydana
gelir. Eğer preparasyon uzunluğu yeterli ise bu
kuvvete karşı konabilir. Ancak preparasyon
uzunluğu yeterli değilse porselen kron bir
kompozit rezin simanla yapıştırılsa dahi bu
bölgede kırılma önlenemeyecektir. Bu
karakteristik kırığa yarım ay (Half-moon) kırığı
denir.
 İdeal insizal aşındırma miktarı 2 mm ile
anatomik kronun 1/3 uzunluğu arasındadır. Eğer
insizal kenar çok ince ise bu kısım gelen
kuvvetlere karşı dik olacak şekilde düzleştirilip,
kalınlaştırılmalıdır. Ancak bu yapılırken
preparasyon uzunluğunun, kron boyunun 1/3
insizal üçlüsünün altına kadar kısaltılmamasına
dikkat edilmelidir.
 A-Shoulder marjin: Full seramiklerde 90º
shoulder fraktüre karşı yeterli direnci sağlayacak
genişliği temin eder. Shoulder basamak fonksiyon
esnasında kronu destekleyen bölgenin marjinal
bölge olmasından dolayı tam seramik kronlarda
daha çok tercih edilir.
 B-Chamfer versiyonlu shoulder (Radial
shoulder): Dişin uzun aksıyla shoulder basamak
arasındaki açı 90º den geniş olduğunda porselenin
kırılma riski artar. Stres yoğunluğunu azaltmak
için shoulder açının iç kısmı yuvarlatılmalıdır. Bu
tip basamağa radial shoulder denir.
 Full seramikler için shoulder basamak kalınlığı
uniform olarak 1mm olmalıdır. Ancak basamak her
taraftan aynı kalınlıkta alındığında preparasyon
yuvarlanarak rezistans formu bozulabilir. Bu nedenle
proksimal duvarların dışa doğru açılan formları
nedeniyle bu bölgelerde 0.5 mm, labial ve lingualde
ise 1-1.2 mm kesim yapılabilir. Ayrıca preparasyonun
rezistans formunu güçlendirmek için lingual duvar
düzleştirilebilir.
 Bir full seramik kron için ideal fasial redüksiyon
miktarı 1.3-1.5mm arasındadır. Pulpası geniş
dişlerde dişin önce labial yüzünün yarısı kesilerek
bir periodontal sond ile kesim miktarı kontrol
edilebilir.
 Full seramik kron için lingual yüzde 1.5mm’lik kalınlık
idealdir. Ancak bunu rutin olarak sağlamak güçtür.
Lingualde porselen kalınlığı minimum 1-1.3mm arasında
olmalıdır.
Lingual yüzde preparasyonda keskin hatlardan
kaçınılmalıdır. Oklüzyon ve singulum çıkıntısının izin
verdiği durumda yüksek lingual aksial duvar ile belirgin
lingual konkavite oluşturulmalıdır. Bu preparasyonun
rezistans formunu kuvvetlendirir.
Taper

Preparasyonda maksimum desteklik ve yüzey

alanı için minumum taper önerilir. 5º lik taper
açısı idealdir. Ancak bu açıyı undercut
oluşturmadan sağlamak güçtür. Bu nedenle full
seramik preparasyonları için en güvenilir ve
pratik taper açısı 10º dir.
I-Metal destekli dental seramikler

A-Döküm metal üzerinde bitirilen seramikler.

Vita omega,
Ivoclar,
Duceram,
Ceramco-II
-B-Platin yada altın foli üzerinde bitirilen seramikler.

Sunrise,
Flexobond,
Renaissanice.
II-Metal desteksiz dental seramikler,
A-Geleneksel feldispatik ve aliminöz dental seramikler,
B-Dökülebilir dental seramikler,

Dicor,
Cerapearl,
OCC (Olympus Casted Ceramic)
C-Cor yapısı güçlendirilmiş dental seramikler,
Basınç altında ve enjeksiyonla şekillendirilen kor materyali,
Cerestore,
IPS Empress,(Lösitle güçlendirilmiş seramikler)
IPS Empress 2
IPS Empress e Max
IPS Empress Esthetic
Magnessia kor materyali,
Alimüna ile güçlendirilmiş kor materyali,
Hi-ceram
In-ceram
-Zirkonyum ile güçlendirilmiş kor materyali
- Procera
- İn-ceram zirconia
D-Bilgisayar ile yapılan dental seramikler
-Duret sistem
-Cerec
E-Kopya-freze ile yapılanlar
-Celay
 Diş redüksiyonunun minimal olduğu ve bir metal
seramik kron için yer yetersiz olduğu durumlarda
metal coping kalınlığında azaltma gerekebilir. Foli
kronlar, metal coping zararına porselen kalınlığında
ilave bir kazanç sağlarlar. Renaissanice ve Sunrise
sistemleri günümüzde halen kullanılmakta olan foli
üzerinde bitirilen seramiklerdir. Renaissanice
sisteminde platin ve Sunrise sisteminde altın foli
kullanılmaktadır. Altın foliler, platin folilerle
kıyaslandığında porselen altında daha hoş bir renk
yansıtırlar.
 Termal ekspansiyon katsayıları açısından,
alimünöz porselenler platin foliler ile uyumlu
iken feldispatik porselenler de altın foli ile
kullanılmadırlar. Platin foli kalınlığı 0.025mm ve
altın foli kalınlığı 0.05mm dir. Foli tekniğinde
porselen, metal seramiklerde olduğu gibi okside
olan foliye kimyasal olarak bağlanır.
 Bu tekniğin diğer full seramik sistemlere avantajı
modelaj, revetmana alma ve döküm işlemleri
içermediğinden zamandan tasarruf sağlar.
Dezantajları ise foliler porselenin pişirilmesi
esnasında distorsiyona uğrayabilir. Foli de meydana
gelen bu büzülmede uyumun bozulmasına neden
olur. Foli kronların dayanıklılıkları Dicor ve
Cerestore sistemlerinden daha iyi, ancak metal
seramiklerden daha kötüdür.
 A-Geleneksel Feldispatik ve Alimünöz dental
seramikler: Klasik seramiklerin refraktör die üzerinde
hazırlandığı full seramik sistemlerdir. Refraktör die
üzerinde feldispatik, aliminöz yada ikisinin karışımı
porselen sistemleri pişirilebilir. Refraktör terimi
yüksek ısıda stabil kalabilen materyal anlamına gelir.
Bu restorasyonların yapımında asıl ölçü die alçısı ile
dökülür. Refraktör die modeli ya ölçü ikinci kez
refraktör die materyali ile dökülerek yada master
model dublike edilerek hazırlanır.
 Porselen bu refraktör die üzerinde yığılır ve
pişirilir. İstenilen konturlar oluştuktan sonra
refraktör die materyali porselen içinden freze
yada kumlama ile uzaklaştırılır. Sonra restorasyon
master model üzerine oturtulur. Yöntemin zorluğu
restorasyon refraktör die’dan çıktıktan sonra
ağızda denenip ilave gerektiğinde ilave pişirmeler
majinlerde yuvarlanma ve büzülmeye neden olur.
 Dökülebilir cam seramikler: Bu tekniğin klasik
porselen sistemlerine avantajı, döküm metal
restorasyonlara benzer şekilde die üzerinde mum
modelaj ve döküm tekniklerinin kullanılmasıdır. Diş
preparasyonu ve ölçü alımını takiben die’lı çalışma
modeli hazırlanır. Sonra mumdan karşıt ark ile
uyumlu fonksiyon ve oklüzyonda anatomik formu
oluşturulur. Mum örnek tijlenir ve revetmana alınır.
Sistemde kullanılan fosfat bağlı revetman özeldir,
ancak revetmana alma işlemi benzerdir.
 Revetman sertleştikten sonra manşet, burn-out
fırınına konur ve 350ºC’ e kadar ısıtılır. Mum
örneğin buharlaşması için bu ısıda 30-45 dakika
tutulur. Sonra manşet ve döküm potası döküm
için 900 ºC’ ye kadar ısıtılır. Dicor sisteminde
döküm için sıcaklık 1365 ºC’ye kadar
çıkarılırken, Cerapearl için ise 1460 ºC’ye
çıkarılır. Bu ısılarda döküm işlemleri yapılır.
 Dökümden elde edilen amorf cam revetmandan
çıkarılır, temizlenir. Daha sonra bu amorf camın
‘seramikleştirilmesi’ işlemine geçilir. Bu işlem
için özel bir fırın kullanılır. Seramikleştirme için
amorf cam özel bir kristalizasyon materyali ile
sarıldıktan sonra fırın içine alınır.
Seramikleştirme işlemi için fırın 1075ºC’ ye kadar
ısıtılır ve bu ısıda 6 saat tutulur.
 Seramikleştirilen kron tesviye işleminden sonra
die üzerine oturtulur. Daha sonra porselene
gerekli kontur ilaveleri, ekstrensek boyama ve
glazeleme işlemi klasik porselen sistemlerinde
olduğu gibi yapılarak döküm cam seramik
bitirilir.
Basınç altında ve enjeksiyonla şekillendirilen kor
materyali: Full seramik sistemlerden daha yeni bir
sistem de dökülmeyen ancak enjeksiyonla basınç
altında şekillendirilen IPS Empress sistemidir. Klasik
die’li model üzerinde mum örnek hazırlanır, tijlenir
ve cam seramiğin enjeksiyonla şekillenmesine izin
verecek özel bir materyal ile revetmanı alınır. Manşet
daha sonra burn-out fırınına yerleştirilir. Burn-out
için ısı dereceli olarak 850ºC’ye artırılır ve bu ısıda
90 dakika tutulur.
Mum örneğin büyüklüğüne göre bir yada iki adet
önceden seramikleştirilmiş uygun renkteki peletler
sprue’un ortasına yerleştirilir. Eriyen porselen
peletler vakum altında enjeksiyonla mum örneğin
boşluğuna sevk edilir. İşlem tamamlanınca manşet
hidrostatik basınç altında soğuyana kadar tutulur.
Sonra restorasyon revetmandan çıkarılır, temizlenir
ve elmas disk ile tiji kesilir. Daha sonra die üzerine
oturtulur, ince elmas frezler ile oklüzal ve proksimal
kontak uyumları tamamlanır.
https://www.youtube.com/watch?v=M5a2I21SDy8
Alimüno ile güçlendirilmiş kor materyali: Bu grup
içerisinde en çok kullanılan sistem In-ceram’dır. In –
ceram’da önce revetman die üzerine, ‘slip’ denilen
ince grenli krema kıvamındaki materyal sürülüp
fırında pişirilir. Bu işleme ‘slip-casting’ denir.Daha
sonra da bunun üzerine uygulanan alimüno kor yapı
pişirilir. Bu alimünöz kor yapı pörözdür. İkinci
aşamada bu kor yapının üzerine cam seramik
uygulanır ve pişirilir. Cam partikülleri kapiller geçiş
ile bu pöröz yapı içine infiltre olur. Böylece pöröz
yapı elimine edilerek restorasyon kuvvetlendirilmiş
olur.
 Çalışmalar, In-ceram’ın baskı dayanımını IPS
sisteminden yüksek ancak metal destekli
porselenden düşük olduğunu göstermiştir. Işığı
geçirme açısından ise In-ceram metal seramiklere
göre daha estetik olmalarına karşın opak
aluminyum kor translusensi azaltmaktadır. Bu
yüzden In-ceram leucite-reinforced sistemler yani
IPS Empress’ler kadar estetik değildir.
Dental seramik materyallerindeki ve
yöntemlerindeki gelişmeler özellikle bilgisayar
yardımı ile dizayn / bilgisayar yardımıyla üretim
(CAD/CAM), üstün dental seramiklerin yapımına
olanak sağlamaktadır. Bu teknolojinin en yaygın
olan sistemi Cerec’dir. Cerec sistemi önce Cerec
1 sonra Cerec 2 ve en son olarakda Cerec 3
sistemi geliştirmiştir.
Cerec 3
 Hasta ağzında restorasyon için gerekli
preparasyon yapıldıktan sonra görüntüleme likidi
(polysorbat bazı) dişe sürülür. Ardından özel
opak bir toz püskürtülür (titanium oksit) ve bu toz
likide tutunur. İntraoral üç-boyutlu tarayıcı
kamera diş üzerine sabitlenir ve optik ölçü alınır.
Alınan bu görüntü monitöre gönderilir.
 Görüntüleme işlemi hasta ağzından direkt elde
edilebileceği gibi model üzerinden de indirekt
elde edilebilir. Monitördeki bu görüntü üzerinde
restorasyonun sınırları komşu dişlerin
lokalizasyonuna göre belirlenir. Bu işlem CEREC
3D CAD yazılım programı ile yapılır.
Dizayn işleminin ardından restorasyonun boyut
ve özelliklerine göre porselen blok seçilir ve
cihazın kesici bölümüne yerleştirilerek kesme
işlemine geçilir.
Restorasyonun kompleksliğine göre bu işlem 10-
15 dakika sürer. Bu işlemden sonra restorasyon
üzerinde pürüzler varsa kaldırılır, ağızda
uyumlanır ve ardından simantasyon işlemine
geçilir
Celay sistemi
 Restorasyon yapımında önce preparasyon yapılıp
ölçü alınır ve elde edilen die üzerine rezin örnek
hazırlanır. Bu rezin örnek cihazın kopyalama
bölümüne yerleştirilir . Celay üniti birbirinden
ayrılmış iki bölümden oluşmaktadır. Sağ taraftaki
kesici bölüme seramik blok yerleştirilir. Bu kesici
ünitin iki tarafı birbirine geometrik transfer
mekanizmasıyla bağlıdır ki bu da kopya aleti ve
kesici aletin üç boyutlu hareketine izin vermektedirir.
Kesim süresince soğutma için özel bir likit
püskürtülür. Restorasyonların yapımında farklı tip
frez çeşitleri kullanılmaktadır. İç yüzeylerin kesimi
rond, dış yüzeylerin ise disk frez yardımıyla yapılır.
Bitiş konturları için fissür elmas frez kullanılır. Bir
restorasyonun yapımı yaklaşık 15 dakika
sürmektedir. Bu kor altyapının hazırlanmasının
ardından konvansiyonel tekniklerle veneer porselen
uygulanır ve restorasyon bitirilir.
 1-Döküm seramikler klasik porselenler gibi büzülme
göstermezler bu yüzden marjinal adaptasyonları ve internal
uyumları daha iyidir.
2-Karşıt oklüzyondaki dişleri aşındırmaları klasik
porselenlere göre daha azdır.
3-Döküm seramiklerin ısıyı iletme özellikleri yaklaşık olarak
mine ile aynıdır.
4-Flexur dirençleri, klasik porselenlerden daha fazladır.
5-Bunlara plak retansiyonu doğal dişten bile daha azdır.
6-Full porselen sistemler içerisinde en translusens
sistemlerdir. Bu yüzden yüksek estetik standart sağlanabilir.
 1-Restorasyonun dökümden boyama aşamasına
kadar hassas bir çalışma gerektirir ayrıca özel
ekipman gereklidir.
2-Ancak ekstrensik boyama yapılabilir.
3-Boyamadan önce oklüzyon, anatomik form ve
kontakların uyumlanması için ilave bir seans
gereklidir.