1,UVOD

Rukomet je jedna od najpopularnih sportskih igara o cemu nam najbolje govore statisticki podaci o broju aktivnih igraca i klubova. Rukomet pripada grupi sportova u kojima preovladava visoki intezitet aktivnosti tokom cele utakmice i naglasenu dinamicnost za sto je potreban visoki nivo sirokog spectra funkcionalnih i motorickih sposobnosti igraca. U proslosti je do nekih vrhunskih rezultata bilo je moguce doci i bez posebnog znanja pristupa treningu i takmicenju,no danas je nemoguce. Bez znanja o barem osnovama metodike treninga,planiranja i programiranja te kontrole treninga nije moguce parirati lokalnim a kamoli evropskim i svetskim trendovima,jer talenat i potencijal vise nije dovoljno uociti vec ga treba pravilno usmeriti i razvijati. Uvid u vrednosti sto veceg broja karakteristika i parametara omogucuje pravilnu dijagnostiku treniranosti optimalno planiranje,programiranje i kontrolu ucinka trenaznog procesa. U rukometu zbog njegovih motorickih potencijala i energetskih procesa vazne su funkcionalne i motoricke sposobnosti.Dominatno mesto ,ipak,u odredjenoj razmeri zauzimaju anaerobna i aerobna izdrzljivost,eksplozivna snaga,brzinska koordinacija i preciznost. 2.FAKTORI USPESNOSTI U RUKOMETU Rukomet je sport visoke promene biomehanickih parametara.Preovladavaju trcanja sa promenama brzine,ritma,pravca,zatim razni skokovi.jednonozni,sunozni,skokovi iz mesta i iz zaleta,bacanja i dr.pa se kod nekih autora rukometasi i nazivaju desetobojci s loptom. Faktori uspesnosti u rukometu,kao i u vecini drugih ekipnih sportova,podlozni su promenama pod uticajem razlicitih skola rukometa,vrhunskih trenera,rezultata naucnih istazivanaja i razvoja rukometa u svetu. Uspeh u rukometu zahteva odredjene sposobnosti koje trebaju biti razvijene u optimalnim odnosima.

3.DIJAGNOSTIKA I ANALIZA STANJA TRENIRANOSTI Dijagnostika stanja treniranosti rukometasa bitna je prepostavka uspesnom planiranju,programiranju,sprovodjenju i kontroli sportske pripreme u funkciji potpunog razvoja funkcijalnih i motorickih sposobnosti i postizanju najboljih sportskih rezultata. Za procenu rezultata bazicnih i specificnih fizickih sposobnosti koriste se testovi koji najbolje pokazuju stvarno stanje sportiste.Rezultati prikupljeni testiranjem igraca mogu nam posluziti kao modelne vrednosti. U daljem tekstu posvetio sam se metodickom pristupu treniranju aerobne i anaerobne izdrzljivosti kod mladih rukometasa rukometnog kluba KOLUBARA. 4.METOD RADA I MATERIJAL ISTRAZIVANJA Ovim istrazivanjem obuhvacene su mladje kategorije rukometnog klub :KOLUBARA: Uzorak istrazivanja je 24 rukometasa. Uzrast (13-15 godina) Ova testiranja su odradjena na pocetku priprema za sezonu 2010/11 godinu u avgustu mesecu 2010 godine. 4,1 Uzorak merenih velicina(varijable) Bazicne motoricke i situaciono-motoricke sposobnosti procenjene su putem 11 testova: 1.Skok u dalj iz mesta(MSSDM), 2.Troskok sa odrazne noge(MSTON) 3.Skok u vis(MSSVM) iz mesta za procenu eksplozivne snage, 4,Bacanje medicinke(800gr.) iz skok suta(SMSBMSS), 5.Bacanje medicinke(800gr.) sa zemlje(SMSBMZ) za procenu eksplozivne snage izbacaja, 6.Sprint 30m sa vodjenjem lopte(MBSVL30), 7.Sprint 30m slalom sa vodjenjem lopte(MBSVL30S) za procenu brzinske snage,kretanja sa promenom pravca i procene manipulacije loptom, 8.Bocni koraci(Kus)(MSKUSK) za procenu agilnosti, 9.Podizanje trupa(trbusnjaci)(MSPT) za procenu repetitivne snage prednje strane trupa, 10.Eksplozivnost ramena(SMSBMUD) za procenu snage izbacaja, 11.Pretklon na klupu(MSPNK) za procenu fleksibilnosti.

Za procenu antropometrijskih karakteristika mereno je 6 antropometrijskih mera: 1.Visina tela(VT), 2.Tezina tela(TT), 3.Raspon ruku(RR), 4.Dijagonala sake(DIS), 5.Dubina sake(DUS), 6.Dohvat rukom(DR). 4,2 Metode obrade podataka U okviru analize izracunati su osnovni parametri:arimetricka sredina,standardna devijacija te minimalna i maksimalna vrednost rezultata. Inicijalno testiranje je odradjeno u avgustu 2010 godine Aritmeticka sredina(prosecne vrednosti) na prvom(inicijalno) testiranju: 1.Visina tela(VT)-169.2centimetra 2.Tezina tela(TT)-56.1kilograma 3.Raspon ruku(RR)-149,1centimetara 4.Dijagonala sake(DIS)-19,5centimetara 5.Dubina sake(DUS)-16,9centmetara 6.Dohvat rukom(DR)-204centimetara

Zavrsno(finalno)testiranje je odradjeno u avgustu 2011 godine Aritmeticka sredina(prosecna vrednost) na drugom(finalnom) testiranju: 1.Visina tela(VT)-174,1centimetara 2.Tezina tela(TT)-59,5kilograma 3.Raspon ruku(RR)-167.1centimetara 4.Dijagonala sake(DIS)-21,8centimetara 5.Dubina sake(DUS)-18,9centimetara 6.Dohvat rukom(DR)-215centimetara VARIJABLA VT TT RR DIS DUS DR inicijalno 169.2 56.1 149.1 19.5 16.9 204 finalno 174.1 59.5 167.1 21.8 18.9 215 min. 161 50 145 17 15.5 180 max. 184 75 182 23.5 21 230 stv.dev 4.9 3.4 18 2.3 2 11

Znacaj ovog dela istrazivanja da se vidi prvenstveno na predispoziceje deteta za bavljenje rukometom.Pracenjem definisanih mera ima znacaj u izboru koje ce pozicije da igra. Inicijalno testiranje 1.Skok u dalj iz mesta-1,60,8metara 2.Troskok sa odrazne noge-5,10metara 3.Skok u vis-30,8centimetara 4.Bacanje lopte(medicinka od 800 grama) iz skok suta-11,86metara 5.Bacanje lopte(medicinka od 800 grama) sa zemlje-13.21metara

6.Sprint 30 metara sa vodjenjem lopte(rukometna lopta)-6.43sekundi 7.Sprint 30 metara sa vodjenjem lopte(slalom 10 cunjeva su postavljena)12,54sekundi 8.Kus koraci u stranu(bocno kretanje)razmak izmedju cunjeva su 3 metra8.5koraka 9.Trbusnjaci 30 sekundi-18.27komada 10.Eksplozivnost ramena(Izbacivanje medicinke 3 kilogram auta sa dve ruke)5.36metara 11.Pretklon na klupicu-

Finalno testiranje 1.Skok u dalj iz mesta-1.70,6metara 2.Troskok sa odrazne noge-5,61metara 3.Skok u vis iz mesta-42,5centimetara 4.Bacanje lopte(medicinke od 800grama) iz skok suta-16,61metara 5.Bacanje lopte(medicinke od 800grama) sa zemlje-18,33metara 6.Sprint 30 metara sa vodjenjem lopte(rukometna lopta)-5,81sekundi 7.Sprint 30 metara sa vodjenjem lopte(slalom 10 cunjeva su postavljena)10.20sekundi 8.Kus koraci u stranu(bocno kretanje)razmak izmecu cunjeva su 3metra10.5koraka 9.Trbusnjaci 30sekundi-24komada 10.Eksplozivnost ramena(Izbacivanje medicinke 3 kilograma auta sa dve ruke)7.86metara 11.Pretklon na klupicu-

VARIJABLA MSSDM MSTON MSSVM SMSBMSS SMSBMZ MBSVL30 MBSVL30S MSKUS MSPT SMSBMUD MSPNK

inicijalno 1,60,8 5.10 30.80 11.86 13.21 6.43 12.54 8.5 18 5.36

finalno 1,70,6 5.61 42.50 16.61 18.33 5.81 10.20 10.5 24 7.86

min 1.35 4.70 21.00 8.20 9.35 7.31 15.10 7.5 15 4.20

max 2.20 6.40 38.20 17.00 24.00 4.80 9.62 12 31 9.5

stan.dev 9.8 0.51 11.70 4.75 5.12 0.62 2.34 2 6 2.5

A u trecem delu igraci su testirani na aerobno-anaerobnu izdrzljivost,imali su zadatak da 2000 metara istrce u sto boljem vremenu na atletskom stadionu. Nakon dobijenih rezultat merenja,igrace smo podelili u 4 grupe.Igrace koji su istrcali 2000m ispod 9 minuta oni su rasporedjeni u 1-u grupu,grupu 2 cine igraci koji su 2000m istrcali od 9-10 minuta,grupu 3 cine igraci koji su 2000m istrcali od 10-11 minuta a 4 grupu su cinili igraci koji su 2000m istrcali za vise od 11 minuta.

5. PLAN I PROGRAM RADA ZA PERIOD OD 4 NEDELJE TRENIRANJA. Datum 02.08.2010 03.08.2010 Termin 18,00-19,30 09.00-11,30 18,00-19,30 04.08.2010 05.08.2010 18,00-19,30 09,00-10,30 18,00-19,30 1 2 3 Br .tre. VRSTA TRENINGA Merenje-Otvoreno rukometno igraliste Baterija test-Otvoreno rukometno igraliste Zadatak 2000m(test) Atletski stadion Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(2x3000m) Atletski stadion(1) Specificna izdrzljivost sa loptom Otvoreno rukometno igraliste Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(2x3000m)

06.08.2010

09.00-10,30 18,00-19,30

4 5 6

Atletski stadion(2) Specificna izdrzljivost tehnika sa loptom Otvoreno rukometno igraliste Razvoj opste izdzljivosti,snage i brzine-(6x1000m) Atletski stadion(3) Utakmica (izmedju sebe) Otvoreno rukometno igraliste NEDELJA

07.08.2010 08.08.2010 09.08.2010

18,00-19,30 Slobodan dan 09,00-10,30

Specificna izdrzljivost i tehnika sa loptom Vezbe (vodjenje lopte u mestu,kretnji sa zadacima(oko glave,struka,kroz noge,hvatanje lopte u skoku),promene ritma i pravca dodavanje saigracu na dogovoreni znak.Vezbe za razvijanje motorne reakcije. Otvoreno rukometno igraliste Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(3x1000m) (3x800m),(1x600m) Atletski stadion(4) Specificna izdrzljivost i tehnika sa loptom Vezbe za razvoj eksplozivne snage opruzaca ruku i ramenog pojasa(prebacivanje medicinke 3kg naizmenicno levom i desnom rukom) bacanje i dodavanje sa obe ruke u parovima na razne nacine. Otvoreno rukometno igraliste Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(3x800m), (4x600m),(3x400m.) Atletski stadion(5) Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(6x600m) (3x400m),(3x200m). Atletski stadion(6) Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzina(6x600m), (6x200m),(6x100m) Atletski stadion(7) Razvoj opste izdrzljivosti,snage i brzine(6x600m), (6x100m),(6x50m),(6x100m)

18,00-20,00

10.08.2010

09.00-10.30

18.00-20.00

10

11.08.2010

18.00-20.00

11

12.08.2010

18,00-20.00

12

13.08.2010

18,00-20.00

13

Atletski stadion(8) 14.08.2010 15.08.2010 16.08.2010 18.00-19.30 Slobodan dan 09.00-10.30 15 14 Relax trening-fudbal NEDELJA Specificna izdrzljivost sa loptom i tehnickotakticka tehnika sa lopotom. KRUZNI TRENING 1.izbacaj medicinke od 800g.sa jednom rukom 2.bocna pokretljivost 3.sunozni odraz,sut,doskok,imitacija suta 4.bocno dokorak na kraj blok(razmak3m) 5.imitacija suta(raznih vrsta), 6.bacanje teske medicinke, 7.sutiranje u padu(7 Lopti) 8.povlacenje rukama naprijed na klupi 9.manipulacija loptom,dribling. 10.maksimalni sut sa raznih udaljenosti(7 lopti). Izdrzljivost sa loptom i tehnicko-takticka tehnika sa loptom(taktika) Skocnost,okretnost Otvoreno rukometno igraliste Specificna izdrzljivost tehnicko-takticka sa loptom Opsta brzina,fleksibilnost,opsta snaga. Otvoreno rukometno igraliste Specificna izdrzljivost tehnicko-takticka sa loptom Specificna snaga,skocnost,okretnost. Otvoreno rukometno igraliste Kontrola testa na 2000m. 19 Opsta tehnika sa loptom suterski trening sa odredjenim zadacima koje se desavaju za vreme utakmice(situacioni trening) Otvoreno rukometno igraliste Specificna izdrzljivost sa loptom-taktika Fleksibilnost,opsta snaga. Otvoreno rukometno igraliste

18.00-19.30

16

17.08.2010

09.00-10.30

17

18.0.19.30 18

18.08.2010 19.08.2010

18.00-20.00 09.00-10.30

18.00-20.00

20

20.08.2010

09.00-10.30

21

Opsta tehnika sa loptom suterski trening (sa pozicija koji igraci igraju), (sa opterecenjem i bez opterecenja) Otvoreno rukometno igraliste Kombinovani trening(odbrana,napad) Otvoreno rukometn igraliste Prva prijateljska utakmica(Stude.Grad) NEDELJA

18.00-19.30

22

21.08.2010 22.08.2010 23.08.2010

17.00 Slobodan dan 09.00-11.00 23

Analiza utakmice i ispravljanje gresaka Rad sa malim medicinkama (u parovima,trojkama,cetvorkama) Specifican trening sa loptom. Otvoreno rukometno igraliste Specificana izdrzljivost POLIGON Kontinuirano izvodjenje razlicitih srtuktura kretanja. Gde kombinujemo trcanje,skokovi,bocnu pokretljivost,sut na gol. Otvoreno rukometno igraliste Kombinovani trening(odbrana i napad). Rad u trojkama,cetvorkama i uigravanje ekipe,kako u odbrani,tako i napadu Suterski trening. Otvoreno rukometno igraliste Kombinovani trening,rad sa loptama (brzinska izdrzljivost)kontre,polukontre. Otvoreno rukometno igraliste

18.00-19.30

24

24.08.2010

09.00-10.30

25

18.00-19.30

26

25.08.2010

18.00-19.30

27

Specificni trening (STANICNI TRENING). Ovde kombinujemo rad u parovima gde koristimo situacione vezbe. Medicinke,prepone,i opterecenje partnera,sutiranje preko paravana,razne finte 1;1 i razlicite vrsta blokada. Otvoreno rukometno igraliste Specificni trening sa loptom(igranje na dva gola) bez centra 2x15 minuta. Kontre i sprecavanje kontre. Otvoreno rukometno igraliste Situacioni trening(Odbrana i napad) uigravanje ekipe. Otvoreno rukometno igraliste Igranje utakmice izmedju sebe i ujedno da se isprave uocene greske Otvoreno rukometno igraliste Suterski trening(Golmanski trening). Otvoreno rukometno igraliste NEDELJA Ponovili smo trening iz razvoj opste izdrzljivosti snage brzine(6x600m),(6x100m),(6x50m),(6x100m) Atletski stadion(8)

26.08.2010

18.00-19.30 28

27.08.2010

09.00-10.30 29 18.00-19.30 30

28.08.2010 29.08.2010 30.08.2010

18-00-19.30 31 Slobodan dan 18.00-20.00

Tabela1. Vremenski intervali i deonice Broj treninga 1 2 3 4 4 4 2x3000 2x3000 6x1000 3x1000 3x800 1x600 15:30min. 16:30min 15:30min 4:40min 4:30min 3:28min 2:18min 16:30min 5:00min 4:50min 3:44min 2:30min 17:30min 17:30min 5:20min 18:30min 18:30min 5:40min

5:10min 5:30min 4:00min 4:16min 2:42min 2:54min

5 5 5 6 6 6 7 7 7 8 8 8 8

3x800 4x600 3x400 6x600 3x400 3x200 6x600 6x200 6x100 6x600 6x100 6x50 6x100

3:20min 2:18min 1:36min 2:18min 1:30min 0:44sek 2:18min 0;42sek 0;20sek

3:36min 2:30min 1:44min 2:30min 1:38min 0:48sek 2:30min 0:46sek 0:22sek

3:52min 2:42min 1:52min 2:42min 1:46min 0:52sek 2;42min 0;50sek 0;24sek 2:42min 0:21sek 09:50sek 0;20sek

4:08min 2:54min 2:00min 2:54min 1:54min 0:56sek 2:54min 0:54sek 0;26sek 2:54min 0:23sek 10:50sek 0;22sek

2;18min 2;30min 0:17sek 0:19sek 07:50sek 08:50sek 0;16sek 0;18sek

U toku programskog rada na razvoj aerobno-anaerobnih izdrzljivosti i kontrole opterecenja pomocu merenja pulsa,sproveden je gore navedeni program. Primer programa koje sam sprovodio uzeo sam primer treninga. PROGRAM TRENINGA BR.8 UVODNI DEO PROGRAMA: vezbe istezanja sam i u parovima,zagrevanje ramenog pojasa,ledja,stomaka.i ostalih delova tela. PRIPREMNI DEO PROGRAMA; skola trcanja GLAVNI DEO PROGRAMA: Otrcati 400m za zagrevanje,nakon toga igrace podeliti po grupama i poceti sa trcanjem navedenih deonica. Kada grupa istrci deonicu,sledi odmor i meriti se puls svakog minuta.Kada puls igracima bude izmedju 110 i 120 otkucaja u minuti krece se drugom serijom trcanja. ZAVRSNI DEO PROGRAMA:Opustanje i istezanje(strecing).

Deonice 600m 100m 600m 100m 600m 100m 600m 100m 600m 100m 600m 100m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m

grupa1 2,38-2,44min 19sek 2,27-2,33min 17sek 2.25-2.38min 19-20sek 2.32-24.42min 19-20sek 2.31-2.41min 18-19sek 2.22-2.38min 18-19sek 16-18sek 7-8sek 15-17sek 7-8sek 16-17-18sek 7-8,5sek 16-18sek 7-8sek 16-17-18,5sek 7-8.5sek 15-17.30sek 6-8.5sek

grupa2 2,45-3,00min 19-20sek 2.35-2,45min 20sek 2.40-2.43min 20-22sek 2.37-2.55min 19-21sek 2.38-2.44min 21-22sek 2.37-2.45min 20-21sek 16-20sek 7-8sek 17-20sek 7-8sek 17-19-22sek 7-8sek 16-18,5sek 7-8sek 16-17-18.5sek 7-8.5sek 16-17-20sek 7-8.7sek

grupa3 3,00min 19-20sek 2,35-2,50min 21sek 2.43-2.50min 19-20sek 2.45-2.51min 21-22sek 2.45.2.53min 19-21sek 2.50-2.55min 20-21sek 16-18sek 7-8sek 17-18sek 7-8sek 18-19sek 7-8sek 17-18sek 7-8sek 17-18-18.5sek 7-8.5sek 17-17.5sek 7.8-8.00sek

grupa4 2,53-3.00min 20-21sek 2.40-2.53min 20-21sek 2.55-3.00min 19-20sek 2.54-3.00min 21-22sek 2.46-3.00min 20-21sek 2.45-2.55min 21sek 16-18sek 7-8sek 17-18sek 7-8,5sek 18-20sek 7-8sek 17-19sek 7-8sek 18-19.5sek 7-8.7sek 16.5-18.7sek 7.6-8.00sek

A nakon 14-dnevnog planiranog rada na razvoj aerobno-anaerobnih kapaciteta ponovili smo trening broj 8,gde smo uporedili vrednosti koje smo dobili na ova dva merenja. Deonice 600m 100m 600m 100m 600m 100m 600m 100m 600m 100m grupa1 2.38-2.44min 18-19sek 2.27-2.35min 17-18sek 2.24-2.33-2.38min 16-17sek 2.21-2.26-2.34min 15.30-16sek 2.20-2.32-2.40min 15.71-16.50sek grupa2 2.35-2.40min 18-19sek 2.33-2.45min 16-18sek 2.35-2.45min 16-18sek 2.40-2.50min 18-19sek 2.35min 17.50-18.50sek grupa3 2.40min 18-19sek 2.40min 18-19sek 2.45-2.50min 16-18sek 2.42min 16-17sek 2.45-3.00min 17-18sek grupa4 2.45-2.50-3.00min 17.80-19.00sek 2.45-2.50min 19-20sek 2.48-2.53-3.00min 17-18sek 2.45-2.53-3.00min 17-18sek 2.43-2.45-3.00min 17.30-18.50sek

600m 100m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m 100m 50m

2.22-2.31-2.45min 2.35-2.40-2.50min 15-18sek 16-19sek 17-21sek 15-19sek 7-7.50sek 6.5-7.5sek 16-18sek 16-18.50sek 6-7sek 7-8sek 16-19sek 16-18sek 6-7sek 7-8sek 16-17sek 15.50-16-19sek 7.30sek 6-7sek 15-17sek 15-18.50sek 6-60-7sek 6.5-7.5sek 15-17sek 15.5-18sek 6.50-7sek 6-7.30sek

2.40-2.45min 16-21sek 15-19sek 7-7.5sek 15.5-16sek 6-7sek 15-16.5sek 6-7sek 15-18sek 7.50sek 16-17.80sek 6.90-7.20sek 16-17.5sek 6.5-7.5sek

2.43-3.00min 17-21sek 15-18sek 6-7sek 15-17.50sek 6-7.5sek 16-18sek 7-8sek 16-18.50sek 7-7.50sek 16-19sek 6-7sek 15-18sek 6.5-7sek

6.REZULTATI I RASPRAVA ARIME.SRED. 11.31833 10.75333 12.10958 11.02542 12.02542 10.90875 12.21542 11.16042 STAND.DEV. 6.834864 6.571659 7.540374 6.681232 7.400634 6.562997 7.513016 6.75939 N 24 24 24 24 RAZLIKA 0.565 1.084167 1.116667 1.055

MERE1-1 MERE2-1 MERE1-2 MERE2-2 MERE1-3 MERE2-3 MERE1-4 MERE2-4

Prezentirani program rada je znacajno poboljsao aerobno i anaerobnu izdrzljivost kod mladih rukometasa. Doslo je do statistickih znacajnih promena kod sve cetiri grupe na dva(2)merenja. Najveci napredak je doslo u trecoj grupi,a najmanje napredovanje je u prvoj grupi. Uzimajuci u obzir bioloski rast i razvoj mladih rukometasa doslo je znatnih poboljsanja i u razvoju snage i brzine nakon finalnog testiranja. ,koje smo dobili nakon godinu dana programiranog rada.

7.ZAKLJUCAK

Prezentovanim programom hteli smo da damo mali doprinos razvoju mladih rukometasa na anaerobno-aerobnu izdrzljivost. U praksi veliki broj trenera koji rade sa mladim rukometasima svoj rad previse baziraju na tehnici i taktici,a zanemaravaju pri tom fizicku pripremu,pa u kasnijoj fazi razvoja veliki broj mladih rukometasa ima problema sa fizickom pripremom,zbog prilicno(skromne i siromasne baze). Zbog toga je izuzetno vazno da se na vreme zapocne sa kvalitetnim i primerenim radom na opstu fizicku pripremu,cije usaavrsavanje traje citav sportski vek,jer bez kvalitetne baze ,dalje usavrsavanje rukometasa dolazi u pitanju.