Chemie Slides BPS 09

Terug naar eerste pagina
Chemie
Bert Pauwels

1. Inleiding (p5-6)

- Opbouw van de materie
- Scheikundige processen, reacties en eigenschappen
- Veiligheid met chemische stoffen

Cursus
Oefeningen !!
Tabel van Mendeljev !!

Overleg ! Het niveau => Vragen van de & de !!!!!!!!!!!!!!
Krantenartikels

Krantenartikels

Chemie
Bert Pauwels

2. Materie (p8)
Aggregatietoestanden (fysisch) (p8)
Elementen / Zuivere stof / Mengsel (p10)
Verbinding / Moleculen (p14)

Aggregatietoestanden
(fysisch)
Aggregatietoestanden
(fysisch)
Ethanol : http://nl.wikipedia.org/wiki/Ethanol
Water http://nl.wikipedia.org/wiki/Water

Elementen

Elementen

Alle elementen zijn opgebouwd uit 3 elementaire deeltjes :
-Protonen p+
-Neutronen n
-Electronen e-
Naamgeving
Latijn:
Au = aurum = goud
Pb = plumbum = lood
Ontdekker of land van herkomst
Es = Einsteinium
Eu = Europium
Eigenschap van de stof
Xe = xenon = vreemd
Ba = barium = zwaar
Sterren
U = uranium
Pu = plutonium
Afkortingen
1 hoofdletter
Vb. S (zwavel)

1 hoofdletter + 1 kleine letter
Vb. Si (silicium)
De eerste 20 elementen
van het PSE
Rangschikking volgens # protonen
H-atoom = 1 proton
Ca-atoom = 20 protonen
# n varieert, geen vaste regel
# e = # p (neutraal)
Kern = cluster p en n (zwaartekracht)
e bewegen rond kern in bepaalde banen
Middelpuntsvliedende kracht -> buiten
Gravitaire kracht <- binnen
Elektronenschillen (onderschillen)
E-mantel (wolk) bepaalt de eigenschappen
van het atoom
105 Elementen
Metalen (ca. 80)
Vaste stoffen (Hg)
Metaalglans
Ondoorzichtig
Vervormbaar
Warmtegeleidend
Stroomgeleidend
Edele: Au, Ag, Pt
Onedele: Al, Na, Ka,
Mg
Niet metalen
Gassen (Cl, O, F, H)
vaste stoffen met
laag T
smelt
(P, S, I)
Broom vloeibaar
Inerte edelgassen:
He, Ne, Ar, Kr en Xe
Metalloden = zowel metaal
als niet metaal karakter
Tabel van Mendeljev: PSE
De metalen
geven graag e- af !!!
De niet metalen
nemen graag e- op !!!
De edelgassen
Metalloden
Aggregatietoestand
elementen
0
Voorkomen elementen
Fedichem_NL.pdf
Verbindingen/ Moleculen

Verbindingen/ Moleculen

Zuivere en onzuivere stoffen
Fysische en chemische
scheiding
Fysisch
Intermoleculair
Metallische
Waterstofbruggen
VdWaalskrachten
Cohesie tussen
moleculen
Molecule blijft
Geen nieuwe
eigenschappen
Chemisch
Intramoleculair
Ion
Covalent
Datief covalent
Cohesie binnen de
molecule
Nieuwe molecule
Nieuwe
eigenschappen

Vraag
Wat onderscheidt een homogeen
mengsel van een zuivere stof?
De samenstelling van homogene mengsels kan men
veranderen
vb. 5 % of 10 % glycol in de ruitensproeiervloeistof
naargelang het zomer o

Is een mengsel van ijs in water een
mensel?
Neen want chemisch is dit dezelfde verbinding !
Chemie
Bert Pauwels
3. Atoombouw en PSE (p19)
Les 1 12-13
Atoom
kleinste deeltje van een element dat
nog alle chemische eigenschappen
draagt
Grieken : atomos = ondeelbaar
Thomson (1898) : krentenbollen,
alles buigt af ... (is niet!)
Rutherford (1906) : gouden folie met
-stralen (lading +2) beschieten.
Traject van -geladen deeltjes
onderzoeken, meeste los door folie
Atoommodel Rutherford
Atoommodel Rutherford
Besluit over atomen
1. Ijle structuur, meeste stralen gaan
er los door
2. -deeltjes worden afgebogen, dus
in kern zeer dichte massa die
positieve lading bezit
3. Elektrisch neutraal, dus zwerm
negatieve elektronen rond de
kern met geringe massa
(evenwicht middelpuntsvliedende
kracht en aantrekkingskracht)
Grootte atoom
10
-10
m 3x10
-2
m

0,65x10
-1
m 1,3x10
7
m

En een atoom bestaat uit NOG kleinere deeltjes : Welke ??
Hoe groot ??
Uitzicht atoom
Kleine zware kern, positief geladen
Elektronenwolk (mantel), negatief
geladen, elektronen draaien rond
kern op grote afstand

Kern-diameter : 1,6 15 fm (10
-15
m) :
20 000 keer zo klein als het atoom
10
-14
m
Diameter kern
10
-10
m = 1
Diameter atoom
Subatomaire deeltjes
Atoom
Kern (nucleus)
Positief geladen
Elektronen
Negatief geladen
Protonen
Positief geladen
Neutronen
Zonder lading
stabiliteit
Nucleonen of kerndeeltjes
Gegevens v/d deeltjes

Atoom-
deeltje

symbool

Massa
kg
Massa
(ame)
t.o.v.
1/12
12
6
C

Lading
C

Eenheids-
lading

Elektron

e

9,1 . 10
-31

0

-1,6 . 10
-19

- 1

Proton

p

1,67 . 10
-27

1

+1,6 . 10
-19

+ 1

Neutron

n

1,67 . 10
-27

1

0

0
~

(1,67 x 10
-24
g/(p of n))
-1
= 6,02 x 10
23
(p+n)/g = N
A !!!!!!
Atoommassa p. 14
Materie weegt dus Pn en Nn
Een atoom weegt een # Pn+Nn
Een molecuul weegt een # Pn+Nn
Alles weegt dus ....

Wordt uitgedrukt in een bruikbare
massa-eenheid i.p.v. 1.66 10
-27
kg
u = unit = 1/12-de deel v
6
12
C-isotoop
ame = atoom massa eenheid
(amu = atomic massa unit)

Getal van Avogadro N
A

Geeft weer hoeveel units men nodig heeft om 1
gram massa te verkrijgen
Getal van Avogadro
Aantal protonen of neutronen in 1
gram massa !

N
A
= 6.02 x 10
23

Of nog

23
1
1 1
6, 02 10
u ame gram = =

N
A
Getal van Avogadro
Maat voor een hoeveelheid (dozijn, gros)
N
A
= 6,02 x 10
23
stuks

1 gram = 6,02 x 10
23
ame
1 mol = 6,02 x 10
23
atomen AM
1 mol = 6,02 x 10
23
moleculen MM
1 mol weegt molecuulmassa in g
De mol als eenheid
Definitie: n mol van een stof
weegt het aantal gram van die stof
als aangegeven door de
molecuulmassa van de stof
Andere termen:
1 mol H
2
SO
4
= 98 g
1 gramion SO
4
2-
= 96 g
1 mol O
2
= 32 g
1 gramatoom O = 16 g
Oefeningen 1-6 p42

Atoomsymbolen

Atoom = symbool + 2 getallen
E = elementsymbool
A = massagetal (= prot
n
+ neutr
n
)
Z = atoomnummer (= prot
n
= elektr
n
)
A Z = neutronen
PSE = volgens stijgend atoomnummer
Enkel Nucleair verandert atomen !!
E
A
Z
atoommassa
atoomnummer
Element
Oefeningen
Waaruit bestaan volgende atomen?

Ar
Ca
40
18
40
20
Massa = 40
p = e = 20
n = massa p = 20
Massa = 40
p = e = 18
n = massa p = 22
Isotopen
Atomen met
zelfde aantal protonen en elektronen
Verschillend aantal neutronen
Naamgeving verandert niet m.u.v. het H-
atoom (massa = 1.01)
H = Waterstof (99.985%)
D = Deuterium (zwaar water) (0.0015%)
T = Tritium (kunstmatig) (0 %)
Gemiddelde massa blijft constant
Chloor isotoop

Chloor-deeltjes zijn overal ter wereld gemiddeld 35,5 keer zo zwaar als
H-deeltjes
5 . 35 35 75 . 0 37 25 . 0
% 25
% 75
37
17
35
17 5 . 35
17
= +
Cl
Cl
Cl
Vraag:
1. Krijgen isotopen een nieuwe
plaats in de tabel van Mendeljev?
2. Wat stelt de massa voor in de
tabel van Mendeljev?
3. Wat kan je vertellen over de
chemische eigenschappen van
een isotoop?

Elektronenconfiguratie
Electronen niet gelijkmatig verdeeld i/d e-mantel !!

Verdeling van e
n
over verschillende schillen of
energieniveaus
Hoofdschillen
Weergegeven door de letters:
K(2), L(8=2+6), M(18=2+6+10), N(32=2+6+10+14), O, P, Q
Hoofdquantumgetal n:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7
Onderverdeeld in onderschillen
Weergegeven door de letters:
s (2), p (6), d (10), f (14)
Nevenquantumgetal l:
0, 1, 2, 3
Opvullen gebeurt volgens patroon
Het opbouwprincipe:
memotechnisch trucje
Les 2 -> 2012
Het opbouwprincipe:
memotechnisch trucje
# e
-
: s = 2; p = 6; d = 10; f = 14
Opbouw per hoofdschil
gerelateerd aan PSE
Schil Onderschillen + max. # e
n
/ schil
K 1 s
1
1 s
2
2
L 2 s
2
2 p
6
8
M 3 s
2
3 p
6
8
N 4 s
2
3 d
10
4 p
6
18
O 5 s
2
4 d
10
5 p
6
18
P 6 s
2
4 f
14
5 d
10
6 p
6
32
Q 7 s
2
5 f
14
6 d
10
7 p
6
32
Schematische
voorstelling He-atoom
Atoommodel Natrium p. 11
Atoommodel Chloor
Opbouwprincipe vs PSE
Verticaal: groepen (zelfde eig
n
)
Hoofdgroepen:
Groep I en II: s
2

Groep III VIII: p
6
Nevengroepen
Groep IIIb IIb: d
10

Groep Lanthaniden, Actiniden: f
14

Horizontaal: perioden (buitenste schil)
Per periode extra buitenste schil bij begin
bij s
1
en eindigt bij s
2
p
6
Enkele uitzonderingen
Volle en halfvolle schillen -> Stabilit |
Atoommodellen eerste
20 elementen
Valentie-elektronen
Buitenste schil max. 8 e
Octetstructuur
Configuratie met 8 e
Edelgasconfiguratie
Stabiel, scheikundig niet reactief
In de configuratie van een atoom,
vindt men in het PSE steeds de
edelgasconfiguratie van het
voorgaande edelgas terug
Definities
Elektronenconfiguratie
Verdeling van de elektronen over
de verschillende schillen
Valentie-elektronen
Elektronen op de buitenste schil,
zij bepalen de chemische
eigenschappen van een atoom
Edelgasconfiguratie
Atomen met een volledig bezette
buitenste schil : 8e- op buitenste
Naamgeving groepen
p. 18
Ia: H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr
alkalimetalen
IIa: Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra
aardalkalimetalen
VIIa: F, Cl, Br, I, At
halogenen
VIIIa: He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn
edelgassen
Herhaling
Metalen (groep I, II, III):
e
n
afstaan
Positieve lading
Niet metalen (groep VIa, VIIa):
e
n
opnemen
Negatieve lading
Vb
Edelgassen (groep 0a of VIIIa)
Stabiele structuur
Chemie
Bert Pauwels
4. Chemische Bindingen (p26)
Les 3 2012->I
Moleculen
Molecuulformule
H
2
O
Structuurformule
H O - H
Elektronegativiteit
Maat voor relatieve aantrekkingskracht
die een atoom uitoefent op de
bindingselektronen
Tabel volgens Pauling
F trekt meest aan = 4 -----
Fr en Cs minst = 0,3 0,7 -----
Voorbeeld: CO
2

EN (C) = 2.5
EN (O) = 3.5
O trekt het e
-
-paar meer aan dan C
Elektronegatieve waarden
volgens Pauling
Metalen:
Kleine waarden
Niet metalen:
Hoge EN
Elektronegativiteit
covalent ion
Chemische bindingen
Binding tussen elementen die e
-

afstaan en andere die e
-
opnemen
Soorten:
Covalente binding: (gewoon of
datief covalent) -> semipolaire
Ionbinding
Metallische binding
Chemische bindingen
covalent metallisch ionair
Covalente binding
Binding tussen
Metaal en niet-metaal
Niet-metalen
A EN < 1.7
Edelgasconfiguratie
Gemeenschappelijk stellen e
-
-paar
Covalent: elk atoom levert e
-
(streep)
H
2
, O
2
, H
2
O, NH
3

*(Datief covalent: 1 atoom (element)
levert volledig e
-
-paar (pijl)
Oxozuren, zuuranhydriden)
Ionbinding
Binding tussen
Metaal en niet-metaal
A EN > 1.7
Voorbeeld NaCl
Na
+
Cl
-

Overdracht volledig van Na naar Cl
Alle zouten bestaan uit ionaire
bestanddelen
MgO, CaS, AlBr
Metallische binding
Positieve ionen worden door de
beweging van de vrije elektronen op hun
roosterpunten gehouden
Valentie-elektronen opgenomen in 3-
dimensionaal gedelocaliseerd
elektronensysteem, uitgestrekt over gans
metaalrooster
Grote beweeglijkheid van e
-

Elektronengas
= verklaring elektrische geleidbaarheid
Oxidatiegetal
Oxidatietrap, oxidatiegraad
Romeins cijfer
Door binding: verschuiving elektronen
van atoom met kleine EN naar atoom
met grote EN
Stel verschuiving van e
-
als volledig
lading atoom(-groep) wordt
voorgesteld door oxidatiegetal

Les 3,Wk4-> I nog veel Oefn op OG !!
Oxidatiegetal
Meerdere verbindingen mogelijk uit
zelfde elementen
Oxidatiegetal = aantal elektronen dat
een element kan opnemen of afstaan in
een verbinding
Romeins cijfer
Nevenreacties
Reactieomstandigheden
Constante samenstelling
Specifieke eigenschappen
Oxidatiegetal + I
Oxidatiegetal + II
Oxidatiegetal + III
Oxidatiegetal - I
Oxidatiegetal - II
Enkele vuistregels
1. Enkelvoudige stoffen: 0
2. Ganse molecule: 0 = som van OG
van afzonderlijke atomen
3. Alkalimetalen: +I
Aardalkalimetalen: +II
4. H: +I
O: II (O
2
(0) en H
2
O
2
(-I))
5. Ion of geoniseerde groep: lading
van het atoom of de atoomgroep
Oxidatiegetallen
Geef oxidatiegetallen in
deze verbindigen
Kijk ENKEL naar je Tabel van M !!
H
2
S
SO
2

SO
3

PO
4
3-

Fe
3+

Na
2
Cr
2
O
7

HCO
3
-
HClO
COCl
2
H = + I ; S = - II
S = + IV ;O = - II
S = + VI ; O = - II
P = + V ; O = - II
Fe = + III
Na = + I ; Cr = + VI ; O = - II
H = + I ; C = + IV ; O = - II
H = + I ; Cl = + I ; O = - II
Cl = - I ; C = + IV ; O = - II

Les 3 -> I 2013
Moleculen atomen
Molecule
kleinste deel met zelfde fysische
eigenschappen
Atoom
Kleinste deel met zelfde chemische
eigenschappen

Molecule = stof bestaande uit hechte
binding van 2 of meer atomen
Moleculen atomen
FeS Fe
2
S
3

Oxidatietrappen ?????
Moleculen Chemische Formule
FeS Fe
2
S
3

Oxidatietrappen ?????
Moleculen Structuur Formule
Dipolen !!
Moleculen Chemische Formule
Enkelvoudige binding
Waterstof (OT = 0)

Waterstoffluoride (OT : H=+1 ; F=-1)
- + -
- + -
| | F H F H
H H H H
Meervoudige bindingen
Dubbele binding: zuurstof
Molecuulformule: O
2
Structuurformule:

drievoudige binding: Stikstof
Molecuulformule: N
2

Structuurformule:
| | | | O O O O

-
-
+
-
-
| | | | N N N N

-
-
+
-
-
Ionen
Geladen atoom of atoomgroep
Afstaan e
-
+ geladen ion
Kation
Metalen
Opnemen e
-

- geladen ion
Anion
Niet-metalen
Ionen
Uiteindelijke lading = aantal keer
de elementaire lading (+1 of -1)
Voorbeeld: Al
3+

Aluminium-atoom waaruit 3 e
-

verdwenen zijn uit buitenste schil
Voorbeeld: SO
4
2-
komt van H
2
SO
4

H
2
SO
4
2 H
+
+ SO
4
2-
Sulfaation heeft lading -2
Ionen
Geef de OTn

Ionen

Molecuulformule
Uit welke atomen of atoomgroepen is de
molecule opgebouwd?
Voorbeeld Kaliumchloraat: KClO
3

Atoom aantal Oxidatiegetal lading totaal
K 1 I +1 +1
Cl 1 VII, V, III, I, -I +5 +5
O 3 -II -2 -6
KClO
3
0
Molecuulformule
Voorbeeld Calciumfosfaat Ca
3
(PO
4
)
2

Atoom
(-groep)
aantal Oxidatiegetal lading totaal
Ca 3 II +2 +6
PO
4
2 -3 -6
Ca
3
(PO
4
)
2
0
Atoom aantal Oxidatiegetal lading totaal
P 1 V, III, -III +5 +5
O 4 -II -2 -8
PO
4
-3
Vraag:
1. Welke stoffen zijn mono-atomisch ?

Chemie
Bert Pauwels
4.4. Molecuulmassa
Relatieve molecuulmassa
Atoommassa = getal die verhouding
weergeeft van dat atoom tov 1ame :
(het 12
de
deel van het C-atoom)
Molecuulmassa = getal die
verhouding weergeeft van de ganse
molecule tov het 12
de
deel van het
C-atoom
Som van de massas van de
atomen rekening houdend met
voorkomen in molecule (uit
molecuulformule)
Voorbeeld MM (H
2
SO
4
)
Atoom Massa
ame
Aantal Totaal
ame
H 1 2 2
S 32 1 32
O 16 4 64
H
2
SO
4
98
Voorbeeld MM (SO
4
2-
)
Atoom Massa
ame
Aantal Totaal
ame
S 32 1 32
O 16 4 64
SO
4
2-
96
Elektronen hebben geen gewicht !!!
Molaire massa (M) <> molecuulmassa (MM)
1 mol H
2
SO
4
MM (H
2
SO
4
)
98 gram 98 ame
/ 98 / 98
1 gram 1 ame
Molaire massa (molmassa)
Massa van 1 mol deeltjes
AM
C
= 12 ame (AtoomM)
MM
C
= 12 ame
M
C
= 12 gram / mol
Voorbeeld LiCl:
MM
LiCl
= AM
Li
+ AM
Cl
(MolekuulM)
= 7 + 35,5 = 42,5 ame
M
LiCl
= 42,5 g/mol (Molmassa)
Molaire Volume : gassen = 22,41 liter

Oefeningen

Uit hoeveel watermoleculen
bestaat 1 liter water?
Hoeveel gram wegen 7 mol
zwavelzuur?
Hoeveel mol zit er in 17,44 kg
molybdeen?

mol
mol
g
g
molmassa
massa
mol aantal = = =
334x10
23
moleculen
181,8 mol
686 g
Oefeningen 7-14 p27

Les 4 -> I 2013 ideale gaswet nog zien !!! Zwaarder of lichter dan lucht !!!
Oplossing &
concentratie 1
Meeste reakties : vloeistofn of gasn
Tss ionen !
Tss stoffen in oplossing !

Oplossing = homogeen vloeistof-mengsel van
2 of meer stoffen (vast : legering)
Oplosmiddel (Water, hexaan, bezeen, .)
Opgeloste stof
Oplossing

Verzadigd / onverzadigd / oververzadigd
Kristallisatie / neerslag

Oplosbaarheid = maximale hoeveelheid stof die
kan oplossen in een bepaalde hoeveelheid
oplosmiddel (gegeven temperatuur en druk)
Ionische verbindingen : splitsen bij oplossing
Meestal goed oplosbaar
Steeds beetje oplosbaar
Oplosbaarheids-product :
Ksp waarde (zie tabel)
Oplosbaarheid = g product/100g H
2
O

Oplossing & concentratie 2A
Oplossing & concentratie 2A
Slecht oplosbare zouten ...
Oplossing & concentratie 2B
Oplosbaarheden
Afhankelijkheid van de T

Gassen
CaCO
3

Oplossing & concentratie 3
Gewichts-%

Molariteit (M)

Molaliteit

PPM
Gewicht

gewicht van de opgeloste stof
Gewichtspercentage = x 100%
gewicht van de oplossing
mol opgeloste stof
Molariteit =
liters oplossing
mol opgeloste stof
Molaliteit =
kg oplosmiddel
Verdunning (Opgeloste-stof-hoeveelheid = Cte !! )

1 1 2 2
M .V = M .V
mol voor het mol na het
verdunnen verdunnen
Oefn

Chemie
Bert Pauwels
7. Chemische funkties : naamgeving en
eigenschappen (45-61)
2011 Wk6-> I
Chemische functies
Vier verschillende groepen
naargelang gemeenschappelijke
kenmerken in atoomstructuur met een
aantal eigenschappen tot gevolg
Zuren
Hydroxiden
Oxiden
Zouten

Organische stoffen
Zuren en Basen
Een zuur geeft in water H
+
-ionen vrij.
Een base geeft in water OH
-
-ionen vrij.
Zuren
Een zuur geeft in water H
+
-ionen vrij.
Waterstofatoom(omen) en zuurrest
Zuurrest = STERK niet metallische groep

HR H
+
+ R
-
(In water)
Evenwichts-reactie (Gaat niet altijd 100% op)

2 soorten:
Binaire zuren
Ternaire of oxozuren
| |
[ ].[ ]
-
H R
Ka
HR
+
=
Zuren
2012 -> I les 6
Binaire zuren
Zwakke zuren m.u.v.
HCl
HI
HBr

Twee elementen:
H = waterstofatoom(-en)
R = STERK niet-metaal m.u.v. O (H
2
O)
Binaire zuren
Naamgeving:
Waterstof + element + ide
HCl : waterstofchloride
(zoutzuur)
H
2
S: waterstofsulfide
Voorbeelden binaire
zuren
odide waterstof j I H HI
romide waterstof b Br H HBr
ulf ide waterstof s S H S H
luoride waterstof f F H HF
zoutzuur hloride waterstof c Cl H HCl
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
2
2
2
Terug naar overzicht zuren
Onvolledige dissociatie, evenwichtsreactie!!!
Oxozuren of ternaire zuren
Sterke zuren

Drie elementen:
H = waterstofatoom(-omen)
R = niet-metaal en zuurstof
Extra EN !!

Vorming
Zuuranhydride + water oxozuur
Oxozuren of ternaire zuren
Naamgeving basis:
Waterstof + element + aat of
Element + zuur
HClO
3
: waterstofchloraat
chloorzuur (fout cursus!)
H
2
SO
4
: waterstofsulfaat
zwavelzuur
Voorbeelden ternaire
zuren
koolzuur arbonaat waterstof c CO H CO H
f osf orzuur osf aat waterstof f PO H PO H
ur salpeterzu itraat waterstof n NO H HNO
zwavelzuur ulf aat waterstof s SO H SO H
chloorzuur hloraat waterstof c ClO H HClO
+
+
+
+
+
+
2
3 3 2
3
4 4 3
3 3
2
4 4 2
3 3
2
3
2
Opsplitsing in ionen!!!
Eigenschappen zuren
Zure smaak: citroen-, azijnzuur
pH-papier: veranderen organische kleurstoffen van
kleur (meestal rood)
Lossen onedele metalen (Fe, Zn, ...) op met vorming
van waterstofgas:
Zn + 2 HCl Zn
2+
+ 2 Cl
-
+ H
2

lossen langzaam het glazuur van je tanden op.
Reageren met marmer en andere steensoorten :
kalksteen: sterke zuren lossen CaCO
3
op met vorming van
CO
2
(marmeren tabletten)
CaCO
3
+ 2 HNO
3
Ca(NO
3
)
2
+ H
2
CO
3

H
2
O CO
2

Basen
Een base geeft in water OH
-
-ionen
vrij.
Valentie OH-groep = -1
Metaal + (OH
-
)

groep(en)
MOH M
+
+ OH
-

2 soorten:
Hydroxidebasen
Aminebasen
Basen
Hydroxidebasen
Sterke basen

Twee elementen:
M = metaalatoom
OH = hydroxidegroep

Vorming
Metaaloxide + water hydroxide
Naamgeving
hydroxidebasen
Element met 1 OG:
Element + hydroxide
NaOH: Natriumhydroxide
Element met meerdere OG:
Grieks telwoord + element + Grieks
telwoord + hydroxide
Fe(OH)
2
: ijzerdihydroxide

Element (OG) + hydroxide
Mn(OH)
3
: Mangaan(III)-hydroxide
Voorbeelden
hydroxidebasen
( )
( )
( ) droxide ijzertrihy hydroxide III ijzer OH Fe OH Fe
xide koperhydro hydroxide I koper OH Cu CuOH
ydroxide magnesiumh OH Mg OH Mg
roxide calciumhyd OH Ca OH Ca
roxide natriumhyd OH Na NaOH
) ( 3
) (
2
2
3
3
2
2
2
2
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
Terug naar overzicht basen
Ionaire bindingen !!!
Aminebasen
Zwakke basen

Twee elementen:
NH4 = ammonium-groep
OH = hydroxidegroep

Vorming
NH
3
+ H
2
O NH
4
OH
Ammoniakgas en water geeft een
ammoniakoplossing
NH
4
+

Ammonium
Heeft de functie van een metaal
Valentie = +1

Eigenschappen
Bittere smaak (limonade)
pH-papier: veranderen organische kleurstoffen van
kleur (meestal blauw en paars)
neutraliseren zuren,
lossen (langzaam) koolhydraten op,
lossen eiwitten op (glad gevoel aan je vingers!) ;
tasten verf en laklagen langzaam aan.

Alleen de hydroxiden van de alkalimetalen (groep I)
zijn goed oplosbaar in water
NaOH 100%: caustische soda: ontstoppingsproduct
voor afvoerleidingen, zeer agressief, brandwonden
Oxiden
Verbinding van een element met
zuurstof
Vorming van oxide = verbranding
Oxideren = met zuurstof binden
Stijgen in OT !!!!!!!!!!!!!!!!!
OG (O) = - II
Niet-metaaloxiden
zure oxiden
zuuranhydriden
Metaaloxiden
basische oxiden
Naamgeving oxiden
Element met 1 OG:
Element + oxide
Na
2
O: Natriumoxide
Grieks telwoord +element + Grieks
telwoord + oxide
CO: koolstofmonoxide
CO
2
: koolstofdioxide
Mn
2
O
3
: dimangaantrioxide
Metaalverbindingen
Element (OG) + oxide
Mn
2
O
3
: Mangaan(III)-oxide
Voorbeelden oxiden
de calciumoxi CaO O Ca
oxide II koper koperoxide CuO O Cu
oxide I koper de dikoperoxi O Cu O Cu
oxide III ijzer oxide diijzertri O Fe O Fe
oxide II ijzer ijzeroxide FeO O Fe
xide zwaveltrio SO O S
ide zwaveldiox SO O S
2 2
) ( 2 2
) ( 2 4
) ( 2 3 4
) ( 2 2
2 3 2
2
2
2 2
3 2 2
2
3 2
2 2
+
+
+
+
+
+
+
Metaaloxides vormen in water een
base

Niet-metaaloxides (zuuranhydrides)
vormen in water een zuur

Terug naar overzicht chemische functies
Eigenschappen
NaOH O H O Na 2
2 2
+
4 2 2 3
SO H O H SO +
Griekse telwoorden
1. (Mono)
2. Di
3. Tri
4. Tetra
5. Penta
6. Hexa
7. Hepta

Terug naar naamgeving oxiden
Zouten
Ontstaan uit een reactie van een
zuur (of niet-metaaloxide) met een
base (of metaaloxide)
Covalente binding tussen O en H
wordt vervangen door sterkere
ionaire binding van O en metaal
Twee elementen:
M = metaalatoom
R = zuurrest (bi- of ternair)

Les 7, 2012 -> I
Naamgeving zouten
Metaal met 1 OG:
Element + zuurrest
NaCl: Natriumchloride
Grieks telwoord +element + Grieks
telwoord + zuurrest
Fe
2
(SO
4
)
3
: diijzertrisulfaat

Element (OG) + zuurrest
Fe
2
S
3
: IJzer(III)-sulfide
Vorming van zouten
Zuur + base zout + water
H
2
SO
4
+ Zn(OH)
2
ZnSO
4
+ 2 H
2
O
Zuuranhydride + base zout + water
SO
3
+ Zn(OH)
2
ZnSO
4
+ H
2
O
Zuur + metaaloxide zout + water
H
2
SO
4
+ ZnO ZnSO
4
+ H
2
O
Zuuranhydride + metaaloxide zout
SO
3
+ ZnO ZnSO
4

Eigenschappen van
zouten
Ionaire kristallijne verbinding
Kristalrooster
Afzetting in leidingen (ketelsteen,
gedestilleerd water , 3S i.p.v. 500 S)
Hoog smeltpunt (NaCl = 801 C)
Stroomgeleidend (gesmolten en
opgelost): elektrolyten
Volledige dissociatie in water
NaCl Na
+
+ Cl
-
Oplosbaarheid
Ksp = [A].[B]
Organische Chemie
C-chemie : C steeds 4 bindingen

Organische Chemie : Kunststoffen
=
=
=
=
=
=
=
PIB-Productie : Principe , p74

Chemie
Bert Pauwels
8. Chemische reacties(51-59)

Synthese
Ontbinding

Zuur/Base
Neerslagreactie
Oxido-Reductie
(Gasvorming)

5 reacties (1,5min)
http://www.youtube.com/watch?v=tE4668aarck

AgNO3 en Cu (rest laten vallen) (4,5min)
http://www.youtube.com/watch?v=ul4xRy8hcsQ&NR=1

2013Wk7 -> I
De twee leden worden verbonden
door een pijltje
A en B geven C, D en E
Betekenis: worden omgevormd tot
Volledig aflopende reactie
evenwichtsreactie
2
de
lid of rechterlid (RL)
Toestand na de reactie
Nieuwe verbindingen die ontstaan
Gereageerde stoffen of reactieproducten
Pijl omhoog: gas (vervliegt)
Pijl omlaag: vaste stof (neerslag)
1
ste
lid of linkerlid (LL)
Toestand vr de reactie
Nemen deel aan de reactie
Reagerende stoffen of reagentia
Reactievergelijking
MnO
2
+ 4 HCl MnCl
2
+ 2 H
2
O + Cl
2

Reakties : Algemeen
AE
Eact
A+B
C+D

Massa-bilan
Energie-bilan
Snelheid
Evenwicht

Wet van Lavoisier
# atomen links = # atomen rechts
Er verdwijnen geen atomen
Er komen geen atomen bij
stoichiometrische cofficinten
= Voorgetallen = # moleculen in vgl
index = # atomen in molecule
Gehele getallen (geen kommas en
breuken)

Atoombalans = stelsel van vergelijkingen
Voorbeeld reactievgl.
CO
2
+ NaOH Na
2
CO
3
+ H
2
O
a CO
2
+ b NaOH x Na
2
CO
3
+ y H
2
O
Opstellen balans per atoomsoort:
# Links = # Rechts
C: 1 a + 0 b = 1 x + 0 y a = x
O: 2 a + 1 b = 3 x + 1 y
Na: 0 a + 1 b = 2 x = 0 y b = 2 x
H: 0 a + 1 b = 0 x + 2 y b = 2 y
Index mee in rekening brengen!!!
Uitwerking
C: 1 a + 0 b = 1 x + 0 y a = x
O: 2 a + 1 b = 3 x + 1 y
Na: 0 a + 1 b = 2 x = 0 y b = 2 x
H: 0 a + 1 b = 0 x + 2 y b = 2 y

Stel a = 1
Als a = 1, dan x = 1 (C)
Als x = 1, dan b = 2 (Na)
Als b = 2, dan y = 1 (H)
De totale vergelijking wordt dan:

1 CO
2
+ 2 NaOH 1 Na
2
CO
3
+ 1 H
2
O of

CO
2
+ 2 NaOH Na
2
CO
3
+ H
2
O
Voorbeeld 2
Al(OH)
3
+ H
2
SO
4
Al
2
(SO
4
)
3
+ H
2
O

a Al(OH)
3
+ b H
2
SO
4
x Al
2
(SO
4
)
3
+ y H
2
O

Atoombalans:
Al:a +0 b = 2 x +0 y a = 2 x
O: 3 a + 4 b = 12 x + y
H: 3 a + 2 b = 0 x + 2 y
S: 0 a + b = 3 x + 0 y b = 3 x
index van de groep vermenigvuldigen
met index van het atoom in de groep
Uitwerking
Al:a +0 b = 2 x +0 y a = 2 x
O: 3 a + 4 b = 12 x + y
H: 3 a + 2 b = 0 x + 2 y
S: 0 a + b = 3 x + 0 y b = 3 x

Stel a = 1
Als a = 1, dan x = 1/2 (Al)
Als x = 1/2, dan b = 3/2 (S)
Als a = 1 en b = 3/2, dan y = 3 (H)
De totale vergelijking wordt dan:

1 Al(OH)
3
+ 3/2 H
2
SO
4
1/2 Al
2
(SO
4
)
3
+ 3 H
2
O

2 Al(OH)
3
+ 3 H
2
SO
4
1 Al
2
(SO
4
)
3
+ 6 H
2
O Gehele getallen !!!
X 2
Wet van behoud van
massa (Lavoisier)
Massa reagentia = massa
reactieproduct(en) 55.85gFe + 32.06gS

Er wordt geen massa gevormd of
afgevoerd

( ) ( )
( )
gr m
gr m gr m
FeS
S Fe
FeS S Fe
11
4 7

+
+

Synthese van stoffen
Omgekeerde van ontleding

Waterstofgas + Cloorgas vormen Zoutzuur

Water + koolstofdioxide vormen waterstofcarbonaat
Verbinding Verschillende stoffen
Verbinding of element
2 2
2 2 2 3
2 H Cl HCl
H O CO H CO
+
+
Decomposition : (Ontbinding)
Ontleden van (zuivere) stoffen :
verbindingen

Kwikoxide kwik zuurstof

Calciumcarbonaat ongebluste kalk koolstofdioxide

water waterstof zuurstof
2
3 2
()
2 2 2
2 2
2 2
T
T
stroom
HgO Hg O
CaCO CaO CO
H O H O
|
|
+
+
+
Ontleden van stoffen
Stof andere, nieuwe stoffen
Verbinding
= zuiver samengestelde
stof en kan verder
chemisch ontleed worden
Verbinding of element
Element = zuivere enkelvoudige
stof en kan chemisch niet verder
ontleed worden
HgO
CaCO
3

H
2
O
CaO H
2

CO
2
O
2

Hg
Andere Chemische reacties
Proces waarbij een verandering van
atoomstructuur plaatsvindt
Verbreken verbindingen
Vormen verbindingen
Reactievergelijking
Soorten:
Zuur - base
Neerslag
gasvorming
Redox
Vraag
Mag men i.p.v. 2 Al(OH)
3
ook
Al
2
(OH)
6
schrijven?

Neen,de minimale formule, de
molecuulformule wijzigt niet
Soorten reacties
Zuur-base reacties

Neerslagreacties

Gasvormingsreacties

Redoxreacties
Zuur-base reacties
neutralisatiereacties (H
2
O)
Zie vroeger zoutvorming
In cursus opsplitsing in ionen vanwege sterke of
zwakke elektrolyten (oplosbaarheid)
Sterke zuren en basen: wel opsplitsing
Zwakke zuren en basen: geen opsplitsing
NIET KENNEN
Weetje:
De MEESTE reacties gaat pas op in
aanwezigheid van een andere stof, in
anorganische scheikunde meestal water
Mens = 70 % water
Zuur-base reacties
neutralisatiereacties (H
2
O)
http://encyclopedia.airliquide.com/Encyclopedia.asp?GasID=27#VaporPressureGraph

Alleen globale reactie weergeven
HCl + NaOH NaCl + H
2
O
Ba(OH)
2
+ 2 HNO
3
Ba(NO
3
)
2
+ 2 H
2
O
2 NH
3
+ H
2
SO
4
(NH
4
)
2
SO
4
SO
2
+ H
2
O H
2
SO
3
H
2
SO
4
+ 2 NaOH Na
2
SO
4
+ 2 H
2
O
CO
2
+ Ca(OH)
2
CaCO
3
+ H
2
O
Na
2
O + H
2
O 2 Na(OH)
CuO + 2 HCl CuCl
2
+ H
2
O
Neerslagreacties
AgNO
3
+ NaCl AgCl + NaNO
3
BaCl
2
+ Na
2
SO
4
BaSO
4
+ 2 NaCl
MgSO
4
+ 2 NaOH Mg(OH)
2
+ Na
2
SO
4

Slecht oplosbare producten (zwakke
elektrolyten) slaan neer
Experimenteel bepaald
Redoxreacties
De elementen die deelnemen aan de
reactie wijzigen van oxidatiegetal tijdens
de omzetting
Verbrandingsreactie
Brand,
Brandbare stof + zuurstof
verbrandingsproducten
Vorming van oxiden
Roest:
4 Fe + 3 O
2
2 Fe
2
O
3
Voorbeeld
2 H
2
+ O
2
2 H
2
O
OG 1
ste
deel 2
de deel

H
2
O
2
H
2
O
H 0 + I
O 0 - II
Oxidatie
Reductie
Redox
Reductie
Dalen (reduceren) van OG
opnemen van elektronen

Oxidatie
Stijgen (oxideren) van OG
Afstaan van elektronen
Voorbeeld 2: BBQ
C + O
2
CO
2

OG 1
ste
deel 2
de deel

C O
2
CO
2

C 0 + IV
O 0 - II
Oxidatie
Reductie
Voorbeeld 3: LPG,
mengsel propaan -butaan
C
3
H
8
+ 5 O2 3 CO
2
+ 4 H
2
O
OG 1
ste
deel 2
de
deel
Propaan Zuurstof Koolstof
dioxide
Water
(damp)
C -IV + IV
H + I + I
O 0 - II - II
Oxidatie
Reductie
Gasvormingsreacties
-> Oxido-red
-> Zuur/Base
MnO
2
+ 4 HCl MnCl
2
+ 2 H
2
O + Cl
2

Cu + 2 H
2
SO
4
CuSO
4
+ 2 H
2
O + SO
2

2 NH
4
Cl + Ca(OH)
2
CaCl
2
+ 2 H
2
O + 2 NH
3

Wat voor reactie is elke reactie hier boven ?
Weinig oplosbaar gas wordt gevormd.
Experimenteel bepaald
Vraag
Lucht bestaat uit zuurstofgas (O
2
),
maar ook en zelfs voornamelijk uit
stikstofgas. Waarom staat er geen N
2

in de reactievergelijking bij de
verbranding van koolstof of propaan?

Stikstof neemt niet deel aan de
reactie

Chemie
Bert Pauwels
Omgang met scheikundige
producten
Wk 8-> I 2013
Gevaarlijke stoffen
Risico chemische stof afhankelijk van
Aard
Toestand
Chemiekaarten
Fysische, chemische en fysiologische
eigenschappen
Mogelijke gevaren en schadelijke werking
Opsomming acute gevaren en preventieve
maatregelen (R & S-zinnen)
Eerste hulp
etikettering
R- & S-zinnen
Risk
duiden het bijzondere gevaar aan
Safety
geven de veiligheidsaanbevelingen aan
Verplichte aanwezigheid op gevaarlijke
producten
Werkgever:
opstellen VIBs (Veiligh. Info Blad : EU)
MSDS fiche (Mat. Safety Data Sheet : USA)
Opsomming R
isk
- & S
afety
-zinnen :
Vervangen dr H
arard
- & P
recaution
-zinnen :
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_actuele_R-zinnen
http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_H-_en_P-zinnen

Producten met hun
etiketten en R&S-zinnen
Voorbeeld Chemiekaart
Aceton
R 11 Licht ontvlambaar
R 36 Irriterend voor de ogen
R 66 Herhaalde blootstelling kan een droge of
een gebarsten huid veroorzaken
R 67 Dampen kunnen slaperigheid en
duizeligheid veroorzaken
S 2 Buiten bereik van kinderen bewaren
S 9 Op een goed geventileerde plaats bewaren
S 16 Verwijderd houden van ontstekingsbronnen -
niet roken -
S 26 Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met
overvloedig water afspoelen en deskundig
medisch advies inwinnen
Gevaarlijke stoffen
Etikettering
Schadelijk : Xn
Giftig
Irriterend : XI
Bijtend / Corrosief
Gevaar voor milieu
Ontvlambaar tot zeer ontvlambaar
Brand- en Explosiegevaarlijk
Radio-actief
Elk chemisch product = al dan niet
combinatie van bovenstaande
Gevarensymbolen
Gevarensymbolen
Gevarensymbolen : 2010(start)-2015-2017(bestaande mengsels)
!!!
GHS-norm Globally Harmonised System

S
c
h
a
d
e
l
i
j
k
e

e
n

g
i
f
t
i
g
e

p
r
o
d
u
c
t
e
n

Schadelijke en giftige
producten
Ernstige invloed op gezondheid
Asbest, alcohol, geneesmiddelen
Opname via
Huid
Ademhaling
spijsvertering
Afhankelijk van
De aard van het product
De dosis (kleine dosis = zeer giftig)
De concentratie
De temperatuur
De inwerkingstijd
Mens tot mens
Criteria beoordeling
schadelijk en giftig
MAC-waarde
Maximale Aanvaarde (Allowable) Concentratie
waarbij persoon 8 uur / dag, 5 dagen / week
gedurende ganse loopbaan mag werken zonder
invloed op gezondheid
Herhaaldelijke blootstelling
Uzelf + nabestaanden
VB : ACETON :
MAC 750ppm
TLV (->B) Threshold Limit Value (500 ppm)
STEL ShortTermExposureLim (550ppm)

MAC-waarde
huidige kennis
Geen MAC-waarde kan schadelijk zijn,
is niet bewezen
Eenheid:
mg / m
ppm (parts pro million)

Detectie
Reuk, automatische monitor,
proefbuisjes, plaketten
Voorbeeld: vergelijking acute
orale toxiciteit
T+ T Xn
Zeer
vergiftig
Vergiftig Schadelijk
25 200 2000
Huidige (EU)
regelgeving
5 50 300
5000 ppm
GHS
Cat 1 Cat 2 Cat 3 Cat 4
Gevaar Gevaar Gevaar Waarschuwing
LD50
I
r
r
e
t
e
r
e
n
d
e
,

b
i
j
t
e
n
d
e
,

c
o
r
r
o
s
i
e
v
e

p
r
o
d
u
c
t
e
n

Irriterende, bijtende (Xi)
corrosieve producten (C)
Beschadigen van levende weefsels
Chemische brandwonden
Ontstekingen
Eerste Hulp:
Verwijderen kledij
30 min spoelen met (lauw) water
Zuren, basen en ammoniak
De gevoelige kijker sluit nu
best even zijn ogen!!!!
B
r
a
n
d
-

e
n

e
x
p
l
o
s
i
e
-

g
e
v
a
a
r
l
i
j
k
e

p
r
o
d
u
c
t
e
n

Brand- en explosie-
gevaarlijke producten
Oxydatiereactie
Vuur- of branddriehoek
Brandstof: gasvormige, vloeibare
of vaste stof
Oxydatiemiddel: Lucht, zuurstof,
zuren
Ontstekingstemperatuur: vlam,
vonk of warmtebron

Ontstekingsbron
Enkele termen
Vlampunt
Explosiegrenzen
Ontstekingstemperatuur
Explosies
Gevarenzones
Ex-meter

Flash point
Laagste T
vloeibare brandstof
bij p
atm
waarbij een
ontvlambaar damp-lucht mengsel ontstaat
dat door een vonk kan ontstoken worden
Criterium voor ontvlambaarheid
T
vlam
< 0 C = zeer licht ontvlambaaren
(en Tk < 35C)
T
vlam
< 21 C = licht ontvlambaar
T
vlam
< 55 C = ontvlambaar
T
vlam
> 55 C = brandbaar
Geen open vuur (oppervlaktetemp)
Geen vonken
Niet roken
Vlampunt
0 C
Vlampunt
55 C
F+; R12 F; R11 R10
21 C
Huidige regelgeving
GHS
Cat 1 Cat 2 Cat 3
60 C 23 C
Kookpunt <= 35 C Kookpunt > 35 C
Voorbeeld: vergelijking ontvlambare
vloeistoffen
Zeer licht
ontvlambaar
Licht ontvlambaar
Gevaar Gevaar Waarschuwing
ontvlambaar
Ontstekings- of
explosiegrenzen
Concentratie damp in lucht
(volumeprocent)
LEL: onderste explosiegrens
Des te lager LEL, des te kritischer
N
2
-deken neemt zuurstof weg
UEL: bovenste explosiegrens
Poeders: geen explosiegrenzen
Krachtige explosies
Explosiegrenzen tussen
0.02 en 5 kg / m
Diameter < 0.05 mm
Aarden, reinigen arbeidsplaatsen
Vlampunt, LEL en UEL
Rijk mengsel:
Te veel brandstof
Arm mengsel
Te veel zuurstof
Perfect
Zuurstof-brandstofmengsel
Een verhoging van de
temperatuur bij een
bepaalde damp-lucht
concentratie resulteert
mogelijk tot ontbranding
Zelfontstekingstemperatuur
De T
vloeibare brandstof
waarbij een
gas / lucht of damp / lucht mengsel
vanzelf tot ontbranding komt, zonder dat
er een ontstekingsbron gebruikt wordt
Druppel op verwarmde glasplaat
Heersende warmte (vijlsel van slijpen,
schuren, boren, zagen) is voldoende om
de zaak in brand te laten vliegen
Keuze Ex-materiaal
Explosies
EXPLOSIE
Fysisch
Overdruk
Onderdruk
Chemisch
Homogeen
gelijktijdig
Heterogeen
Vanuit punt
Thermisch
zelfontbranding
Fotochemisch
Sterk licht
Deflagratie
Subsoon
(doffe knal)
Detonatie
Supersoon
Knal
Gevarenzones
Indeling site op brand- en explosie-
gevaar : gassen (vaste stoffen)
Zone 0 (20) : ontplofbaar mengsel quasi
altijd aanwezig
Zone 1 (21) : Kans op ontplofbaar
mengsel reel
Zone 2 (22) : gedurende korte periode
kans op ontplofbaar mengsel
Zone 3 (23) : risico te verwaarlozen
Gevarenzone binnen bedrijf
Meten explosiegevaar:
Ex-meter
Mengsel wordt in meter gezogen
Brandbare bestanddelen worden
verbrand
Resultaat = temperatuurverhoging
~ weerstandverhoging
Geijkt voor methaan (CH
4
)
100% = LEL
Bij kleine uitsturing reeds
voorzorgen nemen
NFPA
National Fire Protection Association
de gevarendiamant
22.8
37.8
93.3
Andere vorm NFPA
Aceton (1):
ontvettingsmiddel
Licht ontvlambaar MAC-waarde > reukgrens
P
p
= 21 13 mbar
Aceton (2)
Zeer brandgevaarlijk
irriterend
Aceton (3)
Licht ontvlambaar
Irriterend
R- & S-zinnen
NFPA gevarendiamant
Explosie op 13 november
De Chinese regering bevestigde pas
woensdag dat een grote explosie in een
petrochemische fabriek tot de vervuiling
van de rivier Songhua had geleid. De
explosie op 13 november kostte aan zeker
vijf mensen het leven.

Volgens de autoriteiten zitten miljoenen
inwoners nog zeker tot vrijdag zonder
water. Veel mensen denken dat het
watertekort nog veel langer kan duren.
Benzeen (1) (
basisproduct in Chemie
Benzeen (2)
Benzeen (3)
Broom (1)
Vloeibaar
Gevaren
Broom (2)
Broom (3)
Gevaren
Aluminium (1)
Aluminium (2)
Aluminium (3)
Continue evaluatie
Chloor (1)
Chloor (2)
Chloor (3)
Tetrachloorkoolstof (1)
Tipp-ex verdunner
Tetrachloorkoolstof (2)
Fenol (1)
Fenol (2)
Fenol (3)
Plek van 1 euro groot genoeg om
het niet te overleven
Natriumhydroxide (1)
ontstoppingsproduct
Vaste stof, wel oplosbaar in water
Natriumhydroxide-oplossing (1)
Neutralisatie biologie
Zwavelzuur (1)
Neutralisatie biologie
Zwavelzuur (2)
Zwavelzuur (3)
Geen water toevoegen: exotherme reactie
Stikstof (1)
N
2
-deken, invriezen leidingen
Stikstof (2)
Stikstof (3)
Minimumconcentratie zuurstof = 15%
Geen NFPA
PBM: persoonlijke
beschermingsmiddelen
Huid
Bril
werkhandschoenen
Gelaatsmasker
Zuurhandschoenen
hittebestendige handschoenen
Zuurpak
Zuurlaarzen
gaspak
Ademhaling
Filter
gasmasker: N
2
,
persluchtmasker
Spijsvertering
HANDEN WASSEN voor het eten, drinken en roken

EINDE
Nu weet je hoe Hij tewerk ging ... .

Succes !!!
PIB-Productie : Principe , p74
PIB-Productie : Stappen, p75
PIB-Productie : Stappen, p75
PIB-Productie : H2O - Adsoptie
PIB-Productie : BF3IsoPropanol
extractie met H2O als solvent
+ Fasescheiding
PIB-Productie : IsoButeen-Destillatie
PIB-Productie : IsoButeen-Destillatie

x
B
T
B
*
T
A
*
A1

B1

B2

B3

B4

B5

C1

C2

C3

x
1
x
2
x
3
Azeotroop : H2O / Isobuteen

Tk(IP) = 82C
Tazeo = 80C
XB,azeo = 0.32 (molfractie)
Tk(H2O) = 100C
Veiligheidsmatrix
Veiligheidsmatrix.xls
Veiligheidsmatrix
Veiligheidsmatrix.xls

Chemie Slides BPS 09

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Chemie Slides BPS 09

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Terug naar eerste pagina

Terug naar eerste pagina

You might also like