DERİ VE EKLERİ

Dr. Mehmet Fatih SÖNMEZ

1
 Öğrenim hedefleri
• Dönem II öğrencileri bu dersin sonunda;
– Derinin katmanlarını
– Epidermisin katmanlarını
– Epidermisdeki hücre tiplerini
– Dermisin yapısını
– Deri eklerini
– Derinin embriyolojik gelişimini öğrenecektir

2
 DERİ
• % 16
• 1.2-2 metrekare.
1) Epidermis
2) Dermis (Korium)

Subkutanöz doku

İntegümenter sistem

3
DERİ

4
 DERİ
• Deri, başlıca koruma olmak üzere pek çok işlevleri olan bir
organdır.
• Bariyer
• Primer savunma organıdır.
• Melanin pigmenti.
• Reseptör işlevi görür.
• Vücut ısısı
• D vitamini
• Deri, ter bezleri yoluyla bazı maddeleri (Na,K,Cl iyonları)
salgılar.
• Kimi yağda eriyen maddeler deri yoluyla absorbe edilirler.
• Derinin en önemli işlevlerinden biri de su kaybını önlemektir.
5
 Dermal papillalar

*
*
*
Epidermal kabartılar (kenar) Stratum papillare
*
*
*
Stratum retikülare

6
 DERİ
• Epidermisin kalınlığına göre
iki tip deri vardır:
1) Kalın deri:
2) İnce deri:

Dermatogfilik 7
 EPİDERMİS
1) Str. Bazale (str.
germinativum),
2) Str. Spinozum,
3) Str. Granülozum,
4) Str. Korneumdur.

1) Keratinositler:
2) Melanositler:
3) Langerhans
hücreleri :
4) Merkel hücreleri:
8
• Str. Bazale: Epidermisin dermise komşu olan en alt katıdır.
• Tek sıralı kübik ve alçak prizmatik hücreler belirgin bir bazal
membrana oturmuşlardır.
• Mitoz, 15-30, str. Germinativum.
• Psöriasisde (Sedef hastalığı)
• Tonofilaman 9
• Str. Spinozum: Bu tabaka, poligonal hücrelerden meydana
gelmiştir.
• Uzun sitoplazmik uzantılar + desmozom = Dikensi görünüm
• Tonofibril
• str. bazale + str. Spinozumun=Malpigi tabakası.
• Lameller granül 10
• Str. Granülozum: 3-5 sıra yassılaşmış poligonal hücreden oluşur.

• Keratohyalin granülleri--filagrin.

• Lameller granül
11
• Str. Korneum: Çok sayıda yassı ve keratinize hücrenin sıkı sıkıya
paketlenmesinden oluşur.
• Çekirdek ve organeller,
• Keratin-filagrin kompleksi,
• Boynuzsu hücre-- str. korneum
12
• Str. Lucidum
• Pemfigus, büllöz pemfigoid 13
• Keratinositler
• Epidermisteki en yaygın hücre
• Keratin sentezleme
kapasitesine sahiptir.
• Filaggrin ve trişohiyalin

14
• Epidermal su bariyeri
1- Cell envelope
2- Lipid envelope

15
• Melanositler: Dermoepidermal sınırda bulunan
dallanan uzun uzantılı hücrelerdir.
• Nöral krista
• H&E boya; 1/4 - 1/10

16
 MELANİN SENTEZİ

TİROZİNAZ

TİROZİN DOPA MELANİN

(3,4-dihidroksifenilalanin)
17
• Ömelanin, feomelanin
18
• Albinizm, vitiligo
• Langerhans hücreleri: Yıldız şeklindeki bu hücreler, esas olarak
epidermisin str. spinozum tabakasında bulunurlar.
• Epidermisteki antijen sunan hücrelerdir.
• Birbeck granülleri
• Rutin H&E boyama ile görünmezler, ancak immunohistokimya iel CD1a
boyayarak veya altın klorid impregnasyonu ile görülebilir.
• Langerhans hücreleri monosit kökenli olup mononükleer fagositik sistemin
bir üyesidirler. 19
20
• Merkel hücreleri: Epidermisin bazal tabakasında bulunan modifiye
epidermal hücreledir.
• Kalın deride daha fazla bulunurlar
• Nörosekretuar granüller
• Reseptör- Merkel Korpüskülü 21
DERİ

22
23
 DERMİS
• Dermis, epidermisi destekleyen bağ dokusudur
ve onu alttaki subkütan dokuya bağlar.
• Dermisin kalınlığı vücudun çeşitli yerlerinde
değişkenlik göstermekle birlikte yaklaşık 1-2
mm dir.
• Dermis birbirinden kesin sınırlarla ayırt
edilemeyen iki tabakadan oluşur:
1) Papiller tabaka,
2) Retiküler tabaka.
24
25
• Dermis kan ve lenf damarlarından zengindir.
• Deriyi besleyen arteriyel damarlar iki pleksus oluşturur.
• Areola, penis,skrotum ve perine
• Pannikulus adiposus ---- hipodermis
• Erektör pili 26
 DERMİS
• Paciniain corpuscles Meissner’s corpuscle

27
DERMİS

28
 DERİ EKLERİ
• Kıllar
• Lanugo, Vellus
• anajen, katajen, telojen

29
• Kıl kökü soğancığı
• Dermal papilla
• M.arrektör pili
• Foliküler bulbus
• Medulla
• Korteks
• Kütiküla.
• İç kök kılıfı,
• Dış kök kılıfı
• Camsı membran

30
Matriks hücreleri

31
 DERİ EKLERİ
• İnternal kök
kılıfı
– Kutikula
– Huxley’s layer,
– Henle’s layer

32
33
 DERİ EKLERİ
• Epidermis ve kıldaki keratinizasyon temelde
aynı olmakla birlikte bazı farklılıklar gösterir.
1) Epidermiste keratinize olan tabaka yumuşaktır ve
hücreler devamlı dökülür.
– Kılda ise keratin sert ve kompakt bir yapı olup
dökülmez.
2) Deri yüzeyindeki keratinizasyon tüm yüzeyde
yaygındır ve süreklidir.
– Kılda ise keratinizasyon sadece kıl kökünde ve
aralıklı olarak olaylanır. 34
DERİ EKLERİ

35
36
• Yağ bezleri:
• Sebum

37
• Ter bezleri: Glans penis dışında vücudun hemen her yerinde bulunurlar
A) Ekrin (merokrin) ter bezleri: açık hücreler, koyu hücreler
B) Apokrin ter bezleri: Seruminöz bezler ve Moll bezi
Kistik fibroz 38
39
 DERİ EKLERİ
• Tırnaklar
• lunula
• eponychium,
• hyponychium

40
 DERİ GELİŞİMİ
• Deri, ektoderm ve mezoderm
denilen iki farklı germ yaprağından
köken alan iki tabakadan oluşur.
– Epidermis; yüzeyel bir epitel tabaka
olup, yüzey ektoderminden gelişir.
– Dermis; daha derin bir tabaka olup,
mezodermden gelişen sıkı düzensiz
bağ dokusundan oluşur.
• Periderm (epitrikiyum)
• Bazal tabaka Str.germinativum
• 11. hafta ; 21. hafta
• Melanoblastlar
• Dermis
41
 Deri Bezleri

Yağ bezi Ter bezi

Ekrin ter bezi
Apokrin ter bezi

42
• Kıl gelişimi

43
 DERİ GELİŞİMİ
• Tırnak gelişimi

44
 DERİ GELİŞİMİ
• İktiyoz; keratinizasyonun artması sonucu oluşan
hastalıktır. Tüm vücut derisini kaplayan kuruluk ve
balık derisine benzer pullanma mevcuttur.
• Palyaço fetüs; OR, deri belirgin şekilde kalın,
çıkıntılı ve çatlaktır. Bu bebekler palyaçoya benzer
garip bir görünüme sahiptir ve çoğu hayatın ilk
haftasında ölür.
• Kolodyon bebek; doğumda kolodyon veya
parşömene benzer kalın bir membran ile kaplıdır. Bu
membran ilk solunum hareketiyle çatlar ve büyük
plaklar halinde dökülmeye başlar.
• Lamellar iktiyoz; OR, kolodyon bebek görünümünde
olabilir ancak pullanma kalıcıdır.
45
 • Kolodyon bebek

Lamellar iktiyoz

Lamellar iktiyoz

46
 DERİ GELİŞİMİ
• Doğuştan ektodermal displazi; ektodermal dokuları tutan
nadir bir hastalıktır.
• Albinizm; deri, kıl ve retinada pigment bulunmaz.
Melanositlerin melanin üretemediği trozinaz enzim
eksikliğinde görülür.
• Alopesi; saç yokluğu yada kaybı. Tek başına yada diğer deri
türevlerinin eksikliği ile beraber olabilir. Gelişmemiş kıl
folikülleri veya saçlı derinin uzu süreli basıya maruz kalması
ile olur.
• Hipertrikoz; aşırı kıllanma. Fazla sayıda kıl folikülünün
gelişmesi veya perinatal dönemde normalde kaybolması
gereken kılların kalıcı olmasından kaynaklanır.
• Anonişya; tırnakların doğuştan yokluğu. Tırnak alanlarının
veya proksimal tırnak kıvrımlarının gelişmemesi sonucu ,
tırnak plaklarının oluşmamasından kaynaklanır.
47
48
 HİSTOLOJİ KAYNAK KİTAPLARI
•Histoloji ve Hücre Biyolojisi Ramazan Demir

•A Textbook of Histology Bloom, Fawcett

•Basic Histology Junqueira, Carneiro,

•Human Histology Stevens, Lowe

•Histology, A Text and Atlas Ross, Romrell

•Genel histoloji, özel histoloji Mukaddes Eşrefoğlu

•Langman medikal embriyoloji Sadler

•İnsan embriyolojisi Moore

49