TEMA 1: SISTEM BUMI

a) Konsep dan jenis-jenis Sistem Bumi

i) Sistem berstruktur,
ii) Sistem bermorfologi,
iii) Sistem interaktif.
a) Sistem Suria – Sistem suria dalam galaksi Bima
Sakti dan bumi sebagai satu planet yang
memperolehi tenaga dari matahari.
b) Kedudukan bumi dalam sistem suria yang
meliputi:
i) Bumi sebagai planet berbentuk sfera.
ii) Kecondongan paksi bumi dan kesannya.
iii) Putaran dan peredaran bumi dan kesannya.
 1.1 KONSEP SISTEM BUMI

Satu sistem yang lengkap dan bersistematik

ialah yang mengandungi satu set angkubah
fizikal, kimia dan biologi yang saling berkaitan
antara satu sama lain hingga menghasilkan
pelbagai proses untuk mencapai tahap
keseimbangan (steady state system). Justeru
sesuatu sistem itu mempunyai tenaga dan
bahan yang boleh masuk dan keluar dari
sempadan sesebuah sistem.
 KONSEP SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL
Ada tenaga dan bahan
Ada angkubah atau unsur
Yang boleh mengalir
yang saling berinteraksi
Masuk dan keluar dari
Sistem tersebut

INPUT INTERAKSI OUTPUT

Kesemua angkubah
STORAN Dalam sistem saling
Ada sempadan yang jelas (Sebahagian drp Berinteraksi dan
Memisahkan antara Tenaga dan bahan Beroperasi untuk
satu sistem dengan Disimpan dalam Mencapai tahap
sistem yang lain Sistem) Keseimbangan apabila
Sistem itu mengalami
gangguan
 JENIS - JENIS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

SISTEM TERPENCIL SISTEM TERTUTUP SISTEM TERBUKA

•Mempunyai • Ada sempadan yang • Sempadanya

sempadan yang hanya membenarkan membenarkan input dan
tertutup. pertukaran tenaga sahaja. output tenaga dan bahan.
•Tenaga dan bahan • Bahan berpunca dari •Angkubahnya saling
dari luar sistem tidak dalam sistem dan berkitar berinteraksi untuk
boleh masuk & keluar. di dalam sistem tersebut. mencapai tahap
•Tenaga dan bahan •Contoh sistem bumi keseimbangan.
hanya berkitar dalam dengan matahari. Bumi •Paling banyak terdapat di
sistem itu sahaja. hanya menerima tenaga alam nyata.
•Tidak terdapat di sahaja dari matahari, •Contohnya sistem saliran,
alam nyata, hanya manakala bahan berpunca sistem ekologi,sistem
dimakmal – seperti dari dalam sistem bumi itu geomorfologi, sistem
gas dalam test tube. sendiri. hidrologi dll
 CONTOH SISTEM TERBUKA: SISTEM SALIRAN

Legeh menjadi
Sempadan antara
Sistem saliran

Saliran A Saliran B

Antara angkubah di dalam sistem saliran ialah: Alur sungai ,air,batuan, bahan sungai
seperti pasir, kerikil, selut dan lain-lain. Kesemua angkubah ini berinteraksi melalui
proses hakisan,pengangkutan dan pemendapan sungai.

Tenaga yang menggerakkan sistem saliran datangnya dari matahari. Manakala

bahan yang masuk(input) ke sistem saliran ialah seperti air hujan,regolith dan juga
hasil-hasil hakisan cerun. Bahan-bahan ini akan dioutputkan sebagai luahan (discas)
sungai ke muara dan seterusnya ke laut.
 JENIS - JENIS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL
SISTEM SISTEM BERFUNGSI SISTEM INTERAKTIF
BERSTRUKTUR

• Dikenali sebagai • Dikenali sebagai sistem • Merupakan kombinasi

sistem morfologi. lata. antara sistem berstruktur
• Terdiri daripada • Bersifat sehala yang dengan sistem berfungsi.
unsur-unsur fizikal mengandungi input, • Contohnya simpanan air
yang bergabung storan dan output. tanih yang menjadi
membentuk unit • Output tenaga dan bahan sumber kepada sungai
sistem yang dari satu sistem akan (sistem morfologi) dan
beroperasi. menjadi input kepada storan air tanih itu sendiri
• Contohnya unit sistem yang lain. adalah sebahagian
sistem morfologi • Contoh kitar hidrologi. daripada sistem lata.
pantai.
• Perubahan satu
unsur akan mengubah
unsur lain.
 RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM ALAM SEKITAR FIZIKAL

B PROSES/
INPUT INTERAKSI
OUTPUT

A C
STORAN

SISTEM BERSTRUKTUR SISTEM BERFUNGSI

PROSES
INPUT B OUTPUT

A C

SISTEM INTERAKTIF
RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM: TINDAKBALAS POSITIF

Bahangan matahari SUHU BUMI

LEBIH BANYAK
bertambah MENINGKAT PENGGUNAAN AIRCOND
OLEH MANUSIA
BAGI MENGURANGKAN
KESAN PEMANASAN
GLOBAL
+VE

PERTAMBAHAN PENGGUNAN AIRCOND AKAN MENINGKATKAN

PEMBEBASAN GAS KLOROFLOROKARBON (CFC) KE
ATMOSFERA YANG AKAN MENYEBABKAN PENGHAKISAN LAPISAN OZON
DAN SETERUSNYA MENAMBAHKAN LAGI KEMASUKAN BAHANGAN
MATAHARI KE BUMI
 RANTAIAN TINDAKBALAS SISTEM: TINDAKBALAS NEGATIF

MENAMBAHKAN
HALAJU HAKISAN ALUR
HUJAN LEBAT
SUNGAI
SUNGAI
MENAMBAHKAN

– VE MENGURANGKAN MENAMBAHKAN

GESERAN DASAR KELEBARAN

ALUR SUNGAI
ALUR SUNGAI
MENAMBAHKAN
CONTOH SISTEM BERSTRUKTUR: MORFOLOGI PANTAI

• Sistem morfologi pantai

terdiri daripada unsur-unsur spt:
cerun pantai, bijian pasir,
ombak, arus,pasang surut, bahan
ombak, geologi pantai yang saling
berinteraksi membentuk profil
pantai yang seimbang.

• Sekiranya berlaku
perubahan kepada salah
satu parameter ini, maka
seluruh unsur akan berubah
menerusi proses hakisan,
pengangkutan dan pemendapan
bagi mencapai profil pantai
yang seimbang semula.
CONTOH SISTEM BERFUNGSI (SISTEM LATA): KITAR HIDROLOGI

• Sistem ini berfungsi dalam

Konteks INPUT – STORAN – OUTPUT.
• Output dari atmosfera iaitu
kerpasan menjadi input kepada
sistem geomorfologi iaitu
sumber air kepada sungai dan
tasik.

• Output dari sistem geomorflogi

iaitu sejatan dari permukaan sungai
dan tasik akan menjadi input kepada
sistem atmosfera dalam bentuk wap-
wap air.

• Proses ini akan berkitar dalam

konteks jujukan input – output yang
berterusan.
 PEMBAHAGIAN SISTEM BUMI MENGIKUT SUKATAN GEOGRAFI STPM

SISTEM GEOMORFOLOGI SISTEM ATMOSFERA

(Mengkaji proses – faktor (Mengkaji saling kaitan antara
dan bentuk yang berlaku Unsur-unsur iklim dan cuaca
di ruang Litosfera bumi) yang berlaku di ruang Atmosfera)

SISTEM BUMI

SISTEM HIDROLOGI SISTEM EKOLOGI

(Mengkaji proses – faktor (Mengkaji saling kaitan
dan perubahan yang dialami antara ekosistem di dalam
oleh air dalam ruang ruang Biosfera)
Hidrosfera)
PEMBAHAGIAN SISTEM BUMI MENGIKUT SUKATAN GEOGRAFI STPM

SISTEM-SISTEM BUMI

SISTEM GEOMORFOLOGI SISTEM ATMOSFERA

SISTEM HIDROLOGI SISTEM EKOLOGI

 INTERAKSI ANTARA EMPAT SISTEM
Sistem geomoforlogi, sistem atmosfera, sistem hidrologi dan sistem ekologi
saling berinteraksi antara satu sama lain bagi membolehkan keseluruhan sistem
bumi berfungsi dan beroperasi secara berterusan.

Sistem
geomorfologi

Sistem Sistem
Atmosfera hidrologi

Sistem
Ekologi
INTERAKSI EMPAT SISTEM BUMI MELALUI KITARAN HIDROLOGI

SISTEM ATMOSFERA

SISTEM EKOLOGI

SISTEM HIDROLOGI
SISTEM GEOMORFOLOGI
 SOALAN TUTORIAL

SOALAN 1

a) Apakah yang dimaksudkan dengan sistem alam sekitar fizikal?

[ 5 Markah]
b) Berdasarkan contoh-contoh yang khusus, huraikan sistem
bermorfologi dan sistem berfungsi yang terdapat di dalam
alam sekitar fizikal. [ 10 Markah]

c) Tunjukkan keadaan saling bergantung antara sistem-sistem

bumi. [ 10 Markah]
 SOALAN TUTORIAL

SOALAN 2

a) Bezakan maksud sistem atmosfera dengan sistem hidrologi?

[ 5 Markah]
b) Berdasarkan contoh-contoh khusus, tunjukkan tindakbalas
positif dan negatif yang terjadi di dalam sistem bumi.
[ 10 Markah]

c) Jelaskan peranan tenaga suria ke atas sistem geomorfologi

dan ekologi. [ 10 Markah]
 RUJUKAN

RUSLY MUSA & NURASHIKIN ABDULLAH, TEKS PRA U STPM,

GEOGRAFI ALAM SEKITAR FIZIKAL, PEARSON SDN.BHD,
PETALING JAYA, SELANGOR, 2006., M.S. 3 - 8