Walang Kamay? Walang Paa? Walang Problema!

 Lumaki sa Negros Oriental, si Maggie ay malimit na

makipaglaro sa kaniyang mga kamag-aral. “Hindi mo
ako aabutan,hindi mo ako aabutan,” sigaw ng mga bata
papalayo kay Maggie. Siya ang kadalasang taya.
Ipinanganak na walang kamay at paa subalit hindi siya
tumigil sa paggawa ng bagay na ginagawa ng normal na
tao. Nang siya’y makatapos ng hayskul,lumuwas siya sa
Maynila at nag-aral ng Computer Programming. May
maliit na nakausling laman sa dulo ng putol niyang
kamay. Ito ang ginagamit niya sa pagtipa ng mga letra
sa keyboard.
Nahinto siya sa pag-aaral dahil sa kakulangan
sa pera. Sa ngayon, siya ay kalihim ng
kanilang barangay. Kasama niya ang alagang
pamangkin na hindi kayang suportahan ng
mga magulang kaya siya na ang tumutulong.
Nasabi niya sa nag-iinterbyu sa kaniya ang
ganito: “Tanggapin natin ang ating kahinaan
at kakulangan. Dapat pa nga ay magpasalamt
tayo sa Diyos sa lahat ng ating kakayahan at
kalakasan.” Ito ang pamana ni Maggie sa lahat
ng makakabasa ng kaniyang talambuhay.
Sagutin at Talakayin
1. Bakit hindi nagging sagabal kay Maggie
ang kaniyang kapansanan?
2. Ano ang nagging epekto o bunga sa
kaniya ng pagkakaroon ng kapasanang ito?
3. Ano-ano ang magandang katangian ni
Maggie na dapat na gawing huwaran ng
mga kabataan?
May paborito ba kayong puno sa paaralan o sa
bahay niyo?

Ano ang kalimitang ginagawa ninyo rito?

Sino sa inyo ang gustong ibahagi ang sariling
karanasan tungkol sa pangangalaga ng
kalikasan o kapaligiran?
 Ang Punong Kawayan
 Sa isang bakuran, may ilang punungkahoy na may kanya-kanyang
katangian. Mabunga ang Santol, mayabong ang Mangga, mabulaklak
ang Kabalyero, tuwid at mabunga ang Niyog. Ngunit sa isang tabi ng
bakuran ay naroroon ang payat na Kawayan.
 Minsan, napaligsahan ang mga punungkahoy.
 “Tingnan ninyo ako,” wika ni Santol. “Hitik sa bunga kaya mahal
ako ng mga bata.”
 “Daig kita,” wika ni Mangga. “Mayabong ang aking mga dahon at
hitik pa sa bunga kaya maraming ibon sa aking mga sanga.”
 “Higit akong maganda,” wika ni Kabalyero. “Bulaklak ko’y marami
at pulang-pula. Kahit malayo, ako ay kitang-kita na.”
 “Ako ang tingnan ninyo. Tuwid ang puno, malapad ang mga dahon
at mabunga,” wika ni Niyog.
 “Tekayo, kaawa-awa naman si Kawayan. Payat na at wala pang
bulaklak at bunga. Tingnan ninyo. Wala siyang kakibu-kibo.
Lalo na siyang nagmumukhang kaawa-awa.”
 Nagtawananang mga punongkahoy. Pinagtawanan nila ang
Punong Kawayan.
 Nagalitsi Hangin sa narinig na usapan ng mga punungkahoy.
Pinalakas niya nang pinalakas ang kanyang paghiip. At isang
oras niyang pagkagalit ay nalagas ang mga bulaklak, nahulog
ang mga bunga at nangabuwal ang puno ng mayayabang na
punungkahoy. Tanging ang mababang-loob na si Kawayan ang
sumunud-sunod sa hilip ng malakas na hangin ang nakatayo at
di nasalanta.
1. Kung kayo ang papipiliin anong punong
kahoy ang dapat niyong gayahin? Bakit?
2. Ano ang katangian ng ibang punong
kahoy na ayaw niyong gayahin?
3. Ano ang aral na dapat niyong tandaan
sa kwento?
Pangkatang Gawain!!!
Mahalaga ba na ingatan natin ang ating
kalikasan?

Anoang dapat nating gawin para

mapangalagaan ito?
Ano ang natutuhan mo sa aralin?
  Pagatpat
 Isinulat ni Gloria V. Guzman
Isang gabing namamahinga na sila, nabanggit ni
Dindo ang napuna nito sa dulong hilaga ng pulo.
“May mga latian pala po sa gawing hilaga ng
pulo,” sabi niya kay Mang Pisyong. “At marami po
akong nakitang isang uri ng punongkahoy na
ngayon ko lang nakita. Malalaki po ito, at may mga
sumusulpot na kung anong matutulis na bagay sa
tabi nila, parang maliliit na puno, pero medyo
namumuti-muti.”
 “Pagatpat ang tawag sa mga punongkahoy na ‘yon,”
sabi ni Mang Pisyong. “Nasa putikan sila, at ang
sinasabi mong matutulis na tumutubo sa paligid ay
tinatawag na air roots, bahagi rin ng mga punong iyon.
Nakatutulong sa paghinga ng mga puno dahil nasa
putikan nga sila. At ang mga uring ugat na ‘yon ay
nagagamit sa mga lambat upang lumutang ito sa tubig.
Nagagawa ring cork o tapon sa mga bote.”
 “Parang may mga bunga rin po,” sabi pa ni Dindo.
 “Mayroon nga,” ayon ni Mang Pisyong. “At nakakain
din ang mga bungang iyon, medyo lasang keso,
puedeng pagkapitas sa puno ay kanin, o kaya ay
iluluto. At nagagamit ding gamot, na pampaampat sa
hemorrhage o labis na pagdugo.”
 “Hindi ko po yata alam ang punong sinasabi n’yo,” sabi ni Kiko.
 “Kasi, ang mga kilala mong mga puno ay yaong tumutubo sa
bundok,” sabi ni Mang Pisyong. “E, ito ngang pagatpat, sa mga
latian at putikan matatagpuan.”
 “Ano po naman ang silbi ng pagatpat?” tanong ni Inday. “Nagagamit
din po ba ang kahoy noon?”
 “Puwede ring magawang haligi, pinto, sahig, dingding at kahit sa
mga pantalan at tulay, nagagamit din,” paliwanag ni Mang Pisyong.
“Kaya lamang, mahirap lagariin, at saka ang kahoy ay may taglay na
asin, dahil nga tumutubo nang malapit sa dagat o kaya ay mga ilog
na malapit sa dagat. Ang mga pakong kailangan sa kahoy na ito ay
dapat na yari sa tanso at dahil masyadong matigas ang kahoy,
kailangan pa rin ang mga turnilyo.”
“Pambihira namang uri ng kahoy iyon,” buong
paghangang sabi ni Kiko.
“Ang mapupuna ninyo sa ating mga punongkahoy,
iba-iba ang silbi sa kapaligiran,” pagpapaliwanag
pa ni Mang Pisyong. “tulad nitong pagatpat,
nabubuhay nga sa tabi ng mga latian at mapuputik
na tabing-dagat. At sa gayong paraan, naililigtas
nila ang lupa sa pagkaagnas. Nakatutulong din sa
paligid ang kanilang mga ugat na sadyang
ginagamit nila upang makahinga sa maputik na
kinaroroonan.”
 “Atlaging may kaparusahan ang tao sa mga maling gawa,”
malungkot na dagdag ni Kiko. Nagbuntong-hininga, “Noong araw,
hindi ko naiintindihang masama pala ang pagkakaingin. Kainginero
ang aking ama, at sa simula ng kanyang pagtatanim ng palay sa
bundok, maganda ang ani, pero habang lumalaon, humina na nang
humina. At napilitang maging mangingisda ang aking Kuya, at ako
po naman, Mang Pisyong, nakita n’yo, lumikas na rin ako mula sa
lupang binungkal ng aking ama pagkaraang silaban niya ang mga
puno upang magkaroon ng kaingin.”
 “Ang sinisikap nga natin ngayon, mapaunawa sa mga
nagsisipagkaingin pa rin na hindi mabuti iyon,” sabi ni Mang
Pisyong. “At ang kabutihang nagagawa ng mga NGO para sa kanila,
sila mismo, ang mga kainginero, ang kinakatulong sa pagtatanim sa
mga gulod na panot.”
 “Ang kaso po,” mapait pa rin ang tinig ni Kiko,
“maraming mga makapangyarihan sa ating mga
kababayan, mayayaman, mga nasa kongreso at
matataas ang puwesto sa pamahalaan ang siya pang
nakasisira sa ating mga kagubatan. Sila ang mga illegal
loggers. Mas higit po ang pinsalang nagagawa nila
kaysa mga kainginerong tulad ng tatay ko.”
 “Totoo rin ang sinasabi mo. Kiko,” malungkot ding
ayon ni Mang Pisyong, “at hanggang hindi nasasawata
ang pamiminsala ng mga illegal loggers, hindi
mawawala ang panganib sa ating kapaligiran.”
“Kung sana po naman, mabilanggo ang mga
mayayamang taong nagkasalapi dahil sa
pamiminsala sa ating mga bundok,” sabi ni Inday.
“Kaya nga, tayong lahat, dapat laging magsuri sa
pagkatao ng mga ibinoboto natin, sa mga taong
hahawak ng pamahalaan, iyon ang una sa lahat,”
sabi ni Mang Pisyong. “Kapag tapat sa tungkulin
ang mga pinuno ng barangay, alkalde, gobernador,
kongresman, senador at pangulo ng ating bansa,
matatakot gumawa ng masama ang naninira
ngayon sa ating kapaligiran”