MUZIK DAN

PERGERAKAN KREATIF
nurhusna abdul malek
Pengenalan
 Falsafah penting dlm pendekatan Kodaly ialah ‘muzik
adalah untuk semua orang’. Beliau menyatakan, setiap
kanak2 perlu mempelajari bahasa ibunda terlebih
dahulu sebelum mempelajari bahasa asing.
 Menurut Campbell 1995, muzik adalah suatu keseniaan
yg tertumpu pada aspek pendengaran atau aural.
 Menurut Gardner, kecerdasan merupakan kemampuan
yg dimiliki oleh sesorang untuk melihat sesuatu masalah
& berupaya menyelesaikannya.
KAEDAH-KAEDAH PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
MUZIK

• Kebanyakan pendekatan2 pengajaran dan pembelajaran muzik

telah diasaskan berdasarkan kepada Emile Jacques Dalcroze,
Carl Off, Shinuchi Suzuki, Zoltan Kodaly dan Edwin Gordon.
• Walaupun setiap pengkaedah muzik mempunyai latar
belakang yang berbeza, tetapi setiap mereka banyak memberi
perhatian kepada bagaimana konsep2 muzik seharusnya
diperkenalkan kepada pelajar2.
KAEDAH-KAEDAH PENGAJARAN DAN PEMBELAJARAN
MUZIK

• Berikut merupakan kaedah2 pengajaran dan pembelajaran muzik serta

pengasasnya:

Emile
Jacques Carl Off
Dalcroze
Pergerakan Pengalaman
Berirama Muzikal

Zoltan Shinuci
Kodaly Suzuki
Pembelajaran Pendekatan
Berperingkat Bakat
 PENDEKATAN EMILE JACQUES
DALCROZE

• Pendekatan beliau lebih memberikan penumpuan kepada

pembelajaran untuk pengajaran muzik di sekolah rendah.
• Pergerakan secara berirama dan tarian dengan aktiviti
eurhythmic adalah merupakan asas bagi pendekatan ini.
• Dengan itu, gerakan, improvisasi dan nyanyian solfa
diberikan keutamaan dalam Pendidikan muzik oleh
Dalcroze.
• Bagi Dalcroze, perkembangan kebolehan muzik dalam
kalangan pelajar boleh berlaku dengan baik tanpa tumpuan
yang mengongkong dan formal kepada aktiviti-aktiviti
muzik pada peringkat awal pelajar.
• Bagi beliau, aktiviti2 formal seperti latihan teori dan
pembacaan notasi lebih melibatkan intelek sahaja.
• Oleh itu, Dalcroze telah banyak menggunakan gerak-geri
tubuh badan untuk menanam kefahaman dan menimbulkan
kepekaan atau sensitiviti terhadap aspek2 muzik seperti
irama, rangkai lahu, melodi dan bentuk atau struktur muzik
dalam kalangan pelajar.
• Beliau berpendapat bahawa tubuh badan manusia
mempunyai hubungan yang rapat dengan otak melalui satu
system urat saraf atau otot2 yang begitu kompleks.
• Kajian dan penyelidikan dalam bidang neurologi telah
banyak memberi bukti kepada pendapat Dalcroze mengenai
kaedah kinestetik yang dinamakan euthythmics.
 PENDEKATAN ZOLTAN KODALY

• Kodaly telah mengasaskan satu pendekatan yang begitu

terkenal di seluruh dunia.
• Beliau telah merancang satu kurikulum muzik untuk
kegunaan sekolah di mana pembelajaran muzik diadakan
sebanyak 4 hingga 6 kali seminggu dari peringkat prasekolah
sehingga ke peringkat sekolah menengah.
• Program muzik ini diaturkan secara berperingkat atau
sequential dalam beberapa aspek pembelajaran muzik
seperti nyanyian, latihan aural, notasi muzik dan
permainan alat muzik.
• Kodaly telah memberi penekanan yang jelas kepada
aktiviti membaca dan menulis notasi muzik dari
peringkat awal lagi melalui aktiviti nyanyian semerta
dan menurunkan melodi dengan notasi.
• Kaedah Kodaly banyak menggunakan isyarat tangan,
latihan solfa tangga nada pentatonik dan nyanyian
lagu rakyat secara acapella (nyanyian tanpa iringan alat
muzik).
Definisi Konsep Asas Muzik
 Irama
 Merangkumi faktor detik, meter, tekanan, tempoh masa (duration)
dan tempo. Irama terbentuk daripada susunan bunyi.
 Melodi
 Turutan pic yang disusun samada secara atau atau mendatar.
Terdiri dari bunyi panjang atau pendek.
 Pic tinggi – DO, RE, MI, FA, SO, LA, TI, DO
 Pic rendah – DO, TI, LA, SO, FA, MI, RE, DO
 Warna Ton
 Karakter atau kualiti bunyi yg dihasilkan oleh sesuatu alat muzik
atau suara, samada bunyi berat atau ringan. Contoh: drum base-
bunyi berat, kastenet-bunyi ringan.
 Harmoni
 Bunyi muzikal yg dihasilkan melalui kombinasi dua atau
lebih not yg berbunyi serentak. Contohnya: koir.
 Tekstur
 Jalinan lapisan2 suara dlm sesebuah lagu. Ia boleh jadi
nipis atau tebal bergantung kpd bilangan lapisan suara
atau bunyi yg terdapat dlm sesebuah gubahan.
 Dinamik
 Sifat kuat atau lebut bunyi muzik yg dihasilkan. Dinyatakan
dlm bentuk isyarat & istilah seperti semakin lembut (>) dan
semakin kuat (<)
  Contoh2 tanda dinamik:
f (forte) – keras
 ff (fortissimo) – sangat keras
 fff (fortissimo assai) – sekeras mungkin
 p (piano) – lembut
 pp (pianissimo) – sangat lembut
 ppp (pianissimo possibile) – selembut mungkin

 Ekspresi
 Menyatakan suatu sifat atau jiwa lagu secara spesifik.
Sifat atau jiwa tersebut dinyatakan dlm suatu istilah yg
menggambarkan perasaan.
Alat Perkusi Berpic & Tidak Berpic
 Semua jenis bunyi terhasil drpd getaran. Gelombang
getaran diukur menggunakan unit ukuran Hertz.
 Pic – standard getaran yg telah ditetapkan oleh ahli
muzik terhadap bunyi drpd getaran yg stabil.
 Oleh kerana ciri2 getaran alat perkusi yg terhasil ada
yg stabil dan tidak stabil, maka alat perkusi juga turut
dibahagikan kpd alat muzik berpic dan tidak berpic.
 Alat perkusi berpic ialah alat perkusi yg boleh
memainkan melodi sesebuah lagu.
 Contohnya: vibraphone, xylophone, marimba,
gambang, dan angklung.
 Alat perkusi tidak berpic ialah alat perkusi yg
menghasilkan bunyi satu ton sahaja.
 Contohnya: kastenet, kerincing, loceng, kayu tik
tok, tamborin, simbal, marakas.
Alat Perkusi Berpic

XYLOPHONE MARIMBA

GLOKENSPIAL
Alat Perkusi Tidak Berpic
Asas Nyanyian
 Nyanyian adalah aktiviti muzikal yg paling awal. Dlm
muzik, nyanyian dinamakan vokal. Terdapat 2 jenis
nyanyian:-
 Secara humming; menggunakan bunyi huruf vokal seperti
La la la, Di di di, Mu mu mu, dan sebagainya.
 Dengan lirik; menggunakan lirik lagu.

 Gabungan antara gigi, lidah dan bibir akan

membentuk bunyi menjadi bunyi konsonan dan vokal.
 Kekuatan bunyi ditentukan oleh kuatnya tekanan udara
dari paru-paru. Kekuatan bunyi disebut sebagai
dinamik.
Postur Nyanyian Secara Berdiri
 Berdiri tegak, kaki
direnggang sedikit. Imbang
badan di kedua-dua belah
kaki & badan dlm keadaan
selesa.
 Tangan di sisi badan
 Dada ke hadapan, bahu ke
belakang & elakkan dari
mengangkat bahu.
 Kepala ditegakkan &
pandangan lurus ke hadapan.
Postur Nyanyian Secara Duduk
 Duduk tegak, kaki
direnggangkan sedikit, kedua-
dua tapak kaki di lantai &
dalam keadaan selesa.
 Tangan di atas peha.
 Duduk di separuh bahagian
hadapan kerusi dan jangan
bersandar.
 Dada ke hadapan, bahu ke
belakang dan elakkan dari
mengangkat bahu.
 Kepala ditegakkan dan
pendangan lurus ke hadapan.
Teknik Menyanyi
 Semasa menyanyi, sebutan bunyi vokal dan konsonan
haruslah jelas. Bunyi konsonan pada permulaan & akhir
suatu perkataan perlu ditekankan.
 Bagi menghasilkan bunyi yg jelas, mulut dan
kerongkong perlu dibuka luas untuk memberi laluan
udara yg banyak.
 Ciri-ciri ton nyanyian merangkumi:-
 Tenaga
 Pembentukan alat vokal
 Kekuatan bunyi
 Harkat
Jenis-jenis Suara
 Dalam nyanyian, terdapat 3 jenis
suara iaitu
 Suara kepala (headvoice)
 Suara tengah
 Suara dada
 Suara kepala ialah istilah yg
digunakan bagi menerangkan
suara yg dirasai dikeluarkan dari
ruang di kepala.
 Suara tengah ialah istilah yg
digunakan bagi menerangkan
suara yg dirasai dikeluarkan dari
paras hidung ke kerongkong.
 Suara dada ialah istilah yg digunakan bagi
menerangkan suara yg dirasai dikeluarkan dari
ruang dada.
 Menyanyi dengan teknik yg baik dapat
menghasilkan
 Tonyg baik
 Sebutan jelas, betul dan cantik

 Kebolehan menyanyi dlm nada tertentu

 Ketahanan menyanyi rangkai lagu yg panjang

Kaedah Mengajar Lagu
 Suara merupakan satu alat muzik yg semula jadi.
Kanak2 menggunakan suara sebagai alat untuk
melahirkan perasaan gembira, sayang, sedih,
takut dan seronok.
 Ada beberapa kaedah yg boleh digunakan untuk
mengajar lagu. Antara kaedah yg lazim
digunakan adalah:
 Kaedah keseluruhan lagu
 Kaedah baris demi baris
 Kaedah solfege
Isyarat Tangan Solfege

 Teknik solfege
menggunakan isyarat
tangan bermula dari ‘do’
bawah yg berada di
paras pinggang dan
seterusnya menaik sedikit
demi sedikit sehingga ‘do’
atas yg terletak di paras
kepala.