MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI

FARIZA BT HATUN 28290

1.0 PENGENALAN
Ensembel bermaksud satu kumpulan pemain muzik bergabung bagi memainkan satu karya
muzik. Ensembel rekoder ialah satu kumpulan rekoder. Biasanya, ensembel rekoder terdiri
daripada kumpulan rekoder pelbagai saiz dan jenis. Antaranya ialah rekoder sopranino,
soprano,alto, tenor dan bass. Ensembel rekoder soprano ialah satu kumpulan rekoder yang
sama jenis, iaitu soprano seperti yang biasa didapati di kebanyakan sekolah rendah pada hari
ini. Selain itu kumpulan ensemble juga boleh memainkan alat-alat muzik seperti rekorder, kibod
dan alat-alat perkusi bagi tujuan melengkapkan persembahan supaya kedengaran lebih
harmoni dan menarik.
Muzik sebagai rekreasi atau kesenggangan amat sesuai sebagai satu pilihan aktiviti
kokurikulum di sekolah-sekolah terutama dalam keadaan wujudnya gejala sosial khususnya di
kalangan generasi muda.Muzik dapat memberi penekanan ke arah pembentukan kualiti diri dan
sahsiah pelajar merangkumi aspek emosi, kreativiti, nilai sosialisasi, estetika lan etika. !i
samping sebagai pendorong yang ber"ungi sebagai pengerak minda untuk ber"ikir dengan lebih
akti" ke arah peningkatan diri, penglibatan dalam aktiviti muzik memerlukan komitmen dan
disiplin diri yang tinggi. Muzik juga dapat menungkil bakat pelajar sekali gus membina
keyakinan kental dalam diri.
Berdasarkan kepada persembahan kumpulan #airos b. Abdul $ahman iaitu salah
seorang rakan sekelas saya yang mempersembahkan satu persembahan ensembel bagi lagu
iptaan beliau sendiri yang bertajuk %lunan Alam&,pada pendapat saya ia merupakan sebuah
persembahan ensembel yang agak menarik. 'agu %Alunan Alam& yang diserikan dengan
permainan rekorder yang memainkan melodi ( dan melodi ), tamborin, kayu tiktok, kerining
dan tamborin memberikan satu hasil persembahan yang menarik dan menghiburkan.
Melalui pemerhatian saya, kumpulan ini telah memainkan ensembel rekoder empat
bahagian. !i dalam persembahan ensembel rekorder, setiap ahli memainkan empat bahagian
yang berbeza seara serentak dalam lagu %Alunan Alam&. *asilnya ialah lagu %Alunan Alam&
dimainkan seara harmoni. Bahagian rekoder soprano ( memainkan melodi bahagian atas
+melodi (,, manakala rekoder Alto memainkan melodi kedua di bahagian bawah +melodi ),
manakala rekorder tenot memainkan melodi - dan rekorder bass memainkan melodi .. 'agu
%Alunan Alam& yang diipta oleh ketua kumpulan ensemble sendiri iaitu Mohd #airos ini
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
menggunakan kod # major. /emerduan dan keharmonian lagu %Alunan Alam ini diserikan
dengan iringin dua jenis alat perkusi iaitu loeng dan kerining yang dimainkan oleh Mohd
Azmar dan Shariman.
Selain itu, semua peserta rekoder ensembel mempunyai disiplin yang baik dan
mematuhi teknik memainkan dan meniup rekoder dengan betul iaitu pemipit atau mouthpiee
dimasukkan ke dalam mulut di antara dua bibir, iaitu bibir atas dan bawah. 0ari kiri dan kanan
berada di setiap lubang yang ada. !engan lembut menyebut 1tuu....2 tanpa mengeluarkan suara
dan meniup perlahan-lahan. Begitu juga dengan permainan alat-alat perkusi daripada ahli
kumpulan tersebut yang memainkan alat-alat masing-masing dengan teknik memegang dan
membunyikan yang betul. 3erjalanan persembahan juga berjalan dengan lanar tanpa
sebarang gangguan atau masalah.
Skor lagu %Alunan Alam& adalah seperti di bawah.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
2.0 LAPORAN PERSEMBAHAN KUMPULAN
2.1 Conducting
Memimpin + onduting, bermakna satu komunikasi artistik antara pemimpin dan ensembel
yang dipimpin ketika latihan serta ketika sesuatu persembahan berlangsung. 4ugas utama
seorang pemimpin ensembel bukan hanya sebagai ketua yang memberi isyarat mula dan
berhenti, malah adalah untuk menentukan tempo, memberi pelbagai isyarat dari permulaan
hingga akhir dengan jelas. /e"ahaman tentang elemen-elemen asas dalam muzik seperti
tempo, melodi, irama, dinamik dan artikulasi yang dipelajari perlu disampaikan melalui pelbagai
bentuk ekspresi tangan muka dan gesture.
2.2 Fungsi Tuu! B"d"n S#$"s" M#$i$%in Ku$%u&"n Ens#$#&
/ebolehan pemimpin kumpulan ensembel bukan setakat menggunakan tangan semata-mata,
malah ekspresi muka, mata, gerak tangan, ekspresi muka dan tubuh badan adalah amat
penting.#ungsi tangan adalah amat penting semasa memimpin kumpulan koir. 4angan kiri dan
tangan kanan mempunyai peranan tersendiri untuk memimpin kumpulan koir dengan baik.
Begitu juga dengan lenggok badan serta kepala dapat membantu ahli-ahli koir membuat
ekspresi mengikut gerak tubuh pemimpin. $iak wajah pemimpin yang melibatkan mata
berperanan sebagai memberi isyarat-isyarat tertentu kepada ahlinya yang juga dinamakan gaya
muzikal + gerak spontan mengikut mud sesebuah lagu ,.
4angan kanan dan kiri tidak mempunyai "ungsi yang tetap dan pada asanya kedua-dua
belah tangan memainkan "ungsi yang berbeza. Berdasarkan persembahan kumpulan rakan
saya ini iaitu Mohd #airos, kelihatan karakter beliau sebagai pemimpin dapat memainkan
peranannya dengan baik. Beliau dapat mengawal dengan baik kumpulan ensembel beliau $iak
wajah beliau yang sentiasa tersenyum dapat memberi motivasi kepada ahlinya, malah beliau
turut sama membunyikan seni kata lagu atau menyanyi bersama-sama ahli-ahli pasukannya.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
2.' T#(ni()t#(ni( "s"s $#$i$%in %"su("n (oi*
/onduktor yang bagus juga perlu memahami segala elemen-elemen muzik yang perlu ada
dalam persembahan sesebuah persembahan ensembel.Selain dari aspek pergerakan tangan
dan tubuh badan, seseorang konduktor juga harus memahami perkara-perkara asas kepada
sesebuah gubahan dari pelbagai aspek yang akan dipersembahkan. /onduktor perlu tahu
teknik-teknik asas untuk memimpin pasukan ensemble seperti detik permulaan lagu, rangkap
atau "rasa untuk berhenti , memulakan lagu serta menamatkan lagu dan setiap melodi da +part,
yang dimainkan oleh setiap ahli.
4eknik asas yang utama yang perlu dikuasai oleh pemimpin koir ialah detik permulaan
lagu. Bit persediaan kebiasaannya adalah bagi memulakan permainan alat perkusi selepas intro
lagu dimainkan. Attak semasa permulaan lagu sangat penting./onduktor pasukan ensemble
ini dapat memberi tanda isyarat kepada ahli-ahli dengan menggunakan tangan kiri sebagai
persediaan masuk permainan alat
2.+ T#(ni( As"s Bit B#*"(!i* , Cut)o-- .
5ut-o"" adalah satu isyarat yang amat penting dan perlu dikuasai oleh seorang pemimpin
pasukan ensembel. 6syarat ut-o"" lagu pada bit terakhir tidak sama seperti kita
memberhentikan sesebuah kenderaan yang sedang membuat parkir. 3emimpin harus tahu
bagaimana isyarat yang biasa digunakan dalam teknik memimpin. Antara 6syarat tangan tanda
ut-o"", kebiasaannya dengan membuat genggaman kemas pada kedua-dua belah tangan.
/onduktor pasukan koir ini dapat menguasai teknik asas bit untuk mengakhiri,persembahan
lagu ditamatkan dengan serentak dan mengikut tempo.
2./ C"*" M#$i$%in P"su("n Ens#$#&
!alam tataara memimpin ensemble ,"ungsi seseorang konduktor adalah dari awal menaiki
pentas, permulaan lagu hinggalah ke akhiran persembahan sehingga ahli-ahli menuruni pentas
persembahan. !alam aspek muzikal, konduktor berperanan untuk menentukan
tempo,detik,ekspresi,dinamik,pi serta elemen-elemen muzik yang lain. /onduktor yang berilmu
akan dapat memimpin sesebuah persembahan dengan emerlang,begitulah sebaliknya.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
3ersembahan pasukan ensembel ini dapat dinilaikan konduktornya telah memimpin
pasukannya tersebut dengan emerlang sangat pro"esional dari awalan hinggalah ke
penghabisan lagu.Beliau mampu mengawal dan mengkoordinasikan intepretasi lagu, memimpin
mengikut dinamik serta mud lagu,mengira detik,mengawal tempo serta elemen-elemen yang
lain. /onduktor ini menggunakan kedua-dua belah tangan kiri dan kanan untuk memberi arahan
kepada ahlinya manakala memek muka, mata dan lenggok badan berperanan untuk
menjelaskan kehendak lagu tersebut.
4angan kanan pula ber"ungsi untuk memberi indikasi kelajuan tempo dan bit lagu.
manakala tangan kiri ke atas dengan tapak tangan menghala ke atas juga bagi mengawal
dinamik gubahan lagu. 3ergerakan tangan kiri menghala ke bawah berserta dengan tapak
tangan kanan menghala ke bawah juga untuk menggambarkan dinamik gubahan tersebut
'.0 ET0KA PERSEMBAHAN
4ujuan utama latihan muzik seara induvidu ialah meningkatkan kemahiran bermain alat muzik.
6a boleh dibuat melalui pembaaan notasi atau skor muzik. 'atihan dalam kumpulan muzik
ensembel pula biasanya dijalankan untuk mendapatkan kese"ahaman dari aspek tempo dan
keseimbangan bunyi diantara setiap ahli dalam kumpulan tersebut. Etika bermaksud amalan-
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
amalan yang baik sebelum, semasa atau selepas latihan muzik ensembel . Etika atau amalan
yang baik penting diikuti supaya setiap latihan menapai objekti" seara maksimum.
Setiap ahli kumpulan muzik ensembel hendaklah bersedia lebih awal beberapa minit
sebelum masa yang ditetapkan. Setiap ahli yang akan membuat persembahan seharusnya
bersedia dengan skor muzik serta membawa bersama alat tulis seperti pensel dan pemadam
untuk membuat atatan jika perlu. Semua alatan muzik pula perlu berada dalam keadan baik
dan bersedia untuk digunakan. Setiap ahli kumpulan pula perlu membuat penyelarasan talaan
+tuning, bersama rakan serta memenuhkan masa menunggu dengan perkara ber"aedah yang
sesuai seperti membaa dan sebagainya yang tidak mengganggu orang lain. Sementara
menunggu persembahan, kumpulan ensembel sepatutnya membuat latihan sendiri bahagian-
bahagian yang belum mahir dengan perlahan.
Semaasa membuat latihan tanpa pengawasan atau bimbingan pensyarah, masa latihan
adalah masa yang memerlukan tumpuan sepenuhnya setiap ahli kumpulan. Setiap ahli
haruslah sentiasa mengikut arahan ketua atau konduktor terutamanya semasa memula dan
menamatkan permainan muzik. Setiap ahli juga perlu mengelakkan daripada menuba
memainkan sendiri berulangkali bahagian yang kurang mahir sehingga mengganggu latihan.
3erlu diingatkan bahawa tiada latihan individu dalam masa latihan berkumpulan diajalankan.
0ika ada bahagian yang tidak "aham, bertanyalah pada masa yang sesuai kepada ketua atau
konduktor. Semua ahli harus sentiasa memperbaiki perkara-perkara yang ditegur oleh ketua,
misalnya keseimbangan bunyi, teknik dan sebagainya serta membuat atatan bagi perkara-
perkara yang perlu, misalnya tarikh dan waktu latihan akan datang.Begitu juga dengan
sebarang pindaan penting pada skor muzik.
Setelah tamat sesebuah persembahan, perkara yang perlu dilakukan selepas
persembahan ialah memastikan semua alatan muzik, musi stand dan lain-lain disimpan
dengan baik ditempat sepatutnya. Bersihkan alat muzik mengikut ara yang telah ditetapkan.
Setiap ahli tidak boleh membiarkan alat muzik begitu sahaja kerana alat muzik yang kotor
selepas digunakan boleh menyebabkan kerosakan kepada alat muzik berkenaan. Menghormati
ketua dan rakanr-akan juha adalah satu amalan yang baik dan berilah uapan yang sesuai.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
+.0 LATAR BELAKANG REKOR1ER
$ekoder tergolong dalam kumpulan alat muzik tiup+ woodwind,. Alat muzik ini mengandungi
bahagia peniup atau pemipit+ mouthpiee, yang dipasangkan ke laras silinder yang
mengandungi tujuh lubang7 enam di hadapan dan satu dibelakang.silinder yang terakhir
mengandungi dua lubang berkembar di hadapan
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290

Struktur rekoder adalah seperti dalam 8ambarajah (.
+.1 BAHAG0AN) BAHAG0AN
REKOR1ER
$ekoder terbahagi
kepada - bahagian utama
iaitu kepala, badan dan ekor +
kaki,. Bahagian kepala
terletaknya bahagian pemipit
yang menjadi tempat
perletakan bibir semasa meniup.
#ipel boleh ditanggalkan.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
Struktur rekoder adalah seperti dalam 8ambarajah ).
Bagi teknik meniup rekoder, terdapat lima teknik atau aspek yang perlu diamalkan supaya dapat
menghasilkan peniupan kualiti ton yang baik.
'ima teknik tersebut ialah7
(. 3ostur
). Embouhure
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
-. 3englidahan
.. 3erna"asan
9. 3enjarian
Semua teknik di atas sangat membantu dalam menghasilkan peniupan kualiti ton yang baik.
+.2 T#(ni( P#*t"$" 2 Postu*

B erdiri selesa, regangkan
sedikit tangan

MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
5ondong .9:
3ostur memainkan peranan semasa meniup rekoder. 3ostur yang baik membantu untuk
menghasilkan kualiti ton yang baik. 3ostur semasa meniup rekoder ialah badan perlu tegak
dan berada dalam keadaan selesa. $ekoder dipegang dengan keondongan .9 darjah dari
badan. 6ni untuk memudahkan pergerakan tangan semasa penjarian. Setelah itu, tangan
diregangkan sedikit agar tidak mengganggu perna"asan.
;$ekoder dipegang dengan jari tangan kiri di bahagian atas dan jari tangan kanan di
bahagian bawah. 5ara ini adalah praktikal untuk permainan rekoder. $ekoder diimbangkan
dengan diletak pada bibir bawah dan ibu jari tangan kanan. 8unakan %musi stand& untuk
meletakkan skor muzik dan ini juga dapat mengekalkan postur badan yang tegak.
+.' T#(ni( K#du" ) E$ouc!u*#
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
Embouhure ialah penggunaan otot muka dan pembentukan bibir yang mengikut bentuk pipit
+mouthpiee,. Masukkan bahagian pemipit di antara bibir. Setelah itu bibir dirapatkan dan
jangan gigit rekoder. Bibir juga jangan ditegangkan dan pastikan bibir dalam keadaan selesa.
+.+ T#(ni( K#tig" ) P#ng&id"!"n
3englidahan penting untuk penghasilan not rendah dan not tinggi. 3ergerakan lidah membantu
pengeluaran udara dengan kadar yang sesuai dengan kualiti ton.<ntuk not tengah, bunyikan
%du& dengan lidah. Manakala not rendah menggunakan bunyi %lu&. Bagi not tinggi, bunyikan %tu&
semasa meniup. Bunyi %du-ku& digunakan semasa %double tongueing&. Semasa memainkan not
kaitan, hanya pada not pertama berlaku penglidahan. Bagi permainan seara %staato&,
bunyikan %tut& untuk penghasilan not pendek.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
+./ T#(ni( K##$%"t ) P#*n"-"s"n
<ntuk meniup not rendah, tekanan udara dari ruang dia"ragma dilepaskan perlahan-lahan serta
terkawal. 4ekanan udara yang lebih serta dilepaskan seara laju adalah untuk meniup not
tinggi. Bagi satu "rasa, hanya satu perna"asan yang digunakan.
+.3 T#(ni( K#&i$" ) P#n4"*i"n
Bagi tangan kiri, ibu jari bernombor = menutup lubang rekoder di bahagian belakang rekoder.
0ari telunjuk bernombor ( menutup lubang rekoder pertama. 0ari hantu bernombor ) menutup
lubang rekoder kedua. 0ari manis bernombor - menutup lubang rekoder ketiga. <ntuk tangan
kanan, jari telunjuk bernombor . menutup lubang rekoder keempat.
0ari hantu bernombor 9 menutup lubang rekoder kelima. 'ubang rekoder keenam
ditutup dengan jari manis yang bernombor >. 'ubang rekoder ketuju ditutup dengan jari
bernombor tujuh iaitu jari kelingking. 4erdapat dua pembukaan keil pada lubang rekoder
bernombor > dan ?. 4ujuan lubang keil ini adalah untuk menghasilkan bunyi syap dan "lat.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
/.0 KES0MPULAN
Sesebuah pasukan ensembel yang baik akan dipimpin oleh seorang konduktor yang benar-
benar mahir dan mengetahui ilmu muzik. Sesebuah kumpulan ensembel sangat bergantung
kepada kepakaran seseorang konduktor untuk memimpin. /onduktor juga bertindak sebagai
ketua yang mengawal setiap tindak-tanduk ahlinya ketika berada di atas pentas persembahan.
/onduktor yang berilmu dan berpengalaman akan dapat menghasilkan persembahan yang
mantap dan bertenaga. Beliau juga adalah seorang konduktor yang mempunyai kemahiran
yang tinggi dan luas dalam muzik, memahami skor gubahan lagu serta menguasai elemen-
elemen asas muzik dan mengetahui "ungsi-"ungsi tubuh badan,pergerakan tangan,ekspresi
muka serta postur tubuh badan.
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
Melalui peranangan yang telah dibuat dengan teratur dan teliti, sebuah kumpulan
ensemble akan dapat dihasilkan dengan berkesan dan berkualiti. Malah sistem penjadualan
dan sikap yang tegas dalam mengendalikan kumpulan perlu diambil berat agar ahli kumpulan
tidak mengambil kesempatan atau sambil lewa menjalani sesi latihan. Sikap kesungguhan
mengendalikan latihan akan menarik keyakinan dan semangat kepada ahli kumpulan menjalani
latihan dengan baik.
5ara mengendalikan latihan dapat menarik minat serta perangsang kepada ahli
pasukan. Aktiviti-aktiviti tersebut kelihatan tidak begitu penting tetapi ia sebenarnya.
3engendalian yang baik dalam sesebuah pasukan penting kerana ia boleh memberi persediaan
"izikal yang berkesan dalam permainan alat di samping membantu menggalakkan ahli
menyertainya kerana sesi tersebut adalah sungguh menarik seperti suatu permainan atau
hiburan. 5ontohnya senaman ringan dari segi "izikal, pemanasan suara yang mempunyai
pelbagai aktiviti boleh dijalankan seperti %bubbling&, %humming&, dan ara latihan suara yang
menggunakan pelbagai teknik yang menarik lagi berkesan.
/emesraan dan ara layanan terhadap ahli juga perlu diberi tumpuan untuk menarik
mereka menjalani latihan dengan bersungguh-sungguh. 'atihan yang betul dan berkesan
penting kepada setiap ahli. 3erhatian yang kurang akan menyebabkan kumpulan menjadi
lemah dan kurang komitmen.
3.0 RU5UKAN 6 REFERENS0
Buku
(. 3ro".!r. Ansary Ahmed +)==@,, *BMS ()=- 3engajaran Muzik ( Sekolah $endah, A<M
). 3ro".Madya Baharul 'ailiddin *j Saidon +)=(=,, *BMS -(=- 3engajaran Muzik 6C, A<M
-. DM $aja Azuan Eahar $aja Adnan +)=(=,, *BMS -)=- 3engajaran Muzik C, A<M
'aman Sesawang
MZU3119 CIPTAAN DAN EMSEMBEL II IRNI
FARIZA BT HATUN 28290
(. http7FFmuzikpenjanainspirasi.blogspot.omF)=((F()Frekoder-ensembel.html
). http7FFeGamperak.omFdownloadFdspt(F((H)=pendidikanH)=muzik.pd"
-. http7FFwww.staripoh.omFmuatIturunFBahanH)=33/FspFspImuzikI".n9.pd"
.. http7FFwww.ppdjasin.edu.myFunitakademikFattahmentsF=.JIhspImuzikI".n9.pd"