Panahon ng isinauling

Kalayaan
1945- nagdiwang ang mga pilipino at
ang ma namundok na gerilya nang
may higit sa tatlong taon ay kasa-
kasama na ng mga hukbong
mapagpalaya ng mga Amerikano.
Hulyo, 1946- ibinaba sa tagdan ang
bandilang amerikano at mag-isang
winagayway ang bandilang Pilipino.
 Hukbalahap ( Hukbong Bayan Laban
sa Hapon)- maraming bayan sa gitnang
Luzon noong 1950 ang may “tagong
pamahalaan ng mga huk” na
nakapaniningil ng buwi, nakapag
papakalat ng mga kautusan,
nakapagpapataw ng parusa laban sa
sariling paglilitis.
 Naging mga ulirang manunulat na
Amerikano sina Ernest Hemingway, William
Sayoran, at John Steinback sa kanilang
mahusay na teknesismo ng panulat. Ang
mga panunulad sa estilo ng tatlong
manunulat ng Amerikanong nabanggit ang
nagbigay ng diwang mapanghimagsik at
kapangahasaan sa panitikang Tagalog at
Ingles.
 Nabuksang muli ang mga palimbagan
ng mga pahayagan at mga magasin,
tulad ng Liwayway, bulaklak, Ilang-
ilang, sinag tala,atbpa. Nagkaroon
“laman” at hindi salitat tugma lamang
ang mga tulang tagalog.
1. “mga piling katha” (1947-48) ni Alejandro Abadilla
2. “ang maikling kuwentong tagalog (1886-1948) ni teodoro
Agoncillo.
3. “akoy isang tinig (1952) – katipunan ng mga tula at
sanaysay ni Genoveva Edroza Matute.
4. “mga piling sanaysay- (1952)- ni Aljandro Abadilla
5. Maikling Katha ng dalawampung Pangunahing autor
(1962) – nina A.G Abadilla at ponciano B.P Pineda.
6. Karnasong tagalog (1964) katipunan ng mga piling tula
mula kina Huseng sisiw at balagtas na tinipon ni A.G
Abadilla.
7. “sinig at pamamaraan ng pag-aaral ng panitikan (1965)-
ni Rufino Alejandro.
8. manlilikha, mga piling tula (1961-1967) ni Rogelio G.
Mangahas
9. Mga piling akda ng kadipan (kapisanang aklat ng diwa at
panitikan) (1965) ni Efren Abueg.
10. Makata (1967) ito ang kauna-unahang tulong-tulong na
pagsasaaklat ng mga tula ng may 16 na makata sa wikang
Pilipino.
11. Pitong Dula (1968) ni Dionisio Salasar
12. Manunulat: mga piling akdang pilipino (1970) ni Efren
Abueg. Sa aklat na ito naipakita ni Abueg na “posible ang
pambansang integrasyon ng mga kailangan etniko sa ating
bayan.
13. Mga aklat kay Rizal- sa panahong ito lumabas ang
maraming aklat tungkol kay rizal.Ang batas na nag-aatas
ng pagdaragdag ng pagaaral sa buhay ni rizal ay
nakatulong nang malaki sa sigla ng ating mga manunulat
na makasulat ng aklat tungkol kay Rizal. Kabilang ay ang
mga sumusunod:
- Nang musmos pa si Rizal- sinulat ni Diosdado Capino
- Ulirang Mag-aaral si Rizal
- Ang buhay at mga akda ni Rizal ni Ben C. Ungson
- Rizal, Ang Bayani at Guro nina Domingo Landicho at
iba pa.
- Gabay sa pagaaral ng Noli
- Gabay sa pagaaral ng Fili
 Muling sumigla ang panitikang Filipino
sa wikang Ingles nang panahong ito.
Maraming pahayagang Ingles ang
lumabas, tulad ng Philippines Free Press,
ang Morning Sun nina Sergio Osmena,
Sr., ang Daily News nina Ramon Roces,
ang Philippine Herald ng mga Soriano,
ang hronicle ng mga Lopez, at ang
Bulletin ni Menzi.
Maraming aklat na mamahalin ang inilimbag ng mga
manunulat sa Ingles. Ang ilan ay ang mga sumusunod:
- Heart of the Island- (1974) ni Manuel Viray- itoy
kalipunan ng mga tula
- Phil. Cross-Section (1950)- nina Maximo Ramos at
Florento Valeros. Itoy kalipunan ng mga tula at tuluyan.
- Prose and poems-(1952) – ni Nick Joaquin
- Phil. Writing-(1953) ni T. D Agcaoli
- Phil. Harvest- (1953)- nina Maximo Ramos at Florentino
Valeros.
- Horizon’s East-(1967)- nina Artemio Patacsil at Silverio
Baltazar. Itoy kalipunan ng mga akda ng mga propesor ng
University of the East na karamihan ay sa Ingles short
stories, essays, research, poems, at drama.
Ang timpalak –Palanca
Isa ring nakapagpasigla sa
ating mga manunulat na Pilipino
ang pagkakalunsad ng Timpalak-
Palanca o “Palanca Memorial
Awards for literature” na
pinamumunuan n Ginoong
Carlos Palanca, Sr. noong 1950.
 Ang kauna-unahang mga nagwagi sa
unang taon (1959-51) ng timpalak sa
larangan ng pagsulat ng maikling kwento
ay ang mga sumusunod:
1. Unang Gantimpal – “kuwento ni mabuti ni
Genoveva Edroza
2. Ikawalang Gantimpala- “mabangis na
kamay…. Maaamong kamay” ni Pedro S.
Dandan
3. Ikatlong Gantimpala- “Planeta, Buwan at
Mga Bituin” ni lpidio P. Kapulong
Tunghayan
natin ang
kwento ni
Mabuti:
 KWENTO NI MABUTI
Ni Genoveva Edroza- Matute
Ikalawang Gantimpala 1950-51
MABANGIS NA KAMAY…
MAAMONG KAMAY
Ni Pedro S. Dandan
Ikatlong Gantimpala (1950-51)
PLANETA, BUWAN AT MGA
BITUWIN
Ni Elpidio P. Kapulong
DULANG UNANG NAGKAMIT NG
GANTIMPALA SA TIMPALAK-
PALANCA

HULYO 4, 1954 A.D

DIONISIO S. SALAZAR
Mga tauhan:
Pablo ………. Ang “nagbalik-loob”
Loida ………. Ang kanyang kasintahan
Kintin ………. Ang kanilang pinuno
Islaw ………. Ang “bata” ni Kintin
Koronel Santos ………. Isang upisyal ng NBI
Isang pulis, at ilang ekstrang babae at lalaki.
Panahon: Gabi ng Hulyo
3, 1954
Lunan: Lumang Luneta
 TULANG UNANG NAGKAMIT
GANTIMPALA SA TIMPALAK-PALANCA
Ang pagsisimula naman ng Timpalak-
Palanca sa pagpili ng pinakamahusay na
tula ay ginawa noong 1963-1964. At ang
nagkamit ng unang gantimpala ay “ Ang
Alamat ng Pasig” ni Fernando B. Monleon.
Tunghayan natin ang tula:
ALAMAT NG PASIG
NI FERNANDO B.
MONLEON