ANG PAMBANSANG EKONOMIYA SA

KALAKALANG PANLABAS
KITA SA EXPORT GASTOS SA IMPORT
PANLABAS NA
SEKTOR
KITA PAGGASTA
PAMILIHAN NG
KALAKAL AT
PAGBEBENTAI NG KALAKAL PAGLILINGKOD
PAGBILI NG KALAKAL
AT PAGLILINGKOD AT PAGLILINGKOD

PAGBILI NG KALAKAL SAMBAHAYAN

AT PAGLILINGKOD BUWIS
PAMAHALAAN -----------
-----------
BUWIS SWELDO, TUBO, TRANSFER
BAHAY-KALAKAL
BUMIBILI NG KALAKAL LUPA, PAGGAWA,
| AT PAGLILINGKOD KAPITAL |
PAMILIHAN NG SALIK
| NG PRODUKSYON |
| SWELDO, UPA, INTERES KITA
|
| PAMILIHANG |
--------------------- -------------------
PAMUMUHUNAN
PINANSYAL PAG-IIMPOK
PAMBANSANG
KITA
ARALIN 2
KAHALAGAHAN NG
PAGSUKAT SA
PAMBANSANG KITA
1. NAGBIBIGAY NG IDEYA TUNGKOL SA ANTAS NG
PRODUKSYON NG EKONOMIYA SA ISANG PARTIKULAR
NA TAON AT KUNG BAKIT MABABA O MATAAS ANG
PRODUKSYON.
2. MASUSUBAYBAYAN ANG DIREKSYON NA TINATAHAK
NG ATING EKONOMIYA; KUNG PABABA O PATAAS
3. ANG IMPORMASYON AY NAGIGING GABAY UPANG
MAGPLANO NG MGA PATAKARAN AT POLISIYA NA
MAKAKABUTI SA PAMUMUHAY NG MGA MAMAMAYAN
AT MAKAPAGPAPATAAS NG ECONOMIC PERFORMANCE
NG BANSA.
4. SISTEMATIKONG BASEHAN NG KITA NG BANSA
5. NASUSUKAT ANG KALUSUGAN NG EKONOMIYA (N.I.A.)
GROSS NATIONAL INCOME (GNI)
 TUMUTUKOY SA KABUUANG PAMPAMILIHANG
HALAGA NG MGA PRODUKTO AT SERBISYO NA NAGAWA
NG MGA MAMAMAYAN NG ISANG BANSA.
 SINUSUKAT SA BAWAT QUARTER O SA LOOB NG 1 TAON
 GINAGAMIT NA PAMANTAYAN ANG DOLYAR
 HALAGA NG MGA NATAPOS NA PRODUKTO ANG
SINUSUKAT (HINDI KASAMA ANG KITA NG MGA
DAYUHAN)
 HINDI ISINASAMA ANG HALAGA NG MGA HILAW NA
MATERYALES SA PAGBIBILANG.
 HINDI KABILANG ANG MGA HINDI PAMPAMILIHANG
GAWAIN (SIMPLE ECONOMY, UNDERGROUND
ECONOMY)
GROSS DOMESTIC PRODUCT (GDP)
 SUMUSUKAT SA KABUUANG PAMPAMILIHANG
HALAGA NG LAHAT NG FINISHED PRODUCTS AT
SERBISYO NA GINAWA SA LOOB NG ISANG TAKDANG
PANAHON SA LOOB NG ISANG BANSA, PAGMAMAY-
ARI MAN NG DAYUHAN O HINDI
 GDP GNI

TAPOS NA KITA NG
PRODUKTO NA
GINAWA SA LOOB MAMAMAYAN
NG BANSA KAHIT SAAN
PAGMAMAY-ARI MANG PANIG
MAN NG
DAYUHAN O NG BANSA
HINDI GINAWA
MGA PARAAN NG PAGSUKAT SA
GNI
VILLEGAS AT ABOLA (1992)
1. PAMAMARAAN BATAY SA GASTOS
( EXPENDITURE APPROACH )
Apat na sektor:
Sambahayan, bahay-kalakal, pamahalaan at panlabas na
sektor at ang kanilang pinagkakagastusan ay:

a. GASTUSING PERSONAL ( C )
 Lahat ng gastusin ng mga mamamayan

b. GASTUSIN NG MGA NAMUMUHUNAN (I)

 Gastos ng mga bahay-kalakal (materyales, pasweldo, kagamitan)

c. GASTUSIN NG MGA PAMAHALAAN (G)

 Gastusin sa panlipunang proyekto at iba pa.
d. GASTUSIN NG PANLABAS NA SEKTOR (X-M)
 makukuha kung ibabawas ang export sa import

e. STATISTICAL DISCREPANCY (SD)

 Kakulangan o kalabisan sa pagkwenta na hindi malaman kung
saan ibibilang
 Mga transaksyong kulang sa datos o impormasyon

f. NET FACTOR INCOME FROM ABROAD (NFIFA)

 Tinatawag ding Net primary Income
 Makukuha kung ibabawas ang gastos ng mga mamamayang nasa
ibang bansa sa gastos ng mga dayuhang nasa loob ng bansa
Formula ng GNI batay sa
expenditure approach:
GNI = C + I + G + (X – M) + SD = NFIFA
2. PARAAN BATAY SA PINAGMULANG
INDUSTRIYA (INDUSTRIAL
ORIGIN/VALUE APPROACH)
 PAGSASAMAHIN ANG KABUUANG HALAGA NG
PRODUKSYON NG MGA PANGUNAHING INDUSTRIYA
NG BANSA:
 AGRIKULTURA
 INDUSTRIYA
 SERBISYO
 MAAARI RING ISAMA ANG NET FACTOR INCOME
FROM ABROAD O ANG NET PRIMARY INCOME SA
KOMPYUTASYON
3. PARAAN BATAY SA KITA (INCOME
APPROACH)
a. SAHOD NG MGA MANGGAGAWA
o Sahod na ibinabayad sa sambahayan mula sa mgabahay-kalakal
at pamahalaan

b. NET OPERATING SURPLUS

o Tinubo ng mga korporasyong pribado at pag-aari at pinapatakbo
ng pampamahalaan at iba pang mga negosyo
c. DEPRESASYON
o Pagbaba ng halaga ng yamang pisikal bunga ng pagkaluma dahil
sa tuloy-tuloy na paggamit nito sa paglipas ng panahon

d. DI-TUWIRANG BUWIS – subsidiya

o Di tuwirang buwis – sales tax, custom duties, lisensya at iba

o Subsidiya – salaping binabalikat at binabayaran ng pamahalaan

nang hindi tumatanggap ng kapalit na produkto o serbisyo. (pag-
ako ng pamahalaan sa pagsakay ng LRT)
UGNAYAN NG
PANGKALAHATANG KITA, PAG-
IIMPOK AT PAGKONSUMO
ARALIN 3
KITA – halaga natatanggap ng tao kapalit ng produkto o
serbisyong kanilang ibinibigay

SAVINGS – kitang hindi ginamit sa pagkonsumo o hindi

ginastos sa pangangailangan

INVESTMENT - ipon na ginamit upang kumita

ECONOMIC INVESTMENT– paglalagak ng kita sa

negosyo
 Utang (Loans)
Naimpok(savings)
Financial
Intermediaries

Commercial Bamks
Savings and Loans
Credit Unions
Nag-iimpok Finance Companies
Nangungutang
Life Insurance Companies
Mutual Funds
Pension Funds

Financial
Intermediaries

Interes at Dibidendo Pag-aari (savings)

(Interest and Dividends)
7 HABITS OF A WISE SAVER

1. Kilalanin ang iyong bangko.

2. Alamin ang produkto ng iyong bangko.
3. Alamin ang serbisyo at mga bayarin ng iyong
bangko.
4. Ingatan ang iyong records at siguraduhing up-to-
date.
5. Makipagtransakyon lamang sa loob ng bangko at
awtoriadong tauhan.
6. Alamin ang tungkol sa PDIC deposit insurance.
7. Maging maingat.
MGA TANONG:
1. BAKIT MAHALAGANG MASUKAT ANG ECONOMIC
PERFORMANCE NG ISANG BANSA?

2. ANO ANG KAHIHINATNAN NG MALAKING

POPULASYON NGUNIT MALIIT NA GNI NG BANSA SA
KONTEMPORARYONG PANAHON?

3. ANO ANG PINAGKAIBA NG PAG-IIMPOK AT

PAMUMUHUNAN?

4. ANO ANG MAGIGING EPEKTO NG MATAAS NA

ANTAS NG PAG-IIMPOK AT PAMUMUHUNAN SA
EKONOMIYA?
ANG IMPLASYON
ARALIN 4
ANO ANG IMPLASYON?
 PAGTAAS NG
PANGKALAHATANG
PRESYO, PAGBABA SA
HALAGA NG SALAPI AT
MAY NEGATIBONG EPEKTO
SA TAO
“TUMUTUKOY SA PAGTAAS NG
PANGKALAHATANG PRESYO NG MGA
PILING PRODUKTO NA NAKAPALOOB SA
BASKET OF GOODS“

- THE ECONOMICS GLOSSARY

“ANG IMPLASYON AY ANG PATAAS NA
PAGGALAW NG PRESYO AT ANG
DEPLASYON AY ANG PAGBABA SA HALAGA
NG PRESYO“

- ECONOMICS by: PARKIN AT BADE (2010)

HYPERINFLATION
 ANG PRESYO AY PATULOY NA BAWAT
ORAS, ARAW AT LINGGO NA NAGANAP
SA GERMANY NOONG DEKADA 1920.
 PANAHON NG HAPON SA PILIPINAS
 PAGSUKAT NG PAGTAAS NG
PRESYO
 KARANIWANG GINAGAMIT SA PAGSUKAT NG
IMPLASYON ANG CONSUMER PRICE INDEX
(CPI) UPANG MAPAG-ARALAN ANG
PAGBABAGO SA PRESYO NG MGA PRODUKTO

 BASKET OF GOODS – PANGUNAHING PAGKAIN

 TINITINGNAN ANG HALAGA NG MGA
BASKET GOODS UPANG MASUKAT ANG
BILIS AT LAKI NG PAGBABAGO NG
PRESYO
 MULA SA MARKET BASKET, ANG PRICE
INDEX AY NABUBUO NA SYANG
KUMAKATAWAN SA KABUUAN AT
AVERAGE NA PAGBABAGO NG MGA
PRESYO SA LAHAT NG BILIHIN.
 ANG PRICE INDEX AY DEPENDE SA URI
NG BILIHIN NA GUSTONG SURIIN.
IBA’T-IBANG URI NG PRICE INDEX
1. GNP Implicit Price Index o GNP Deflator

- Average price index na para mapababa ang

kasalukuyang GNP at masukat ang totoong
GNP
- Sumusukat sa pangkalahatang antas n g presyo
ng mga produkto at serbisyong nagawa ng
ekonomiya sa loob ng isang taon.
2. Wholesale or Producer Price Index (PPI)
 Index ng mga presyong binabayaran ng mga tindahang
nagtitingi para sa mga produktong muli nilang ibebenta sa
mamimili