TUNTUNIN HINGGIL SA

PAGPAPALIT NG D TUNGO SA R
 DIN/RIN
Ang pagpapalit ng D tungo sa R ay
nagaganap sa mga pang-abay na
din/rin at daw/raw. Nagiging rin ang
din o raw ang daw kapag
sumusunod sa salitang nagtatapos
sa patinig o malapatinig.
HALIMBAWA:
Masaya rin – ngunit Malungkot din.
Uupo raw – ngunit Aalis daw.
Nabili rin – ngunit Nilanggam daw
Okey raw – ngunit Bawal daw
Ikaw raw – ngunit Pinsan daw
Ngunit kapag ang sinundang salita ay
nagtatapos sa -RI, -RA, -RAW, o RAY, ang din o
daw ay hindi nagiging rin o raw, gaya sa
sumusunod:
Halimbawa:
Maaari din
Kapara daw
Araw-araw daw
KAILAN “NANG”
Wastong gamit ng
“NANG”
1.KASINGKAHULUGAN NG
NOONG.
Halimbawa:
Umaga nang barilin si Rizal.
Nang umagang iyon ay
lumubha ang sakit ni Pedro.
2. KASINGKAHULUGAN NG
UPANG O “PARA”.
HALIMBAWA:
Sa isip ng mga Espanyol,
kailangang bitayin si Rizal nang
matakot ang mga Filipino.
Dinala si Pedro nang magamot.
3. KATUMBAS NG
PINAGSAMANG NA AT “NG”.
Halimbawa:
Pero sa isip ng mga Filipino, sobra
nang lupit ang mga Espanyol.
Sobra nang hirap ang dinanas ni
Pedro.
4. PAGSASABI NG PARAAN O SUKAT
(PANG-ABAY NA PAMARAAN AT
PANGGAANO)
Halimbawa:
Binaril nang nakatalikod si
Rizal.
Namayat nang todo si Pedro
dahil sa sakit.
5.BILANG PANG-ANGKOP
NG INUUULIT NA SALITA.
Halimbawa:
Barilin man nang barilin si Rizal ay
hindi siya mamamatay sa puso ng
mga kababayan.
Ginamot nang ginamot si Pedro para
gumaling.
 KAILAN NG
WASTONG GAMIT NG “NG”
 1.Ang ng ay ginagamit bilang pang-ukol (preposition) sa
pagpapahayag ng pag-aari. Sa ganitong paggamit, ang
salitang ng ay isinusulat sa pagitan ng dalawang pangngalan
(noun). Ang pangngalan na sinusundan ng salitang ng ang
nagmamay-ari ng unang pangngalan na binanggit.
Halimbawa:
Pagkain ng aso
Magulang ng mga bata
Kalabaw ng magsasaka
Presyo ng karne
Pista ng bayan
Tandaan na kahit na may pang-uri (adjective)
ang pangngalan na sinusundan ng salitang ng,
ang salitang ng ay ginagamit pa rin.

Halimbawa:
Ang Tagalog ang basehan ng
pambansang wika natin.
Basag ang salamin ng
malaking bintana.
2. Ang ng ay ginagamit bilang pang-ukol
(preposition) na pananda ng layon ng
pandiwa (direct object of the verb).
Halimbawa:
Si ate April ay nagluto ng
empanada.
Magtatanim ng mga palay ang
mga magsasaka.
Tandaan na kahit na may pang-uri ang
layon ng pandiwa, ang salitang ng ay
ginagamit pa rin.
Halimbawa:
Si ate April ay nagluto ng
masarap na empanada.
Si ate April ay nagluto ng
sampung empanada.
3. Ang ng ay ginagamit bilang pang-ukol
(preposition) na pananda ng tagaganap ng
pandiwa (doer of the action verb).
Halimbawa:
Ibinigay ng guro ang sulat kay
Mario.
Ang matanda ay tinulungan ng
pulis.
Tandaan na kahit na may pang-uri ang
tagaganap ng pandiwa, ang salitang ng ay
ginagamit pa rin.
Halimbawa:
Ibinigay ng magandang guro
ang sulat kay Mario.
Ang matanda ay tinulungan ng
Bikolanong pulis.
 MGA WASTONG
GAMIT NG GITLING
1.SA INUULIT NA SALITA.
GINAGAMIT ANG GITLING SA MGA
SALITANG INUULIT.
ano-ano
araw-araw
gabi-gabi
sira-sira
iba-iba
para-paraan
Kung mahigit dalawang pantig ang salita,
ang unang dalawang pantig lamang ang
inuulit.
Halimbawa:
Pali-palito
Suntok-suntukin
Balu-baluktot
Ngunit kung may unlapi, isinasama
ito sa unang bahaging inuulit
Halimbawa:
pabalik-balik
Nagkawasak-wasak
Pagbali-baligtarin
pabula-bulagsak
2. SA ISAHANG PANTIG NA
TUNOG O ONOMATOPEYA
Halimbawa:
tik-tak
ding-dong
plip-plap
tsk-tsk
rat-ta-tat
3. SA PAGHIHIWALAY NG
KATINIG AT PATINIG.
Halimbawa:
Pag-asa
Agam-agam
Mag-isa
Pang-umento
Pang-ulo
Ngunit ginagamitan ng gitling ang salita kahit
nagtatapos sa patinig ang unang pantig
kapag pangngalang pantangi ang kasunod:

Halimbawa:
pa-Mandaluyong
taga-Itogon
maka-Filipino
GINAGAMITAN DIN NG GITLING
KAPAG SALITANG BANYAGA

Halimbawa:
pa-cute
maki-computer
4. SA PINABIGAT NA
PANTIG.
Halimbawa:
Lig-in (sinaunang Tagalog) pagiging alanganin
Lang-ap (sinaunang Tagalog) pag-inom nang mabilis
Mung-ay (Hiligaynon) hitik sa bunga
Mus-Ing (Bikolano) dungis
Lab-ong (Ilokano) isang uri ng pansilo o pambitag
Hul-ab (Sebwano) uka
5. SA BAGONG
TAMBALAN
Halimbawa:
Lipat-bahay
Bigyang-buhay
Bagong-salita
Pusong-martir
6. SA PAGSULAT NG ORAS
Halimbawa:
ika-8 ng umaga
ika-9 ng Marso
alas-12 ng tanghali
alas-3 ng hapon
7. SA KASUNOD NG “DE”
Halimbawa:
De-kolor
de-kahon
De-bola
De-lata
De-bote
8. SA KASUNOD NG “DI”
Halimbawa:
di-mahapayang-gating
di-mahipo
di-maitulak-kabigin
di-mahugot_hugot
di-kagandahan
di-maliparang-uwak
9. SA APELYIDO
Halimbawa:
Carmen Guerrero-Nakpil
Gilda Cordero-Fernando
Genoveva Edroza- Matute
Kristine Hermosa Orille-Sotto
10. PAGSAKLAW NG
PANAHON
Halimbawa:
1882-1903 (Panahon ng
Patinding Nasyonalismo)
23 Hulyo 1864-13 Mayo 1903
(Apolinario Mabini)
GATLANG EN (EN DASH) ANG GINAGAMIT
KAPAG NAWAWALA ANG PANGWAKAS NA
PETSA NG ISANG PANAHUNAN

HALIMBAWA:
1870- (hindi tiyak ang
petsa ng kamatayan)
Ang mas mahaba, ang gatlang em (em dash)
kapag ibinitin ang daloy ng pangungusap at may
idinadagdag na impormasyon
Halimbawa:
Napalingon ako – at nanlaki ang mata
– nang makita siya.
Kailangan ng taumbayan ang
anumang tulong – pagkain, damit
higaan, malinis na palikuran, tubig,
atbp.