JUS 101 1

TERAS KEUSAHAWANAN
(CORE ENTREPRENEURSHIP)
BAB 3: KREATIVITI DAN
INOVASI DALAM
KEUSAHAWANAN
OBJEKTIF PEMBELAJARAN 2

 Menerangkan makna dan konsep kreativiti dan inovasi

dalam keusahawanan
 Proses kreativiti
 Menerangkan makna dan konsep inovasi dalam
keusahawanan
 Jenis- jenis Inovasi
 Kepentingan Kreativiti dan Inovasi dalam
Keusahawanan
 Halangan kepada Kreativiti dan Inovasi
 Strategi untuk mengalakkan Kreativiti dan
Inovasi dalam Perniagaan
 KREATIVITI DAN INOVASI DALAM
3
KEUSAHAWANAN
Pada akhir sesi ini, anda dapat:
Menerangkan konsep kreativiti dan inovasi dalam
perniagaan
Menghuraikan kaedah berfikir secara kreatif dan
inovatif
Mengenal pasti strategi yang dapat menggalakkan
kreativiti dan inovasi dalam perniagaan.
KREATIVITI DAN INOVASI DALAM
4
KEUSAHAWANAN
 KREATIVITI DAN INOVASI DALAM
KEUSAHAWANAN 5
 Dunia perniagaan berkait rapat dengan kreativiti
dan inovasi. Tanpa kreativiti dan inovasi, dunia
perniagaan akan kekal statik tanpa sebarang
pembaharuan dan perubahan.
 Usahawan yang membudayakan kreativiti dan
inovasi dalam model perniagaan mereka akan
lebih bergerak maju dan berjaya berbanding
usahawan yang kekal dengan model perniagaan
tradisional, yang hanya mementingkan jualan
semata-mata.
 6
Adakah Kreativiti Bersifat Semula Jadi?
bukan milik individu, tidak diwarisi atau wujud
secara semula jadi.
boleh diajar dan dipelajari oleh seseorang.
motivasi yang tinggi dan positif.
Persekitaran menggalakkan kreativiti.
jenis dan tahap kreativiti berbeza.
DEFINISI DAN KONSEP KREATIVITI 7

 Mohani Abdul, Kamaru&aman Ismail, Zainal Abidin

Mohamed dan Abdul Jumaat Maha"ar (2008)
 kreativiti merupakan kelebihan kompetitif yang perlu ada
dalam diri usahawan
 Melalui kreativiti, usahawan boleh menghasilkan produk
yang mempunyai kelainan daripada produk yang dikeluarkan
oleh pesaing.
 Produk yang dihasilkan itu akan terus kekal di pasaran dan
terus diminati oleh pelanggan hasil daripada perubahan
terhadap beberapa ciri produk
DEFINISI DAN KONSEP KREATIVITI 8

 Ismail Zain (2004)

 kreativiti adalah ciri-ciri yang menunjukkan
kebolehan seseorang menghasilkan kerja
yang asli
 tidak ada unsur-unsur peniruan atau ciplak
dalam sesuatu penghasilan tetapi lahir dari
pemikiran dan usaha individu sendiri.
DEFINISI DAN KONSEP KREATIVITI 9

 Schermerhorn, Hunt & Osborn (2003)

 kreativiti
melibatkan perkembangan yang tiada
tolok bandingnya dan merupakan jawapan
kepada sesuatu masalah yang bakal dihadapi.
 Kreativiti amat mustahak dalam bertindak
balas kepada masalah yang kompleks dalam
persekitaran perniagaan.
 DEFINISI DAN KONSEP 10
KREATIVITI
Zimmerer dan Scarborough (2008)
 Kreativiti merupakan keupayaan menghasilkan idea
baru dan menemui cara baru bagi melihat sesuatu
masalah dan peluang

 Sternberg, Kaufman dan Pretz (2002)

 kreativiti ialah keupayaan untuk menghasilkan
sesuatu kerja yang asli dan luar biasa, berkualiti serta
berguna.
 DEFINISI DAN KONSEP KREATIVITI 11
 kurato & Hodgetts (2001)
 aktiviti penjanaan buah fikiran yang
menghasilkan peningkatan keberkesanan
atau kecekapan kepada perkara yang
sedia ada atau mencari penyelesaian
kepada masalah.
 De bono (1970)
 kreativiti itu memang berlaku tanpa disedari oleh
manusiaitu sendiri.
 KESIMPULAN KONSEP
12
KREATIVITI
Berdasarkan konsep kreativiti secara umum, dapat disimpulkan
konsep pemikiran kreatif berkisar kepada entiti berikut:

 Melakukan sesuatu dengan cara yang unik

 Seseorang itu dapat keluar daripada pola yang sama iaitu “the
pattern of sameness”
 Berfikir di luar kotak atau
 Melihat sesuatu daripada perspektif baru
 Menggabungkan idea yang sedia ada kepada pembentukan
idea baru
 KESIMPULAN KONSEP 13
KREATIVITI
 Membuka minda dengan idea-idea baru
 Mencabar andaian
 Mencipta sesuatu yang baru
 Menghubungkan idea yang tidak berkaitan
 Menerbitkan idea besar kepada idea- idea kecil
 Berfikir secara fleksibel
 Penghasilan idea, penyelesaian, konsep dan produk yang
asli1
 Membuat sintesis, imaginasi dan visualisasi
 PENILAIAN KENDIRI!!!! 14
Dalam dunia perniagaan, Hunt dan Osborn (2003) menyatakan
kreativiti usahawan adalah berkaitan dengan _____________.

i. minat dan kecenderungan usahawan

ii. penciptaan produk baru yang berkualiti
iii.jawapan kepada masalah yang bakal diperoleh
iv.Tindak balas kepada masalah yang kompleks dalam persekitaran
perniagaan

A. i dan ii
B. ii dan iii
C. iii dan iv
D. i dan iv
Mengapa Perlunya Kreativiti 15

i. Meningkat keberkesanan: penggunaan sumber

secara optimum agar kos dapat diminimumkan.
ii. Meningkat kecekapan: pencapaian matlamat
atau tujuan seperti yang ditetapkan.
iii.Memberi manfaat kepada manusia dalam
meningkatkan kesejahteraan hidup.
 PROSES KREATIVITI 16
Kuratko & Hodgetts (2004)
mengatakan terdapat 4 fasa dalam proses
kreativiti yang boleh membantu seseorang itu
melahirkan satu idea yang bernas.
i. Pengumpulan Maklumat
ii. Pengeraman/Inkubator
iii. Pengalaman/Idea
iv. Penilaian dan Pelaksanaan
 PROSES KREATIVITI 17
1. Pengumpulan maklumat
- masalah yang perlukan jawapan
- maklumat untuk penyelesaian
perbincangan
khidmat profesional
melancong
seminar
ekspo perdagangan
 PROSES KREATIVITI
18
2. Pengeraman/Inkubator
i. seseorang individu mungkin tidak terlibat secara
langsung dengan sebarang perniagaan yang berkaitan
dengan aktiviti atau masalah tersebut.
ii. membuangkan atau melupakanmasalah tersebut dan
membiarkan minda bawah sedar *subconscious-
melakukan tugas tersebut.
Contoh: semasa tidur, berehat, membaca bahan yang tidak
berkaitan dengan masalah tersebut, bermain badminton
atau sedang meditasi
iii. pembangkitan idea yang kreatif amatlah digalakkan
tanpa mengira dari mana punca ianya datang.
3. Pengalaman /idea 19
- masa proses pengeraman berakhir dan proses idea baru bermula
sukar ditentukan.
- langkah yang paling mengasyikkan mengenai proses kreativiti.
- idea baru boleh muncul semasa proses pengeraman
- jalan penyelesaian atau “jawapan untuk masalah sedia ada telah
dijumpai akhirnya. Kadang-kadang fasa ini juga dikenali sebagai
faktor eureka.
- seseorang boleh memperolehi idea untuk menyelesaikan sesuatu
masalah secara tidak sengaja.
- contoh: semasa makan,berjalan, mandi dan sebagainya
4. Penilaian & Pelaksanaan 20
• usahawan akan menukar idea tersebut menjadi realiti.
• merupakan langkah yang sukar kerana ia memerlukan
keberanian, disiplin, keyakinan yang tinggi dan
ketekunan.
• usahawan tersebut boleh memilih idea yang terbaik untuk
memulakan aktiviti perniagaan yang menguntungkan.
• idea yang ditemui perlu diuji dan penambahbaikan:
- memastikan produk yang dihasilkan berkualiti
- penyelidikan pasaran – percubaan
- mengenal pasti penerimaan pengguna
- melakukan penilaian
- memasarkan produk dengan penuh keyakinan
 RINGKASAN PROSES
21
KREATIVITI

Pengumpulan Maklumat

Penilaian & Pelaksanaan

PROSES KREATIF Pengeraman/Inkubator

Pengalaman/Idea
 PENILAIAN KENDIRI
Rajah di bawah menunjukkan empat fasa proses kreativiti 22
seperti yang diketengahkan oleh Kuratki dan Hodgetts
(2004). Fasa kedua dan ketiga dalam proses kreatif itu ialah

i. idea
ii. inkubator
iii. penilaian dan pelaksanaan
iv. pengumpulan pengetahuan

A. i dan ii
B. ii dan iii
C. iii dan iv
D. i dan iv
 SOALAN 23

TUTORIAL/PERBINCANGAN
 Dengan memilih satu jenis
perniagaan, bincangkan cara dan
langkah untuk membina idea
yang kreatif dalam perniagaan
 24

INOVASI
 INOVASI 25

Setelah menjalani proses kreatif dan

memperoleh penyelesaian terbaik, usahawan
kemudiannya melakukan aplikasi inovasi.
Inovasi ialah kunci kepada kejayaan
sesebuah perniagaan.
 KONSEP DAN DEFINISI INOVASI 26

Kinicki & Williams (2003)

 Inovasi ialah kaedah menghasilkan
produk baharu, iaitu produk atau
perkhidmatan yang lebih baik. Ini
bermakna setiap organisasi sama ada
berasaskan keuntungan atau tidak,
tidak boleh berpuas hati dengan apa-
apa yang ada.
 KONSEP DAN DEFINISI 27

INOVASI
Chell (2001)
 inovasi adalah hasil cetusan idea-idea yang kreatif dalam
mana-mana aspek kerja yang dapat meningkatkan kualiti
dan produktiviti organisasi.
 Hasil inovasi ini boleh merangkumi apa-apa perubahan
kepada sistem, prosedur, kaedah dan/atau cara bekerja.
 Pelaksanaan hasil inovasi ini akhirnya dapat
meningkatkan kecekapan dan keberkesanan sistem
penyampaian perkhidmatan serta memberi faedah
kepada pelanggan
 KONSEP DAN DEFINISI INOVASI
28
 Zimmerer & Scarborough (2005)
kebolehan mengaplikasikan atau melaksanakan idea
kreatif. inovasi dilaksanakan melalui sesuatu kaedah atau
sistem tertentu:
 mengubah/mencari peluang perniagaan
 mencari dan membentuk sumber baru
 ubah suai sumber sedia ada.
Contoh:
- makanan kesihatan daripada herba seperti tongkat
ali & kacip fatimah
- ulam-ulaman diformulasikan dalam bentuk
yang mudah diminum - air pegaga
 Elemen Dalam Inovasi 29
Idea kreatif dan inovatif memerlukan:

 ketekunan
 kesabaran
 masa
 peluang
 30

JENIS-JENIS
INOVASI
 JENIS-JENIS INOVASI
 Penciptaan Baru 31
produk baharu yang belum ada di pasaran
Ia mestilah yang asli atau tidak pernah dicuba.
• Contoh: Samuel Morse dengan penciptaan telegraf
 Penambahbaikan/Perluasan
tambahan aktiviti/fungsi kepada produk
sedia ada
Contoh: Samsung yang terkenal dengan produk
elektrik dan elektronik telah memperluaskan perniagaan
mereka kepada otomobil
JENIS-JENIS INOVASI 32
 Penyalinan
-Proses membuat pendua (replication) terhadap
produk, perkhidmatan atau proses sedia ada.
 Proses ini bukan sekadar meniru bulat-bulat tetapi
menambah fungsian tambahan kepada produk,
perkhidmatan atau proses sedia ada.
 mencantik atau menguatkan konsep yang ada
untuk lebih bersaing

 Contoh:Fungsi telefon bimbit sebagai

penghubung tanpa mengira waktu dan lokasi.
 telefon bimbit telah mempunyai fungsian
tambahan seperti mp3, MMS, WAP, video dan
Internet.
 JENIS-JENIS INOVASI 33

 Perpaduan (Sintesis)
 Proses untuk mengabungkan bahagian-bahagian lain
untuk menjadi sesuatu produk atau aplikasi yang
baru dengan mengambil kira beberapa idea atau
barang yang telah sedia ada.

 Contoh: Gabungan di antara komputer dan

rangkaian menghasilkan Internet.
 34

SUMBER
INOVASI
 Sumber Inovasi

35
Usahawan memerlukan idea yang kuat sebelum beliau
berupaya (inspire) memberikan inspirasi kepada
produk, perkhidmatan dan proses baru. Terdapat empat
punca sumber usahawan untuk inovasi (Drucker, 1985;
Kuratko dan Hodgetts, 2004).
 Secara tidak sengaja (Unexpected Events)
 memperoleh idea secara tidak disangka.
 memberi peluang yang baik sekali untuk usahawan
menggunakan kepakaran mereka untuk melaksanakan aplikasi
tersebut.
 Kejayaan atau kegagalan yang tidak disangka boleh menjadi
sumber utama kepada inovasi apabila sesuatu tersebut tidak
menarik perhatian atau tidak dirancang.
 Sumber Inovasi
36

 Konsep pengetahuan baharu (New-Knowledge

Concept)
 memperoleh produk atau perkhidmatan baharu
dengan mudah.
 kebanyakkan produk atau perkhidmatan adalah
inovatif berdasarkan pengetahuan yang memerlukan
masa yang lama untuk melakukan penyelidikan dan
dibangunkan oleh segolongan pakar.
 Pengetahuan baru boleh diperoleh melalui
pembacaan, menghadiri seminar atau persidangan
atau perbincangan antara para profesional.
 Sumber Inovasi 37

 Perubahan Demografi (Changes of Demographics)

 Perubahan demografi terhadap umur, peringkat
pendidikan, pendapatan dan jenis pekerjaan telah
menjadi sumber utama untuk usahawan berinovasi.
 Penukaran ciri demografi telah mencipta peluang yang
besar untuk usahawan menjelajahi (explore).
 contoh: taraf hidup dan peningkatan pendapatan
mencetuskan perningkatan permintaan terhadap
barangan mewah dan produk kesihatan.
 Sumber Inovasi 38
 Keperluan Proses (Process Needs)
 wujud dalam proses perniagaan, industri atau perkhidmatan.
 proses yang sedia ada menjadi sempurna, mengantikan mana
yang lemah, mereka bentuk semula proses yang sedia ada dan
sebagainya.
 menyediakan peluang untuk usahawan menghasilkan produk,
perkhidmatan atau proses yang sesuai dengan kehendak dan
keperluan pengguna.
 Contoh: Dalam proses untuk menjadi masyarakat yang sihat,
manusia akan mula melakukan senaman dengan lebih kerap.
Justeru usahawan boleh menyediakan pusat penjagaan kesihatan
untuk mereka yang berminat
 39
Kepentingan
Kreativiti dan Inovasi
dalam Keusahawanan
Kepentingan Kreativiti dan Inovasi dalam
40
Keusahawanan
Fazilah Mohamd Hasun dan Zafir Mohd Makhbul (2003)

 untuk memastikan organisasi berjaya mengharungi halangan

• kreativiti dan inovatif adalah sangat penting untuk membolehkan
sesebuah organisasi bertahan dalam jangka masa yang panjang.

• sesuatu perniagaan bergantung kepada keupayaan mereka untuk

menghasilkan produk atau perkhidmatan yang baru.

• sesebuah organisasi tidak lagi boleh menunggu permintaan

daripada pengguna, organisasi haruslah boleh mengeluarkan
sesuatu yang unik untuk para pelanggannya.
 Kepentingan Kreativiti dan Inovasi dalam
Keusahawanan 41
Untuk meneroka pasaran baru
 dengan adanya produk dan perkhidmatan baru,
usahawan boleh mengambil kesempatan meneroka
pasaran baru.

 seorang usahawan yang kreatif dan inovatif akan

sentiasa berfikir untuk menguasai pasaran baru dengan
mengenalkan produk dan perkhidmatan baru

 contoh: apabila philips memperkenalkan pemainan

DVD yang pertama di pasaran pada tahun 1995, ia
berjaya menguasai keseluruhan pasaran seluruh dunia
 Kepentingan Kreativiti dan
42
Inovasi dalam Keusahawanan
 Untuk mengguna sumber asli
o mengunakan sumber ini tanpa melakukan sebarang kerosakkan
kepada alam sekitar.
 kreativiti dan inovatif adalah pencipta sumber. Usahawan adalah
seorang yang bertanggungjawab untuk mencipta ‘nilai’ terhadap
sumber asli tersebut untuk kegunaan manusia sejagat.
 Meningkatkan penggunaan sumber semulajadi
- produk herba: tongkat ali, misai kucing
Kepentingan lain Kreativiti dan Inovasi dalam
43
Keusahawanan
1. Penciptaan sesuatu produk @ perkhidmatan
yang baharu
- peka kepada keperluan pasaran
- produk yang lebih menarik, efektif dan efisyen
- harga yang berpatutan
contoh: homestay:
- suasana kampung
- pendapatan baru penduduk l/bandar
- pendidikan tak formal
Kepentingan lain Kreativiti dan Inovasi dalam
Keusahawanan 44

2. Meningkatkan kecekapan sesuatu produk

atau proses
- produk menjadi lebih efisyen & menarik
contoh: evolusi penciptaan telefon.

3. Mengurangkan kos
- kos pengangkutan udara tinggi
contoh: air asia “ now everyone can fly”
- hotel budget – persinggahan sementara.
 Kepentingan Kreativiti dan Inovasi dalam
Keusahawanan 45

4. Menambah kegunaan sesuatu produk

- komputer – small office, home office.
5. kitar semula
- bahan terbuang digunakan semula
 46
HALANGAN KEPADA
KREATIVITI DAN
INOVASI
Halangan kepada Kreativiti dan Inovasi 47

1. mencari jawapan tepat kepada sesuatu

masalah
- menghadkan penyelesaian kepada masalah
- berkenaan
- tidak bersifat terbuka
2. Bergantung kepada pemikiran logik
- berfikiran logik menyekat daya kreativiti
 Halangan kepada Kreativiti dan Inovasi 48
3. Mengikut peraturan yang ketat
• pemikiran kreatif perlu kepada berfikir di
luar kotak

4. tidak memberi peluang kepada ‘cuba jaya’

• kesilapan bukan satu kegagalan

5. ketidaksediaan dikritik
• kritikan sebenarnya elemen penting proses
meningkatkan kreativiti dan inovasi.
 Halangan kepada Kreativiti 49
dan Inovasi
6. Mengharapkan Kesempurnaan

 halangan utama kepada pemikiran

kreatif
 pemikiran kreatif memerlukan kesabaran
dan ketekunan
 50

MASALAH DALAM
PEMBANGUNAN
PERNIAGAAN
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 51

1. kurang penilaian objektif

- persekitaran perniagaan
- kelemahan dan kekuatan diri sendiri
- sumber bahan mentah
- tenaga buruh
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 52

2. kelemahan pengurusan
• pengurusan: perancangan, organisasi,
kepimpinan dan pengawalan

 kegagalan pengurusan menyebabkan

keseluruhan aktiviti perniagaan terganggu.
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 53
3. kurang pengalaman dan kefahaman teknikal
- usahawan akan bergantung kepada orang lain
- masalah akan berlaku bila orang yang diharapkan
berhenti.
4. tidak dapat melihat secara mendalam pasaran yang
dihadapi
- tinjauan pasaran bertujuan mengenal pasti potensi
permintaan terhadap barangan
- kesilapan tinjauan menyebabkan produk yang
dikeluarkan tidak laku
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 54

5. lokasi tidak sesuai

- tempat laluan orang ramai, parkir, tempat
tarikan (stesyen bas, bank).

6. kefahaman dan kawalan yang lemah

- kewangan adaah aspek penting dalam
perniagaan
- memahami & mengawal aliran perlu diberi
keutamaan
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 55
7.kegagalan membentuk satu pelan strategik
 perancangan strategik untuk masa depan
- membantu hala tuju perniagaan
- membina mekanisma kawalan

8. pertumbuhan yang tidak terkawal

- perubahan mendadak dari segi jualan &
keuntungan
- tidak dapat mengawal perkembangan dengan baik
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 56
9. ketiadaan keunikan dalam perniagaan
- perniagaan baru perlu mempunyai keunikan
- kelainan yang boleh menarik pelanggan

10. Jahil terhadap isu-isu perundangan

 usahawan boleh didakwa oleh pelanggan atau
pihak berkuasa
• menjejaskan perniagaan.
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 57

3. masalah yang sedia wujud

- masalah masyarakat di sesuatu tempat memberi
peluang kepada usahawan
- kawasan perumahan baru, pusat pengajian, dobi

4. data import dan eksport

- menunjukkan barangan yang mendapat
permintaan tinggi
 Masalah dalam Pembangunan Perniagaan 58

5. dasar-dasar kerajaan

- dasar kerajaan: peluang perniagaan dan sumber

pinjaman

6. Penyelidikan dan Pembangunan

- merebut peluang perniagaan berdasarkan
masyarakat @ hasil produk baru.
 Strategi untuk mengalakkan Kreativiti dan Inovasi dalam 59
Pembangunan Perniagaan
kenal pasti kebolehan sendiri
 untuk mengetahui yang kita mampu untuk menyelesaikan
masalah tersebut secara kreatif dan inovatif.
 berhati-hati dengan kebolehan sendiri agar ia tidak menjadi
penghalang kepada mencari jalan penyelesaian.

tukar persepsi (pandangan) anda

 melihat sesuatu masalah atau peluang daripada pelbagai sudut.
 menguji masalah dan peluang tersebut dengan memecahkannya
menjadi pecahan-pecahan kecil
 mencari masalah sebenar atau jalan penyelesaian yang terbaik.
 Strategi untuk mengalakkan Kreativiti dan Inovasi dalam
Pembangunan Perniagaan 60

 tukar budaya organisasi

 organisasi mesti mengalakkan kakitangan mereka menjadi
kreatif dan inovatif.
 berikan ganjaran kepada kakitangan yang melebihi di dalam
mencipta sesuatu yang unik.

 sanggup menghadapi kegagalan (dare to fail)

 setiap kegagalan atau kesilapan haruslah dijadikan pendorong
untuk maju di dalam mencari
SOALAN PERBINCANGAN/ 61

TUTORIAL

BINCANGKAN STRATEGI UNTUK

MENGALAKKAN KREATIVITI DAN
INOVASI DALAM PERNIAGAAN
 62

TERIMA KASIH