pilosopiya sa asya Pilosopiya - hango sa salitang Griyego na philo at sofia. - ang pilosopiyang tsino ay nakatuon sa tao at lipunan.
Tatlong dakilang pilosopiya ang lumitaw sa
Tsina at nagkaroon ng matinding impluwensya sa buhay ng mga tsino: ang Confucianismo, Taoismo at Legalismo. confucianismo Kung fu Tzu o Confucius. - pinakatanyag at pinakadakilang pilosopo sa tsina. - pinanganak noong 551 bce sa estado ng Lu sa Tsina - ayon kay Sima Qian, dumanas ng kahirapan sa buhay si Confucuis. - naging guro siya at empleyado sa pamahalaan. - hindi siya natuwa sa kanyang nasaksihan na Sistema ng pamamahala ng isang mataas na pinuno kung kaya nagdesisyon siyang bumalik sa kaniyang pribadong buhay. - naisip niyang magkakaroon lamang ng maayos na lipunan ang isang bayan kung pagtutuunan ng pansin ang pagpapabuti ng tao sa sarili at pagpapahalaga sa ugnayan ng bawat tao sa lipunan. - dahil dito, dapat mapayabong ng tao ang kaniyang mabubuting asal (virtues). > jen o kagandahang loob > yi o pagkamakatwiran > li pagkamagalang
Ayon kay Confucius makakamit ang jen sa
pamamagitan ng pagsasaayos sa limang mahahalagang ugnayan sa lipunan. 1. Ang ugnayan ng pinuno at kaniyang nasasakupan. 2. Ang ugnayan ng ama at anak na lalaki. 3. Ang ugnayan ng asawang lalaki sa asawang babae. 4. Ang ugnayan ng nakatatandang kapatid sa nakababatang kapatid. 5. Ang ugnayan ng magkaibigan. - Sa loob ng 2000 taon,naapektuhan ng Confucianismo ang iba’t ibang aspekto ngpamumuhay ng mga tsino kabilang na ang edukasyon, pamahalaan, kilos at gawi ng mga tao at kaayusan ng lipunan. taoismo Lao Tzu o Lao Tze. - isinulat niya ang Tao Te Ching(ang daan ng kalikasan). - naniniwala ang mga tagasunod ng Taoismo na dapat matutong manumbalik ang tao sa kaparaanan ng kalikasan. - kailangan na maging mapagtimpi,mapagkumbaba, at mahinahon ang tao. -nakapaloob sa aral ng Taoismo ang pagkakamit ng balance ng kalikasan o daigdig na kinatawan ng yin at yang.
yin – lupa, dilim, at kababaihan na mahina at
kalmado yang – langit, liwanag, at kalalakihan na matatag at malakas. - upang mapanatili ang kaayusan at kapayapaan, kinakailangang manatiling balance ang dalawang puwersa. - naniiniwala ang mga taoista na ang mga sakuna, kaguluhan, at digmaan ay bunga ng hindi balanseng ugnayan ng yin at yang. legalismo Shang Yang at Han Fei Tzu. - nag turo ng kahalagahan ng pagpapatupad ang batas upang makamit ang katatagang panlipunan. - pinapaboran sa Legalismo ang Sistema ng pagbibigay ng pabuya at pagpataw ng kaparusahan upang makontrol ang ugali at kilos ng tao.