Teorijski osnovi prenosa podataka

Uvod u prenos podataka

Prenos signala
Modulacija
Kodiranje signala i tehnike multipleksiranja
Uvod u prenos podataka
Uvod u prenos podataka
Uvod u prenos podataka
Uvod u prenos podataka
Uvod u prenos podataka
Signal sa tri frekvencijske komponente u vremenskom i
frekvencijskom domenu

Vremenski domen frekvencijski domen

Komponente pravougaonog talasnog oblika
Uticaj propusnog opsega kanala
Analogni signali
Digitalni signali
Uvod u prenos podataka
Tehnike prenosa
Tehnike prenosa
 Tehnike prenosa
• s

Serijski i paralelni prenos podataka

Asinhroni prenos
Sinhroni prenos
 Modulacija
Modulacija je proces kombinovanja ulaznog signala i signala noseće
učestanosti

DTE Modulator Demodulator DTE

Prenošeni signal Modulisani signal Rekonstruisani

(analogni) signal

Blok šema sistema za analogni prenos digitalnih signala

 Binarni
modulišući 1
signal 0

U0

Nosilac

-U0

U1
ASK U2
signal
-U2
-U1

Anvelopa modulisanog
signala

Obrada digitalnog signala postupkom amplitudske modulacije

U 1 cos(2f 0 t   ) binarna 1
u (t )  
U 2 cos(2f 0 t   ) binarna 0
 1
Binarni
modulišući
signal
0

FSK
signal

f1 f2 f1 f2 f1 f2 f1

Postupak frekvencijske modulacije digitalnog signala

U cos(2f1t   ) binarna 1
u (t )   0
U 0 cos(2f 2 t   ) binarna 0
Binarni mo dulišući 1
signal 0

PSK signal

Fazni po mje raj o d 

Postupak fazne modulacije binarnog signala

U cos(2f 0t  1 ) binarna 1
u (t )   0
U 0 cos(2f 0 t   2 ) binarna 0
 Binarni 1
modulišući
signal 0

Digiti 10 11 01 10 00
+3150 +2250 +1350 +3150 +450
QPSK
signal

Postupak QPSK modulacije

 U 0 cos(2f 0 t  45 o ) za kombinaciju 11
 o
U 0 cos(2f 0 t  135 ) za kombinaciju 10
u (t )   0
U 0 cos(2f 0 t  225 ) za kombinaciju 00
U cos(2f t  315o ) za kombinaciju 01
 0 0
Kvadraturna amplitudska modulacija
• Svi noviji modemi koriste kombinaciju tehnika
modulisanja da bi prenijeli više bita po simbolu. Često
se kombinuju višestruka amplitudna i fazna modulacija
.
• Kod kvadraturne amplitudska modulacija (QAM - 16)
se koriste 4 amplitude i 4 faze , ukupno 16 različitih
kombinacija. Taj sistem modulisanja može se koristiti
za prenos 4 bita po simbolu. Na primjer QAM-16 se
može koristiti za prenošenje 9600 b/s linijom koja
uzorkuje brzinom 2400 uzoraka/s.
Kodiranje
Tehnike multipleksa
Tehnike multipleksa
Blok šema TDMA sistema
PCM
 PCM

D/A konverzija
 PCM
• Da bi se proizveo PCM signal, PAM odbirci se
kvantizuju. To znači da se svaki PAM impuls
aproksimira n-bitskom cjelobrojnom vrednošću(ukoliko
je n = 3 onda će se
• 8 = (2)**3 nivoa koristiti za aproksimiranje PAM
impulsa. Ako se koristi 8 bitova po svakom odbirku,
što daje 256 kvantizacionih nivoa, kvalitet
rekonstruisanog govornog signala na prijemu može se
uporediti sa analognim prenosom.
• Kada se broj odbiraka u sekundi (8000) pomnoži s
brojem bitova po odbirku (8), dobije se brzina
(64kb/s). Toliko je potrebno za jedan govorni signal.
Vremensko multipleksiranje
Standardi za vremenski multipleks
Model digitalnog prenosnog sistema
Prenosni sistem E1
Ram E1 sistema
Prenos E1 ramova
Formiranje signala kod E2 digitalnog prenosnog sistema
Tehnike multipleksa
Tehnike multipleksa
Tehnike multipleksa
Tehnike multipleksa
Uticaj šuma na prenos digitalnih signala
 Kapacitet kanala
• Maksimalna brzina kojom se podaci mogu prenositi
preko nekog komunikacionog puta, ili kanala, pod
datim uslovima naziva se kapacitet kanala.
• Brzina podataka - odnosi se na brzinu u bitima u
sekundi (b/s, bps 1) kojom se podaci mogu
razmenjivati;
• Opseg - odnosi se na opseg spektra predajnog
signala koji je ograničen predajnikom i prirodom
transmisionog medijuma i izražava se u ciklusima u
sekundi ili hercima (Hz);
 Najveća brzina prenosa kroz kanal

• Za slučaj prenošenja proizvoljnog signala kroz ograničavajući

filter propusnog opsega B, Nikvist je pokazao da se filtrirani
signal može potpuno rekonstruisati ako se uzorkuje brzinom od
2B uzoraka u sekundi. Brže uzorkovanje nema smisla, jer su
viši harmonici koji bi se takvim uzorkovanjem mogli pojaviti već
uklonjeni filtriranjem. Ako se signal sastoji od V diskretnih
nivoa, Nikvistova teorema glasi:
• Najveća brzina prenosa (b/s) = 2B log(2) V
• Na primjer, bešumni kanal propusnog opsega 3 kHz ne može
prenositi binarne signale (2 naponska nivoa) brzinom većom od
6000 b/s.
 Najveća brzina prenosa kroz kanal
• U slučaju da postoji na kanalu šum, čiji je odnos
snage signala S i šuma N navodi u decibelima (dB)
kao vrijednost izraza 10 log S/N, onda je maksimalna
brzina prenosa kroz kanal propusnog opsega B Hz i
odnosa signala i šuma S/N:
• Najveća brzina prenosa (b/s) = B log(2) (1 + S/N)
• Na primjer, kanal prousnog opsega 3000 Hz, sa
odnosom signala i termičkog šuma 30 dB (parametri
analognog dijela telefonskog sistema) ne mogu
prenositi podatke većom brzinom od 30 kb/s , bez
obzira na broj naponskih nivoa signala ili učestanost
uzorkovanja.
 Problemi
•1. Izračunati koeficijente Furijeovog niza za funkciju f(t) = t ,
(0 ≤ t ≤ 1)

•2.TV kanal je širine 6 MHz. Koliko se bitova u sekundi može

slati po bešumnom kanalu ako se koriste digitalni signali sa 4
nivoa.

Koristeći Nikvistovu teoremu , brzina uzorkovanja je 12 miliona

u sekundi. Signal sa 4 nivoa obezbjeđuje 2 bita po uzorku , što
daje ukupan protok od 24 Mb/s.
 Problemi
• 3.Kolika se maksimalna brzina prenosa binarnog signala može
postići ako se šalje kanalom širine 3 kHz pri odnosu signala i
šuma 20 dB?

Odnosu signal/šum od 20 dB odgovara S/N = 100. Kako je

log2(100 + 1) oko 6.658, granica je oko 19.975 kb/s.
Nikvistova granica je 6 kb/s. Usko grlo je, dakle, Nikvistova
granica koja daje maksimalnu brzina prenosa 6 kb/s.

• 4. signal se prenosi u digitalnom obliku preko bešumnog

kanala širine 4 kHz, po jedan uzorak svakih 125 mikrosekundi.
Koliko se bitova u sekundi prenosi u sistemu E1?
64kb/s