.

ANTOINE LAVOISIER
Orang pertama klasifikasikan unsur ke dalam kumpulan berdasarkan logam dan
bukan logam
2. JOHANN W.DOBEREINER
-Bahagi unsur kepada kumpulan berdasarkan sifat kimia yang sama sebagai
Triad Dobereiner.
3. JOHN NEWLANDS
-Susun unsur berdasarkan pertambahan jisim atom.
-Sifat kimia sama diulang setiap lapan unsur – Hukum Oktaf.
4. LOTHAR MEYER
-Plot graf isipadu atom melawan jisim atom - Lengkungan Meyer.
-Unsur sama dengan sifat kimia sama berada kedudukan sama pada lengkungan itu.

5. DMITRI MENDELEEV
-Disusun berdasarkan pertambahan jisim atom relatif.
-Unsur dalam setiap kumpulan mempunyai sifat kimia yang sama.

6. HENRY J.G.MOSELEY
-Disusun berdasarkan pertambahan nombor proton.
Kelebihan unsur disusun dalam jadual berkala :

1. Ahli kimia dapat mengkaji sifat kimia dan fizik semua unsur dan
sebatian secara teratur.

2. Hubungan antara unsur daripada kumpulan yang berbeza boleh

diketahui.

3. Ciri-ciri unsur dan sebatiannya dapat diramalkan berdasarkan

kedudukan unsur dalam jadual berkala.
 Susunan Unsur-unsur Dalam Jadual Berkala

Pertambahan Nombor Proton

Kumpul Kala
an
Lajur menegak jadual Baris melintang jadual
berkala unsur berkala unsur
Kala 1 - 7

Nama spesifik kumpulan :

a) Kumpulan 1 : Logam alkali Logam mempunyai 1- 3
b) Kumpulan 2 : Logam alkali bumi elektron valens
c) Kumpulan 3 to 12 : Unsur peralihan
d) Kumpulan 17 : Halogen bukan logam mempunyai 4 – 8 elektron
e) Kumpulan 18 : Gas nadir valens (kecuali Helium – 2)
Sebab bagi setiap nama kumpulan :

a) Kumpulan 1 : Logam alkali mempunyai 1 elektron valens

b) Kumpulan 2 : Logam alkali bumi mempunyai 2 elektron valens

c) Kumpulan 13 mempunyai 3 elektron valens

d) Kumpulan 14 mempunyai 4 elektron valens

e) Kumpulan 15 mempunyai 5 elektron valens

f) Kumpulan 16 mempunyai 6 elektron valens

g) Kumpulan 17 : Halogen mempunyai 7 elektron valens

h) Kumpulan 18 : Gas nadir mempunyai 8 elektron valens kecuali Helium

 Sebab untuk kala:

a) Kala 1 : mempunyai 1 petala yang dipenuhi dengan elektron

b) Kala 2 : mempunyai 2 petala yang dipenuhi dengan elektron

c) Kala 3 : mempunyai 3 petala yang dipenuhi dengan elektron

d) Kala 4 : mempunyai 4 petala yang dipenuhi dengan elektron

e) Kala 5 : mempunyai 5 petala yang dipenuhi dengan elektron

f) Kala 6 : mempunyai 6 petala yang dipenuhi dengan elektron

g) Kala 7 : mempunyai 7 petala yang dipenuhi dengan elektron

 Latihan : Lengkapkan jadual di bawah.

Nombor Susunan Bilangan Bilangan

Unsur Proton Elektron elektron Kumpulan Petala Kala
valens
H 1
He 2
Li 3
Be 4
B 5
C 6
N 7
O 8
F 9
Ne 10
Na 11
Mg 12
Al 13
 Kumpulan 18 : Gas Nadir

He Mempunyai susunan elektron duplet

Ne Stabil
Ar
Monoatom
Kr Mempunyai susunan elektron oktet

Xe
Rn
Gas nadir tidak bertindak balas dengan unsur lain – tidak reaktif
(tidak menderma , menerima atau berkongsi elektron)
 Sifat Fizik
1. Takat lebur dan takat didih rendah
2. Tidak mengalirkan arus elektrik
3. Konduktor haba yang lemah
4. Ketumpatan yang rendah
5. Wujud sebagai gas monoatom (susunan elektron oktet dan stabil, tidak
menderma, menerima atau berkongi elektron kecuali helium (duplet))
6. Tidak larut dalam air

Sifat Kimia
1. Lengai atau tidak reaktif
- kenapa?
- kerana mempunyai bilangan elektron valens oktet kecuali He : 2 (duplet)
Apabila menuruni kumpulan 18 :
1. Saiz atom unsur bertambah
- kenapa?
1) Bilangan proton bertambah
2) Bilangan petala yang dipenuhi elektron bertambah
3) Daya tarikan antara nukleus dan elektron valens semakin lemah
4) Jarak antara nukleus dan elektron valens semakin jauh

2. Takat lebur dan takat didih bertambah

- kenapa?
1) Saiz atom bertambah
2) Daya tarikan antara zarah-zarah semakin kuat
3) Banyak haba yang diperlukan untuk mengatasi daya tarikan
antara zarah-zarah
Gas Nadir Kegunaan

Helium Diisi dalam belon kaji cuaca

Neon Diisi dalam mentol neon
Argon Diisi dalam mentol lampu pendaflour
Krypton Diisi dalam mentol flash kamera
Xenon Digunakan dalam ubat bius
Radon Digunakan untuk merawat kanser
 Kumpulan 1 : Logam Alkali

Li
Na
K - Mempunyai 1 elektron valens
- Derma 1 elektron valens untuk
Logam
Rb membentuk ion positif ( + )

Cs
Fr

Semua logam disimpan dalam Minyak Parafin

untuk menghalang bertindak balas dengan udara atau wap air dalam atmosfera
 Sifat Fizik
1. Takat lebur dan takat didih rendah
2. Pepejal kelabu dengan permukaan berkilat
3. Konduktor haba dan elektrik yang baik
4. Ketumpatan rendah
5. Logam lembut

Apabila menuruni kumpulan 1 :

1. Saiz atom semakin bertambah
- kenapa?
1) Bilangan proton bertambah
2) Bilangan petala yang dipenuhi elektron bertambah

2. Takat lebur dan takat didih rendah

- kenapa?
1) Saiz atom bertambah
2) Daya tarikan antara zarah-zarah semakin lemah
3) Sedikit haba diperlukan untuk mengatasi daya tarikan antara
zarah-zarah
 Sifat Kimia
Semua logam kumpulan 1 mempunyai 1 elektron valens dan telah
mencapai susunan elektron duplet dan oktet serta stabil apabila
menderma elektron untuk membentuk ion positif

Contoh :
Atom Litium, Li : susunan elektron : 2.1 (derma 1 elektron valens)
Li Li+ + e
Susunan elektron ion Li+ = 2 (duplet)

Natrium, Na : susunan elektron : 2.8.1 (derma 1 elektron valens)

Na Na+ + e
Susunan elektron ion Na+ = 2.8 (oktet)

Semua logam kumpulan 1 mempunyai sifat kimia sama kerana

mempunyai bilangan elektron valens sama
 Sifat Kimia
Apabila menuruni kumpulan 1 :
1. Kereaktifan logam alkali bertambah.
- kenapa?
1) Saiz atom bertambah
2) Bilangan petala berisi elektron bertambah.
3) Jarak antara nukleus dan elektron valens semakin jauh.
4) Daya tarikan antara nukleus dan elektron valens semakin lemah.
5) Atom lebih mudah menderma elektron valens membentuk ion
positif dan mencapai susunan elektron oktet dan stabil.

Tindak balas Kimia Unsur Kumpulan 1

Logam Kumpulan 1 bertindak balas dengan air menghasilkan larutan

alkali dan gas hidrogen

2X + 2H2O 2XOH + H2
(logam hidroksida)
Tulis persamaan kimia :
Li :
Na :
K :
 Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Air
Tujuan
Untuk mengkaji tindak balas litium, natrium dan kalium dalam kumpulan
1 dengan air.

Pernyataan Masalah
Adakah logam berbeza litium, natrium, kalium menunjukkan perbezaan
kereaktifan apabila bertindak balas dengan air?

Hipotesis
Apabila menuruni logam kumpulan 1 (litium, natrium, kalium), kereaktifan
logam bertindak balas dengan air bertambah

Pemboleh ubah
Manipulasi : Jenis logam
Bergerak balas : Kereaktifan logam
Malar : Air

Bahan dan alat radas

Litium, natrium, kalium, kertas litmus, air, kertas turas, besen, forsep,
pisau kecil, jubin putih
 Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Air
Prosedur
1. Potong litium dalam saiz kecil menggunakan pisau kecil dan forsep.
2. Keringkan minyak pada permukaan litium dengan kertas turas.
3. Letakkan litium dengan perlahan ke atas permukaan air dalam besen.
4. Uji larutan dengan kertas litmus merah.
5. Perhati dan rekod tindak balas yang berlaku.
6. Ulang eksperimen menggunakan natrium dan kalium.

Pemerhatian
Unsur Pemerhatian
Litium Litium bergerak__________ atas permukaan air dan
menghasilkan nyalaan______ dan bunyi ____. Warna larutan
tanpa warna yang terhasil menukarkan kertas litmus merah
kepada _____

Natrium Natrium bergerak__________ atas permukaan air dan

menghasilkan nyalaan______ dan bunyi ____. Warna larutan
tanpa warna yang terhasil menukarkan kertas litmus merah
kepada _____

Kalium Kaliium bergerak____________ atas permukaan air dan

menghasilkan nyalaan _______dan bunyi ____. Warna larutan
tanpa warna yang terhasil menukarkan kertas litmus merah
kepada _____
 Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Air

Kesimpulan
Apabila menuruni unsur kumpulan 1, kereaktifan logam bertindak
balas dengan air bertambah
Lithium , Sodium , Potassium

Langkah berjaga-jaga

1. Pakai sarung tangan dan kaca mata keselamatan

2. Guna logam dengan saiz yang kecil
3. Guna forsep

Uji
Ujidengan
denganfenolftalein:
fenolftalein:
Pemerhatian
Pemerhatian : Tanpawarna
: Tanpa warnake ke
merah
merahjambu
jambu
Sebab
Sebab::Kehadiran
Kehadiranion ionOH
OH-
-

(larutan
(larutanalkali)
alkali)
Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Oksigen

Logam kumpulan 1 bertindak balas dengan oksigen

membentuk logam oksida

4X + O2 2X2O (logam oksida)

X2O + H2O 2XOH (logam hidroksida)

Tulis persamaan kimia :

Li :

Na :

K :
Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Oksigen

Prosedur
1. Potong litium dalam saiz kecil menggunakan pisau kecil dan forsep.
2. Keringkan minyak pada permukaan litium dengan kertas turas.
3. Letakkan litium dalam sudu balang gas.
4. Panaskan litium sehingga mula terbakar.
5. Masukkan dengan cepat ke dalam balang gas yang megandungi
oksigen.
6. Apabila tindak balas selesai, tambah 10.0 cm3 air ke dalam balang
gas dan goncangkan.
7. Catat pemerhatian.
8. Ulang eksperimen menggunakan natrium dan kalium.
Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Oksigen

Pemerhatian
Unsur Pemerhatian
-Litium terbakar__________ dengan nyalaan _______
Litium menghasilkan ________________
-Li2O larut dalam air membentuk larutan LiOH
Natrium terbakar__________ dengan nyalaan
Natrium _______menghasilkan ________________
-Na2O larut dalam air membentuk larutan NaOH
-Kalium terbakar__________ dengan nyalaan _______
Kalium menghasilkan ________________
-K2O larut dalam air membentuk larutan KOH

Kesimpulan
Apabila menuruni unsur kumpulan 1, kereaktifan logam dengan oksigen
bertambah
Litium , Natrium , Kalium
Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Klorin

Logam kumpulan 1 bertindak balas dengaan klorin

membentuk logam klorida

2X + Cl2 2XCl (logam klorida)

Tulis persamaan kimia:

Li :

Na :

K :
 Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Klorin

Prosedur
1. Potong litium dalam saiz kecil menggunakan pisau kecil dan forsep.
2. Keringkan minyak pada permukaan litium dengan kertas turas.
3. Letakkan litium dalam sudu balang gas.
4. Panaskan litium sehingga mula terbakar.
5. Masukkan dengan cepat ke dalam balang gas yang megandungi
oksigen.
6. Apabila tindak balas selesai, tambah 10.0 cm3 air ke dalam balang
gas dan goncangkan.
7. Catat pemerhatian.
8. Ulang eksperimen menggunakan natrium dan kalium.
 Eksperimen Kereaktifan Logam Kumpulan 1 dengan Klorin

Pemerhatian
Unsur Pemerhatian
Litium - Litium terbakar__________ dengan nyalaan
_______menghasilkan pepejal_______
Natrium - Natrium terbakar__________ dengan nyalaan
_______menghasilkan pepejal_______
Kalium - Kalium terbakar__________ dengan nyalaan
_______menghasilkan pepejal_______

Kesimpulan

Apabila menuruni unsur kumpulan 1, kereaktifan logam dengan klorin

bertambah
Litium , Natrium , Kalium
 Kumpulan 17 : Halogen

F2 Gas kuning muda

Molekul Cl2 Gas kuning kehijauan

dwiatom
Br2 Cecair perang kemerahan

I2 Pepejal ungu kehitaman

dua atom berkongsi
sepasang elekron valens
untuk mencapai susunan
elektron oktet dan stabil

- Mempunyai 7 elektron valens

- Menerima 1 elektron membentuk ion negatif ( - )
- Kongsi elektron (untuk mencapai susunan
elektron
oktet dan stabil)
 Sifat Fizik
1. Tidak mengkonduksikan haba dan elektrik
dalam semua keadaan
2. Takat lebur dan takat didih rendah
3. Ketumpatan rendah
4. Berbau sengit dan beracun
5. Molekul dwiatom

Apabila menuruni kumpulan 17:

1. Saiz atom bertambah
- kenapa?
1) Bilangan proton bertambah
2) Bilangan petala berisi elektron bertambah

2. Takat lebur dan takat didih bertambah

- kenapa?
1) Saiz atom bertambah
2) Daya tarikan antara molekul (Daya Van der Waals)
semakin kuat
3) Lebih banyak haba diperlukan untuk mengatasi daya tarikan
antara molekul
 Sifat Kimia
Halogen mempunyai 7 elektron valens dan mencapai susunan elektron
oktet dengan menerima 1 elektron membentuk ion negatif

Contoh :
Atom Florin, F : susunan elektron : 2.7 (terima 1 elektron)
F + e F-
Susunan elektron ion F- = 2.8 (oktet)

Atom Klorin, Cl : susunan elektron : 2.8.7 (terima 1 elektron)

________________
Susunan elektron _______________

Semua unsur kumpulan 17 mempunyai sifat kimia yang _________

kerana mempunyai elektron valens ________
 Sifat Kimia
Apabila menuruni unsur kumpulan 17:
1. Kereaktifan halogen berkurang
- kenapa?
1) Saiz atom bertambah
2) Jarak antara nukleus dengan elektron valens semakin jauh
3) Daya tarikan antara nukleus dengan elektron valens semakin
lemah
4 ) Atom lebih sukar menerima elektron membentuk ion
negatif dan mencapai susunan elektron oktet dan stabil

Contoh :
Banding kereaktifan antara atom klorin dan atom bromin. Terangkan
jawapan anda.
1) Atom klorin lebih reaktif daripada atom bromin
2) Saiz atom klorin lebih kecil daripada atom bromin
3) Jarak antara nukleus dan elektron valens atom klorin lebih dekat
4) Daya tarikan antara nukleus dan elektron valens atom klorin lebih
kuat
5) Atom klorin lebih mudah menerima elektron membentuk ion
negatif dan mencapai susunan elektron oktet dan stabil
 Sifat Kimia
Contoh :
Banding kereaktifan antara atom florin dan bromin. Terangkan
jawapan anda.
1) Atom florin lebih reaktif daripada atom bromin
2) Saiz atom bromin lebih besar daripada atom florin
3) Jarak antara nukleus dengan elektron valens atom bromin
semakin jauh
4) Daya tarikan antara nukleus dan elektron valens atom bromin
semakin lemah
5) Atom bromin lebih sukar menerima elektron membentuk ion
negatif dan mencapai susunan elektron oktet dan stabil
Tindak balas kimia unsur kumpulan 17

Halogen bertindak balas dengan air dengan kereaktifan berbeza

X2 + H2O HX + HOX
(larutan berasid)
Tulis persamaan kimia :
Cl :
Br :
I :
 Sifat Kimia
Apabila menuruni unsur kumpulan 17 :
1. Keterlarutan berkurang daripada klorin ke iodin

Tindak balas kimia unsur kumpulan 17

Halogen bertindak balas dengan natrium hidroksida dengan kereaktifan

berbeza

X2 + 2NaOH NaX + NaOX + H 2O

Tulis persamaan kimia:

Cl :

Br : Kereaktifan
berkurang
I :
 Sifat Kimia
Tindak balas kimia unsur kumpulan 17

Halogen bertindak balas dengan wul besi panas membentuk pepejal

perang, ferum(III) halida

2Fe + 3X2 2FeX3

Tulis persamaan kimia:

Cl :

Br : Kereaktifan
berkurang
I :

Kereaktifan berkurang
F2, Cl2, Br2, I2
 Kala
Unsur Kala 3
Unsur Na Mg Al Si P S Cl Ar
Nombor Proton 11 12 13 14 15 16 17 18
Susunan Elektron
Bilangan petala

Sifat-sifat unsur apabila merentasi kala :

Apabila merentasi kala, saiz atom berkurang. Kenapa?

1) Bilangan proton bertambah
2) Bilangan elektron valens dan bilangan cas positif dalam nukleus
bertambah
3) Daya tarikan antara nukleus dengan elektron valens semakin kuat
 Kala
Contoh :
Bandingkan saiz atom klorin dan natrium. Terangkan jawapan anda.

1) Saiz atom klorin lebih kecil daripada atom natrium

2) Bilangan proton atom klorin lebih banyak daripada atom natrium
3) Bilangan elektron valens dan bilangan cas positif dalam nukleus
atom klorin lebih tinggi
4) Daya tarikan antara nukleus dengan elektron valens atom klorin
lebih kuat

Sifat-sifat unsur apabila merentasi kala :

Apabila merentasi kala, keelektronegatifan unsur bertambah.

Kenapa?
1) Saiz atom unsur semakin kecil
2) Bilangan cas positif dalam nukleus bertambah
3) Atom lebih mudah menerima elektron untuk mencapai susunan
elektron oktet dan stabil
 Kala
Apabila unsur bertindak alas dengan oksigen:
Na Mg Al Si P S Cl

Na2O MgO Al2O3 SiO2 P2O5 SO2 Cl2O7

Oksida bes Amfoterik Oksida asid

Kegunaan unsur separa logam :

Sebagai semikonduktor
Digunakan dalam industri mikroelektronik
 Unsur Peralihan
Ciri-ciri unsur peralihan:
Sama dengan ciri-ciri logam :
1) Berkilat
2) Boleh ditempa
3) Boleh mengkonduksi haba dan elektrik
4) Takat lebur dan ketumpatan tinggi

Ciri istimewa
1) Sebagai mangkin
2) Mempunyai sebatian berwarna
3) Mempunyai ion kompleks
4) Mempunyai nombor pengoksidaan berbeza
 Latihan
Unsur Na Mg Al Si P S Cl
Susunan 2.8.1 2.8.2 2.8.3 2.8.4 2.8.5 2.8.6 2.8.7
elektron
Jejari 186 160 143 118 110 104 100
atom

a. Kala yang manakah unsur itu terletak?

b. Nyatakan unsur yang wujud sebagai molekul dwiatom.

c. Nyatakan unsur yang boleh membentuk oksida amfoterik.

d. Unsur yang manakah ialah separa logam.

e. Merujuk kepada perubahan jejari atom, terangkan mengapa

keelektronegatifan bertambah merentasi kala dari kiri ke kanan.

f. Natrium terbakar dalam oksigen membentuk natrium oksida.

i. Tulis persamaan kimia bagi tindak balas itu.
ii. Natrium oksida larut dalam air membentuk larutan. Nyatakan perubahan
warna pada kertas litmus apabila dimasukkan ke dalam larutan itu.
 Latihan

A, B, C, D, E, F, G dan H bukan simbol bagi unsur. Berdasarkan rajah di atas :

a. Tulis susunan elektron bagi atom-atom A, D dan F.

b. Nyatakan satu unsur peralihan.

c. Senaraikan dua ciri istimewa unsur peralihan.

d. Apakah nama lain bagi unsur kumpulan 18?

e. Nyatakan kedudukan unsur E dalam Jadual Berkala Unsur.

f. Bandingkan saiz atom D dan F. Terangkan jawapan anda.

 Latihan

Apabila seketul natrium dan kalium masing-masing diletakkan di permukaan air dalam sebuah
besen, pemerhatian seperti dalam jadual di bawah.

Eksperimen Unsur Pemerhatian

I Natrium Natrium bergerak cergas di atas permukaan air
II Kalium Kalium bergerak sangat cergas atas permukaan air

a. Terangkan perbezaan pada pemerhatian dalam eksperimen I dan II.

b. Tuliskan persamaan kimia bagi tindak balas yang berlaku antara natrium dan air.
Berdasarkan persamaan kimia, nyatakan nama bagi hasil yang terbentuk.
c. Klorin wujud sebagai molekul dwiatom manakala argon wujud sebagai monoatom.
Terangkan mengapa.
d. Tindak balas antara gas klorin dengan besi adalah lebih reaktif berbanding tindak balas
antara gas bromin dengan besi. Jelaskan mengapa.
TAMAT