K

Kujdesi infemieror për të sëmurë me sëmundje të traktit gjenital

Prof. Saud Imeri

 Sistemi reproduktive femëror
Organet Funksioni
1. Vagina • Zhvillimi i karakteristikave
2. Mitra seksuale femrore
3. Tubat ovariale • Reprodukcioni
4. Ovaret • Rritja dhe ushqimi i foshnjes
5. Gjinjet
Sistemi reproduktiv mashkullor
• Organet Funksionet:
1. Testisi • Prodhimi i spermes
2. Epididimisi • Transferi i spermes
3. Vas deferens • Interkursi
4. Prostata
5. Vesikula seminale
6. Uretra
7. Penisi
Gjëndrat seksuale
Ovaret
• Estrogjenet
• Progesteroni
Testiset
• Tetosteroni

• Ndihmojnë zhvillimin e
karakteristikave gjinore
• Mundesojne riprodhimin
Hipofiza
Prolaktina
• Stimulon dhe rregullon
prodhimin e qumeshtit
gjate shtatezenesise
• Roli i saj te meshkujt nuk
dihet
Ekzaminimi
• Anamneza
• Ekzaminimi fizikal
• Laboratori
• Imazheria
• Endoskopia
• Te tjera (CT, RM)
Ekzaminimi
• Anamneza Femrat:
• Ekzaminimi fizikal • Djegie ose dhimbje ne organin
• Laboratori gjenital
• Dhimbje ne bark dhe ne pelvik
• Imazheria
• Ethe dhe plogeshti
• Endoskopia • Sekret vagjinal
• Te tjera (CT, RM) • Metroragji
• Dhimbje gjate aktit seksuale
• Dismenore dhe amenore
• Ndryshime ne gjinje
• Sekret nga gjinjët
• Sterilitet dhe aborte
Ekzaminimi
• Anamneza Meshkujt:
• Ekzaminimi fizikal • Disuria
• Laboratori • Dhimbje ne bark, pelvik, skrotum
• ose ne penis
Imazheria
• Lesione te dukshme ne organin
• Endoskopia gjenital
• Te tjera (CT, RM) • Ethe dhe plogeshti
• Edeme ose deformim i organit
• Dhimbje gjate aktit seksuale
• Sekret patologjik nga organi
• Sterilitet
Ekzaminimi
• Anamneza Femrat:
• Ekzaminimi fizikal 1. Inspeksioni
• Laboratori 2. Palpacioni
• Imazheria 3. Perkusioni
• Endoskopia 4. Auskultacioni
• Te tjera (CT, RM)
Ekzaminimi
• Anamneza Meshkujt:
• Ekzaminimi fizikal 1. Inspeksioni
• Laboratori 2. Palpacioni
• Imazheria 3. Perkusioni
• Endoskopia 4. Auskultacioni
• Te tjera (CT, RM)
Ekzaminimi
• Anamneza Femrat:
• Ekzaminimi fizikal • Se, hemogram, CRP
• Laboratori • Hormonet (Beta HCG,
• progesterone, tetosteron)
Imazheria
• Markeret e tumoreve (Ca 125),
• Endoskopia • Strisho vagjinale per kulture dhe
• Te tjera (CT, RM) antibiogram
• PAP testi
Ekzaminimi
• Anamneza Meshkujt:
• Ekzaminimi fizikal • Se, hemogram, CRP
• Laboratori • Hormonet (testosterone)
• Imazheria • Markeret e tumoreve (PSA)
• Strisho uretrale per kulture dhe
• Endoskopia antibiogram
• Te tjera (CT, RM) • Spermogrami
Ekzaminimi
• Anamneza Meshkujt:
• Ekzaminimi fizikal • Utrazeri
• Laboratori
• Kavernografia (+/-
• Imazheria
dinamika)
• Endoskopia
• CT
• RNM
Ekzaminimi
• Anamneza Femrat:
• Ekzaminimi fizikal • Utrazeri
• Laboratori
• Salpingografia
• Imazheria
• Endoskopia
• Histerografia
• CT
• RNM
Ekzaminimi
• Anamneza Femrat:
• Ekzaminimi fizikal • Kolposkopia
• Laboratori
• Laparoskopia
• Imazheria
diagnostike
• Endoskopia
• Te tjera (CT, RM)
Ekzaminimi
• Anamneza Meshkujt:
• Ekzaminimi fizikal • Ureteroskopia
• Laboratori
• Monitorimi i
• Imazheria
tumesences se organit
• Endoskopia dhe te tjera
gjenital gjate nates
• Kavernosometria
infusive dinamike
Sëmundjet gjenitale
Femrore Mashkullore
• Inflamacionet dhe • Inflamacionet dhe
infeksionet infeksionet
• Çrregullimet e ciklit • Disfunksionet
• Tumoret • Tumoret
Sëmundjet gjenitale mashkullore
Infeksionet • Orchtitis
• Epididymitis
• Prostatitis
Epidydimitis
• Dhimbje
• Enjtje
• Disuri
• Temperature, ethe
• Sekrecion
Sëmundjet gjenitale femërore
Infeksionet • Vaginitis
• Adnexitis
• Semundja inflamatore e
pelvikut
Sëmundjet gjenitale femërore
Infeksionet
Vulvovaginitis
Sëmundjet gjenitale femërore
Sindroma premenstruale
Gjakderdhja patologjike
(amenore, oligomenore,
metroragjia)
Dismenorea
Gjakderdhja gjinekologjike
disfunksionale
Gjakderdhja
postmenopauzale
Kanceri i testiseve
Kanceri i ovareve (dhe endometriumit)
Sëmundjet e gjëndrave seksuale
Crregullimet e zhvillimit
• Hermatfroditizmi
• Disgeneza gonadale
• Sindroma e mosndjeshmerise ne
androgjene
Hipogonadizmi
Puberteti i parakohshem ose i
vonuar
Crregullimet menstruacionit
Hirzutizmi ose virilizimi te femrat
dhe ginekomastia te meshkujt
Jofertiliteti
 Sistemi lokomotor
Diagnostikimi I semundjeve muskuloskeletore
• Anamneza • Inspeksioni
• Ekzaminimi klinik • Palpacioni
• Laboratori • Perkusioni
• Rentgeni • Levizshmeria
• CT, RM, scintigrafia
Diagnostikimi I semundjeve muskuloskeletore
Diagnostikimi I semundjeve
muskuloskeletore
Patologjia e sistemit muskuloskeletor
 Kujdesi Infermjeror tek te
semuarit te sistemit Endokrin
Prof. Saud Imeri
 Anatomia e sistemit endokrin
• Sistemi endokrin i përfshin të gjitha gjëndrat
endokrine, indet, qelizat të cilat gjenden në tërë
organizmin dhe duke i falënderuar aktivitetit të
tyre tajitës ato prodhojnë hormone.
• Gjëndrat endokrine janë: Hipotalamusi, Hipofiza
(adeno dhe neurohipofiza), Gjëndra tiroide,
Gjëndrat paratiroide, Gjëndrat mbiveshkore
(korteksi dhe medula), Timusi, Pankreasi,
Testikujt dhe Ovaret.
Anatomia e sistemit endokrin
• Kur është e domosdoshme kirurgjia pituitare
• Adenomat hipofizës janë jashtëzakonisht të zakonshme, me sa më shumë
një në gjashtë pacientë që kanë një adenomë të vogël të pranishme në
gjëndrrën e hipofizës në një moment në jetën e tyre.
• Për fat të mirë, një adenoma që shkakton probleme shëndetësore është
shumë më e rrallë, me rreth një adenoma hipofizë për njëmijë duke
shkaktuar simptoma.
• Shumë pacientë me një adenomë hipofizë ose një lloj tjetër të tumorit
beninj janë në gjendje të shmangin kirurgji.
• Për pacientët që kanë një adenomë hipofizë që nuk shkakton probleme dhe
nuk kërkon ilaçe, kirurgjia është një trajtim i panevojshëm.
Pacientët e tjerë janë në gjendje të shmangin kirurgjinë duke marrë ilaçe që
kontrollojnë ndryshimet hormonale të shkaktuara nga tumori i hipofizës.
• Personat që kanë më shumë gjasa të kenë nevojë për ndërhyrje kirurgjikale
janë zakonisht ata që nuk i përgjigjen mirë ilaçeve ose kanë probleme të
mëdha për shkak të tumorit.
• Këto probleme mund të përfshijnë një ndryshim ose humbje të vizionit,
dhimbje koke të rënda, apo çështje të tjera shëndetësore të shkaktuara nga
pabarazitë e hormoneve.
 Rreziqet e kirurgjisë pituitare
• Përveç rreziqeve të përbashkëta që lidhen me kirurgji dhe rreziqet e anestezisë, kirurgjia për të hequr
një tumor hipofizë mbart rreziqe unike. Më të rënda nga këto rreziqe është mungesa e ekuilibrave të
hormoneve të shkaktuara nga dëmtimi i gjëndrrës së hipofizës gjatë procedurës. Dëmtimi i gjëndrës
mund të dëmtojë ndonjë ose të gjithë gjashtë hormonet e sekretuara nga gjëndra e hipofizës dhe mund
të çojë në çështje komplekse që mund të shkaktojnë probleme shëndetësore në shumë zona të trupit.
• Çështjet shtesë që mund të ndodhin pas operacionit të hipofizës përfshijnë:
• Diabetes insipidus: Shkaktuar nga një çekuilibër i hormoneve, ky kusht shkakton trupin për të
prodhuar sasi shumë të mëdha të urinës, duke çuar në dehidrim, etje, dhe, në raste të rënda, konfuzion.
• Rrjedhja e lëngut kurrizor: Është e mundur që lëngu kurrizor të rrjedhë nga hunda pas operacionit
transsfenoidal. Kjo ndodh sepse një vrimë është shpuar në kockën prapa zgavrën e hundës për të lejuar
kryerjen e operacionit. Nëse zamja sterile e përdorur për të "patch" vrimë nuk e mbush plotësisht
zonën, pacienti do të përjetojë një hundë të djegur, ashtu si mukusit të qartë që është i pranishëm me
një të ftohtë.
• Dhimbja e kokës e sinusit: Dhimbja e kokës pas këtij lloj operacioni është shumë e zakonshme dhe
shpesh përshkruhet si një dhimbje koke e sinusit.
• Përplasja e hundës: Pritet që pasazhet e hundës të mbipenjën pas kësaj procedure, dhe kjo bllokim
shpesh është i pranishëm për një ose dy javë pas procedurës. Në shumicën e rasteve, mbipopullimi do
të përmirësohet vazhdimisht gjatë periudhës së rimëkëmbjes dhe zakonisht është rezultat i
instrumenteve kirurgjikale që irritojnë indet delikate brenda hundës.
• Meningjiti: Një infeksion i trurit ka më shumë gjasa të ndodhë pas operacionit të trurit, pasi kirurgjia
rrit rrezikun që bakteret të arrijnë në tru.
 Kujdesi infermjeror

• Kontrolli për hipertensivët përpara se ti japim ilacet p.sh pyesim

pacientin për alergji ndaj guackave të detit.
• Monitoroni për tendenca të rritjes së gjakderdhjes nqs pacienti është
duke marrë edhe antikoagulante, jodi e rrit efektin e tyre.
• Monitoroni për efekte anësore humbje të shijes, ndryshime menstruale.
Administroni ilacet cdo ditë në të njëjtën kohë për të mbajtur nivelet
stable të gjakut. Monitoroni për simptoma hipertiroidizmi, lodhje dhe
shtim në peshë.
• Shikoni për sjellje të pazakontë, gjakderdhje, humbje të shijes, dhe
dhimbje epigastrike. Nqs jeni duke marrë antikoagulante, raportoni për
cdo shenje gjakderdhje.
• Nqs jeni duke përdorur litium, kujdes nga simptomat e hipertiroidizmit.
Mund të duhen 12 javë përpara se të përjetoni efektin e plotë të ilaceve.
Merrni ilacet rregullisht ashtu sic përshkruhen.
 Kujdesi para operacionit

• Jepni mjekimin e urdhëruar antitiroid dhe përgatitjet e jodit. Ilacet

antitiroidale jepen përpara operacionit për rritjen e enëve të gjakut
në gjendrra, kështu shmangin rritjen e rrezikut të hemoragjisë.
• Mësojeni pacientin për të mbajtur qafën duke vendosur të dyja
duart pas qafës gjatë uljes në krevat, gjatë lëvizjes dhe të teshtiturit.
Vendosja e duarve pas qafës siguron mbështetje për pjesën e qepur.
• Përgjigjuni pyetjeve dhe lërini kohë pacientit për të shprehur me
fjalë mendimet e tij, për shkak se qepja bëhet në qendër të fytit dhe
pacientët, vecanërisht gratë janë më të shqetësuara rreth paraqitjes
pas operacionit.
• Shpjegoni që plaga do të duket vetëm si një vizë e hollë dhe që do të
mbulohet nga mbajtja e një shalli ose bizhuterie .
 Kujdesi pas operacionit

• Siguroni një komoditet sa më të mirë, jepini mjekimet

analgjezike sic janë urdhëruar dhe monitoroni efektin e tyre.
• Vendosni pacientin në pozicion gjysëm – ndenjur pas shërimit
nga anestezia, mbështetni kokën dhe qafën në jastëk.
• Analgjezikët zvogëlojnë konceptin e dhimbjes dhe stresin fizik
gjatë periudhës pas operative.
• Pozicionimi dhe mbështetja pacientit në pozicion gjysem –
ndenjur, mbështetja e kokës dhe qafës zvogëlojnë tërheqjen
muskulare të vijës së qepur.
 Kujdesi post - operator
• Hemoragjia - Vlerësojmë veshjen dhe zonën poshtë shpatullave dhe qafën e pacientit për tharje.
Monitorojmë presionin e gjakut dhe pulsin për simptomat e shokut hipovolemik. Vlerësojmë shtrëngimin e
fashos, vaskulariteti i gjendrës rrit rrezikun për hemoragji. Vendodhja e qepjes dhe pozicioni i pacientit
mund të shkaktojë tharje.
• Rreziku i hemoragjisë është më i madh në 12 - 24 orët e para pas operacionit.
• Shqetësime në frymëmarrje
• Vlerësimet e shkallës së frymëmarrjes, ritmi, thellësia dhe përpjekjet. Mbajtja e lagështirës sic është
urdhëruar.
• Ndihmoni pacientin për ftohje dhe për frymarrje te thellë, shqetësimet në frymarrje mund të vijnë si
rezultat i hemoragjisë së edemës e cila mund të shtypë trakenë mga një spazëm laringite që vjen si rezultat i
renies së hormoneve si pasojë e heqjeve të gjendrave paratiroide të dëmtuara dhe nga dëmtimi i nervit të
laringut e cila shkakton spazma në kordat vokale.
• Pajisjet duhet të jenë të vlefshme nëse klienti ka një shqetësim në frymëmarrje e cila kërkon ndërhyrje dhe
trajtim. 
• Demtimi i nervave të laringut
• Vlerësojmë aftësinë për të folur me zë të lartë, duke vënë re cilësinë dhe tonin e zërit. Vendodhja e nervit të
laringut rrit rrezikun e dëmtimit gjatë operacionit të tiroides.
• Ndonëse të ngjirurit e zërit mund të vijë si pasojë e edemës ose e tubit endotrakeal gjatë operacionit dhe do
të bie ngjirja e zërit e përkoshme ose humbja e volumit vokal është një rrezik potencial.
• Tetania
• Shikojmë për shenjat e humbjeve të kalciumit, përfshirë tingullin e gishtave të këmbës, gishtave të dorës dhe
buzet, shenjat pozitive të Cvostekut dhe trosesë, ulja e nivelit të serumit të kalciumit. Tetania mund të
ndodhë 1 - 7 ditë pas tiroidektomisë.
• Faleminderit per vemendje!