Mor Morpolohi

Morpolohi Morpoloh
ya
olo Morpolohiya
iya Morpolohiya M
Morpolo
Morpol
rpolohi
Morpolohiya
hiya
 ANYO NG MORPEMA
(Morpemang Ponema, panlapi,
Morpemang Salitang-Ugat) 01

02 KAYARIAN NG MORPEMA

PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO
(Asimilisasyon-Pagpapalit Ponema) 03
PAGBABAGONG MORPOPONEMIKO
(Metatesis, paglilipat-diin, pagkakaltas
ponema at Reduksyon)
04

05
MGA URI NG MORPEMA
(Morpemang may Kahulugang
Leksikal/Pangnilalaman, pangngalan - Panghalip)

MGA URI NG MORPEMA

(Pang-uri - Pandiwa) 06

07
Morpemang may kahulugang
Pangkayarian
(Pangatnig – Pangawing)
Mor Morpolohi
Morpolohi Morpoloh
ya
Morpolohiya
olo MAKA-AGHAM NA
Morpolohiya
PAG-AARAL
iya MORPEMA NG MGA M
Morpolo
Morpol
rpolohi
Morpolohiya
hiya
ANYO NG MORPEMA
MORPEMANG BINUBUO NG ISANG
PONEMA

MORPEMANG BINUBUO NG PANLAPI

MORPEMANG BINUBUO NG
SALITANG-UGAT
 ANYO NG MORPEMA
MORPEMANG BINUBUO NG ISANG
halimbawa:
LOLO - LOLA PONEMA
ABOGADO - ABOGADA
MANONG - MANANG
 ANYO NG MORPEMA
MORPEMANG BINUBUO NG ISANG
halimbawa:
LOLO - LOLA PONEMA
ABOGADO - ABOGADA
MANONG - MANANG

MORPEMANG BINUBUO NG PANLAPI

halimbawa:
UNLAPI(MAG-) + (ARAL) = MAG-ARAL
GITLAPI(K) + (UM) + (AIN) = KUMAIN
HULAPI(SUWAY) + (IN) = SUWAYIN
 ANYO NG MORPEMA
MORPEMANG BINUBUO NG ISANG
halimbawa:
LOLO - LOLA
PONEMA
ABOGADO - ABOGADA
MANONG - MANANG

MORPEMANG BINUBUO NG PANLAPI

halimbawa:
UNLAPI(MAG-) + (ARAL) = MAG-ARAL
GITLAPI(K) + (UM) + (AIN) = KUMAIN
HULAPI(SUWAY) + (IN) = SUWAYIN
 ANYO NG MORPEMA
MORPEMANG BINUBUO NG ISANG
halimbawa:
LOLO - LOLA
PONEMA
ABOGADO - ABOGADA
MANONG - MANANG

MORPEMANG BINUBUO NG PANLAPI

halimbawa:
UNLAPI(MAG-) + (ARAL) = MAG-ARAL
GITLAPI(K) + (UM) + (AIN) = KUMAIN
HULAPI(SUWAY) + (IN) = SUWAYIN

MORPEMANG BINUBUO NG
SALITANG-UGAT
halimbawa:
Bayan, ganda, bata
KAYARIAN NG MORPEMA
payak inuulit Maylapi tambalan

Dalawang
Dalawang
Salitang-ugat
Salitang-ugat Ang
Ang kabuuan
kabuuan Binubuo
Binubuo ng
ng salitang
salitang
lamang
lamang nito
nito oo ang
ang isa
isa salitang-ugat
salitang-ugat atat pinagsama
isa pinagsama upang
upang
oo higit
higit pang
pang isa oo higi
higi pang
pang makabuo
panlapi makabuo ng
ng isa
isa
halimbawa:
halimbawa: pantig
pantig nito
nito sa
sa panlapi na
na lamang
maaring lamang na
na salita
salita
Bahay,
Bahay, laro,
laro, dakong maaring sa
sa
dakong unahan
unahan unahan,
na
na nawawala
nawawala ang
ang
uso
uso unahan, gitna,
gitna, gitling
ay
ay inuulit
inuulit hulihan, gitling kapag
kapag
hulihan, nagkaroon
kabilaan, nagkaroon ng
ng
kabilaan, oo ikatlong
halimbawa:
halimbawa: laguhan. ikatlong
laguhan. kahulugan.
Araw-araw,
Araw-araw, kahulugan.
isa-isa,
isa-isa, bha-
bha- halimbawa
halimbawa
halimbawa
halimbawa
bahagi,
bahagi, minu-
minu- Nagtanim,
Nagtanim, Bahay-kubo,
Bahay-kubo,
minuto
minuto tumakbo,
tumakbo, dalagang-
dalagang-
iwanan,
iwanan, bukid,
bukid,
pagsumikapan
pagsumikapan bahaghari
bahaghari
 PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
ASIMILASYON
pagbabagong nagaganap sa /nj/ sa posisyong pinal dahil sa impluwensiya ng ponemang
kasunod nito

halimbawa:
B at P = M pangpaaralan = pampaaralan
D, l, r, s at T = panglaro = panlaro

Asimilasyong di-ganap
Bukod sa pagbabagong nagaganap sa pinal na morpemang –ng o ponemang /nj/ na
nagiging /n/ 0 /m/ dahil sa sumusunod na tunog, wala nang iba pang pagbabagong
magaganapsa anyo ng salita

halimbawa:
[pang-] + [panitikan] = pangpamitikan  pampanitikan
[pan-] + [talon] = pangtalon  pantalon
 PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
Asimilisasyong ganap
Bukod sa pagbabagong nagaganap sa ponemang /nj/ ayon sa punto ng artikulasyon ng
kasunod na tunog, nawawala pa rin ang unang ponema ng nilalaping salita dahil sa
ito ay inaasimila o napapaloob na sa sinundang ponema.

halimbawa:
[pang-]+ [palo] = pangpalo  pampalo
[pan-]+ [talon] = pangtali  pantali

Pagpapalit-ponema
Mga ponemang nagbabago o nagpapalitan sa pagbuo ng salita

halimbawa:
/d/ - /r/ madapat  marapat
/h/ - /n/ tawahan  tawanan
 PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
metatesis
Kapag ang salitang-ugat ay nagsisimula sa /l/ o /y/ ay ginitlapian ng [in], ang /l/
o /y/ ng salitang-ugat at ang /n/ gitlapi ayu nagkakapalit ng posisyon.

halimbawa:
I + [-in] = ipad  nilipad
I + [-in] = uto  niluto

Paglilipat-diin
May mga salitang nagbabago ang diin kapag nilalapian

halimbawa:
basa + /-hin/ = basahin
laro + /-an/ = laruan
 PAGBABAGONG
MORPOPONEMIKO
PAGKAKALTAS PONEMA
Kapag ang huling ponemang pantig ng salitang-ugat ay nawawala sa paghuhulapi.

halimbawa:
takip + [-an] = takipan  takpan
bili + [-han] = bilihan  bilhan

Reduksyon
ito ay paglalagom ng salita

halimbawa:
tingnan mo tamo
tayo na tena
 MGA URI NG
MORPEMA
Morpemang may Morpemang may
Kahulugang Kahulugang Pangkayarian
Leksikal/Pangnilalaman (Function Words)
(Content Words)
MGA NOMINAL MGA PANG-UGNAY
• Pangngalan • Pangatnig
• Panghalip • Pang-angkop
• Pandiwa • Pang-ukol

MGA PANURING MGA PANANDA

• Pang-uri • Pantuloy
• Pang-abay • Pangawing
 MGA URI NG
MORPEMA
MORPEMANG MAY KAHULUGANG LEKSIKAL/PANGNILALAMAN-
tumutukoy sa mga salitang pangnilalaman na may taglay na
sarili nitong kahulugan.

 PANGNGALAN – ay salita o bahagi ng panananalita na

tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, pook, hayop at
pangyayari.

halimbawa:
Si Efren Penaflorida ay pinangaralan bilang CNN Hero.
 URI NG
PANGNGALAN
PANTANGI- mga pangngalang sa malaking titik na tumutukoy sa tangi o tiyak na
ngalan ng tao, hayop, bagay, lugar, kathang-isip, o pangyayari na ibinubukod
sa kauri nito.
 PANGNGALAN – ay salita o bahagi ng panananalita na
halimbawa:
tumutukoy sa ngalan ng tao, bagay, pook, hayop at
Gng. Cruz, Tagaytay, Sto. Domingo Church
pangyayari.

PAMBALANA – mga pangngalang nagsisimula sa maliit na titik na tumutukoy sa

pangkalahatang ngalan ng tao, hayop, bagay, lugar, pangyayari at iba pa.
kasama rin ang kabuuan ng mga basal na salita.

halimbawa:
guro, probinsya, simbahan
KATUTURAN NG MORPEMA
LANSA PATALING
TAHAS BASAL HANGO HAGA
K

pangngalang
pangngalang pangngalang
pangngalang pangngalang
pangngalang
pangngalang
pangngalang pangngalang
pangngalang hindi
tumutukoy
tumutukoy sa
sa nakabatay
nakabatay sa
sa hindi tuwirang
tuwirang
nararanasan
nararanasan ngng tumutukoy
tumutukoy sa
sa mga
mga
isang
isang kalipunan
kalipunan isang
isang salitang
salitang patungkol
patungkol sasa
isa
isa sa
sa mg
mg limang
limang kaisipan
kaisipan oo
oo karamihan.
karamihan. basal.
basal. bagay
bagay na
na
padamdam
padamdam konsepto
konsepto na
na hindi
hindi
nararanasan Maaaring
Maaaring may
may pingangalanan
pingangalanan sasa
(paningin,
(paningin, nararanasan ng
ng
limang lapi
lapi oo wala.
wala. halimbawa:
halimbawa: halip
halip
pandinig,
pandinig, limang
pandamdam
pandamdam at
at kawikaan,
kawikaan, inihahambing
inihahambing
pangamoy,
pangamoy, lamang
walang
walang pisikal
pisikal na
na halimbawa:
halimbawa: kaisipan,
kaisipan, lamang sa
sa bagay
bagay
panlasa
panlasa at
at na
katangian.
katangian. Nasa
Nasa madla,
madla, katapangan
katapangan na kamukha
kamukha oo
pakiramdam)
pakiramdam) atat katulad
anyong
anyong payak
payak ang
ang sangkatauhan,
sangkatauhan, katulad lamang.
lamang.
may
may katangiang
katangiang lahat
lahat pangngalang
pangngalang kapuluan
kapuluan
pisikal.
pisikal. basal. halimbawa:
halimbawa:
basal.
buwaya
buwaya (sa
(sa halip
halip
halimbawa:
halimbawa: halimbawa:
halimbawa: na
na kurakot)
kurakot)
Bahay,
Bahay, laro,
laro, buhay,
buhay, wika,
wika, langit
langit (imbes
(imbes
uso
uso pag-ibig
pag-ibig na
na ligaya)
ligaya)
KASARIAN NG PANGNGALAN
pambaba Pang-
panlalaki
e hayop
panlahat
panlahat na
na panlahat
panlahat na
na
pangalan
pangalan para
para sa
sa pangalan
pangalan para
para sa
sa tumutukoy
tumutukoy sa
sa
mga
mga lalaki.
lalaki. mga
mga babae
babae katawagan
katawagan
pangkasarian
pangkasarian ng
ng
halimbawa: halimbawa:
halimbawa:
halimbawa: mga
mga hayop.
hayop.
pari,
pari, tatay,
tatay, madre,
madre, reyna,
reyna,
kuya,
kuya, manong
manong nanay,
nanay, ate
ate halimbawa:
halimbawa:
libay
libay
(usang
(usang babae)
babae)
tandang
tandang
(manok
(manok na
na lalaki)
lalaki)
kalaykan
kalaykan
(kalabaw
(kalabaw na
na lalaki)
lalaki)
KASARIAN NG PANGNGALAN
Pangalang Pangalang
lalaki babae
tumutukoy
tumutukoy sa
sa tumutukoy
tumutukoy sa
sa
tiyak
tiyak na
na tiyak
tiyak na
na
pangalan
pangalan ng
ng pangalan
pangalan ng
ng
lalaki
lalaki babae
babae
halimbawa:
halimbawa: halimbawa:
halimbawa:
Miguel,
Miguel, Pauline,
Pauline,
Kenneth,
Kenneth, Jay
Jay Janina,
Janina, Marie
Marie
KAILANAN NG PANGALAN
ISAHAN – pangngalang gumagamit ng pantukoy na si, ni, o kay kapag
isahang bilang ng tao ang tinutukoy at ang, ng naman kung isahang
pangngalang pambalana.

MARAMIHAN – pangngalang gumagamit ng pantukoy na sina, kina, nina at

ang mga, ng mga, sa mga, at gumagamit din ng mga pamilang na nagmumula
sa dalawa.

LANSAKAN – pangngalang piagsasama-sam ang mga bagay na magkakatulad.

Kadalasang may magkakabilang panlapi itong ka at an o han
KALIKASAN NG PANGALAN
LIKAS – pangngalang taal na sa sarili nito at kadalasang hango sa
kalikasan.
halimbawa:
apoy, lindol, dagat

LIKHA – pangngalang hinango ng mga dalubhasa dahil sa pangangailangan.

Maaaring bagong likha at lumang salita na may bagong kahulugan ang
pangngalang na ito.
halimbawa:
agham, talatinigan, sining

LIGAW – pangngalang hiniram o hinango mula sa mga salitang banyaga.

halimbawa:
relihiyon, pansit, pantalon
 URI NG
PANGHALIP
PANGHALIP PANAO – ipinapalit sa ngalan ng taong nagsasalita, sa taong kausap
at sa taong pinag-uusaspan. May kailanan ang panghalip panao. Ito ay maaaring
isahan, dalawahan at maramihan.

halimbawa:
ako, ikaw, sila, tayo, kami
 Panghalip – ang tawag sa bahagi ng pananalita ng
PANGHALIP PAMATLIG
giangamit na –panghalili
inihahalili sa
sa siang
sa pangngalang nagtuturo
pangngalang sa ng lugar ng
kinakalagyan ng pangngalang.
pangungusap upang hindiIto paulit-ulit
rin ay inhahalili sa pangngalan ng malapit o
ang salitang
malayo sa nagsasalita, kinakausap o nag-uusap.
ginagamit.
halimbawa:
ito, heto, dito, iyan, doon

PANGHALIP PANAKLAW – sumasaklwa sa tao, bagay, pook, o pangyayari.

halimbawa:
anuman, sinuman, saanman
 URI NG
PANGNGALAN

PANG-URING NAGLALARAWAN – nagpapakilala ng uri o kabagayan ng isang

pangngalang,
 PANG-URIpanghalip, o pandiwa.
– salitang naglalarawan sa tao, bagay, pook, o
pangyayari.
halimbawa:
Halimbawa:
Matatalino ang mga anak ni Gng. Raquel.
Maganda ang mga tanawin sa Puerto Galera.
PANG-URING PAMILANG – nagpapakita ng bialng ng pangngalang o panghalip.

halimbawa:
Sasampu ang sumama sa field trip kahapon.
KAYARIAN NG PANG-URI
MAYL INUULI TAMB
PAYAK
API T ALAN
ito ito
ito ay
ay binubuo
binubuo
ito ito ay
ay mga
mga ito
ito ay
ay binubuo
binubuo
ito ay
ay binubuo
binubuo salitang-ugat ng
ng dalawang
dalawang
ng salitang-ugat na na sa
sa pamamagitan
pamamagitan
ng mga
mga salitang-
salitang- kinakabitan salitang
salitang
ugat kinakabitan ngng ng
ng pag-uulit
pag-uulit ng
ng
ugat lamang.
lamang. mga pinagtatambal.
pinagtatambal.
mga panlaping
panlaping buong
buong salita
salita oo
ka-, Gumagamit
Gumagamit din
din
halimbawa:
halimbawa:
ka-, ma-,
ma-, main-,
main-, bahagi
bahagi ng
ng
mahin-, ito
ito ng
ng gitling
gitling oo
hinog,
hinog, mura,
mura, mahin-, -in,
-in, ginagamit
ginagamit din
din
-hin, espasyo.
espasyo.
sabog
sabog -hin, mala-,
mala-, ito
ito ng
ng gitling
gitling oo
kasing-,
kasing-, kasim-.
kasim-. espasyo.
espasyo.
halimbawa:
halimbawa:
halimbawa: halimbawa:
ningas-kugon,
ningas-kugon,
halimbawa: halimbawa:
maganda, pulang-pula, kapti-tuko,
kapti-tuko,
maganda, pulang-pula,
mumurahin, mabango-bango, ngiting-aso
ngiting-aso
mumurahin, mabango-bango,
kasing-asim
kasing-asim dala-dalawa
dala-dalawa
KAYARIAN NG PANG-URI
MAYL INUULI TAMB
PAYAK
API T ALAN
ito ito
ito ay
ay binubuo
binubuo
ito ito ay
ay mga
mga ito
ito ay
ay binubuo
binubuo
ito ay
ay binubuo
binubuo salitang-ugat ng
ng dalawang
dalawang
ng salitang-ugat na na sa
sa pamamagitan
pamamagitan
ng mga
mga salitang-
salitang- kinakabitan salitang
salitang
ugat kinakabitan ngng ng
ng pag-uulit
pag-uulit ng
ng
ugat lamang.
lamang. mga pinagtatambal.
pinagtatambal.
mga panlaping
panlaping buong
buong salita
salita oo
ka-, Gumagamit
Gumagamit din
din
halimbawa:
halimbawa:
ka-, ma-,
ma-, main-,
main-, bahagi
bahagi ng
ng
mahin-, ito
ito ng
ng gitling
gitling oo
hinog,
hinog, mura,
mura, mahin-, -in,
-in, ginagamit
ginagamit din
din
-hin, espasyo.
espasyo.
sabog
sabog -hin, mala-,
mala-, ito
ito ng
ng gitling
gitling oo
kasing-,
kasing-, kasim-.
kasim-. espasyo.
espasyo.
halimbawa:
halimbawa:
halimbawa: halimbawa:
ningas-kugon,
ningas-kugon,
halimbawa: halimbawa:
maganda, pulang-pula, kapti-tuko,
kapti-tuko,
maganda, pulang-pula,
mumurahin, mabango-bango, ngiting-aso
ngiting-aso
mumurahin, mabango-bango,
kasing-asim
kasing-asim dala-dalawa
dala-dalawa
KAILANAN NG PANG-URI
ISAHAN – ginagamit para sa isang inilalarawan.
halimbawa:
maganda, mayaman, malaki

DALAWAHAN – ginagamit para sa paglalarawan o paghahambing ng dalawang

tao, bagay, hayop o pangyayari.
halimbawa:
Magkamukha ang dalawang babaeng nakasakay ko sa bus.

MARAMIHAN – ginagamit sa paglalarawan o paghahambing ng tatlo o higit

pang tao, bagay, hayop o pangyayari.
halimbawa:
Magaganda ang mga kalahok sa paligsahan.
KAANTASAN NG PANG-URI
Masidhi
Katamtaman
/ Pahambing
– paglalarawan
paglalarawan
upang
upang ipakita
ipakita
ang
ang kasidhian.
kasidhian.
paglalarawan
paglalarawan
uoang
uoang maipakita
maipakita halimbawa:
Lantay ang
ang kakulangan
kakulangan oo
halimbawa:
Ang
Ang Baguio
Baguio ang
ang
kalamangan
kalamangan ng
ng pinakamalamig
pinakamalamig na
na
dalawang
dalawang tao,
tao, lugar
lugar na
na
bagay,
bagay, hayop
hayop oo napasyalan
napasyalan ko.
ko.
paglalarawan
paglalarawan pangyayaring
pangyayaring
para
para sa
sa iisang
iisang inihahambing.
inihahambing.
tao,
tao, bagay,
bagay,
hayop
hayop oo halimbawa:
halimbawa:
pangyayari.
pangyayari. Masarap-sarap
Masarap-sarap
nang
nang kaunti
kaunti and
and
halimbawa:
halimbawa: tinitindang
tinitindang
Palangiti
Palangiti ang
ang pagkain
pagkain sa
sa labas
labas
kasitahan
kasitahan ni
ni kaysa
kaysa sa
sa loob
loob ng
ng
Jay.
Jay. paaralan.
paaralan.
ASPEKTO NG PANDIWA
 PERPEKTIBO O PANGNAGDAAN – ginagamit kung nag kilos ay naganap o
natapos na.
halimbawa:
Nagsaliksik ang mga mag-aaral.

 IMPERPEKTIBO O PANGKASALUKUYAN – ginagamit kung ang kilos ay

kasalukuyang nagaganap.
halimbawa:
Nagsasaliksik ang mga mag-aaral.

 KONTEMLATIBO O PANGHINAHARAP – ginagamit kung ang kilos ay magaganap pa

lamang.
halimbawa:
Kasasaliksik pa lamang ng mga mag-aaral.

 PAWATAS – pawatas ang pandiwa kung walang isinasaad na panahunan o

aspekto.
 POKUS NG PANDIWA
 POKUS SA AKTOR O TAGAGANAP – kung ang paksa ng pangungusap ang siyan
nagsagawa ng kilos na isinasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga panlaping
-um-, mag-/nag-, mang-, maka- at makapag-.
Halimbawa:
Bumasa ng lathalain ang guro.

 POKUS SA LAYON – kung ang paksa ng pangungusap ay ang layon o goal o

objek na isinasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga panlaping -in-, i-,
ipa- at -an.
Halimbawa:
Binubuksan ni Joana ang pinto.

 POKUS SA GAMIT O INSTRUMENTAL POKUS – kung ang paksa ng pangungusap ay

ang gamit o bagy o kasangkapan upang maisagawa ang kilos. Gumagamit ng
mga panlapi ipi-, ipinang- o pinang-.
Halimbawa:
Ipinangputol niya ang lagari.
 POKUS NG PANDIWA
 POKUS SA SANHI O KAWSATIB POKUS – kung ang paksa ng pangungusap ay ang
sanhi I dahilan ng kilos ng isanasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga
panlaping i-, ika-, ikina- at ikapang-.
halimbawa:
Ikinatuwa ng guro ang pagkapanalo ng mga mag-aaral.

 POKUS SA DIREKSYON O DIRESYUNAL POKUS – kung ang paksa ng pangungusap

ay ang direksyon ng kilos na isinasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga
panlaping -an/-han.
halimbawa:
Pinaglutuan ng nany ang kaldero.

 POKUS SA TAGATANGGAP O BENEPAKTIB POKUS – kung ang paksa ng pangungusap

ay ang tatanggap ng kilos na isinaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga
panlaping ipinag- o pinag-.
halimbawa:
Ipinagsibak ng binate ng kahoy ang dalaga.
KAGANAPAN NG PANDIWA
 Kaganapang Aktor o Tagaganap – bahagi ng panaguri na gumaganap sa kilos
Kaganapan ng Pandiwa – relasyon ng panaguri sa pandiwa na nagpapahayag ng
na isanasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga panandang ni at ng.
ganp na kahulugan ng pandiwa.
halimbawa:
Binili ng bata ang kendi.

 Kaganapang Layon – bahgi ng panaguri na nagsasaad ng bagay na tinutukoy

o ipinahahayag ng pandiwa. Gumagamit ng panandang ng.
halimbawa:
Nagtahi ng damit ang nanay.

 Kaganapang Tagatnaggap – bahagi ng panaguri na nagpapahayag kung sino o

ano ang tatanggap sa kilos na isinasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga
panandang para sa at para kay.
halimbawa:
Nagluto ng sopas ang nanay para sa anak na may sakit.

 Kaganapang Ganapan o Lokatib – bahagi ng panaguri na nagsasaad ng lugar

o pook na pinaggaganapan ng kilos na ipinahahayag ng pandiwa. Gumagamit
ng mga panandang sa.
halimbawa:
Naglaro ng takbuhan sa bakuran ang mga bata.
KAGANAPAN NG PANDIWA
 KAGANAPANG KAGAMITAN O INSTRUMENTO – bahagi ng panaguir na nagsasaad
kung anong bagay o kgamitan o intrumento ang ginagamit upang maisagawa
ang kilos na ipinahahayag ng pamndiwa. Gumagamit ng mga panandang sa
pamamagitan o gamit ang.
halimbawa:
Nanghuli siya ng isda gamit ang lambat.

 KAGANAPANG SANHI – bahagi ng panaguri na nagsasaad ng dahilan ng

pagkakaganap ng kilos na isinasaad ng pandiwa. Gumagamit ng mga
panandang dahil kay o dahil sa.
halimbawa:
Nagtagumpay siya sa buhay dahil sa kanyang kasipagan.

 KAGANAPANG DIREKSUNAL. – bahagi ng panaguri na nagsasaad ng direksyong

isinasaad ng kilos na ipinahahayag ng pandiwa. Gumagamit ng panandang
sa.
halimbawa:
Nagpunta si Karmela sa Navotas.
 URI NG
PANG-ABAY
PANG-ABAY – ay bahagi ng pananalita ng nagbibigay-turing sa
PANG-ABAY NApang-uri
pandiwa, PAMANAHON
at –kapwa
ito ay karaniwang nagbibigay-turing sa pandiwa at
pang-abay.
nagsasabi ng panahong kinaganapan. Sumasagot sa tanong na kalian.
halimbawa:
halimbawa:
Sumasayaw nang maliksi ang bata.
Sa lunes darating ang amain kong galing Amerika.

PANG-ABAY NA PANLUNAN – nagbibigay-turing sa isang pandiwa o pang-uri.

Sumasagot sa tanong saan.
halimbawa:
Sa bukid namasyal ang mga bisita.

PANG-ABAY NA PAMARAAN – nagbibgay-turing sa kung paano ang pagkaganap sa

kilos ng pandiwa. Sumasgot sa tanong na paano.
halimbawa:
Malungkot na tinanaw ni Lucy ang lumayong kaibigan.
 URI NG
PANG-ABAY
 PANG-ABAY NA PANGGAANO – bibibigyan-turing ng pang-abay na ito ang dami ng
binabanggit na pandiwa.
halimbawa:
Maraming kinanta ang panauhing mang-aawit.

 PANG-ABAY NA PANG-AGAM – nagbibigay-turing sa pag-aalinlangan o kawalan ng

katiyakan.
halimbawa:
Tila iiyak si Maria.

 PANG-ABAY NA PANANGGI – nagbibigay-turing s amga pagsalungat, pagtanggi o

di pagsang-ayon
halimbawa:
Hindi matutuloy ang inihandang palabas.

 PANG-ABAY NA PANANG-AYON – nagbibigay turing sa mga pagpapayag, pagkatig o

pagsang-ayon.
halimbawa:
Tiyak na magagalit ang Tatay mo sa ginawa mo.
 URI NG
PANG-ABAY
 Pang-abay na Panilad – nagbibigay-turing s amga paghahambing ng kilos o
galwa ng pandiwa o kaya’y paghahambing ng mga pang-uri.
halimbawa:
Di-hamak na masipag si Ana kaysa kay Catherine.
 MGA URI NG
MORPEMA
Morpemang– may
 Pangatnig kahulugang
kataga Pangkayarian
o salitang nag-uugnay– ng dalawng salita, parilala,
tumutukoy
sugnay sa mga salitang walang
na pinagsusunod-sunod tiyak na kahulugan
sa pangungusap sa ganag
tulad ng at, ngunit, sapagkat,
sarili at kailangan pang makita sa kayarian o konteksto
dahil.
halimbawa: upang maging makahulugan.
Umuwi ng maaga si Joyce sapagkat nagluto ang kanyang ina ng masarap na
hapunan.

 Pang-angkop – mga katagang nag-uugnay sa panuri at salitang tinuturingan

tulad ng na, ng, at g.
halimbawa:
Bahay na bato, batang makulit laruang mamahalin

 Pang-ukol – tawag sa mga salita o katagang nag-uugnay ng isang pangngalang

sa iba pang salita sa pangungusap tulad ng ayon kay, hinggil sa, ukol sa.
halimbawa:
Nagpulong kahapon ang mga guro ukol sa pagtatapos ng mga mag-aaral.
 MGA URI NG
MORPEMA
Morpemang may kahulugang Pangkayarian –
tumutukoy sa mga salitang walang tiyak na kahulugan sa ganag
sarili at kailangan pang makita sa kayarian o konteksto
upang maging makahulugan.

 PANANDA – ginagamit ang mga pananda sa pagtukoy sa ngalan

ng tao, bagay, pook o pangyayari tulad ng si, ang, ang
mga.
halimbawa:
Matalinong mag-aaral si Janina.

 PANGAWING – ang ay sa makabagong pananaw panggramatika ay

tinatawag ng pangawing.
halimbawa:
Ako ay nagtapos sa Pamantasang Normal ng Pilipinas.