Barok u Engleskoj

Dolazak baroka
Dolazak baroka do Engleske nije bio lak, zbog same
udaljenosti od Italije kao i zbog urodjene odbojnosti
Engleza prema emotivnoj i raskošnoj umetnosti. Do
trenutka kada je barok došao u Englesku, 20tih godina 17.
veka, Engleska je bila najnazadnija zemlja u pogledu
umetnosti od svih sila. Ovde nije samo barok zakasnio,
već se ni renesansa nije u potpunosti razvila. Engleska je i
dalje izgledala kao i za vreme dinastije Tjudor. U ovim
turbulentnim godinama sile koje su sputavale napredak
u Engleskoj bile su izuzetno religiozne. Reformacija je
ispunila Englesku fanatičnom sumnjom ,ne samo u
zavere katolika već i u katolicku umetnost. Ipak, barok je
prihvaćen uz određene posledice.
Čovek koji je zaslužan za širenje baroka i
same umetnosti u Engleskoj bio je tadašnji
kralj, Čarls I . (Charles I)
Taj sitan čovek, visok svega 160cm rodjen
sa puno nedostataka smatra se spasiocem
umetnosti.
1623 god. kad je Čarls napunio 23 godine,
poslat je u Španiju ,na takozvanu ,Špansku
misiju. Nadali su se da će se oženiti ćerkom
španskog kralja Filipa II (Felipe II de
Habsburgo) i time doneti mir i veliki miraz
Engleskoj. Do konačnog braka nije došlo
ali obišavši španske rezidencije, Čarls I je
upoznao umetnost Ticijana, Tintoreta,
Rafaela i time otvorio nove vidike. Takodje,
Charles I of England (1600-  1649)
došao je u dodir sa najvećim umetnikom
tog doba- Rubensom-kraljem slikanja
ljudskog tela.
Rubens je 1632-34 oslikao plafon sale za bankete koju je
projektovao poznati arhitekta Inigo Džoun (Inigo Jones,
Banqueting House, Whitehall) Slike na tavanici govore o
ujedinjenju dve krune, škotske i engleske pod vladavinom
Čarlsovog oca,Džejmsa I (James I).
Ujedinjenje kruna Škotske i Engleske, Apoteoza Džejmsa I, plafon kuće za
plafon kuće za bankete, Vhitehall, c. bankete, Vhitehall, c. 1632-34, ulje na
1632-34, ulje na platnu platnu
Čarls I je poslao svoje zaslednike da
putuju Evropom i sakupe dela velikih
majstora, pa je tako u svojim
rezidencijama imao Leonarda,
Mantenju , Rafaela, čak i nekoliko
Karavadjovih slika, toliko je bio
napredan. Karavadjova slika ,,Smrt
Bogorodice,, prikaz katoličkog
oplakivanja, pripadala je čarlsovoj
kolekciji.
Drugi slikar koji je uticao na englesko
slikarstvo je Anton van Dajk (Anthonis
Anthonis van Dyck (1599-1641)
van Dyck). On je bio dvorski slikar koji je
autoportret
najviše izradjivao portrete i alegorijske
slike.Jedna od poznatinijih van Dajkovih
slika je portret Čarlsa I na svom konju.
Svoje veštine van Dajk još bolje prikazuje na portretu francuske
princeze Marije Harijete (Henrietta Maria) kojom se Čarls I oženio
posle neostvarenog braka sa španskom princezom.

Charles I with M. de St Antoine  Queen Henrietta Maria, 1609-69

1633
Sir Anthony van Dyck - Portrait of
Sir Anthony van Dyck -Charles I and His
King Charles I of England or the
Wife Henrietta Maria with Their Eldest
King of the Hunt, 1635 at the
Children Charles and James (1633)
Louvre Museum Paris France
Lord John Stuart and his Brother, Lord Sir Anthony van Dyck - Henrietta
Bernard Stuart 1638. Maria (1632-1635)
 Iako je kralj bio njegov glavni poslodavac, dvorani višeg reda su se
nadmetali oko njegovih usluga. Van Dyck je ulepšavao lica portretisanih
ljudi ali ako se bolje zagledamo videćemo crtu tuge i krhkosti.
 Posle njegove smrti brojni dvorski slikari nastavili su njegov stil
portretisanja ne započinjujući značajnije promene na području likovne
umetnosti sve do vladavine Čarlsa II, odnosno početka restauracije 1660.
godine.

Anthony van Dyck- Portrait of Agostino Pallavicini

Flemish, 1621 - 1623
Wiliam Hogarth (1697-17649) postao je
poznat u Engleskoj oko 1730. god po
jednoj novoj vrsti slika, koje je on opisao
kao ,,moderne moralne teme”..slične
predstavama na pozornici. Govorio je da
želi da ga ocenjuju kao dramatičara, iako
su njegovi ,,glumci” mogli da prikazuju
samo ,,pantomime” .Te slike i gravire
koje je prema njima pravio za široku
potrošnju pojavljivale su se u serijama, s
ponekom zajedničkom pojedinošću da
bi niz činio celinu. Svojim
,,moralitetima” Hogart podučava
vrlinama srednjeg staleža i potkrepljuje
to užasnim primerima: devojka sa sela
'The Painter and his Pug', 1745
koja podleže iskušenjima otmenog
London, Tate Britain
Londona, zle posledice lošeg društva,
aristokrate dokoličari koji žive samo za
opasna zadovoljstva itd..
U Orgiji iz Puta razvratnika, raspusnik se prepustio vinu i ženama.
Prizor je tako pun vizuelnih zagonetki što gledaoca tera da uživa u
toj priči ne osećajući pritisak njene poruke.
Hogart je verovatno prvi umetnik u istoriji koji je postao kritičar
društva po svom sopstvenom pravu.
Portretisanje je I dalje bio jedini izvor
prihoda za engleske slikare. U 18. veku
se stvara novi stil koji se u potpunosti
razlikovao od tradicionalnog
portretisanja kakav je vladao u Evropi.
Najveći majstor toga stila Thomas
Gainsborough (1727-88) poceo je
karijeru kao slikar pejzaža, ali je
završio kao najomiljeniji portretista
britanskog visokog društva.

Thomas Gainsborough
Self-portrait (1759)
 Njegovi rani portreti kao što su Robert Andrews I njegova žena imaju
neki lirski šarm koji se ne mogu naći u njegovim kasnijim slikama. U
poredjenju sa Van Dyckovom izveštačenošću Čarsla I, ovaj provincijski
plemić i njeigova žena su prirodno, i nepretenciozno , kod kuće u svom
okviru. Pejzaž je suncem obasjan, pitomog izgleda koji holandski
slikari nkad nisu uspeli da dostignu. Kasniji Gainsboroughovi portreti
kao prekrasni portret koji prikazuje veliku glumicu gospodju Siddons
imaju druge vrline; hladnu otmenost koja Van Dyckove aristokratske
poze prenosi u jezik kraja 18. veka I fluidnu, prozirnu tehniku koja
podseća na Rubensa. Gainsborough je slikao Gdju Siddons svesno se
suprotstavljajući svom velikom suparniku na pozornici Londona sir
Joshui Reynoldsu (1723-92) koji je godinu dana ranije portetisao isti
model kao muzu tragedije.

Thomas Gainsborough - Mr and Mrs Andrews  1749.

Thomas Gainsborough - Mrs Sarah Sir Joshua - Mrs Siddons as the
Siddons 1785 Tragic Muse  1784.
Thomas Gainsborough, Mr and
Thomas Gainsborough. The
Mrs William Hallett ('The
Baillie Family 1784.
Morning Walk') (1785)
Roynolds, predsednik Kraljevske akademije od
njenog osnivanja ,1768. god, bio je protagonist
akademskog prilaženja umetnosti koje je
stekao tokom dve godine provedene u Rimu.
Napisao je Rasprave, u kojima je formulisao
pravila I teorije koje je smatrao potrebnim za
umenost.
Mada je više voleo istorijske slike velikog stila,
većina njegovih dela su portreti koje je
,,oplemenjivao,, kad god je to bilo moguće,
alegorijskim dodacima ili prerušavanjem kao
na slici gospodje Siddons. Njegov stil je
dugovao mnogo više Venecijancima,
flamanskom baroku pa čak I Rembrantu no što Sir Joshua Reynolds 
je on to hteo da prizna u teoriji. ( 1723 – 1792)
Sir Joshua Reynolds, 'The Age of Mrs Susanna Hoare and Child,
Innocence (1788) (1763-1764 )
1649 god. Čarls I je pogubljen zbog ,,preteranog zalaganja za
umetnost “ , ispred sale za bankete. Posle kraljeve smrti, cela
njegova kolekcija slika bila je rasprodata raznim kolekcionarima I
kraljevima. Danas se te slike nalaze u muzejima širom sveta a
nalazile su se u Londonu.
1666 godine (djavolja godina) izbija požar u Londonu.
Požar je uništio 87 crkava I sve drvene kuće koje su bile sagradjene u vreme
dinastije Tjudor.
Radi obnove grada arhitektura je stekla prednost u odnosu na ostale grane
umetnosti, pa nije ni čudo što su baš u tom području nastala najznačajnija
umetnička dostignuća u Engleskoj.
Prvi istaknuti engleski arhitekta bio je
Inigo Jones(1575-1652), koji je radio za
Džejmsa I i Čarlsa I. Bio je takodje
vodeći pozorišni projektant tog doba, a
svoj stil razvio je projektujući velike
plemićke palate okružene vrtovima,
kakav je na primer Longlit, u skladu sa
tradicijom izgradnje letnjikovca.
Džouns je dva puta boravio u Italiji I
posetio je Pariz. Posle povratka sa
drugog putovanja po Italiji imenovan
je za nadzornika kraljevskih radionica
I na tom položaju je ostao sve do 1643.
god. Divio se načelima klasičnog
Inigo Jones (1573-1652)
projektovanja Antonija Paladija čije je William Hogarth, 1757-58.
traktate posedovao I dopunjavao
beleškama.
Pages from Inigo Jones’s copy of Andrea Palladio’s I
Quattri libri dell’architettura, 1601, with annotations by
Inigo Jones (Worcester College, Oxford)
Inigo Jones, The Banqueting House,
Whitehall, 1619–22
Drugi veliki arhitekta sa kraja 17. veka je sir
Christoher Wren (1632-1723) koji je
zaslužan za obnovu katedrale Svetog Pavla
u Londonu, dragulja engleskog baroka.
Prva arhitektonska dostignuća Rena su
bila zgrada Šeldonskog pozorišta i neke
druge građevine u Oksfordu i Kembridžu. 
Kao čudo od intelektualca, on je najpre
studirao anatomiju, zatim fiziku I
matematiku . Kao astronoma visoko ga je
cenio sir Isaac Newton, za arhitektu se nije
ozbiljnije zainteresovao dok nije žašao u
tridesete godine.
Christoher Wren
by Sir Godfrey Kneller, 1711
 Da se nije desio požar u Engleskoj možda bi sir Christofer ostao
arhitekta amater. Ali posle te katastrofe, on je naimenovan u kraljevsku
komisiju za obnovu grada, I nekoliko godina kasnije je počeo da radi
projekat za katedralu sv. Pavla. Hteo je da katedrala sv. Pavla bude
crkva sv. Petra za anglikansku crkvu- jednostavnija I ne tako velika, ali
isto toliko upečatljiva. Njegova kupola kao I kupola sv. Petra u
prečniku iznosi onoliko koliko I glavni brod I bočni brodovi zajedno,
ali se ona uzdiže visoko iznad ostalog dela gradjevine I dominira čak I
kada fasadu gledamo izbliza.
 Izgradja je trajala  od 1675. do 1710. godine.
 Katedrala je izgrađena od portlandskog kamena .Visoka je 108 metara,
odnosno 365 stopa- po jedna stopa za svaki dan godine. Zahvaljujući
veličini i izgledu, katedrala je postala značajna turistička atrakcija
Londona.
 Christofer Wren sahranjen je u Katedrali svetog Pavla, a na spomen-
ploči koja obeležava njegovo grobno mesto na latinskom između
ostalog stoji i: “Lector, si monumentum requiris, circumspice” („Čitaoče,
ako tražiš spomenik, pogledaj oko sebe“).
 Wrenova najpoznatija dela:
 Katedrala svetog Pavla, 1675-1711
 Sveti Stefan Volbruk
 Sveta Nevesta
 Sveta Marija le Bou
 Sveti Džejms
 Triniti koledž
 Kraljevska opservatorija u Griniču
 Treći poznati arhitekta bio je John
Vanburg (1664-1726) koji je projektovao
palatu Blenheim .
 Palata Blenheim je veliki
monumentalni letnjikovac koji se nalazi
u Woodstocku , u blizini Oxforda . Taj
jedini ne-biskupski letnjikovac u
Engleskoj ,koji ima titulu palate, je jedna
od najvećih engleskih kuća, a izgrađena
je između 1705. i oko 1724. god. Upisana
je na UNESCO-v popis mesta svetske
baštine u Europi 1987.
Njena izgradnja je izvorno trebala biti dar za Johna Churchilla, prvog vojvode
od Marlborougha iz zahvalnosti naroda za vojnu pobedu
protiv Francuza i Bavaraca u bitci kod Blenheima. Međutim, uskoro je postala
predmet političke borbe, što je dovelo do Marlboroughovog progonstva, pada
njegovog vojvodstva, i nepopravljive štete za ugled arhitekta Sir Johna
Vanbrugha.
Nakon završetka palate, postao je dom porodice Churchill sledećih 300 godina,
a razni članovi te porodice su u tom razdoblju uneli različite promene, u
enterijeru, parku i vrtovima.
 Enterijer u Velikoj oslikanoj dvorani (Great Drawing Room) ukrašen je
slikama Louisa Laguerrea (1719–20). Njen park uredio je slavni dizajner
 Lancelot Capability Brown, a smatra se "naturalističkim" Versaillesom.
On je preokrenuvši tok reke Glyme, stvorio dva veštačka jezera.