PAGTUTURONG FILIPINO SA

ELEMENTARYA (PANITIKANG
PILIPINAS)
YANSON, RONNAFE
CAJALNE, LOUELLE JAY
BEED - III
PANITIKANG FILIPINO GABAY SA KURSO

• DESKRIPSYON NG KURSO:
• ANG PANITIKANG FILIPINO BILANG ISANG KURSONG
FILIPINO SA KOLEHIYO AY NAKATUON SA PAG-AARAL NG
MGA AKDANG PAMPANITIKANG SUMASAILALIM SA
PAMUMUHAY, KULTURA, LIPUNAN, PAMAHALAAN AT
MAGING NG KASAYSAYAN NG SAMBAYANAN/LIPING NG
PILIPINO.
AKDA
• KAHULUGAN:
• ANG AKDA AY NANGANGAHULUGAN NG ISANG SULAT O
KOMPOSISYON NAKALAHAD AT ITINUTURING NA PINAKAPAYAK
NA PARAAN NG PAGSULAT. ITO AY ANG PAGSULAT NG KGA
NATATANGING KARANASAN, PAGBIBIGAY INTERPRETASYON AT
PUNA SA MGA NAKAKABASA AT NAPAPANOOD. ITO RIN AY
NAGSASABI AT NAGPAPAHAYAG NG MGA KAALAMAN, KAISIPAN,
MGA DAMDAMIN, MGA KARANASAN, HANGARIN, DIWA AT
IDEYA NG MGA TAO.
• HALIMBAWA:
• TULA, MAIKLING KWENTO, PABULA, PARABULA, EPIKO,
ALAMAT, SANAYSAY, TALUMPATI, AIT AT KORIDO.
DESKRIPSYON NG KURSO:

• GAMIT ANG WIKANG FILIPINO BILANG WIKA SA PAGKATUTO;

NAKATUON ANG KURSO SA PAG-AARAL NG PAGSULAT AT
PAGSALITA NA TRADISYON NG ATING PANITIKAN. BABAGTASIN
NITO ANG MGA YUGTO NG PANITIKAN SA IBA’T IBANG PANAHON
NA MAY ESPESYAL NA TUON SA PAG-AARAL NG MGA AKDANG
PAMPANITKAN NAKALAPAT AT NAKAUGNAG SA MGA
KASAYSAYAN NG IBA’T IBANG LARANG AT DISIPLINA.
DESKRIPSYON NG KURSO:
• TANGAN NG KURSO NG MGA SUMUSUNOD: UNA; PAG-AARAL,
PAGTATALALAY, PAGSUSURI AT PAGKILATIS NG IBA’T IBANG
PILIPINONG MANUNULAT SA WIKANG FILIPINO, BANYANGANG
WIKA AT BERNAKULAR NA MAGIGING SALALAYAN SA
PAGSUSULONG NG KAISIPANG FILIPINOLOHIYA, PANGALAWA,
ANG PAGBASA SA MGA KONTEMPORARYONG MGA AKDANG
PAMPANITIKAN NA TANGAN ANG MALAYA AT PROGRESIBONG
KAISIPAN. PANGATLO; ANG PAG-AARAL NG PANITIKABG
FILIPINO BILANG LENTE SA ATING KASAYSAYAN NA MAY MAKA-
PILIPINONG PANANAW. AT PANG-APAT; PAGKAKAROON NG
PRODUKSYON AT PRESENTASYON NG MGA ARTIKULONG HINGIL
SA MGA PANUNURI NG MGA AKDANG PAMPANITIKAN.
• TANGAN – NASA KAMAY O HAWAK-HAWAK. KASINGKAHULUGAN NG HAWAK,
TABAN, AT TAGLAY.
• “DAHIL NAPAGALITAN NG AMA, SIYA AY UMIIYAK TANGAN ANG ALAGANG
PUSA AT PUMANHIK NG WALANG ANU-ANO PAPUNTA SA KANYANG SILID.”
• FILIPINOLOHIYA – ITO AY ANG PAG-AARAL SA KABUUAN NG PILIPINAS AT
LAHAT NG MGA ASPETO NG MGA PILIPINO.
• BENIKULAR - ANG SALITANG BERNAKULAR AY TUMUTUKOY SA ANUMANG
 WIKA O DIYALEKTONG GINAGAMIT SA PAGSASALITA ARAW-ARAW NG
KARANIWANG MGA TAO SA ISANG PARTIKULAR NA LUGAR.
MGA DAKILANG MANUNULAT AT ANG PAMAGAT
NG KANILANG AKDA
JOSE CORAZON DE JESUS
Kapanganakan •22 Nobyembre 1896

• Santa Cruz
•(Maynila, Kalakhang Maynila, Luzon,
Pilipinas)
Namatay •26 Mayo 1932

• Santa Maria
•(Bulacan, Gitnang Luzon, Luzon,
Pilipinas)
Inilibing sa Sementeryo Norte ng Maynila
Mamamayan Pilipinas
Nagtapos Pamantasang Sentral ng Maynila
Trabaho manunula
JOSE CORAZON DE JESUS

• SIYA AY SAGISAG NA “MAHUSAY NA BUTETE” “HARI NG BALAGTASAN” AT “

TINAGURIAN “MAKATA NG PAG-IBIG”
• ISANG MAKATANG PILIPINO NA SUMULAT NG MGA TULA SA TAGALOG
UPANG IPAHAYAG ANG PAGNANASA NG MGA PILIPINO NA MAGING MALAYA
NOONG PANAHON NG PANANAKOP NG ESTADOS UNIDOS SA PILIPINAS (1898-
1946). TINAWAG RING “PEPITO” NOONG KANYANG KAPANAHUNAN
• AKDA: “ISANG PUNONG KAHOY” ISANG TULA.
AMADO V. HERNANDEZ

Kapanganakan Amado Vera Hernandez

13 Setyembre 1903
Hagonoy, Bulakan

Namatay 24 Marso 1970

Maynila

Nasyonalidad Pilipino

Larangan Panitikan
AMADO V. HERNADEZ

• AY ISANG MAKATA AT MANUNULAT SA WIKANG TAGALOG. KILALA RIN SIYA

BILANG "MANUNULAT NG MGA MANGGAGAWA", SAPAGKAT ISA SIYANG
PINUNO NG MGA PILIPINONG MANGGAGAWA AT SA KANIYANG MGA
PAGPUNA AT PAGSUSURI SA MGA KAWALAN NG KATARUNGANG NAGANAP
SA PILIPINAS NOONG KANIYANG KAPANAHUNAN. NAKULONG SIYA DAHIL SA
PAKIKIPAGUGNAYAN NIYA SA MGA KILUSANG MAKAKOMUNISTA. SIYA ANG
PUNONG TAUHAN SA ISANG BUKOD-TANGING KASONG PANGHUKUMAN NA
TUMAGAL NG 13 TAON BAGO NAGWAKAS.
• AKDA: “ISANG DIPANG LANGIT”,“AYANG MALAYA”,”MGA IBONG
MANDARAGAT”,”LUHA NG BUWAYA”,”MUNTINGLUPA”,”INANG
WIKA”,”KALAYAAN”,”PANDAY”.
AURELIO TOLENTINO

• KAPANGANAKAN: 15 OCTOBER 1869, GUAGUA

• KAMATAYAN: 5 JULY 1915, MANILA
• ASAWA: NATIVIDAD HILARIO (M. 1908–1915)
• MAGULANG: LEONARDO TOLENTINO, PATRONA VALENZUELA
• EDUKASYON: COLEGIO DE SAN JUAN DE LETRAN, UNIVERSITY OF
SANTO TOMAS
AURELIO TOLENTINO

• ISANG MANDUDULA, MAKATA, AT MANGANGATHA, SI AURELIO VALENZUELA TOLENTINO

ANG SUMULAT NG “KAHAPON, NGAYON AT BUKAS”(1903), ISANG DRAMA SIMBOLIKA AT
PINAKASIKAT SA MGA DULANG SEDISYOSO NOONG PANAHON NG AMERICANO. ISA SIYANG
KAPAMPANGAN NGUNIT SUMULAT SA MGA WIKANG KAPAMPANGAN, TAGALOG, AT
ESPAÑOL. AKTIBO SIYANG KATIPUNERO AT KASAMA NI BONIFACIO SA KUWEBA NG
PAMITINAN NOONG 10 ABRIL 1895 SA ISANG LAKARAN PARA SA KALAYAAN.
• ANG MGA DULANG ISINULAT NIYA AY MAKABAYAN AT MAY DIWANG MAPANGHIMAGSIK
KAYA ILANGULIT SIYANG NAKULONG.
• AKDA: “LUHANG TAGALOG”, “KAHAPON, NGAYON AT BUKAS”, “SINUKUAN”,”SUMPAAN” AT
“BAGONG KRISTO.”
FAUSTINO AGUILAR

• KAPANGANAKAN: FAUSTINO S. AGULAR

• FEBRUARY 15, 1882
• MALATE, MANILA, CAPTAINCY GENERAL OF THE
PHILIPPINES
• KAMATAYAN: JULY 24, 1955 (AGED 73)
• SAMPALOC, MANILA, PHILIPPINES
FAUSTINO AGUILAR

• ANG “PINAGLAHUAN” ANG KAUNA-UNAHANG NOBELANG NAIPALIMBAG

NIYA NOOG 1907. NAGING HANTUNGAN ITO NG MADLANG PAPURI AT ITO’Y
NAPATAMPOK. DAHIL SA NOBELANG ITO, SI AGUILAR AY TINAWAG NI
REGALADO NA “ALEJANDRO DUMAS NG PANITIKANG TAGALOG” AT
TINAWAG NI AMADO V> HERNANDEZ NG “ BAGONG PROPAGANDISTA.”
• BINUHAY NIYA SA NOBELA ANG KALUNOS-LUNOS NA KALAGAYAN NG MGA
MANGGAGAWA AT ANG WALANG HABAS NA PANUNUWAY NG MGA
KAPITALISTANG AMERIKANO SA MGA MANGAGAWANG PILIPINO.
FAUSTINO AGUILAR

• SAGANA RIN ANG NOBELA SA PAGLALARAWAN NG KAPANGYARIHAN NG

SALAPI AT KAYAMANAN.
• AKDA: “LIHIM NG ISANG PULO”,”MGA BUSABOS NG PALAD”,”SA NGALAN NG
DIYOS” AT “NANGALUMOD SA KATIHAN.
PATRICIO MARIANO

• BORN: 17 MARCH 1877, SANTA CRUZ, MANILA

• DIED: 28 JANUARY 1935, MANILA
• EDUCATION: MANILA CENTRAL UNIVERSITY, 
ATENEO DE MANILA UNIVERSITY, COLEGIO
DE SAN JUAN DE LETRAN
PATRICIO MARIANO

• TINUTURING NA ISA SA PINAKAMAHUSAY NG MANDUDULANG

TAGALOG. ANG MGA PAKSA NG KANYANG MGA DULA AY
PUNONG PUNO NG SIMBOLO. NAKSULAT SIYA NG MAY ANIM NA
PUNG DULA. IPINALALAGAY NA ANG DULANG “LAKAMBINI”
ANG KANYANG OBRA MAESTRO.
• AKDA: ANG ANAK NG DAGAT” AT “AKO’Y IYO RIN
KONTEMPORAYONG PANITIKAN
KONTEMPORARYONG PANITIKAN

• KAHULUGAN:
• ANG KONTEMPORARYONG PANITIKAN AY ANG
MAKABAGONG O PANGKASALUKUYAN NA SULATIN NA
SULATIN NA INILILIMBAG NA BINUBUO SA IBA’T IBANG
ANYO.
MGA ANYO NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN

• PAHAYAGAN O TABLOID
• KOMIKS
• MAGASIN
• KONTEMPORARYONG DAGLI
PAHAYAGAN O TABLOID

• ANG PAHAYAGAN AY ISANG URI NG PAGLILIMBAG. ITO AY NAGLALAMAN NG

MGA BALITA O TALA TUNGKOL SA MGA KAGANAPAN NA NANGYAYARI SA
LIPUNAN.
• ISANG URI NG PRINT MEDIA ANG KAILANMA’Y HINDI MAMAMATAY AT
BAHAGI NA NG ATING KULTURA.
• AYON KAY WILLIAM RODRIGUEZ, “SINASABING ANG TABLOID AY PANG-
MASA DAHIL SA TAGALOG ITO NAKASULAT BAGAMA’T ILAN DITO AY INGLES
ANG MIDYUM.”
PAHAYAGAN O TABLOID

• SUBALIT, SA TABLOID MASYADONG BINIBIGYANG DIIN ANG TUNGKOL SA

SEX AT KAHARASAN KAYA’T TINAGURIAN ITONG SENSATIONALIZED
JOURNARLISM. ITO AY DAHIL SA KATANGIAN NA ANG MAGANDANG BALITA
AY NASA MASAMANG BALITA.
KOMIKS

• ISANG MAKULAY AT POPULAR NA BABASAHIN NA NAGBIGAY-LAIW SA

MAMBABASA, NAGTURO NG IBA’T IABNG KAALAMAN AT NAGSULONG NG
KULTURANG PILIPINO. ANG KULTURA NG KOMIKS AY BINUNO NG MGA
MANUNULAT AT DIBUHISTA NA NAGPAKALAWAK NG IMAHINASYON.
• BAGAMAN PALAGIANG PAKSANG KATATAWANAN ANG KOMIKS SA 
KASAYSAYAN, LUMAWAK NA ANG SAKOP NG ANYO NG SINING NA
KINABIBILANGAN ANG LAHAT NG MGA URI (GENRE), HINAHAYAAN ANG MGA
ARTISTANG TUKLASIN ANG KANILANG SARILING EKSPRESYON.
• DIBUHISTA- TAGAGUHIT NG LARAWAN (CARTOONIST).
MAGASIN

• ANG MAGASIN AY PERYODIKONG PUBLIKASYON NA NAGLALAMAN NG

MARAMING ARTIKULO, KALIMITANG PINOPONDOHAN NG MGA PATALASTAS.
ITO AY NAGBIBIGAY NG IMPORMASYON SA MGA MAMBABASA.
• MAARAING MAIPAMAHAGI ANG MGA MAGASIN SA PAMAMAGITAN NG
KOREO, PAGBEBENTA SA MGA TINDAHAN NG PAHAYAGAN, AKLAT O IBANG
MGA NAGBEBENTA, O SA PAMAMAGITAN NG LIBRENG PAMAMAHAGI SA
PILING LUGAR NA PAGKUKUHANAN.
• KOREO- ANG KOREO AY ISANG TANGGAPAN NA INIHANDA AT
PINAHINTULUTAN NG ISANG SISTEMANG POSTAL UPANG MAKAPAGHULOG O
MAKAPAGPAPADALA AT MAKATANGGAP NG MGA LIHAM AT MGA KATULAD
NA BAGAY ANG ISANG TAO.
KONTEMPORARYONG DAGLI

• ISANG URI NG PANITIKAN NA ITO DIN AY TINATAWAG NA ISANG MAIKLING

KWENTO. LAHAT NG NAKASULAT O NAKASAAD SA KWENTO AY PAWANG
KATHANG ISIP LAMANG.
• BAGAMAT WALANG KATIYAKAN ANG PINAGMULAN NITO SA PILIPINAS,
SINASABING LUMAGANAP ITO SA UNANG DEKADA NG PANANAKOP NG
MGA AMERIKANO.
PANITIKAN
PANITIKAN

ANG PANITIKAN AY MGA PANULAT NA NAGPAPAHAYAG NG MGA KARANSAN,

DAMDAMIN, KAISIPAN, O KWENTO NG ISANG TAO. ITO AY MAARING BATAY SA
KATOTOHAN O GAWA-GAWA LAMANG PARA SA ISANG LAYUNIN.
AT ANG DALAWANG URI NG PANITIKAN AY PIKSYON AT DI PIKSYON. ANG
PIKSYON AY SUMASAKLAW SA MGA URI NG PANULIT NA WALANG
KATOTOHANAN, KATHANG ISIP, O GAWA-GAWA LANG.
TALIWAS SA PIKSYON AY ANG DI-PIKSYON, ANG URI NG PANITIKAN O MGA
PANULAT NA NAGSASAAD NG TOTOONG KWENTO.
MGA HALIMBAWA NG DI PIKSYON

• NILALAYON NITO NA BIGYAN NG ANGKOP NA IMPORMASYON ANG MGA

MAMBABASA TUNGO SA PAGKATUTO. ANG MGA LIMBAG NA ITO AY DUMAAN
SA PAG-AANALISA NG MGA DALUBHASA UPANG MATIYAK NA ANG
NILALAMAN AY TAMA.
• MGA HALIMBAWA:
• ARTIKULO, BALITA, POSISYONG PAPEL, TALAMBUHAY, RECIPE,
LITERATURA( KASAYSAYAN NG PIPILINAS, DIKSYONARYO, TALAMBUHAY NI
DR. JOSE RIZAL AT NI MANUEL QUEZON
MGA HALIMBAWA NG PIKSYON

• NILALAYON NITO NA PAGLAKBAYIN ANG ISIP NG MGA MAMBABASA:

NANLILIBANG AT PUMAPAWI ITO NG INIP GAMIT ANG MGA PANGYAYARI NG
PAWANG KATHANG ISP LAMANG NG MAY AKDA.
• MGA HALIMBAWA:
• MAIKLING KWENTO, NOBELA, EPIKO, LITERATURA ( ANG ALAMAT NG PINYA,
BIAG NI LAM-ANG, BIDASARI, SI LANGGAM ATSI TIPAKLONG AT ANG MGA
KWENTO NI LOLA BASYANG.)
PIKSYON AT DI-PIKSYON

• ANG PIKSYON AT DI-PIKSYON AY LUBOS NA NAKATUTULONG UPANG

MAPAUNLAD ANG KAALAMAN NG BAWAT MAMBASASA: ANG MGA ITO AY
GINAGAMIT SA PAARALAN UPANG MAPATALAS ANG MGA KAALAMAN AT
MAHUBOG ANG MGA UGALI NG BAWAT MAG-AARAL.
QUIZ 10 ITEMS

• 1, SIYA AY SAGISAG NA " HUSENG BUTETE?“

• 2, ANO ANG KAUNA UNAHANG NOBELANG NAIPALIWANAG NI
FAUSTINO AGUILAR NONG 1907?
• 3, ITO AY PANGKASALUKUYANG SULATIN NA BINUBUO SA IBAT
IBANG ANYO?
• 4, TINAGURIANG " MAKATA NG MGA MANGGAGAWA"?
• 5, MAGBIGAY NG ISANG AKDA NI AURELIO TOLENTINO.
• 6. ISANG URI NG KONTEMPORARYONG PANITIKAN KUNG SAAN
BINUBUO NG MGA MANUNULAT AT DIBUHISTA NA NAGBIBIGAY ALIW
AT KAALAMAN SA MGA MAMBABASA.
• 7. ISANG URI NG PRINT MEDIA NA NAGBIBIGAY NG BALITA O TALA
TUNGKOL SA MGA KAGANAPAN NG NANGYAYARI SA LIPUNAN.
• 8. ISANG URI NG PANITIKAN NA ITO RIN AY INIHAHAMBING SA
MAIKLING KWENTO.
• 9. ISANG URI NG PANITIKAN NA NAGLALAYON MAGBIGAY NG
IMPORMASYON ANG MGA MAMBABASA NA DUMAAN SA PAGSUSURI
NG MGA EKSPERTO.
• 10. LAYON NITO NA MAGBIGAY NG KAALAMAN AT LIBANGAN SA MGA
MAMBABASA SA MGA PANGYAYARING GAWA SA KATHANG ISIP
LAMANG.