WIKA

WIKA
•Mula sa pinagsama-samang
makabuluhang tunog, simbolo, at
tuntunin ay nabubuo ang mga salitang
nakapagpapahayag ng kahulugan o
kaisipan.
MULA SA SALITANG LATIN NA LINGUA NA
NANGANGAHULUGANG “DILA” AT “WIKA” O
“LENGGUWAHE”. Ito ang pinagmulan ng
salitang Pranses na langue na
nangangahulugan ding dila at wika.
PAZ, HERNANDEZ, AT PENEYRA (2003:1)
ANG WIKA AY TULAY NA GINAGAMIT PARA
MAIPAHAYAG AT MANGYARI ANG ANUMANG
MINIMITHI O PANGANGAILANGAN NATIN. ITO AY
BEHIKULO NG ATING EKSPRESYON AT KOMUNIKASYON
NA EPEKTIBONG NAGAGAMIT. GINAGAMIT NG TAO
ANG WIKA SA KANYANG PAG-IISIP, SA KANYANG
PAKIKIPAG-UGNAYAN, AT PAKIKIPAG-USAP SA IBANG
TAO, AT MAGING SA PAKIKIPAG-USAP SA SARILI.
HENRY ALLAN GLEASON, JR.
ISANG LINGGUWISTA AT PROPESOR
EMERITUS SA UNIVERSITY OF TORONTO,
ANG WIKA AY MASISTEMANG BALANGKAS
NG MGA TUNOG NA PINILI AT ISINAAYOS
SA PAMARAANG ARBITRARYO UPANG
MAGAMIT NG MGA TAONG NABIBILANG
SA ISANG KULTURA.
 CAMBRIDGE DICTIONARY
ITO AY ISANG SISTEMA NG
KOMUNIKASYONG NAGTATAGLAY NG MGA
TUNOG, SALITA, AT GRAMATIKANG
GINAGAMIT SA PAKIKIPAGTALASTASAN NG
MGA MAMAMAYAN SA ISANG BAYAN O SA
IBA’T IBANG URI NG GAWAIN.
 CHARLES DARWIN
• ANG WIKA AY ISANG SINING TULAD NG
PAGGAWA NG SERBESA O PAGBE-BAKE NG
CAKE, O NG PAGSUSULAT. HINDI RIN DAW
ITO TUNAY NA LIKAS SAPAGKAT ANG BAWAT
WIKA AY KAILANGAN MUNANG PAG-
ARALAN BAGO MATUTUHAN.
 TANONG
1. ANO-ANO ANG KAHALAGAHAN NG WIKA SA BUHAY NG
TAO? ANO KAYA ANG MANGYAYARI KUNG MAWAWALA
ANG WIKANG BINIBIGKAS AT NAUUNAWAAN NG MGA TAO
SA ISANG PAMAYANAN O KULTURA?
2. BAKIT NAHIHIRAPAN TAYONG UMANGKOP KAAGAD SA
ISANG LUGAR NA PINUPUNTAHAN NATIN KUNG HINDI
TAYO MARUNONG NG KANILANG WIKA?
3. BAKIT KAYA SA MARAMING BANSA SA MUNDO AY
MAGKAPAREHO O MAGKASINGKAHULUGAN ANG
MGA SALITANG LENGGUWAHE O WIKA AT DILA?
BAKIT LAGING NAIUUGNAY ANG DILA SA WIKA?
4. ANO-ANO ANG PAGKAKAPARE-PAREHO SA MGA
PAGPAGPAPAKAHULGANG BINASA AT IBINIGAY NG
IBA’T IBANG DALUBHASA SA WIKA? SA PAANONG
PARAAN NAMAN SILA NAGKAKAIBA-IBA NG
PANANAW?
5. SUMASANG-AYON O SUMASALUNGAT KA
BA KAY CHARLES DARWIN SA SINABI
NIYANG “HINDI TUNAY NA LIKAS ANG WIKA
SAPAGKAT KAILANGAN MUNA ITONG PAG-
ARALAN BAGO MATUTUHAN”?
IPALIWANAG ANG IYONG PANANAW.
6. KUNG IKAW ANG TATANUNGIN, ANONG
PAGPAPAKAHULUGAN ANG IBIBIGAY MO SA
SALITANG WIKA?
ANG WIKANG
PAMBANSA
• ANG PILIPINAS AY ISANG KAPULUANG BINUBUO NG
IBA’T IBANG PANGKAT NG MGA PILIPINONG
GUMAGAMIT NG IBA’T IBANG WIKA AT DIYALEKTO.
• HUMIGIT KUMULANG 150 WIKA AT DIYALEKTO ANG
UMIIRAL SA ATING BANSA. ANG KALAGAYANG ITO ANG
NAGING PANGUNAHING DAHILAN KUNG BAKIT
KINAKAILANGANG MAGKAROON TAYO NG ISANG
WIKANG MAUUNAWAAN AT MASASALITA NG
KARAMIHAN SA MGA PILIPINO.
• ANG WIKANG ITO ANG MAGBUBUKLOD SA ATIN
BILANG MAMAMAYAN NG BANSANG PILIPINAS
AT TATAWAGING WIKANG PAMBANSA.
 1934
DAHIL SA PAGKAKAHIWA-HIWALAY NG ATING BANSA SA IBA’T
IBANG PULO AT SA DAMI NG WIKANG UMIIRAL DITO,
NAGING ISANG PAKSANG MAINITANG PINAGTALUNAN,
PINAG-ISIPAN, AT TINALAKAY SA KUMBENSIYONG
KONSTITUSYUNAL NOONG 1934 ANG PAGPILI SA WIKANG
ITO. MARAMI SA MGA DELEGADO ANG SUMANG-AYON SA
PANUKALANG ISA SA MGA UMIIRAL NA WIKA SA BANSA ANG
DAPAT MAGING WIKANG PAMBANSA SUBALIT SINALUNGAT
ITO NG MGA MAKA-INGLES NA NANINIWALANG HIGIT NA
MAKABUBUTI SA MGA PILIPINO ANG PAGIGING MAHUSAY SA
INGLES.
SUBALIT NAGING MATATAG ANG GRUPONG
NAGMAMALASAKIT SA SARILING WIKA.
IMINUNGKAHI NG GRUPO NI LOPE K. SANTOS
NA ANG WIKANG PAMBANSA AY DAPAT
IBATAY SA ISA SA MGA UMIIRAL NA WIKA SA
PILIPINAS. ANG MUNGKAHING ITO AY
SINUSUGAN NI MANUEL L. QUEZON NA
NOO’Y PANGULO NG PAMAHALAANG
KOMONWELT NG PILIPINAS.
 1935
ANG PAGSUSOG NA ITO NI PANG. QUEZON AY NAGBIGAY-
DAAN SA PROBISYONG PANGWIKA NA NAKASAAD SA
ARTIKULO XIV, SEKSIYON 3 NG SALIGANG BATAS NG 1935
NA:
“ANG KONGRESO AY GAGAWA NG MGA HAKBANG
TUNGO SA PAGKAKAROON NG ISANG WIKANG
PAMBANSANG IBABATAY SA ISA SA MGA UMIIRAL NA
KATUTUBONG WIKA. HANGGA’T HINDI ITINATAKDA NG
BATAS, ANG WIKANG INGLES AT KASTILA ANG SIYANG
MANANATILING OPISYAL NA WIKA”
 SALIGANG BATAS 1935

•NAGKAROON NG
MARAMING TALAKAYAN
KUNG ANONG WIKA ANG
GAGAMITING BATAYAN SA
PAGPILI NG WIKANG
PAMBANSA.
 BATAS KOMONWELT BLG. 184 NI
NORBERTO ROMUALDEZ NG LEYTE
• NAGTATAG NG SURIAN NG WIKANG PAMBANSA.
• PANGUNAHING TUNGKULIN NA “MAG-ARAL NG MGA
DAYALEKTO SA PANGKALAHATAN PARA SA LAYUNING
MAGPAUNLAD AT MAGPATIBAY NG ISANG PAMBANSANG
WIKANG BATAY SA ISA SA MGA UMIIRAL NA WIKA AYON SA
BALANGKAS, MEKANISMO, AT PANITIKAN NA TINATANGGAP
AT SINASALITA NG NAKARARAMING PILIPINO”
BASE SA PAG-AARAL NA ISINAGAWA NA
SURIAN, NAPILI NILA ANG TAGALOG BILANG
BATAYAN NG WIKANG PAMBANSA DAHIL
ANG NATURANG WIKA AY TUMUGMA SA
MGA PAMANTAYANG KANILANG BINUO .
ANG WIKANG PIPILIIN AY DAPAT
• WIKA NG SENTRO NG PAMAHALAAN
• WIKA NG EDUKASYON
• WIKA NG SENTRO NG KALAKALAN
• WIKA NG PINAKAMARAMI AT PINAKADAKILANG
NASUSULAT NA PANITIKAN
 1937
DISYEMBRE 30, 1937-IPRINOKLAMA NI
PANG. MAUEL L. QUEZON ANG WIKANG
TAGALOG UPANG MAGING BATAYAN NG
WIKANG PAMBANSA BASE SA
REKOMENDASYON NG SURIAN SA BISA NG
KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG. 134.
MAGKAKAIBA ANG KAUTUSANG ITO
PAGKARAAN NG DALAWANG TAON.
 1940
DALAWANG TAON MATAPOS MAPAGTIBAY ANG
KAUTUSANG TAGAPAGPAGANAP BLG. 134,
NAGSIMULANG ITURO ANG WIKANG PAMBANSA
NA BATAY SA TAGALOG SA MGA PAARALANG
PAMPUBLIKO AT PRIBADO.
 1946
NANG IPAGKALOOB NG MGA AMERIKANO ANG
ATING KALAYAAN, SA ARAW NG PAGSASARILI NG
PILIPINAS NOONG HULYO 4, 1946 AY IPINAHAY DING
ANG MGA WIKANG OPISYAL SA BANSA AY TAGALO
AT INGLES SA BISA NG BATAS KOMONWELT BLG. 570.
 1959
AGOSTO 13, 1959, PINALITAN ANG TAWAG SA
WIKANG PAMBANSA MULA TAGALOG ITO AY NAGING
PILIPINO SA BISA NG KAUTUSANG PANGKAGAWARAN
BLG. 7 NA IPINALABAS NI JOSE E. ROMERO, ANG
KALIHIM NG EDUKASYON NOON.
• SA PANAHONG ITO’Y HIGIT NA BINIGYANG HALAGA AT
LUMAGANAP ANG PAGGAMIT NG WIKANG PILIPINO. ITO
ANG WIKANG GINAMIT SA MGA TANGGAPAN, GUSALI,
AT MGA DOKUMENTONG PAMPAMAHALAAN TULAD NG
PASAPORTE, AT IBA PA. SA KABILA NITO AY MARAMI ANG
SUMALUNGAT SA TAGALOG BILANG BATAYAN NG
WIKANG PAMBANSA.
 1972
• MULING NAGKAROON NG MAINITANG PAGTATALO
SA KUMBENSIYONG KONSTITUSYUNAL NOONG 1972
KAUGNAY NG USAPING PANGWIKA. SA HULI, ITO
ANG MGA NAGING PROBISYONG PANGWIKA SA
SALIGANG BATAS NG 1973, ARTIKULO XV, SEKSIYON
3, BLG. 2
 ISA SA MGA
TUMUTUGON SA
UMIIRAL NA NOONG 1959, SA SALIGANG BATAS
MGA
WIKA SA BANSA ANG TAGALOG AY NG 1973 ITO’Y
PAMANTAYAN SA
DAPAT MAGING PINALITAN NG TINAWAG NA
PAGPILI NATIN
BATAYAN NG TAWAG NA FILIPINO
ANG WIKANG
ATING WIKANG PILIPINO.
TAGALOG
PAMBANSA.

“ANG BATASANG PAMBANSA AY DAPAT MAGSAGAWA NG MGA

HAKBANG NA MAGPAPAUNLAD AT PORMAL NA MAGPAPATIBAY
SA ISANG PANLAHAT NA WIKANG PAMBANSANG KIKILALANING
FILIPINO.”
 1987
SA SALIGANG BATAS NG 1987 AY PINAGTIBAY NG KOMISYONG
KONSTITUSYUNAL NA BINUO NI DATING PANGULONG CORY
AQUINO ANG IMPLEMENTASYON SA PAGGAMIT NG WIKANG
FILIPINO. NAKASAAD SA ARTIKULO XIV, SEKSIYON 6 ANG
PROBISYON TUNGKOL SA WIKA NA NAGSASABING

“ANG WIKANG PAMBANSA NG PILIPINAS AY FILIPINO. SAMANTALANG

NILILINANG, ITO AY DAPAT PAYABUNGIN AT PAGYAMANIN NA SALIG SA
UMIIRAL NA MGA WIKA SA PILIPINAS AT SA IBA PANG MGA WIKA.”
ANG FILIPINO ANG KATUTUBONG WIKA NA
GINAGAMIT SA BUONG PILIPINAS BILANG
WIKA NG KOMUNIKASYON NG MGA ETNIKONG
GRUPO. KATULAD NG IBA PANG WIKANG
BUHAY, ANG FILIPINO AY DUMARAAN SA
PROSESO NG PAGLINANG SA PAMAMAGITAN
NG PANGHIHIRAM SA MGA WIKA SA PILIPINAS
AT MGA DI-KATUTUBONG WIKA AT
EBOLUSYON NG IBA’T IBANG BARAYTI NG
WIKA PARA SA IBA’T IBANG SALIGANG SOSYAL
AT PARA SA MGA PAKSA NG TALAKAYAN AT
ISKOLARLING PAGPAPAHAYAG.
 TANONG
1. BAKIT KINAILANGAN NG ATING BANSANG MAGKAROON NG
ISANG WIKANG PAMBANSANG MAGAGAMIT AT
MAUUNAWAAN NG NAKARARAMING PILIPINO?
2. SA PAANONG PARAAN SINUPORTAHAN NI DATING PANG.
MANUEL L. QUEZON ANG PAGKAKAROON NATIN NG
WIKANG PAMBANSA? NARARAPAT BA ANG PARANGAL SA
KANYA BILANG “AMA NG WIKANG PAMBANSA?
3. BAKIT KINAILANGANG ITATAG ANG SURIAN NG
WIKANG PAMBANSA? ANO ANG NAGING
PANGUNAHING TUNGKULIN NILA?
4. ANO-ANO ANG NAGING PAMANTAYAN NG MGA
MIYEMBRO NG SURIAN SA PAGPILI NG WIKANG
PAMBANSA?
5. SA IYONG PALAGAY, ANGKOP NGA KAYA ANG TAGALOG SA
MGA PAMANTAYANG ITO? BAKIT OO O BAKIT HINDI?
6. BAKIT KAYA MARAMING TAO RIN ANG TUMUTOL O
SUMASALUNGAT SA PAGKAKAPILI NG TAGALOG BILANG
BATAYAN NG WIKANG PAMBANSA? SA IYONG PALAGAY,
ANO-ANO KAYA ANG DAHILAN NG KANILANG PAGTUTOL?
 GAT. JOSE P. RIZAL
“ ANG HINDI MAGMAHAL
SA SARILING WIKA, DAIG
PA ANG HAYOP AT
MALANSANG ISDA.”
 TAKDANG ARALIN
BUMUO NG ISANG MAKABULUHANG FACEBOOK
POST NA HIHIKAYAT SA IBA LALO NA SA MGA
KAPWA MO KABATAAN UPANG GAMITIN,
IPAGMALAKI, AT MAHALIN ANG ATING WIKANG
PAMBANSA. MAARI ITONG LAGYAN NG
NAANGKOP O KAUGNAY NA LARAWAN UPANG
HIGIT NA MAKUHA SA ATENSIYON NG MGA
FACEBOOK FRIENDS.
Wikang Opisyal
at Wikang
Panturo
VIRGILIO ALMARIO (2014:12)

Wikang Opisyal- ay itinadhana ng

batas na maging wika sa opisyal na
maging wika sa opisyal na
talastasan ng pamahalaan.
-wikang maaring gamitin sa
komunikasyon
Wikang Panturo- ang opisyal na wikang
ginagamit sa pormal na edukasyon.
-pagtuturo
-pag-aaral
-wika sa pagsulat ng mga aklat
-kagamitang pangturo sa mga silid-
aralan
Ano-ano ang mga wikang ginagamit
bilang panturo sa loob ng inyong silid-
aralan? Nakatutulong ba ang mga ito
upang higit mong maunawaan ang
iyong mga aralin at aktibong makibahagi
sa mga gawain at talakayan?
 Saligang Batas ng 1987, Artikulo XIV,
Seksiyon 7
“Ukol sa layunin ng komunikasyon at pagtuturo,
ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino
at, hangga’t walang ibang itinatadhana ang batas,
Ingles. Ang mga wikang panrehiyon ay
pantulong na mga wikang opisyal sa mga
rehiyon at magsisilbing pantulong na mga
wikang panturo roon.
Dapat itaguyod nang kusa at opisyal ang Kastila
at Arabic.
Sa pangkalahatan ay Filipino
at Ingles ang mga opisyal na
wika at wikang panturo sa
mga paaralan.
 K to 12 Curriculum
Mother Tongue o Unang wika- mula
kindergarten hanggang Grade 3 sa mga
paaralang pampubliko at pribado man.
Tinawag na Mother Tongue-Based
Multi-Lingual Education (MTB-MLE)
DepEd Secretary Brother Armin
Luistro, FSC
“ang paggamit ng wikang ginagamit din sa
tahanan sa mga unang baitang ng pag-aaral
ay makatutulong mapaunlad ang wika at
kaisipan ng mga mag-aaral at
makapagpapatibay rin sa kanilang
kamalayang sosyo-kultural”
Pinatunayan ng mga isinagawang pag-
aaral na local at internasyonal na ang
paggamit ng wikang kinagisnan sa mga
unang taon ng pag-aaral ay
nakalilinang sa mga mag-aaral na mas
mabilis matuto at umangkop sa pag-
aaral ng pangalawang wika (Filipino) at
maging ng ikatlong wika (Ingles)
•Unang taon ng pagpapatupad ng K-
12 ay itinadhans ng DepEd ang 12
local o panrehiyon na wika at
diyalekto para magamit sa MTB-
MLE.
 2013
• Nadagdagan na ito ng 7 kaya’t sa kasalukuyan ay 19
1. Tagalog 11. Tausug
2. Kapampangan 12. Maguindanao
3. Pangasinense 13. Meranao
4. Iloko 14. Chavacano
5. Bikol 15. Ibanag/Ybanag
6. Cebuano 16. Ivatan
7. Hiligaynon 17. Sambal
8. Waray 18. Aklon
9. Kinaray-a 19. Yakan
10. Surigaonan
Ginamit sa paraang:

1.Bilang hiwalay na asigantura

2.Bilang wikang panturo
 Tanong
1. Siya ang lingguwista at propesor na nagbigay
pagpapakahulugan sa wika bilang masistemang
balangkas ng mga tunog na pinili at isinaayos sa
pamaraang arbitraryo upang magamit ng mga
taong nabibilang sa isang kultura?

HENRY ALLAN
GLEASON, JR.
Siya naman ay naniniwalang ang wika ay
hindi tunay na likas sapagkat ang bawat
wika raw ay kailangan munang pag-aralan
bago matutuhan.

CHARLES DARWIN
•Siya ang pangulo ng bansang sumusog sa
mungkahing ibatay ang wikang pambansa
sa isa sa mga umiiral na wika o wikain sa
ating bansa.

Pang. Manuel L. Quezon

• Ito ang sangay na itinatag sa bias ng batas
komonwelt Blg. 184 na naatasang magsagawa ng
pag-aaral kung alin sa mga umiiral na wika at
wikain sa bansa ang dapat maging batayan ng
ating wikang pambansa

Surian ng Wikang Pambansa

Ito ang wikang naging batayan ng wikang
pambansa dahil ito ay tumutugma sa
mga pamantayang binuo ng sangay na
nagsuri sa iba’t ibang wika o diyalekto sa
bansa.

Tagalog
Siya ang dating kalihim ng Edukasyon na
nagpalabas ng kautusang pangkagawarang
nagsasaad na mula tagalog ay Pilipino na
ang itatawag sa ating wikang pambansa,

JOSE E. ROMERO
Sa probisyong pangwika ng Saligang
Batas na ito unang nagamit ang Filipino
bilang wikang Pambansa

SALIGANG BATAS NG 1973

Ito ang Atas Tagapagpaganap na
naglalayong magamit ang Filipino sa
opisyal na mga transaksiyon,
komunikasyon, at korespondensiya sa
pamahalaan
Saligang Batas ng 1973
•Siya ang Kalihim ng DepEd na nanguna
sa pagtataguyod ng mga pagbabagong
dala ng K ti 12 Kurikulum

BRO. ARMIN LUISTRO

Ito ang bilang ng mga wika at
diyalektong pinangalanan ng DepEd
upang gamitin sa pagtuturo ng mga
mag-aaral mula kindergarten hanggang
Grade 3 noong 2013.

LABINSIYAM/19
Punan ang mga kahon ng mahahalagang pangyayaring nagbigay-daan sa
pagpapatibay sa Filipino bilang wikang pambansa. Gawing gabay ang mga petsang
nakalahad sa mga kahon sa unahan.

1934 1937 1959 1987

1935 1946 1972

Unang Wika,
Pangalawang
Wika at Iba pa
 Unang Wika
Tawag sa wikang kinagisnan mula sa
pagsilang at unang itinuro sa isang
tao.
Tinatawag din itong katutubong wika,
mother tongue, arterial na wika, at
kinakatawan din L1.
Sa wikang ito pinakamataas o
pinakamahusay na naipahahayag ng
tao ang kanyang mga ideya, kaisipan,
at damdamin.
Hal. Iloko, Cebuano, Hiligaynon at iba
pa.
Pangalawang Wika o L2
Pangalawang wikang natutunanan
bukod sa kanyang katutubong
wika.
 Ikatlong wika o L3
Paggamit ng wikang pakikiangkop
niya sa lumalawak na mundong
kanyang ginagalawan.
 Tanong
1. Ano ang unang wika o L1? Sa paanong
paraan nalilinang ang kasanayan ng isang
bata o ng isang tao sa wikang ito?
2. Ano naman ang pangalawang wika o L2?
Ano-anong pangyayari sa buhay ng isang
tao ang maaring magresulta sa
pagkakaroon niya ng pangalawang wika?
 Tanong
3. Paano naman sumisibol sa tao ang
ikatlong wika o L3? Anong pangyayari ang
nagbibigay-daan sa pagkakaroon ng isang
tao ng ikatlong wika?
4. Ano ang iyong unang wika? Ano naman
ang Pangalawa? May pangatlo pa ba?
Paano mo ilalarawan ang tatas mo sa
paggamit ng mga wikang ito?
MONOLINGGUWALISMO,
BILINGGUWALISMO, AT
MULTILINGGUWALISMO
MONONLINGGUWALISMO
Ang tawag sa pagpapatupad ng iisang
wika sa isang bansa tulad ng isinagawa sa
mga bansang England, Pransya, south
Korea, Hapon, at iba pa kung saan
iisang wika ang ginamit na wikang
panturo sa lahat ng larangan o
asignatura.
Sa dahilang napakaraming umiiral na
mga wika at wikain sa ating bansa, ang
Pilipinas ay maituturing na multilingguwal
kaya;t mahihirapang umiral sa ating
Sistema ang pagiging monolingguwal
Matatawag mo ba ang sarili
mong bilingguwal? Bakit? Anong
pagpapakahulugan ang
maibibigay mo para sa salitang
Bilingguwalismo?
BILINGGUWALISMO
Leonard Bloomfield (1935), isang
Amerikanong Lingguwista ang
bilingguwalismo bilang paggamit o
pagkontrol ng tao sa dalawang wika na
tila ba ang dalawang ito ay kanyang
katutubong wika.
Bloomfield

“Perpektong Bilingguwal”
John Macnamara 1967
Ang bilingguwal ay isang taong may sapat
na kakayahan sa isa sa apat na makrong
kasanayang pangwika kinabibilangan ng
pakikinig, pagsasalita, pagbasa, at
pagsulat sa isa pang wika maliban sa
kanyang unang wika.
Uriel Weinreich (1953)
Isang lingguwistang Polish-American na
nagsasabing ang pagagmit ng dalawang
wika nang magkasalitaan ay matatawag
na bilingguwalismo at ang taong gagamit
ng mga wikang ito ay bilingguwal.
Maituturing na bilingguwal ang isang tao
kung magagamit niya ang ikalawang wika
nang matatas sa lahat ng pagkakataon. Sa
pananaw na ito dapat magamit ng mga
bilingguwal ang dalawang wika nang halos
hindi na matutukoy kung alin sa dalawa
ang una at ang pangalawang wika.
BALANCED BILINGUAL
Ang tawag sa mga taong nakagagawa
nang ganito at sila’y mahirap mahanap
dahil karaniwang nagagamit ng mga
bilingguwal ang wika mas naaangkop
sa sitwayson at sa taong kausap
Sa paulit-ulit na exposure o pakikinig
sa mga nagsasalita ng wika, unti-unti’y
natutuhanan niya ang bagong wika
hanggang sa hindi niya namamalayang
matatas na siya rito.
BILINGGUWALISMO SA WIKANG
PANTURO
Artikulo 15 seksiyon 2 at 3 ng Saligang Batas
ng 1973
Probisyon para sa bilingguwalismo o
pagkakaroon ng dalawang wikang panturo sa
mga paaralan at wikang opisyal na iiral sa
lahat ng mga pormal na transaksiyon sa
pamahalaan man o sa kalakalan.
Artikulo 15 seksiyon 2 at 3 ng Saligang
Batas ng 1973
“Ang Batasang Pambansa ay
magsasagawa ng mga hakbang tungo sa
pagpapaunlad at pormal na paggamit ng
pambansang wikang Filipino. Hangga’t
hindi binabago ang batas ang ingles at
Filipino ang manantiling mga wikang
opisyal ng Pilipinas.”
Ponciano B.P. Pineda (2004:159)
Ang Probisyon ang naging basehan ng Surian
ng Wikang Pambansa sa pagharap sa Kalihim
ng edukasyon at Kultura ng kahilingang
ipatupad ang patakarang bilingual instruction
na pinagtibay ng Board of National
Education (BNE) bago pa umiral ang Martial
Law.
Ang patakarang iyon ay alinsunod sa
Executive Order No. 202 na bubuo nhg
Presidential Commision to survey Philippine
Education (PCSPE) tungkol sa dapat maging
katayuan ng Pilipino at Ingles bilang mga
wikang panturo sa paaaralan.
Nilagdaan ang isang makasaysayanng
patakaran tungkol sa bilingual education sa
bias ng Resolusyon Bilang 73-7 “ang Ingles
at Pilipino ay magiging midyum ng
pagtuturo at ituturo bilang asignatura sa
kurikulum mula Grade 1 hanggang antas
unibersidad sa lahat ng paaralan, publiko o
pribado man”
 HUNYO 19, 1974
Department of Edcation ay naglabas ng
panuntunan sa pagpapatupad ng edukasyong
bilingguwal sa bansa sa bias ng Department
Order No. 25, s.1974.
Mahalaga ang probisyon sa Kautusan na:

1. Makalinang ng mga
mamayang Pilipinong matatas
sa pagpapahayag sa mga
wikang Pilipino at Ingles.
2. Ang pariralang bilingual education
ay binigyang katuturan sa
magkahiwalay na paggamit ng Pilipino
at Ingles bilang mga wikang panturo
mula Grade 1 pataas sa mga tiyak na
asigantura.
 Dapat Ituro sa Filipino

Social science/Social Studies

Work Education
Character Education
Health Education
Physical Education
 Dapat Ituro sa Ingles
Science
Mathematics
 MULTILINGGUWALISMO

Ang pilipinas ay isang bansang

multilingguwal.
Mayroon tayong mahigit 150 wika at
wikain kaya naman bibihirang Pilipino
ang monolingguwal.
Karamihan sa atin, lalo na sa mga
katagalugan, ay nakapagsasalita at
nakauunawa ng Filipino, Ingles , at isa o
higit pang wikang katutubo na karaniwang
ang wika o mga wikang kinagisnan.
K-12 kurikulum/DO 16, s 2012 o Guidelines
on the Implementation of MTB- MLE
Magiging wikang panturo particular sa
kindergarten at sa grades 1,2 at 3.
Tinatawag itong MTB-MLE o mother
tongue Based-Multilinggual Education.
 2012-2013
Ipapatupad ang MTB-MLE sa mga
paaralan.
 DUCHER at TUCKER (1977)
Napatunayan ang bias ng unang wika bilang
wikang panturo sa mga unang taon pag-aaral.
Mahalaga ang unang wika sa panimulang
pagtuturo ng pagbasa, sa pag-unawa ng
paksang aralin, at bilang matibay na
pundasyon sa pagkatuto ng pangalawang wika.
Unang taon ng pagpapatupad ng MTB-
MLE unang nagtalaga ang DepEd ng
walong pangunahing wika o lingua franca
at apat na iba pang wikainsa bansa upang
gamiting wikang panturo at ituturo din
bilang hiwalay na asignatura.
WALONG PANGUNAHING WIKA
TAGALOG
ILOKANO
CEBUANO
KAPAMPANGAN
HILIGAYNON
PANGASINENSE
BIKOL
WARAY
 APAT NA IBA PANG WIKAIN

TAUSUG
MAGUINDANAO
MERANAO
CHAVACANO
Pagkalipas ng isang taon 2013 ay nadagdag ng pitong
wikain kaya’t nagging labinsiyam na ang wikang
ginagamit sa MTB-MLE. Ito ay ang ss:
Ybanag-Tuguegarao City, Cagayan at Isabela
Ivatan-Batanes
Sambal-Zambales
Aklanon-Aklan
Capiz;Kinaray-a-Antique
Yakan-ARMM
Suriganon-Surigao City
Pang. Benigno Aquino III
“We should become tri-lingual as a
country. Learn English well and
connect to the world. Learn Filipino
well and connect to our country.
Retain your dialect and connect to
your heritage.”
 Tanong

1. Ano ang monolingguwalismo?

Ang bilingguwalismo? Ang
multilingguwalismo? Sa Paanong
paraan nagkakaiba-iba ang mga
ito?
 Tanong

2. Bakit kaya sinasabing mahirap

maging monolingguwal ang isang
bansang katulad ng Pilipinas? Anong
katangian mayroon ang ating bansa
na hindi magiging angkop para sa
sistemang monolingguwal?
 Tanong

3. Kung ikaw ang magiging magulang,

papaya ka bang ang anak mong
magsisimula pa lang mag-aral ay
tuturuan gamit ang unang wikang
kanyang kinagisnan sa inyong tahanan?
Bakit oo o bakit hindi?
 Tanong
4. Sa iyong palagay, paano makaapekto sa
isang batang nagsisimula pa lang mag-aral
ang paggamit sa silid-aralan ng wilang
nauunawaan at ginagamit din niya sa araw-
araw niyang pamumuhay?
 Tanong

Ang tawag sa wikang

nakagisnan mula sa
pagsilang
Unang wika
 Tanong

Ito ang wikang may simbolong L3 na

natutuhan ng isang tao habang
lumalawak ang kanyang ginagalawang
mundo dahil ito’y isa ring wikang
nagagmit sa maraming pagkakataon sa
lipunan.
Ikatlong wika
 Tanong

Ito ang wikang natutuhan kasunod

ng unang wika. Ito kasi ang
karaniwang wikang nagagamit sa
kapaligiran ng sariling tahanan

Pangalawang wika
 Tanong

Ito ang patakaran kung saan

dalawang opisyal na wika ang
gagamitin sa pagtuturo ng mga
asignatura sa paaralan.
Artikulo 15 Seksiyon 2-3 ng
Saligang Batas 1973
 Tanong
Sa patakarang ito ay gagamitin ang unang wika
bilang wikang panturo at bilang hiwalay na
asignaturang pangwika samantalang ituturo
din ang Filipino at Ingles bilang mga hiwalay
na asignatura.

MTB-MLE
 Tanong

Ito ang tawag sa pagpapatupad ng iisang

wika lamang bilang wika ng edukasyn,
wika ng komersiyo, negosyo,
pakikipagtalastatsan at ng pang-araw-araw
na buhay sa isang bansa.

MONOLINGGUWALISMO
 Tanong

Ang mga ito ang dalawang opisyal

na wika sa ating bansa ayon sa
itinatahana ng ating Saligang batas
ng 1973.

INGLES;FILIPINO
 Tanong
Ito ang kasalukuyang bilang ng mga wika at
wikain sa bansa na itinalaga ng DepEd
upang magamit bilang wikang panturo
mula kindergarten Hanggang grade 3.

19/LABINSIYAM
 Tanong

Ito ang sinasabing bilang wika at

wikaing umiiral sa ating bansa.

150
 Alam mo ba?

Ang wika man ay namamatay o

nawawala rin. Mangyayari ito kung hindi
na ginagammit at nawala na ang
pangangailangan dito ng lingguwistikang
komunidad na dating gumagamit nito.
Maari bang mamatay ang Wika?
Maari ding mamatay ang wika kapag
marami nang tao ang nandayuhan sa
isang lugar at napalitan na ng mga
salitang dala nila ang mga dating salita sa
lugar.
Minsan nama’y may mga bagong
salitang umusbong para sa isang bagay
na higit nang ginagamit ng mga tao
kaya’t kalauna’y nawawala o
namamatay na ang orihinal na salita
para dito.
Ilang salitang Filipino na patay na o unti-unti
nang nawawala
Alimpuyok -Amoy o singaw ng kaning nasusunog
Anluwage -Karpintero
Awangan -walang hanggan
Hidhid -maramot
Hudhod -ihaplos
Napangilakan -nakolekta
Salakat -pag-krus ng mga binti
Ayon sa mga pag-aaral, umaabot sa 35 sa
mga katutubong wikain o diyalekto sa
bansa ang nanganganib nang
makalimutan ng kasalukuyang
henerasyon dahil hindi na nila ito
nagagamit.
Paano kaya maiiwasang mamatay ang wika?
Ayon kina Paz, Hernandez, at Peneyra (2003),
hindi mamamatay ang isnag wika hangga’t may
mga gumagamit pa rin ng mga ito bilang
kanilang unang wika, habang gingamit pa sa
pamilya, sa pang-araw-araw na Gawain, at sa
pakikihalubilo sa kapwa. Kapag ganito ang
sitwasyon, mananatiling buhay na buhay ang
wika.
HETEROGENOUS
AT
HOMOGENOUS
NA WIKA
Walang buhay na wika ang maituturing
na HOMOGENOUS dahil ang
bawat wika ay binubuo nang mahigit sa
isang barayti.
Paz, et. Al. 2003
Masasabing homogenous
ang wika kung pare-
parehong magsalita ang
lahat ng gumagamit ng isang
wika.
Subalit hindi ganito ang wika sapagkat
nagkakaroon ito ng pagkakaiba-iba sanhi ng
iba’t ibang salik panlipunan tulad ng edad,
hanapbuhay o trabaho, antas ng pinag-
aralan, kasarian, kalagayang panlipunan,
rehiyon, lugar, pangkat-etniko kung saan
tayo nabibilang.
Ipinakikita ng iba’t ibang salik
panlipunang ito ang pagiging
Heterogenous ng wika. Ang iba’t ibang
salik na ito ay nagreresulta sa
pagkakaroon ng iba’t ibang barayti ng
wika
Lunes ng umaga, tulad ng dati,
maraming tao kang makasasalubong
at makakausap. Paano mo sila
kakausapin o babatiin?
 Sa kaibigan mong coño o Sa lolo mong kagagaling sa
sosyal probinsya
Sa kaibigan mong
Sa kaibigan mong beki o jejemon
Sa isa sa mga guro mo bakla

Ano ang sasabihin mo…

Bakit kahit magkakapareho ang
sitwasyon ay magkaakiba ang
naging paraan mo ng pagbati o
pakikipag-usap sa mga taong
nabanggit? Ano ang pinatunayan
nito sa paggamit natin ng wika?
•Katulad ng una ninyong
isinagawa, makikita ang
kapangyarihan at lawak
ng paggamit ng wikang
Filipino. Na siyang
itinuturing na wika ng
masa sa kasalukuyang
panahon.
Gabay na Tanong
• Ano-ano ang mga register o barayti ng wikang
ginagamit sa iba’t ibang sitwasyon?
• Ano-ano ang pagkakaiba ng bawat barayti ng
wikang ginagamit sa iba’t ibang sitwasyon?
• Paano mailalarawan ang sitwasyon ng wikang
Filipino sa iba’t ibang larangan sa kasalukuyang
panahon? Sa paanong paraan ka makatutulong
upang higit na mapaunlad o mapalaganap pa
ito?
BARAYTI
NG WIKA
 DAYALEK
Ito ang barayti ng wikang
ginagamit ng particular na
pangkat ng mga tao mula sa
isang particular na lugar tulad
ng lalawigan, rehiyon, o bayan.
 Halimbawa
Tagalog sa Morong
Tagalog sa Maynila
Tagalog sa Bisaya/TagBis
Tagalog sa Rizal Tagalog sa Teresa, Morong, Cardona, at
Baras
Palitaw diladila
mongo Balatong
makikipagkasalan Magkakangay
timba Sintang
hikaw Panahinga
ate Kaka
tatay Tata
lolo Amba
biik Kulig
lola Inda, pupu, nanang
sitaw Gulay, pinugo
latek Kalamay hati
 IDYOLEK
Pangkat ng tao ay mayroon pa
ring pansariling paraan ng
pagsasalita ang bawat isa.
Sinasabing walang dalawang taong
nagsasalita ng isang wika ang
bumibigkas nito nang magkaparehong-
magkapareho. Dito lalong napatunayan
ng isang tao sa iba pang tao batay na rin
sa kani-kaniyang indibidwal na estilo o
paraan ng paggamit ng wika kung saaan
higit siyang komportableng magpahayag.
HALIMBAWA
 Halimbawa
Pabebe Girls-pabebeng idyolek
Marc Logan- kung saan mahilig siyang gumamit ng mga
salitang magkakatugma sa mga nakatatawang pahayag.
Noli De Castro-Kabayan “Magandang Gabi, Bayan”
Mike Enriquez-hindi naming kayo tatantanan!
Kris Aquino-Aha, ha ha! Nakakaloka Okey Darla!
Ruffa Mae Quinto-to the highest level na talaga ito!
Donya Ina-Anak, paki-explain, Labyu
 SOSYOLEK

Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa

katayuan o antas panlipunan o
dimensiyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika. Nagpapangkat batay
sa ilang katangian tulad ng kalagayang
panlipunan, paniniwala, oportunidad,
kasarian , eda, at iba pa.
Pagkakaiba ag Barayti
Nakapag-aral sa hindi nakapag-aral
Matatanda sa mga kabataan
Maykaya sa mahihirap
babae sa lalaki o sa bakla gayundin ang
wika ng preso
 Gay linggo

Ito ay halimbawa ng grupong

nais mapanatili ang kanilang
pagkakakilanlan kaya naman
binabago nila ang tunog o
kahulugan ng salita.
Halimbawa
Indiana Jones o nang-indyan o hindi sumipot
Givenchy-pahingi
TSONA-True State of the Nation Address
“Imbey ang fez ni Secretarush dahil trulalu
ang spluk ni Vp. Pero ang SONA ng
pangulo, chaka ever sa madlang pipol dahil
hindi trulalu.
CoÑo o Conyospeak
Taglish na may ilang salitang Ingles na inihahalo
sa Filipino kaya’t masasabing may code switching
na nangyayari

Bilisan mo at late na tayo

Let’s make kain na
Wait lang. I’m calling Anna pa.
JEJEMON/JEJESPEAK
Jeje-isang paraan ng pagbabaybay ng hehe at salitang mula sa
Hapon na Pokemon
Pinaghalong numero, mga simbolo, at may magkasamang
malalaki at maliliit na letra kaya’t mahirap basahin lalo na nang
hindi pamilyar sa tinatawag na jejetyping.

3ow phow, mUsztah nA phow kaOw?

aQckuHh iT2h
iMiszqckyuH
MuZtaH
 Jargon
Natatanging bokabularyo ng particular na
pangkat ay makapagpapakilala ng kanilang
trabaho o Gawain
Abogado- Exhibit, appeal, complainant
Register
Ito ang barayti ng wika kung saan naiaangkop ng
isang nagsasalita ang uri ng wikang ginagamit niya
sa sitwasyon at sa kausap. Nagagamit ng
nagsasalita ang pormal na tono ng pananalita kung
ang sa kausap niya ay isang taong may mas mataas
na katungkulan o kapangyarihan, nakatatanda, o
hindi niya masyadong kakilala.
Pormal na Wika
Pagsisimba o pagsamba
Sa mga sumusulat ng panitikan
Ulat
Di-pormal
Kaibigan
Malalapit na Kapamilya
Mga kaklase
Kasing-edad
Matagal nang kakilala
Kilalanin ang tinutukoy na konseptong
pangwika sa bawat pahayag batay sa
nakalahad na kahulugan.
 REGISTER
Ito ang barayti ng wika kung saan
naiaangkop ng isang nagsasalita
ang uri ng wikang ginagamit niya
sa sitwasyon at sa kausap.
 IDYOLEK
Ito ang barayti ng wika
kung saan lumulutang ang
personal na katangian at
kakayahang natatangi ng
taong nagsasalita.
 DAYALEK
Ito ang barayti ng wikang
gumagamit ng particular na
pangkat ng mga tao mula sa
isang particular tulad ng
lalawigan, rehiyon, o bayan.
 GAY LINGGO
Ito ang tawag sa wika ng mga
bakla o beki na nagsimula
bilang sikretong wika subalit
kalauna’y ginagamit na rin ng
nakararami.
 IDYOLEK
Ito ang barayti ng wikang
nagiging bahagi na ng
pagkakakilanlan ng isang
indibidwal
Batay sa iyong sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan, tukuyin
kung sa anong barayti ng wika nabibilang ang sumusunod na mga
pahayag o sitwasyon. Isulat ang sagot sa linya.

_______1. Kilalang-kilala ng madlang

tagapanood ang paraan ng pagsasalita ni Noli
De Castro lalo na kapag sinasabi niya ang
pamoso niyang linyang “Magandang Gabi,
Bayan!”
_______2. Nagtatagalog din ang mga taga-
Morong. Rizal pero may punto silang kakaiba
sa Tagalog ng mga Taga-Metro Manila.
___________3. Marami ang gumagaya sa paraan ng
pagsasalita ni Kris Aquino lalo na ang malutong niuang. “Ah,
haha! Okey!Darla! Halika!”
____________4. Maririnig sa usapan nina Lauro a.k.a “Laura”
at ng kaibigan niya si Danilo a.k.a. “Dana” ang mga salitang
charot, chaka, bigalou, at iba pa.
_________5. Habang nakasakay sa bus si Norie ay
narinig niyang nag-uusap ang dalawang babae sa
unahan. Narinig niya sa usapan ang mga salitang lesson
palan, quiz, essay at grading sheets. Mula rito’y alam na
niyang mga guro ang mga nakaupo sa harap niya.
_________6. Habang naghahanda ng report o ulat ang
magkaibang Rio at Len ay maharot at nakatatawa ang
ginagamit nilang mga salita subalit nang maihanda ang
mga kagamitan at magsimula silang mag-ulat sa harap
ng kklase at ng guro ay biglang nag-iba at naging
pormal ang paaraan nila ng pagsasalita.
_________7. Natutuhan ni Joven ang salitang
vakkul mula sa mga Ivatan nang mamasyal siya sa
Batanes. Saan man siya mapunta ngayon, kapag
narinig niya ang salitang vakkul ay alam niyang ang
salitang ito ng mga Ivatan ay tumutukoy sa gamit
nilang pananggalang sa init at ulam.
_________8. “Handa na ba kayo?” ito ang
pamosong linyang binibigkas ni Korina Sanchez sa
kanyang programang Rated K. Kahit hindi ka
nakatingin sa telebisyon at naririnig lamang ang
kanyang pagsasalita ay tiyak na malalaman mong
si Korina nga ito dahil sa sarili niyang estilo ng
pagbigkas.
 Pagwaswasto
1. Idyolek
2. Dayalek
3. Idyolek
4. Sosyolek
5. Jargon
6. Register
7. Dayalek
8. Idyolek
Tukuyin kung sa anong
PROPESYON, GAWAIN O
LARANGAN nabibilang ang
mga larawan o jargon sa
bawat bilang.
 MGA
LARAWAN SA
ISANG SALITA
Bakit kailangang pag—aralan ang
barayti ng wikang ginagamit sa iba’t
ibang sitwasyon? At paano natin ito
nagagamit sa ating pang-araw-araw
na pamumuhay?
A. Bumuo ng tula batay sa barayti
ng wikang ginagamit sa iba’t ibang
sitwasyon. 3 saknong 4 na taludtod
Palawakin at paunlarin ang inyong
imahinasyon maging malikhain!.
B. Pagguhit ng mga larawan na may kaugnayan
sa iba’t ibang barayti ng wikang ginagamit sa
iba’t ibang sitwasyon “Maging Mapanuri”
Gumuhit ng isang editorial cartoon o poster na
nagpapakita ng inyong pagmamalasakit at
panghihimok ukol sa pagpapakita ng mga
kalagayang pangwika sa kulturang Pilipino.
C.Gumawa ng isang Jingle patungkol sa
iba’t ibang barayti ng wikang
ginagamit sa iba’t ibang sitwasyon.
Maging Masining!
D. Pagpapakita ng maikling
dula-dulaan gamit ang barayti
ng wikang ginagamit sa iba’t
ibang sitwasyon. Paghusayin ang
pagarte.!
 PAMANTAYAN SA PAGMAMARKA

PAGIGING MALIKHAIN- 20%

KOOPERASYON NG GRUPO 10%
MAY KAUGNAYAN SA PAKSA 20%
TAKDANG-ARALIN
Sa ano-anong sitwasyon sa buhay
mo maaring makatulong ang mga
kaalaman ukol sa mga barayti ng
wika? Magtala ng limang paraan.
Pidgin
Umusbong na bagong wika o tinatawag
sa Ingles na ‘nobody’s native language’
o katutubong wikang di pag-aari
ninuman. Nangyayari ito kapag may
dalawang taong nagtatangkang mag-
usap subalit pareho silang may
magkaibang unang wika kaya’t ‘di
magkaintindihan dahil hindi nila alam
ang wika ng isa’t isa.
Ang Pidgin at isang uri ng barayti ng wika na
ito at nabuo mula sa dalawang taong may
magkaibang wika na upang magkaintindihan
at napagsasama sama ang ibang salita.
Bunga nito ang tinatawag na makeshify
language sa Ingles.
Halimbawa:(Filipino-Chinese) Ito maganda,
ikaw bili mura lang.
Creole
Ang wikang nagmula sa
isang paidgin at nagging
unang wika sa isang lugar.
Ang Creole ay isang uri din ng barayti ng wika
na kung saan ito ay nagmula sa pagiging pidgin
hanggang sa lumaganap at nakasanayan na at
naging pangunahing wika ng isang lugar.

Halimbawa:Chavacano (Tagalog at Espanyol)

Batay sa iyong sariling kaalaman, pananaw, at mga karanasan, tukuyin
kung sa anong barayti ng wika nabibilang ang sumusunod na mga
pahayag o sitwasyon. Isulat ang sagot sa linya.

_______1. Kilalang-kilala ng madlang

tagapanood ang paraan ng pagsasalita ni Noli
De Castro lalo na kapag sinasabi niya ang
pamoso niyang linyang “Magandang Gabi,
Bayan!”
_______2. Nagtatagalog dinang mga taga-
Morong. Rizal pero may punti silang kakaiba
sa Tagalog ng mga Taga-Metro Manila.
___________3. Marami ang gumagaya sa paraan ng
pagsasalita ni Kris Aquino lalo na ang malutong niuang. “Ah,
haha! Okey!Darla! Halika!”
___________4. Nagtagpo ang mga unang nakipagkalakalang
Tsino at mga katutubo sa Binondo bago pa man dumating ang
mga Espanyol. Dahil parehong walang alam sa wikain ng isa’t
isa, bumubuo sila ng wikang walang sinusunod na estruktura
at hindi pag-aari ng sinuman sa kanila.
___________5. Ang ilan sa mga tsinong
nakipagkalakalan sa ating mga ninuno ay
nagpakasal sa mga dalagang taga-Binondo. Ang
wikang kanilang binuo na maituturing na hindi
pag-aari ninuman ay siyang naging unang wika
ng mga naging anak nila.
___________6. Maririnig sa usapan nina Lauro
a.k.a “Laura” at ng kaibigan niya si Danilo a.k.a.
“Dana” ang mga salitang charot, chaka, bigalou,
at iba pa.
_________7. Habang nakasakay sa bus si Norie ay
narinig niyang nag-uusap ang dalawang babae sa
unahan. Nrinig niya sa usapan ang mga salitang lesson
palan, quiz, essay at grading sheets. Mula rito’y alam na
niyang mga guro ang mga nakaupo sa harap niya.
_________8. Habang naghahanda ng report o ulat ang
magkaibang Rio at Len ay maharot at nakatatawa ang
ginagamit nilang mga salita subalit nang maihanda ang
mga kagamitan at magsimula silang mag-ulat sa harap
ng kklase at ng guro ay biglang nag-iba at naging
pormal ang paaraan nila ng pagsasalita.
_________9. Natutuhan ni Joven ang salitang
vakkul mula sa mga Ivatan nang mamasyal siya sa
Batanes. Saan man siya mapunta ngayon, kapag
narinig niya ang salitang vakkul ay alam niyang ang
salitang ito ng mga Ivatan ay tumutukoy sa gamit
nilang pananggalang sa init at ulam.
_________10. “Handa na ba kayo?” ito ang
pamosong linyang binibigkas ni Korina Sanchez sa
kanyang programang Rated K. Kahit hindi ka
nakatingin sa telebisyon at naririnig lamang ang
kanyang pagsasalita ay tiyak na malalaman mong
si Korina nga ito dahil sa sarili niyang estilo ng
pagbigkas.
Ang Wika
at ang
Lipunan
Lingua Franca

Wikang ginagamit ng mas nakararami sa

isang lipunan. Ito ang wikang ginagamit
upang lubos na magkaunawaan ang mga
namumuhay sa isang komunidad.
FILIPINO ang lingua franca sa Pilipinas.
Durkheim (1985)

Isang sociologist, nabubuo

amg lipunan ng mga taong
naninirahan sa isang pook.
Ang mga taong nasa isang
lipunan ay may kanya-kanyang
papel na ginagampanan. Sila ay
namumuhay, nakikisama, at
nakikipagtalastasan sa bawat isa.
W.P. Robinson
Ang mga tungkulin ng wika sa aklat niyang
Language and Social Behavior (1972).
1. Pagkilala sa estado ng damdamin at
pagkatao, panlipunang pagkakakilanlan,
at ugnayan
2. Pagtukoy sa antas ng buhay sa lipunan.
Ang pinakadiwa ng wika ay
panlipunan. Sadyang ang wika nga ay
isang Sistema ng pakikipag-ugnayan na
nagbubuklod sa mga tao.
Pitong Tungkulin ng Wika
(M.A.K. Halliday)
Explorations in the Functions of Language
(Exploration in Language Study) (1973)
Alam mo ba?
Michael Alexander Kirkwood Halliday o mas kilala
sa taguri na M.A.K Halliday ay isang bantog na
iskolar mula sa Inglatera. Ibinahagi niya sa
nakararami ang kanyang pananaw na ang wika ay
isang panlipunang phenomenon. Naging malaking
ambag niya sa mundo ng lingguwistika ang popular
niyang modelo ng wika, ang systemic functional
linguistics.
Instrumental
Ito ang tungkulin ng wikang tumutugon sa mga
pangangailangan ng tao gaya ng pakikipag-ugnayan sa
iba.

Halimbawa: Paggawa ng liham pangangalakal, liham

patnugot, at pagpapakita ng mga patalastas tungkol sa
isang produkto
Regulatoryo
Ito ang tungkulin ng wikang tumutukoy sa
pagkontrol sa ugali o asal ng ibang tao.
Ang pagbibigay ng direksiyon gaya ng
pagtuturo ng lokasyon ng isang particular
na lugar, sa pagsagot sa pagsusulit,
pagluluto ng ulam.
Interaksiyonal
Ang tungkulin ito ay nakikita sa
paraan ng pakikipag-ugnayan ng tao
sa kanyang
kapwa;pakikipagbiruan;pakikipagpalit
an ng kuro-kuro;pagkukuwento;
paggawa ng liham-pangkaibigan.
Personal
Saklaw ng tungkuling ito ang
pagpapahayag ng sariling opinion o kuro-
kuro sa paksang pinag-uusapan. Kasama
rin dito ang pagsulat ng talaarawan at
journal, at ang pagpapahayag ng
pagpapahalaga sa anumang anyo ng
panitikan
Heuristiko
Ang tungkuling ito ay ginagamit sa
pagkuha o paghahanap ng impormasyong
may kinalam sa paksang pinag-aaralan.
Kasama rito ang pag-iinterbyu sa mga
taong makasasagot sa mga tanong tungkol
sa paksang pinag-aaralan;pakikinig sa
radio;panonood sa telebisyon.
Impormatibo
ito nanman ay may kinalaman sa
pagbibigay ng impormasyon sa paraang
pasulat at pasalita. Ang ilang halimbawa
nito ay pagbibigay-ulat, paggawa ng
pamanahong papel, tesis, panayam, at
pagtuturo.
 Jakobson (2003) anim na
paraan ng pagbabahagi ng
wika
Alam mo ba?
Roman Jakoson ay isa sa mga pinakamagaling na
dalubwika ng ikadalawampung siglo. Isa siya sa mga
nagtatag ng Linguistic Circle of New York. Ang kanyang
bantog na functions of language ang kanyang nagging
ambag sa larangan ng semiotics.
Semiotics ay ang pag-aaral sa mga palatandaan at simbolo
at kung paano ito gamitin.
1. Pagpapahayag ng Damdamin (Emotive)- Saklaw
nito ang pagpapahayag ng mga saloobin,
fdamdamin, at emosyon.
2. Panghihikayat (Conative)- ito ay ang gamit ng wika
upang makahimok at makaimpluwensiya sa iba sa
pamamagitan ng pag-uutos at pakiusap.
3. Pagsisimula ng pakikipag-ugnayan (Phatic)-
Ginagamit ang wika upang makipag-ugnayan sa
kapwa at makapagsimula ng usapan.
4. Paggamit bilang sanggunian (Referential)-
Ipinakikita nito ang gamit ng wikang nagmula sa
aklat at iba pang sangguniang pinagmulan ng
kaalaman upang magparating ng mensahe at
impormasyon.
5. Paggamit ng kuro-kuro (Metalingual)- ito ang
gamit na lumilinaw sa mga suliranin sa pamamagitan
ng pagbibigay ng komento sa isang kodigo o batas.
6. Patalinghaga (Poetic)- Saklaw nito ang gamit ng
wika sa masining na paran ng pagpapahayag gaya ng
panulaan, prosa, sanaysay, at iba pa.
 Kasaysayan ng
Wikang
Pambansa
(Unang Bahagi)
 Emmert at Donaghy (1981)
Ang wika, kung ito ay pasalita, ay isang
Sistema ng mga sagisag na binubuo ng mga
tunog; kung ito naman ay pasulat, ito ay
iniuugnay natin sa mhga kahulugang nais
iparating sa ibang tao.
Ngunit saan nga
ba nagmula ang
wika?
1. Paniniwala sa Banal na Pagkilos
ng Panginoon.

Ang Tore ng Babel (Genesis 11:1-9)

Ang Bagong Magandang Balita Bibliya
2. Ebolusyon
a. Teoryang Ding Dong
Batay sa teoryang ito, nagmula raw ang wika sa
panggagaya ng mga sinaunang tao sa mga tunog ng
kalikasan.
Boom-Pagsabog
Splash- paghampas ng tugob sa isang bagay
Whoosh-pag-ihip ng hangin
B. Teoryang Bow-Wow
Ang wika raw ay nagmula sa panggagaya
ng mga sinaunang tao sa mga tunog na nilikha
ng mga hayop, katulad ngbow-wow para sa aso,
ngiyaw para sa pusa, kwak-kwak para sa pato,
at moo para sa baka.
C. Teoryang Pooh-Pooh- isinasaad ng
teoryang ito na nagmula raw ang wika
sa mga salitang namutawi sa mga bibig
ng sinaunang tao nang nakaramdam
sila ng masidhing damdamin, galit,
sakit, sarap, kalungkutan at pagkabigla
d. Teoryang Ta-Ta- may koneksiyon ang
kumpas o galaw ng kamay ng tao sa
paggalaw ng dila. Ayon sa mga nag-aral
ng ebolusyon ng tao, ang salita raw ay mula
sa mga galaw at kumpas na humantong sa
pagkilala ng wika.
e. Teoryang Yo-he-ho- ang wika ay nabuo
mula sa pagsasama-sama, lalo na kapag
nagtatrabaho nang magkakasama. Ang mga
tunog o himig na namumutawi sa mga bibig
ng tao kapag sila ay nagtatrabaho nang
sama-sama ay sinasabing pinagmulan ng
wika.
 Panahon ng
mga Katutubo
Teorya ng Pandarayuhan
WAVE MIGRATION THEORY
Dr. Henry Otley Beyer- isang amerikanong
antropologo noong 1916.
Tatlong pangkat ng taong dumating sa
Pilipinas na nagsimula ng lahing Pilipino
NEGRITO
INDONES
MALAY
Matagpuan ng pangkat ng mga
arkeologo ang Pambang Museo ng
Pilipinas sa Pangunguna ni Dr. Robert
B. Fox ang harap ng isnag bungo at
isang buto ng panga sa yungib ng
Tapon sa Palawan noong 1962.
Ang natagpuang bungong ito ng
tao ang nagpatunay na mas
unang dumating sa Pilipinas ang
tao kaysa sa Malaysia na
sinasabing siyang pinanggalingan
ng mga Pilipino.
Taong Tabon
Nanirahan ang mga unang taong
ito sa yungib ng Tabon may 50,000
taon na ang nakararaan.
Nahukay: Kagamitang Bato tulad
Chertz, isnag uri ng quartz, buto ng
ibon, paniki, bakas ng uling.
 1962
Unang nagkaroon ng tao sa
pilipinas kaysa sa Malaysia at
Indonesia.
Landa Jocano
UP Center for Advanced Studies noong
1975 at National Museum
Ang bungong natagpuan ay kumakatawan sa unang lahing
Pilipino sa Pilipinas.

TAONG TABON TAONG JAVA

TAONG PEKING/HOMOSAPIENS HOMO ERECTUS

Dr. Armand Mijares

Natagpuan ang isang buto ng paa na

sinasabing mas matanda pa sa taong
tabon sa kuweba ng Callao, Cagayan.
Tinatawag itong Taong Callao na
sinasabing nabuhay nang 67, 000 taon
na ang nakalilipas.
Teorya ng Pandarayuhan mula sa
Reiyong Austrenesyano
Pinakabagong teorya, pinaniniwalan na
ito ang mga Pilipino ay nagmula sa
lahing Austronesyano.
AUSTRONESIAN ay hango sa salitang
Latin na auster na nangangahulugang
“south wind” at nesos na ang ibig
sabihin ay “isla”
Dalawang pinaniniwalaang teorya kung
saan nagmula ang mga Austronesia
1. Wilheim Solheim II ama ng arkeolohiya
ng timog-silangang asya
-Mula sa mga sila ng Sulu at Celebes na
tinawag na NUSANTAO.
2. Peter Bellwood- mula sa Timog Tsina at
Taiwan na nagtungo sa Pilipinas noong 5,000
BC.
Ang Austronesian ang kinikilalang
nagpaunlad ng pagtatanim ng palay
at ng rice terracing na tulad mg
hagdan-hagdang Palayan ng Banawe.
Naniniwala sa mga anito na naglalakbay
sa kabilang buhay at paglilibing sa mga
patay sa isang banga tulad ng natagpuan
sa Manunggul Cave sa Palawan.
Nagtataglay ng patakarang
Pangkabuhayan, kultura at
paniniwalang rehiyon
 Paraan ng Pagsulat
Baybayin- naksulat sa biyas ng kawayang
matatagpuan sa Museo ng Aklatang
Pambansa at ng Unibersidad ng Santo Tomas.
Sinasabing malaking bahagi ng kanilang
ginawa noon ay hindi na matagpuan
sapagkat sinunog ng mga dayuhang Espanyol
dahilang kagagawan daw ito ng Diyablo.
Sagabal sa pagpapalaganap ng
pananampalatayang Katoliko.
 Baybayin

Labimpitong Letra __ Tatlong patinig

at labing-apat na katinig.
Panahon ng
mga Espanyol
Layunin

Layunin nilang ikintal sa isip

at puso ng mga katutubo
ang Kristiyanismo.
Ayon sa mga Epanyol
Nasa kalagayang “barbariko”, di sibilisado ang
mga katutubo noon kung kaya’t dapat lamang
nilang gawing sibilisado ang mga ito sa
pamamagitan ng kanilang pananampalataya.
Malaking Usapan
Ano ang wikang gagamitin sa
pagpapalawak ng Kristiyanismo?
Naniniwala ang mga Espanyol na mas
mabisa ang pagagmit ng Katutubong wika
sa pagpapatahimik sa mamayan kaysa sa
libong sundalong Espanyol.
Ang mga prayleng Espanyol ang siyang
naging institusyon ng mga Pilipino. Upang
maisakatupan ang kanilang layunin, inuna
ang paghahati ng mga isla ng mga
mamamayan.
Nakita nila na mahirap palaganapin ang
relihiyon, patahimikin at gawing masunurin
ang mga Pilipino kung iilan lamang ang
prayleng mangangasiwa.
ETIMOLOHIYA NG TAGALOG

Dominikano
Franciscano
Agustinian at
Heswita

Pangasinan at Cagayan
Kabikulan
kabisayaan

Phelan 1995
APAT NA ORDEN/Limang orden

AGUSTINO
PRANSISKANO
DOMINIKO
HESWITA
REKOLETO
Upang mas maging epektibo ang
pagpapalaganap ng Kristiyanismo, ang mga
misyonerong Espanyol mismo ang nag-aral
ng mga wikang katutubo. Nakita nilang
mas madaling matutuhan ang wika ng
isang rehiyon kayasa ituro sa lahat ang
wikang espanyol.
Nabatid nilang sa pagpapalaganap
ng kanilang relihiyon mas magiging
kapani-paniwala at mas mabisa
kung ang mismong banyaga ang
nagsasalita ng wikang katutubo.
Dahil dito ang mga prayle ay
nagsulat ng mga diksiyonaryo at
aklat-panggramatika, katekismo
at mga kumpensyonal para sa
mas mapabilis ang pagkatuto nila
ng katutubong wika.
Wikang panturo PILIPINO

Iniutos ng Hari na gamitin ang

wikang katutubo sa pagtuturo
ngunit hindi naman ito nasunod.
Nagmungkahi nama si Gob.
Tello na turuan ang mga
Indio ng wikang Espanyol.
Sina Carlos I at Felipe II naman ay
naniniwalang kailangang maging
bilingguwal ang mga Pilipino.
Iminungkahi naman ni Carlos I na
ituro ang Doctrina Christiana gamit
ang wikang Espanyol.
Sa huli napalapit ang mga katutubo
sa mga prayle dahil sa wikang
katutubo ang gamit nila
samantalang napalayo naman sa
pamahalaan dahil sa wikang
Espanyol ang gamit nila.
Muling inulit ni Haring Felipe
II ang utos sa pagtuturo ng
wikang Espanyol sa lahat ng
katutubo noong ika-2 ng
Marso 1634.
Nabigo ang nabanggit na kautusan
kaya si Carlos II ay lumagda ng isang
dekrito na inuulit ang probisyon ng
nabanggit na kautusan. Nagtakda rin
siya ng parusa para sa mga hindi
susunod dito.
Noong Disyembre 29, 1972, si Carlos IV
ay lumagda sa isa pang dekrito na
nag-uutos na gamitin ang wikang
Espanyol sa lahat ng paaralang
itatatag sa pamayanan ng mga
Indio.
REPLEKSIYON
Mababatid lamang sa parte ng
kasaysayang ito na nanganib ang wikang
katutubo. Sa panahong ito, lalong
nagkawatak-watak ang mga Pilipino.
Matagumpay na nahati at nasakop ng
mga Epanyol ang mga katutubo. Hindi
nila itinanim sa isipan ng mga Pilipino ang
kahalagahan ng isang magbibigkis ng
kanilang mga damdamin
Panahon ng
Rebolusyong
Pilipino
Matapos ang mahigit kumulang na tatlong
daang taong pananahimik dahil sa
pananakop ng mga Espanyol, namulat ang
mga mamayan sa kaapihang kanilang
dinaranas.
Sa panahong ito, maraming mga
Pilipino ang naging matindi ang
damdaming nasyonalismo. Nagtungo
sila sa ibang bansa upang kumuha ng
mga karunungan.
 1872

Nagkaroon ng kilusan ang

propagandista na siyang naging
simula ng kamalayan upang
maghimagsik.
Katipunan

Itinatag ni Andres Bonifacio. Wikang

tagalog ang ginamit sa kanilang mga
kautusan at pahayagan. Ito ang sinasabing
unang hakbang tungo sa pagtataguyod ng
wikang Tagalog.
Sumibol sa nga nmanghihimagsik na Pilipino ang
kaisipang “isang bansa”, isang Diwa” Laban sa mga
Espanyol. Pinili nilang gamitin ang tagalog sa
pagsulat ng mga sanaysay, tula, kuwento, liham, at
mga talumpati na punumpuno ng damdaming
makabayan.
Masidhing damdamin laban sa mga
Espanyol ang pangunahing paksa ng
kanilang mga isinulat. Kahit si Rizal at
iba pang propagandista na sumulat na
gamit ang wikang Espanyol ay
nababatid na ang wika ay malaking
bahagi upang mapagbuklod ang mga
kababayan.
Biak na Bato noong 1899
Unang konkretong pagkilos ng
mga Pilipino ay nang
pagtibayin ang Konstitusyong
ito.
Ginawang Opisyal na wika ang
Tagalog bagama’t walang
isinasaad na ito ang magiging
wikang pambansa ng Republika.
Unang Republika
Pinamunuan ni Emilio Aguinaldo, isinaad sa
Konstitusyon na ang paggamit ng wikang Tagalog ay
opsiyonal. Doon lamang sa mga gawaing
nangangailangan ng paggamit ng wikang tagalog ito
gagamitin. Sinasabing ang pamamayani ng mga
ilustrado sa Asembleyang Konstitusyonal ang
pangunahing dahilan nito.
Nais ding maakit ni Aguinaldo ang mga di-
tagalog. Nakalulungkot isiping naging
biktima ng politika ang wikang tagalog.
Nag-uumpisa pa lamang sana itong
lumago ay napailalim na nama ito sa
dayuhang wika.
ALAM MO BA?
NAGSIMULA ANG PAGDIRIWANG NG
BUWANNG WIKA NANG LAGDAAN NI
PANGULONG SERGIO OSMEÑA ANG ISANG
PROKLAMASYONG NAKASULAT SA INGLES
NOONG IKA-26 MARSO, 1946 NA MAY
PAMAGAT NA “DESIGNATING THE PERIOD
FROM MARCH 27 TO APRIL 2 OF EACH YEAR
‘NATIONAL LANGUAGE WEEK.”
PROKLAMASYON BLG. 25

Ang panahon mula Marso 25 hanggang Abril

2, taon-taon, ay magiging “Linggo ng Wika”
bilang pagsunod sa Batas Komonwelt Blg.
570 na nagsasaad na kailangang gumawa ang
gbyerno ng mga nararapat na hakbang tungo
sa pagsulong ng Wikang Pambansa.
•Saklaw ng petsa ng lingo ng wika ang
pagdiriwang ng kaarawan ni Francisco
“Balagtas” Baltazar, isang haligi ng
panitikang Pilipino.
Marso 26, 1954 Proklamasyon Blg. 12
Naglabas ang pangulong Magsaysay na may
pamagat na “Nagpapahayag na Linggo ng Wikang
Pambansa ang Panahong Sapul saIka-29 ng Marso
Hanggang Ika-4 ng Abril Bawat Taon.”Nakasulat
ang proklamasyon sa wikang Pilipino.
Inilipat muli ng Pang. Magsaysay ang
Linggo ng wika sa ika-23 ng Setyembre,
1955
Marso 29-Abril 4 sa Agosto 13-19 bawat
taon saklaw sa lingo ng wika ang
kaarawan ni pangulong Manuel L.
Quezon na siyang Ama ng Wikang
Pambansa.
Pang. Fidel V. Ramos ang pagtatalaga ng
“Buwan ng Wikang Pambansa” tuwing
Agosto 1-31 sa pamamagitan ng
Proklamasyon Blg. 1041 noong 15 hulyo,
1997.
Panahon ng
mga
Amerikano
Dumating ang mga Amerikano sa
pamumuno ni Almirante Dewey.
Nadagdagan ang wikang Ingles na
nagkaroon ng malaking kaugnayan sa
buhay ng mga Pilipino.
Wikang panturo ay ang wikang ingles buhat sa
antas primary hanggang kolehiyo. Sa
pamamagitan ng Sistema nila ng edukasyon,
magiging tama ang ediukasyon ng mamamayan,
masakllaw, at magtuturosa mga Pilipino ng
pamamahala sa sariling bayan, at higit sa lahat ay
mabigyan dinsila ng isang wikang nauunawaan ng
lahat para sa mabisang pakikipagtalatasan sa
buong kapuluan.
Jacob Schurman/ Batas Blg. 74

Nagtakda ang komisyon ng batas blg. 74

noong ika-21 ngMarso, 1901 na
nagtatag ng mga paaaralang pambayan
at nagpahayag na Ingles ang gagawing
wikang panturo.
3 R’s

Reading
Writing
Arithmetic
Ipagamit ang bernakular bilang wikang
pantulong. Pagpapalimbag ng mga
librong pam-primary na Ingles-Ilokano,
Ingkes-Tagalog, Ingles-Bisaya, at Ingles-
Bikol.
Pinagtubay ang isang kursosa wikang
Tagalog para sa mga gurong Amerikano at
Pilipino sa panahon ng bakasyon ng mga
mag-aaral.
Dahilan sa paggamit ng Ingles
1. Ang pagtuturo ng berankular sa mga paaralan ay ,ag-
rere-sulta sa suliraning administratibo. Ang mga mag-
aaral ay mahihirapang lumipat sa ibang pook ng
kapuluan sa kadahilanang iba-iba ang itinuturing wika
sa iba-ibang rehiyon. Kung Ingles lamang ang ituturo sa
lahat, walang magiging suliranin ditto.
2. Ang paggamit ng iba’t ibang
bernakular sa pagtuturo say
magdudulotlamang ng
rehiyonalismo sa halip na
nasyonalismo.
3. Hindi magandang pakinggan ang
magkahalong wikang Ingles at bernakular.
4. Malaki na ang nagasta ng pamahalaan
para sa edukasyong pambayan at
paglinang ng Ingles upang maging wikang
pambansa.
5. Ingles ang nakikitang pag-asa upang
magkaroon ng pambansang pagkakaisa.
6. Ingles ang wika ng pandaigdigang
pangangalakal. Ang paggamit ng wika ay
makatutulong sa katayuan ng pilipinassa daigdig
ng pangangalakal.
7. Ang ingles ay mayaman sa katawagang
pansining at pang-agham. Kailangang malaman ng
mamamayan ang mga katawagang ito upang
umunlad ang kalinangan sa pilipinas.
8. Yamang nandito na ang ingles ay kailangang
hasain ang paggamit nito.
DAHILAN SA PAGTATAGUYOD NG
BERNAKULAR
1. 80% ng mga mag-aaral ang nakaabot ng
hanggang ikalimang grado lang kaya pagsasayang
lamang ng panahon at pera ang kanila ng Ingles
na walang kinalaman sa kanilang sosyal a praktikal
na pamumuhay.
2. Kung bernakular ang gagamiting panturo, magiging
epektibo ang pagtuturo sa primary.
3. Kung kailangan talagang linangin ang wikang komon
sa Pilipinas, nararapat lamang na Tagalog ito sapagkat
isang porsiyento lamang ng tahanang Pilipino ang
gumagamit ng Ingles.
4. Hindi magiging maunlad ang pamamaraang panturo
kung Ingles ang gagamitin dahil naman natututo ang
mga mag-aaral kung paano nila malulutas ang mga
problemang kahahharapin nila sa kanilang pang-araw-
araw na pamumuhay.
5. Ang paglinang ng wikang Ingles bilang
wikang pambansa ay hindi pa nagpapakita ng
nasyonalismo.
6. Nararapat lamang na magsagawa ng mga
bagay para sa ikabubuti ng lahat katulad ng
paggamit ng bernakular.
7. Walang kakayahang makasulat ng klasiko sa
wikang Ingles ay hindi dapat idahilan sapagkat
alam naman nilang hindi ito magbubunga nang
mabuti.
8. Hindi na ngangailangan ng mga kagamitang
panturo upang magamit ang bernakular, kailangan
lamang na ito ay pasiglahin.
Nagsagawa ang mga Amerikano ng mga
pag-aaral, eksperimento , at sarbey
upang malaman kung epektibo ang
pagtuturo gamit ang wikang Ingles. Ang
unang pagsisiyasat ay ginawa ni Henry
Jones Ford.
Iniulat nito “gaya ng makikita, ang gbyerno
ay gumastos ng milyon-milyon para
maisulong ang paggamit ng Ingles upang
mabisang mapalitan nito ang Espanyol at
,ga dayalek sa mga ordinaryong usapan, at
ang Ingles na sinasalita ay kay hirap
makilala na Ingles na nga.”
Propesor Nelson at Dean Fansler
Maging ang mga kumukuha ng mataas
na edukasyon ay mahihirapan sa
paggamit ng wikang Ingles.
Iminungkahi ni Lope K. Santos na
isa sa mga wikang ginagamit ang
nararapat na maging wikang
pambansa. Ang panukala ay
sinusugan naman ni Pang. Manuel
L. Quezon.
Noomg panahon ng mga Hapones nagkaroon ng
pagsulong ang wikang pambansa. Sa pagnanais na
burahin ang anumang impluwensiya ng mga
Amerikano, ipinagbawal ang paggamit ng Ingles
sa anuamng akpekto ng pamumuhay ng mga
Pilipino.
Ipinagamit nila ang katutubong wika,
particular ang wikang tagalog, sa pagsulat ng
mga akdang pampanitikan. Masasabing ito
ang panahong namayagpag ang panitikang
Tagalog.
Ordinansa Militar Blg. 13
Nag-uutos na gawing opisyal na wika ang tagalog
at ang wikang Hapones (Nihonggo).
Upang ipatupad ang patakarang military ng mga
hapones pati ang propagandang pangkultura,
itinatag ang tinatawag na Philippine Executive
Commision na pinamumunuan ni Jse Vargas.
Pagkaraan ng ilang buwan na pananakop ng mga
Hapones ay binuksan muli ang mga paaralang
bayan sa lahat ng antas. Itinuro ang nihonggo sa
lahat , ngunit binigyang-diin ang paggamit ng
Tagalog upang maalis na ang paggamit ng wikang
Ingles.
Ang gobyerno-military ay nagturo ng Nihonggo sa mga
guro ng paaralang-bayan. Sinusuri ang kakayahan ng
guro sa wikang Nihonggo upang kapag sila ay nagging
bihasa na ay sila naman ang magtuturo.
Ang mga nagsipagtapos ay binigyan ng katibayan upang
maipakita ang kanilang kakayahan sa wikang Niponggo.
Ang katibayan ay may Tatlong uri: JUNIOR,
INTERMEDIATE, at SENIOR.
Sa panahong ito ay Isinilang ang KALIBAPI o
kapisanan sa Paglilingkod sa Bagong Pilipinas. Ang
pagpapabuti ng edukasyon at moral na
rehenerasyon at pagpapalakas at pagpapaunlad
ng kabuhayan sa pammatnubay ng Imperyong
Hapones ang mga layunin ng kapisanang ito.
Si Benigno Aquino ang nahirang na director.
Pangunahing proyekto ng kapisanan ang
pagpapalaganap ng wikang Pilipino sa buong
kapuluan. Katulong nila sa proyektong ito ang
Surian ng wikang pambansa.
 SITWASYONG
MGA SITWASYONG
PANGWIKA SA IBA
PANGWIKA
PANG SA
ANYO NG
KULTURANG
PILIPINAS
POPULAR
Sitwasyong pangwika sa Telebisyon
Telebisyon-itinuturing na pinakamakapangyarihang
media sa kasalukuyan.
Wikang Filipino ang nangungunang midyum sa
telebisyon sa ating bansa.
Gumagamit ng Wikang Filipino
Teleserye
Pantanghaling palabras
Mga magazine show
News and public affairs
Atbp.
Mangilan-ngilang news program sa wikang ingles
subalit ang mga ito’y hindi sa mga nangungunang
estasyon kundi sa ilang local na news TV at
madalas ay inilalagay hindi sa primetime kundi sa
gabi kung kalian tulog na ang nakararami
Ang madalas na exposure sa telebisyon ang isang
malaking dahilan kung bakit sinasabing 99% ng mga
mamamayan sa Pilipinas ang nakapagsasalita ng
Filipino at maraming kabataan ang namumulat sa
wikang ito bilang kanilang unang wika maging sa lugar
na hindi kabilang sa katagalugan.
Patunay ang mga ito na habang dumarami
ang manonood ng teebisyon ay lalong
lumalakas ang hatak ng midyum na ginagamit
dito samga mamamayang Pilipino saanmang
dako ng bansa at maging ng mundo
SITWASYONG PANGWIKA SA RADYO AT DIYARYO

Filipino ang nangungunang wika

sa radyo.
Estasyon ng Radyo
-AM at FM
Wikang Ingles ang ginagamit sa mga
broadsheet at wikang Filipino sa mga tabloid
maliban sa people journal at tempo na
nakasulat din sa wikang Ingles.
Tabloid

•Binibili ng masa o mga karaniwang tao

tulad ng mga drayber ng bus at dyip,
mga tinder sa palengke, mga
ordinaryong manggagawa atbp.
Sitwasyong pangwika sa Pelikula
Maraming banyaga kaysa local nna pelikula ang
naipalabas sa ating bansa taon-taon ang mga local
na pelikulang gumagamit ng midyum na Filipino
at mga barayti nito ay mainit ding tinatangkilik ng
mag manonood.
Ingles ang karaniwang pamagat ng mga pelikulang
Pilipino tulad ng One More Chance, Starting Over
Again, It Takes a Man and A Woman atbp. Ang
wikang ginagamit ay Filipino, Taglish at iba pang
Barayti ng wika.
• PANGUNAHING LAYUNIN ng mga ito sa paggamit ng
Filipino bilang midyum ay upang makaakit nang mas
maraming manonood, tagapakinig, o mambabasa na
makauunawa at malilibang sa kanilang palabas,
programa at babasahin upang kumite sila nang mas
Malaki.
Tiongson 2012
Maraming babasahin at palabas sa Filipino, ang
tila nangingibabaw na layunin ay mang-aliw,
manlibang, lumikha ng ugong at ingay ng
kasayahan.
Isang pag-asa at hamon para sa mga taong nasa likod
ng mass media at mga taong tumatangkilik sa mga ito
na hindi lang basta lumaganap ang Filipino kundi
magamit din ito ng mga nasabing midyum upang higit
na maitaas ang antas ng ating wika.
Isa sa mgakatangian ng wika ang pagiging
malikhain. Sa patuloy na paglaho ng wika ay
umuusbong ang iba’t ibang paraan ng
malikhaing paggamit dito dala na rin ng
impluwensiya ng mga pagbabagong
pinalalganap ng media. Sa kasalukuyan ay may
iba’t ibang nauusong paraan ng malikhaing
pagpapahayag na gumagamit ng wikang Filipino
at mga barayti nito sa mga sitwasyong tulad ng
Flip top, Pick-up Lines at Hugot lines.
 ARTISTAHIN KA!
Panuto: Bawat grupo ay magkakaroon ng dalawang
representante. Ang bawat representante ay iaarte ang
isang teaser sa isang pelikula. Ang grupo na siyang may
pinakamagaling sa pag-arte ay magkakaroon ng 10
puntos.

BARCELONA
Lalaki: Mahal Kita
Babae: You Don’t have too. Huwag mo akong
mahalin dahil mahal kita, mahalin mo ako
dahil mahal mo ako. Because that what I
Deserve….
HUGOT LINES
Tinatawag na love lines o love
quotes.
Tawag sa mga linya ng pag-ibig na
nakakakilig, nakatutuwa, cute,
cheesy, o minsa’y nakaiinis
FLIP TOP
Ito’y pagtatalong oral na isinasagawa nang
pa-rap. Nahahawig ito sa balagtasan dahil
ang mga bersong nira-rap ay
magkakatugma bagama’t sa fliptop ay hindi
nakalahad o walang malinaw na paksang
pagtatalunan. Kung ano lang ang paksang
sisimulan ng naunanang kalahok ay siyang
sasagutin ng kanyang katunggali.
Di tulad sa balagtasan na gumagamit ng
pormal na wika sa pagtatalo, sa fliptop
ay walang nasusulat na iskrip kaya
karaniwang ang mga salitang ibinabato
ay di pormal at mabibilang sa iba’t ibang
barayti ng wika. Pangkaraniwan din ang
paggamit ng mga salitang nanlalait para
mas makapuntos sa kalaban.
BATTLE LEAGUE- malaking samahan na
nagsasagawa ng mga kopetisyon.
Ang bawat kompetisyong
tinatampukan ng dalawang kalahok ay
may tigatlong round at ang panalo ay
dinedesisyonan ng mga hurado.
May mga Flip Top na isinasagawa sa wikang
ingles subalit ang karamihan ay sa wikang
filipino lalo sa tinatawag nilang Filipino
Conference Battle/ Ang karaniwang paraan
ng paglaganap ng fliptop ay sa pamamagitan
ng YOUTUBE. Milyon-milyon ang views ng
mga kompetisyon ito. Sa ngayon ay
maraming paaralan na rn ang nagsasagawa
ng fliptop lalo sa paggunita ng Buwan ng
Wika.
Pick-up Lines
May mga nagsasabing ang pick-up
lines ay makabagong bugtong
kung saan may tanong na
sinasagot ng isang bagay na
madalas maiuugnay sa pag-ibig at
iba pang aspekto ng buhay.
Sinasabing nagmula ito sa boladas ng mga
binatang nanliligaw na nagnanais
magpapansin, magpakilig, magpangiti, at
magpa-ibig sa dalagang nililigawan. Kung
may mga salitang angkop na
makapaglalarawan sa pick-up lines,
masasabing ito’y nakatutuwa,
nakapagpapangiti, nakakakilig, cute, cheesy.
at masasabi ring corny.
Nakikita rin ito sa mga Facebook wall, sa
Twitter, at sa iba pang social media
network. Ang wikang ginagamit sa mga
pick-up lines ay karaniwang Filipino at
mga barayti nito subalit nagagamit din
ang Ingles o taglish dahil mga kabataan
ang higit na nagpapalitan ng mga ito.
Kailangang ang taong nagbibigay ng
pick-up line ay mabilis mag-isip at
malikhain para sa ilang sandali lang
ay maiugnay o mai-konekta ang
kanyang tanong sa isang
nakapagpapakilig na sagot.
“BOOM!” ang sinasabi kapag sakto o
maliwanang na maliwanag ang
koneksiyon ng dalawa. Nauso ang pick
up lines dahil sa impluwensiya ni “BOY
PICK-UP” o Ogie Alcasid sa programa
nilang Bubble Gang na may ganitong
segment. Naging matunog din ito lalalo
na nang gamitin ni Senadora Miriam
Defensor Santiago sa kanyang mga
talumpati.
 Q and A
Kung may puwede kang
baguhin sa pagsasagawa ng
Fliptop, ano ito at bakit?
 Q and A
Paano naipapakita ang
pagkamalikhain ng wika
sa pamamagitan ng Pick-
up lines at hugot lines?
 Q and A
Sa paanong paraan ito patuloy
na lumalaganap? Alin-alin sa
mga katangian nito ang
nagugustuhan ng mga tao lalo
na ng kabataan?
Ano ang mararamdaman
mo kung ikaw ay
patutungkulan ng mga pick-
up line o hugot line ng
isang nagmamahal?
Bunot mo Ihugot mo!
Ang bawat grupo ay bubunot sa kahon ng
kaalaman ng mga salita at kailangan nila itong
gawan ng pick up lines. Mayroon lamang
limang minute ang bawat grupo upang mag-
isip. Tandaan: maaring magtulungan ang
magkaka-grupo ngunit isa lamang ang bibigkas
ng kanilang pick-up line.
SA PAANONG PARAN MAARING
MAKATULONG ANG PAGSASAGAWA
NG FLIPTOP GAYUNDIN NG PICK-UP
LINES AT HUGOT LINES SA
PAGPAPALAGANAP NG WIKANG
FILIPINO LALO NA SA KABATAAN?
TAKDANG-ARALIN
SA ISANG PUSO NA PAPEL AY
ILAGAY ANG PICK-UP LINES O
HUGOT LINES NA INYONG
NAGAWA.
UNAN KABA?
BAKIT?
ANG SARAP MO KASING
YAKAPIN
Sitwasyong Pangwika sa Text
Ang pagpapadala at pagtanggap ng
SMS (Short messaging system) na
lalong kilala bilang text message o
text ay isang mahalagang bahagi ng
komunikasyon sa ating bansa
Katunayan, humigit-kumulang apat ma
bilyong text ang ipinadadala at
natatanggap sa ating bansa araw-araw
kaya naman tinagurian tayong “Texting
Capital of the World”.
Higit na itong popular kaysa pagtawag sa
telepono ay may mga pagkakataong mas
komportable ang taong magparating ng
maiikling mensaheng nakasulat kayasa
sabihin ito nang harapan o sa
pamamagitan ng tawag sa telepono.
Sa pagpindot ng KEYPAD ay mas
nabibigyan ng pagkakataon ang taong i-
edit ang sarili niya at piliin ang mas
angkop na pahayag o salita kaysa sa kung
aktuwal niya itong sinasabi sa harapan
man o sa telepono.
Subalit ano nga ba ang
katangian ng wika sa SMS o
Text?
Ikaw mismo kapag nag-te-text
ay malamang na gumagamit ng
magkahalong Filipino at Ingles
at pinaikling mga salita, hindi
ba?
Sa pagbuo ng mensahe sa text,
madalas ginagamit ang code
switching o pagpapalit-palit ng
Ingles at Filipino sa pagpapahayg.
Madalas ding binabago o pinaiikli
ang baybay ng mga salita para mas
madali o mas mabilis itong mabuo.
160 Characters (Letra, numero at
simbolo) lang kasi ang nilalaman ng
isang padalahan ng mensahe kaya
nangyayari ito para makatipid sa
espasyo at para mapabilis ang
pagpindot sa maliliit na keypad ng
cell phone.
Walang sinusunod na rule o tuntunin
sa pagpapaikli ng salita, gayundin
kung sa Ingles o sa Filipino ba ang
gamit basta’t maipadala ang
mensahe sa pinakamaikli,
pinakamadali, at kahit paano’y
naiintindihang paraan.
Halimbawa ang OKAY ay nagiging OK o K
na lang. Ang dito ay nagiging d2.
pinaghahalo ang Ingles at Filipino at saka
dinadaglat para ,masabing “d2 na me. Wr
u na?” mula sa mahabang “Nandito na
ako. Where are you na?”
Madalas ding tinatanggal ang mga patinig
para mapaikli ang salita tulad ng PUWEDE na
nagiging pwd; saan ka na ba na nagiging sn k n
b? sa ,sa mga salitang Ingles naman ay
ginagamit na lang ang letra at numerong
katunog ng salita. Halimbawa, are na nagiging
r.
AAP Always a pleasure G2G GOT TO GO

AML ALL MY LIFE GBU GOD BLESS YOU

B4N BYE FOR NOW IDC I DON’T CARE

BFF BEST FRIEND FOREVER ILY I LOVE YOU

BTW BY THE WAY LOL LAUGHING OUT LOUD

CUL8R SEE YOU LATER OIC OH, I SEE

HBD HAPPY BIRTHDAY OMG OH MY GOSH O OH MY GOD

EOD END OF DISCUSSION WTG WAY TO GO

J/K JUST KIDDING XOXO HUGS AND KISSES

Minsa’y nakapagdudulot ng kalituhan ang
ganitong mga paraan ng pagpapahayag sa
text o SMS subalit ito’y tinatanggap ng
lipunan bilang isa sa mga katangian ng wika.
Ang wika ay buhay o dinamiko. Patuloy itong
nagbabago at yumayabong at sumasabay sa
pagbabago ng panahon.
Sitwasyong Pangwika sa Social Media at sa
Internet
Sa panahong ito ay mabibilang na lang
marahil sa daliri ang tao lalo na ang
kabataang wala ni isang social media
account tulad ng Facebook, Instagram,
Twitter, Pinterest, Tumblr at iba pa.
Maging mga nakatatanda tulad ng mga
netizen na umaaarangkada ang social
life sa pamamagitan ng social media.
Marami ang nagtuturing ditong isang
biyaya dahil nagiging daan ito ng
pagpapadali ng komunikasyon sa
pagitan ng magkakaibigan o mga mahal
sa buhay.
Madaling makabalita sa mga
nangyayari sa buhay sa
pamamgitan ng mga nakapost
na impormasyon, larawan, at
pagpapadala ng pribadong
mensahe gamit ang mga ito.
Kamusta naman kaya ang
paggamit ng wika sa mga
social media?
Tulad din ng sa text, karaniwan ang
code switching o pagpapalit-palit
ng Ingles at Filipino sa
pagapahayag gayundin ang
pagpapaikli ng mga salita o
paggamit ng daglat sa mga post at
kometo.
Gayunpaman, dahil di tulad ng text o
SMS na pribado o iisang tao lang ang
inaasahang majabasa, sa social media
ay mapapnsing mas pinag-isipan ang
mga salita o pahayag bago-ipost dahil
mas maraming tao ang maaring
makabasa nito.
Sa post o komento ay madalas
makita ang edited. Ibig sabihin, may
binago o inayos ang nag-post o nag-
komento pagkatapos niyang mabasa
ang kanyang isinulat.
Sa Internet bagama’tmarami nang
website ang mapagkukunan ng mga
impormasyon o kaalamang nasusulat
sa wikang Filipino o Tagalog ay
nanatiling Ingles pa rin ang
pangunahing wika nito.
Napakalawak at napakarami kasi ng mga taong
konektado sa Internet na umamaabot sa
mahigit 3 bilyon sa buong mundo. Sa Pilipinas,
nasa 39.470 milyong katao ang konektado sa
Internet sa taong 2015 at ito’y dumarami nang
10% taon –taon. Bagama’t nasa 39.43% na ito
ng buong populasyong ng Pilipinas ay nasa
1.35% lamang ng ito ng kabuoang bilang ng
mga taong konektado sa Internet sa buong
mundo.
Ang pangunahing wika sa mga
website at sa iba pang
impormasyong mababasa, mariinig
at mapapanood sa Internet at
nanatiling Ingles.
•Ano-ano nga ba ang mga
babasahin at impormasyong
nasusulat sa wikang Filipino
sa internet?
Dokumentong Pampamahalaan mga awiting
•Nasusulat sa wikang Filipino
•Mga lumang awiting-bayan
•Mga resipe
•Rebyu ng mga pelikulang Tagalog
•Balita mula sa iba’t ibang pahayagang
online
Masasbing ang mga babasahing
nasusulat sa wikang Filipino ay hindi
kasindami ng mga babasahing
nasusulat sa wikang Ingles at maaring
hindi pa ito nakasasapat sa
pangangailangan ng mga mamamayan
lalo ng mga mag-aaral na naghahanap
ng mga impormasyon at babasahing
nasusulat sa ating sariling wika.
Mahalaga ang pagtutulungan ng bawat
isa upang kung anuman ang mayroon
tayo sa kasalukyan ay lalong
madagdagan o maparami pa upang sa
hinaharap ay lalo pang mapayaman o
mapalaganap ang paggamit ng wikang
Filipino sa mundong tinatwag na virtual.
1. Bakit tinawag na texting capital of the
world ang pilipinas? Sa paanong paraan
napalalaganap ang wika sa pamamagitan
ng pagpapadala at pagtanggap ng text o
SMS?
2. Bakit mas marami ang nagpapadala ng
text kayasa sa tumatawag sa telepono?
Anong katangian ng text ang madalas ay
mas nagugustuhan ng mga tao kumpara sa
pagtwag sa telepono?
3. Bakit tinutulan ng marami ang walang
tuntuning pagpapaikli ng mga salita, paggamit
nhg mga daglat, at walang habas ng paggamit
ng Taglish ? Sumasang-ayon ka bang
nakasasama nga ito sa kabilang banda ay
nakabubuti rin? Ipaliwanag ang iyong pananaw.
4. Sa paanong paraan nakakabuti ang madalas
na pagpo-post sa social media? Sa paanong
paraan naman ito nakasasama?
5. Ano ang maipapayo mo sa mga
kabatang tulad mo na mahilig mag-post
sa iba’t ibang social media?
6. Paano nakatutulong sa paglaganap ng
wikang Filipino ang pagpo-post sa social
media?
6. Bakit sa kabila ng katotohanang ikaw at
halos lahat ng kakilala mo ay gumagamit o
konektado na sa Internet ay nasa 1.35%
lang ang bilang na ito sa kabuoang bilang
ng mga gumagamit ng Internet sa buong
mundo? Ano ang epekto nito sa
sitwasyong wikang Filipino sa internet?
SITWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN
Wikang Ingles- ginagamit sa mga
boardroom ng malalaking kompanya at
korporasyon lalo na sa mga pag-aari o
pinamumunuhan ng mga dayuhan at
tinatawag na multinational companies.
•Wikang Filipino at iba’t ibang
barayti-wika sa mga pagawaan o
production line, mga mall, mga
restoran, mga pamilihan, mga
palengke, at maging sa dirext selling.
•Komersiyal o patalastas
pantelebisyon o panradyo
Sitwasyong pangwika sa Pamahalaan
Atas Tagapagpagganap Blg. 335, serye ng 1988 na
“nag-atas sa lahat ng mga kagawaran, kawanihan,
opisina, ahensiya, at instrumentality ng
pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na
kailangan para sa layuning magamit ang Filipino
sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon, at
korespondensiya,” naging mas malawak ang
paggamit ng wika sa iba’t ibang antas at sangay ng
pamahalaan.
STWASYONG PANGWIKA SA KALAKALAN

Wikang ingles ang higit na

ginagamit sa mga boardroom ng
malalking kompanya at
korporasyon lalo na sa mga pag-
aari o pinamuhunan ng mga
dayuhan at tinatawag na
multinational companies.
Ito rin ang wika sa mga Business
Process Outsourcing (BPO) o mga call
center lalo na iyong mga kompanyang
nakabase sa Pilipinas subalit ang
sinerbisyuhan ay mga dayuhang
customer.
Ang mga dokumentong nakasulat tulad ng
memo, kautusan, kontrata at iba pa ay
gumagamit din ng wikang Ingles. Ang mga
website ng malalaking mangangalakal na to
ay sa Ingles din nakasulat gayundin ang
kanilang press release lalo ba kung ito ay sa
mga Broadsheet o magazine nalalathala.
Nanatiling Filipino at iba’t ibang barayti
-Pagawaan o Production line
-mga mall
-mga restoran
-pamilihan
-palengke
- maging sa direct selling
Sitwasyong Pangwika sa Pamahalaan
Bisa ng Atas Tagapagpaganap Blg. 335, serye na
“nag-aatas sa lahat ng mga kgawaran, kawanihan,
opisina, ahensiya at instrumentaliti ng
pamahalaan na magsagawa ng mga hakbang na
kailangan para sa layuning magamit ang Filipino
sa opisyal na mga transaksiyon, komunikasyon at
kooperasyon,” naging mas malawak ang paggamit
ng wika sa iba’t ibang antas at sanay ng
pamahalaan. Ex-Pres. Cory Aquino
Pangulong Benigno Aquino III ay nagbigay
rin ng malaking suporta at
pagpapahalaga sa wikang Filipino sa
pamamagitan ng paggamit niya ng
wikang ito sa mahahalagang panayam at
sa mga talumpating ibinibigay niya tulad
ng SONA.
Maging sa mga opisyal na pagdinig
sa pamahalaan ay wikang filipino rin
ang ginagamit subalit hindi rin
naiiwasan ang code switching lalo na
sa mga salitang teknikal na hindi
agad naihahanap ng katumbas sa
wikang Filipino.
Sitwasyong Pangwika sa Edukasyon

K-Grade 3 ay unang wika ang gamit

bilang wikang panturo bilang hiwalay
na asiganatura, samantalang ang
wikang Filipino at Ingles naman ay
itinuturo bilang magkahiwalay na
asignaturang pangwika.
Ito ay nakatutulong nang malaki upang higit
na malinang at lumaganap ang unang wika
ng mga mag-aaral, gayundin ang wikang
Filipino, kasabbay ng pagkatuto ng wikang
Ingles at makatulong sa mga mag-aaral
upang higit nilang maunawaan at
mapahalagahan ang kanilang mga paksang
pinag-aralan.
 Register o Barayti ng
Wikang ginagamit sa Iba’t
ibang Sitwasyon
 SOSYOLEK

Ito ang barayti ng wikang nakabatay sa

katayuan o antas panlipunan o
dimensiyong sosyal ng mga taong
gumagamit ng wika. Nagpapangkat batay
sa ilang katangian tulad ng kalagayang
panlipunan, paniniwala, oportunidad,
kasarian , eda, at iba pa.
Pagkakaiba ag Barayti
Nakapag-aral sa hindi nakapag-aral
Matatanda sa mga kabataan
Maykaya sa mahihirap
babae sa lalaki o sa bakla gayundin ang
wika ng preso
 Jargon
Natatanging bokabularyo ng particular na
pangkat ay makapagpapakilala ng kanilang
trabaho o Gawain
Abogado- Exhibit, appeal, complainant
Konklusyon
Maliwanag na makikita ang
kapangyarihan at lawak ng paggamit
ng wikang Filipino, ang itinuturing
na wika ng masa mamamayan sa
sarili nating wika.
Makikita sa mga ito ang lubos na
pagtanggap na karamihan sa mga
mamamayan sa sarili nating wika. Nasa atin
nang kamalayan ang kahalagahan ng
paggamit at pagpapalawig sa sarili nating
wika upang ito’y lalong maisulong at higit na
maging matatag at malakas dahil ang tatag
at lakas nito ay sasalamin din sa katatagan
ng ating pagka-Pilipino.
Walang makatutulong sa Pilipino kundi ang
kapwa rin Pilipino at magyayari iyan kung
magkakaisa tayong iwaksi ang kaisipang
kolonyal, makipag-ugnayan sa isa’t isa,
magtulungan, magtalastasan gamit ang
wikang nauunawaan ng lahat ng mga
Pilipino.
“Ang hindi magmahal sa kanyang salita,
Mahigit sa hayop at malansang isda;
Laya ang marapat pagyamaning kusa
Na tulad sa inang tunay na nagpala.”
=“Sa Aking Kabata”
Dr. Jose P. Rizal
_____________1. lesson plan, test paper, essay
_____________2. check-up, ward, x-ray, diagnosis, prognosis
______________3. Account, balance, debit, credit, cash flow
______________4. post, facebook, instagram, comment, like, share
______________5. food, beverages, server, menu, shelf life
______________6. ring, coach, ball, backcourt, offensive foul, three pointer
______________7. objection, sustained, overruled, prima facie, habeas corpus
______________8. news, t.v , radyo,
______________9. Blueprint, design, scale, construction
______________10. dough, oven, greese, kead, rolling pin
Kakayahang Pangkomunikatibo ng
mga Pilipino
Dell Hymes- isang mahusay, kilala at
maimpluwensiyang lingguwista,
anthropolist at maituturing na
“higante” sa dalawang nabanggit na
larangan.
Noam Chomsky- ang interes sa pag-
aaral ay abstrakto o makadiwang
paraan ng pagkatuto ng garamatika
at iba pang kakayahang pangwika.
Dr. Hymes- ay higit na naging interesado sa
simpleng tanong na “Paano ba
nakikipagtalastasan ang isang tao?”.
-mula sa kanyang pag-aaral ay ipinakilala niya ang
konsepto ng kakayahang pangkomunikatibo o
communicative competence na nakaapekto nang
malaki sa mundo ng lingguwistika.
Uri ng diskursong nangyayari sa buhay
• Usapan ng mga tao sa mesa
• Mitolohiya
• Alamat
• Bugtong
• Testimonya sa korte
• Talumpating pampolitika
• Elehiya
• Salitang ginagamit sa pamamaalam
Dr. Dell Hathaway Hymes- isinilang sa Portland,
Oregon noong Hunyo 7, 1927.
Nagtapos- Bachelor’s Degree in Literature and
Anthropology sa Reed College noong 1950 at ng Ph.D in
Linguistics noong 1955.
Propessor sa University of Virginia mula 1987-1998.
Nagturo sa malaking paaralan sa Amerika- Harvard
University; University of California, Berkeley;sa
University of Pennsylvania.
Yumao- Nobyembre 13, 2009 sa edad na 82 dahil sa
sakit na Alzheimer’s.
Kakayahang Pangkomunikatibo
Sa pagtuturo at pagkatuto ng
wika, hindi sapat na
matutuhan lang ang mga
tuntuning panggramatika.
Ang pangunahing layunin sa pagtuturo
ng wika ay magamit ito nang wasto sa
mga angkop na sitwasyon upang maging
maayos ang komunikasyon, maipahatid
ang tamang mensahe, at magkaunawaan
nang lubos ang dalawang taong nag-
uusap.
Kapag magkaunawaan na angnag-uusap
nagtataglay na ng kakayahang
pangkomunikatibo o communicative
competence at hindi na lang kakayahang
lingguwistiko o gramatikal kaya naman
siya ay maituturing na isa nang mabisang
komyunikeytor.
Kakayahang Pangkomunikatibo
Ayon sa orihinal na ideya ni Hymes, ang nagsasalita ng
wika ay hindi lang dapat magkaroon ng kakayahang
lingguwistika o gramatikal upang epektibong
makipagtalastasan gamit ang wika. Nararapat ding
malaman ang paraan ng paggamit ng wika ng
lingguwistikang komunidad na gumagamit nito upang
matugunan at maisagawa ito nang naayon sa kanyang
layunin.
Sa pagtatamo ng kakayahang pangkomunikatibo,
kailangang pantay na isaalang-alang ang
pagtalakay sa mensaheng nakapaloob sa teksto at
sa porma o kayarian (gramatika) ng wikang
ginamit sa teksto (Higgs at Clifford)
Dr. Fe Otanes (2002)
Ang paglinang sa wika ay nakapokus sa kapakinabang
idudulot nito sa mag-aaral, na matutuhan ang wika
upang sila ay makapaghanapbuhay, makipamuhay sa
kanilang kapwa, at mapahalagahan nang lubusan ang
kagandahan ng buhay na kanilang ginagalawan.
Pangunahing mithiin sa pagtuturo ng wika na makabuo
ng isang pamayanang marunong, mapanuri kritikal,
atkapaki-pakinabang.
Shuy 2009

Ang kakayahang komunikatibo ay

sumasakop sa mas malawak na
konteksto ng lipunan at kultur- Ito’y
ang wika kung paanong ginagamit at
hindi lang basta ang wika at mga
tuntunin nito.
Silid-aralan ang Daan Tungo sa Paglinang ng
Kakayahang Pangkomunikatibo ng mga Pilipino

Silid-aralan nangyayari ang

pormal na pagkatuto ng wika.
Hindi maabot ang kakayahang komunikatibo

Bahagi ng pananalita
Bantas
Baybay
ponolohiya,
Morpolohiya
Aspekto ng wika
Nasusukat ang kakayahang pangkomunikatibo

•Makagamit sa kanilang tatas sa pagsasalita

ng wika, kakayahang umunawa, at
makagamit ng tamang salita o wika sa
angkop na pagkakataon lalo na sa mga
awtentikong sitwasyong hindi dila sinanay.
Nararpat kung gayun na ang pagkatuto ng
wika sa mga silid-aralan ay maingat mula sa
pagkilala lang sa gramarika upang
mapalawig, maiugnay, at magamit sa mga
aktuwal na sitwasyon sa toong mundo o sa
tunay na buhay, pasalita man o pasulat.
Ang guro ang nagsisilbing
tagapatnubay/facilitator lamang sa
iba’t ibang gawain sa klasrum at ang
mga estudyante naman ay aktibong
nakikilahok sa iba’t ibang gawaing
pangkomunikasyon.
Gawaing Pangkomunikatinbo
Tula, Maikling Kuwento, sanaysay, pagtatanghal, fliptop,
pick-up lines, hugot lines, ulat, email, facebook post,
blog, diyalogo o dula-dulaan, videotape at iba pang
gawaing lilinang sa kakayahan nilang
makipagtalastasan.
Kung ganito ang magiging kalakaran ng
pagkatuto ng wika sa mga silid-aralan,
makatutulong ito upang makalinang ng mga
Pilipinong may kakayahang komunikatibo na
handa sa mga hamong dala ng buhay sa
Ikadalawampu’t isang siglo.
Komponent ng Kakayahang Pangkomunikatibo
Sintaksis (pagsasama ng mga salita upang makabuo ng pangungusap na
may kahulugan)
-Estruktura
-Tamang pagkakasunod-sunod ng mga salita
-Uri ng pangungusap ayon sa gamit (pasalaysay, patanong , pautos,
padamdam)
-uri ng pangungusap ayon sa kayarian (payak, tambalan, hugnayan,
langkapan)
-pagpapalawak ng pangungusap
Morpolohiya (mahahalagang bahagi
ng salita tulad ng iba’t ibang bahagi
ng pananalita)
-iba’t ibang bahagi ng pananalita
-Prosesong derivational at
inflectional
-Pagbubuo ng salita
Leksikon (mga salita o bokabularyo)
-pagkilala sa mga
-content words (pangalan, pandiwa, pang-
uri, pang-abay)
-function words (panghalip, mga pang-
ugnay tulad ng pangatnig, pang-ukol, pang-
angkop)
-Konotasyon at denotasyo
-kolokasyon (pagtatambal ng salita at isa pang
subordinate na salita)
• Ponolohiya
-Segmental
-Katinig, patiniig, tuniog
-Suprasegmental
-diin, intonasyom, hinto
Ortograpiya
-Mga grafema
Letra-di letra
-pantig at palapantigan
-tuntunin sa pagbaybay
-tuldik
-mga bantas
 MGA DAPAT
ISAALANG-ALANG
SA EPEKTIBONG
KOMUNIKASYON
SPEAKING NI DELL HYMES
Upang isa-isahin ang mga
dapat isaalang-alang
upang magkaroon ng
mabisang
pakikipagtalastasan.
S- SETTING
P-PARTICIPANTS
E-ENDS
A-ACT SEQUENCE
K-KEYS
I-INSTRUMENTALITIES
N-NORMS
G-GENRE
SPEAKING
LUGAR O POOK KUNG SAAN NAG-
UUSAP O NAKIKIPAGTALASTASAN
ANG MGA TAO.
Hal: Kapag tayo ay nanonood ng
isang pormal na palatuntunan, hindi
tayo nakikipag-usap sa ibana parang
tayo ay nasa kalsada lamang
PARTICIPANTS
ANG MGA TAONG
NAKIKIPAGTALASTASAN.
HAL: Hindi natin kinakausap ang ating
guro sa paraang ginagamit natin
tuwing kausap natin ang ating mga
kaklase o kaibigan.
ENDS
MGA LAYUNIN O PAKAY NG
PAKIKIPAGTALASTASAN.
HAL: HINDI BA’T KUNG TAYO AY
HUMIHINGI NG PABOR AY GUMAGAMIT
TAYO NG PARAAN NA NAGPAPAKITA NG
PAGPAPAKUMBABA?
ACT SEQUENCE
ANG TAKBO NG USAPAN.
Hal: Minsan nag-uumpisa tayo sa mainit
na usapan at kapag mahusay ang
nakikipag-usap ay madalas ito
humahantong sa mapayapang pagtatapos.
Biruan na nagbubunga ng pagkapikon at
alitan
KEYS
TONO NG PAKIKIPAG-USAP.
HAL: Nararapat na isaalang-alang ang
sitwasyon ng usapan, kung ito ba ay
pormal o di-pormal. Wala sigurong
makagugusto kung mga salitang balbal
ang gagamitin natin sa isang pormal na
okasyon.
INSTRUMENTALITIES
TSANEL O MIDYUM NA GINAGAMIT,
PASALITA O PASULAT
HAL: Paggamit ng Cell phone, sulatroniko,
NORMS
PAKSA NG USAPAN.
Hal: May mga usapang
pangmatanda, pambabae,
panlalaki
GENRE
DISKURSONG GINAGAMIT, KUNG
NAGSASALAYSAY, NAKIKIPAGTALO O
NANGANGATWIRAN.
 KAKAYAHANG
PANGKOMUNIKATIBO
NG MGA PILIPINO
KAKAYAHANG
SOSYOLINGGUWISTIKO
SAVIGNON (1972)
Isang propesor sa
University of Illinois, sa
pagkakaiba ng competence
at performance.
Competence
Ang batayang
kakayahan o kaalaman
ng isang tao sa wika
Performance
Ang paggamit ng
tao sa wika.
Kakayahang Sosyolingguwistiko
Ang pagsaalang-alang ng isang
tao sa ugnayan niya sa mga
kausap, ang impormasyong
pinag-uusapan, at ang lugar ng
kanilang pinag-uusapan.
Uri ng Komunikasyon
Komunikasyon
Ang akto ng pagpapahayag ng ideya o
kaisipan sa pamamagitan ng pasalita o
pasulat na paraan.
VERBAL
Tawag sa komunikasyon kapag
ito ay ginagamitan ng wika o
salita mga titik na
sumisimbolo sa kahulugan ng
mga mensahe.
DI-VERBAL
Ang ginagamit ng Traffic
Enforcer sa motorista sa
unang larawan.
Iba’t ibang Pag-aaral sa
mga Anyo ng Di-Verbal
na Komunikasyon
1. KINESIKA
Ito ang pag-aaral ng kilos at
galaw ng katawan.
Hal: Pagsenyas ng Traffic
Enforcer
2. Ekspresyon ng Mukha/Pictics
Pag-aaral sa ekspresyon ng mukha
upang maunawaan ang mensaeh ng
tagapaghatid.
3. Galaw ng Mata/Oculesics
Ito ay Pag-aaral ng galaw ng
mata
Hal: Panlilisik ng mata ay
nangangahulugang galit
4. Vocalics
Pag-aaral ng mga di lingguwistikong
tunog na may kaugnayan sa
pagsasalita.
Hal: Tono, lakas, bilis, o bagal ng
pananalitang nagbibigay linaw
5. Pandama o paghawak/ Haptics
Pag-aaral sa mga paghawak o
pandama na naghahatid ng
mensahe.
Hal; Pagtapik sa balikat
6. Proksemika/ Proxemics
Ito ay ang pag-aaral ng komunikatibong gamit
ng espasyo, isang katawagang binubuo ng
antropologong si Edward t. Hall.
Hal: Intimate- 0-1.5 feet
Personal-1.5-4 feet
Social Distance- 4-12 feet
Public- 12 feet
7. Chronemics
Pag-aaral na tumutukoy
kung paanong ang oras
ay nakaapekto sa
komunikasyon.
3 antas ang komunikasyon

1.Komunikasyong
Intrapersonal
2.Komunikasyong
Interpersonal
3.Komunikasyong Pampubliko
6 anim pamantayan sa Pagtataya ng
Kakayahang Pangkomunikatibo
1. Pakikibagay (Adaptability)
ang isang taong may kakayahang
pangkomunikatibo ay may kakauahang
pangkomunikatibo ay kakayahang mabago ang
pag-uugali at layunin upang maisakatuparan ang
pakikipag-ugnayan.
Makikita ang kakayahang ito sa sumusunod:
a. Pagsali sa iba’t ibang interaksiyong sosyal
b. Pagpapakita ng pagiging kalmado sa
pakikisalamuha sa iba
c. Kakayahang ipahayag ang kaalaman sa
pamamagitan ng wika
d. Kakayahang magpatawa habang
nakikisalamuha
2. Paglahok sa Pag-usap

May kakayahan ang isang

taong gamitin ang kaalaman
tungkol sa anumang paksa sa
pakikisalamuha sa iba.
2. Pamamahala sa pag-uusap
Tumutukoy ito sa kakayhan ng isang
taong pamahalaan ang pag—usap.
Nakokontrol nito ang dalaoy ng usapan
at kung paanong ang mga paksa ay
nagpapatuloy at naiiba.
a. Kakayahang tumugon
b.Kakayahang makaramdam kung ano
ang tingin sa kanya ng ibang tao
c. Kakayahang making at mag-pokus
sa kausap.
3. Pamamahala sa Pag-uusap
Tumutukoy ito sa kakayahan ng isang
taong pamahalaan ang pag-uusap.
Nakokontrol nito ang daloy ng
usapan at kung paanong ang mga
paksa ay nagpapatuloy at naiiba.
4. Pagkapukaw-damdamin
Ito ay pagpapakita ng kakayahang
mailagay ang damdamin sa katauhan ng
ibang tao at pag-iisip ng posibleng mangyari
o maranasan kung ikaw ay nasa kalagayan ng
isang tao o samahan.
5. Bisa
Tumutukoy ito sa isa sa dalawang
mahahalagang pamantayan upang
mataya ang kakayahang
pangkomunikatibo----- ang pagtiyak kung
epektibo ang pakikipag-usap.
6. Kaangkupan
Maliban sa bias, isa pang
mahalgang pamatyan upang
mataya ang kakayahang
pangkomunikatibo ay ang
kaangkupan ng paggamit ng
wika.
INTRODUKSIYON
SA PANANALIKSIK
MGA HAKBANG SA PAGBUO NG SULATING
PANANALIKSIK
1. Pagpili ng Mabuting Paksa
-napakahalagang piliing mabuti ang paksa upang
maging matagumpay ang isang sulating pananaliksik.
2. Paglalahad ng Layunin
Ano ang layunin ng proyektong ito?
Sino ang aking mga mambabasa?
Ano-anong kagamitan o sanggunian ang kakailanganin
ko?
Ilang tanong na maari mong itanong sa iyong
sarili sa pagpapasiya sa paksang susulatin
• Interesado ba ako sa paksang ito? Magiging
kawili-wili kaya sa akin ang pananaliksik at
pagsulat ng ukol dito?
• Angkop, makabuluhan, at napapanahon ba ang
paksang ito? Magiging kapaki-pakinabang ba ang
magiging bunga nito sa akin o sa ibang babasa
particular sa mga kaklase ko?
 Ilang tanong na maari mong itanong sa iyong
sarili sa pagpapasiya sa paksang susulatin
• Masyado bang malawak o masaklaw ang paksa?
Masyado ba itong limitado?
• Kaya ko kayang tapusin ang paksang ito sa loob ng
panahong ibinigay sa amin?
• Marami kayang sangguniang nasusulat na maari
kong pagkunan ng impormasyon upang mapalawak
ang paksang napili ko?
3. Paghahanda ng Pansamantalang Bibliyorapi
Ang bibliyograpi ay talaan ng iba’t ibang sanggunian katulad
ng mga aklat, artikulo, report, peryodiko, magasin, web site st iba
pang nalathalang materyal na ginamit.
-Pangalan ng awtor
-Pamagat ng kanyang isinulat
-Impormasyon ukol sa pagkakalathala
-mga naglimbag
-lugar at taon ng pagkakalimbag
-pamagat ng aklat
-Ilang mahahalagang tala ukol sa nilalaman
4. Paghahanda ng Tentatibong Balangkas
Ito ay magbigay direksiyon sa
pagsasaayos ng iyong mga ideya at pagtukot
kung ano-anong materyal pa ang kailangang
hanapin.
5. Pangngalap ng Tala o Note Taking
Tuwirang sinipi- kung ang tala ay direktang sinipi
mula sa isang sanggunian. Gumagamit ng panipi sa
simula at dulo ng sinipi. Tala ang sangguniang
pinagkunan gayundin ang pahina kung saan ito
mababasa.
Buod- kung ito’y pinaiklingbersiyon ng isang mas
mahabang teksto
Hawig- kung binago lamang ang mga pananalita
subalit nananatili ang pagkakahawig sa orihinal.
6. Paghahanda ng Iwinastong
Balangkas o Final Outline
dito na susuriing mabuti ang
inihandang tentatibong
balangkas upang matiyak kung
may mga bagay bang kailangang
baguhin o ayusin.
7. Pagsulat ng Burador o Rough
Draft
-Introduksiyon
-Katawan
-Konklusyon
8. Pagwawasto at pagrebisa ng Burador
I-proofread o basahing mabuti at iwasto
ang mga bagay na kailangang iwasto sa iyong
burador. Pag-ukulan ng pansin ang
pagkakabuo ng mga pangungusap, baybay,
bantas, wastong gamit at pamaraan ng
pagsulat.
Pagsulat ng bibliyograpiya na dapat tandaan
• Para sa mga Aklat
-Apelyido ng Awtor, Pangalan ng Awtor. (Taon ng Paglilimbag) Pamagat,
Lungsod ng Tagappaglimbag:Tagapaglimbag
• Para sa mga Artikulo sa Pahayagan o Magasin
-Apelyido ng Awtor, pangalan ng Awtor. (Taon ng Paglilimbag) Pamagat
ng Artikulo. Pamagat ng Pahayagan o Magasin, Paglilimbag#. (Isyu#),
Pahina #.
• Para sa mga kagamitang Mula sa Internet
• Awtor. (Petsa ng Publikasyon) “Pamagat ng Artikulo o Dokumento.”
Pamagat ng Publikasyon. Petsa kung kailan sinipi o ginamit mula sa
buong web adress simula sa http://.
9. Pagsulat ng Pinal na Sulating Pananaliksik
-Pagkatapos padaanan at isagawa nang
mabuti ang naunang walong hakbang ngayon ay
natitiyak na ng isang mainam na sulating
pananaliksik. I-type na ito gamit ang pormat na
ibinigay ng iyong guro.