Keanjalan Permintaan &

Penawaran
GMGF 1013: Ekonomi dalam Pengurusan Awam 1
Di akhir pembelajaran, pelajar akan dapat:

mengira jenis-jenis m
keanjalan yang en
ra berbeza at pen era
ta au g ng
an i s ke ba ena ka
an en pe ata yar an n k
zak pa j n. rm s k an cu esa
be era jala pe in ea su ka n
na ta nj bs i
em eb ean wa an ala id
m b k
ra da n i
n. n
 Pengenalan Keanjalan

Untuk mengenalpasti Keanjalan mengukur

kesan ke atas sesuatu kadar perubahan kuantiti
pembolehubah akibat yang diminta/ditawarkan
perubahan pembolehubah akibat perubahan sesuatu
yang lain. penentu/ pemboleh ubah.

Keanjalan Permintaan
Keanjalan Penawaran
 Keanjalan Permintaan
Def: Kadar/ tindak balas perubahan
kuantiti diminta kesan perubahan Perbezaan keanjalan permintaan
harga barang itu sendiri, perubahan ini adalah disebabkan oleh
harga barang lain atau perubahan beberapa penentu
pendapatan

Keanjalan Permintaan Harga

Keanjalan Permintaan Silang

Keanjalan Permintaan Pendapatan

 Keanjalan Permintaan Harga

Formula:

Q0= Kuantiti asal yg diminta

%∆ Qd ∆Q P Q1= Kuantiti baru yg diminta
Ed = Ed = x P0= Harga asal
%∆ P Q ∆P P1= Harga baru
∆Q= Perubahan kuantiti diminta
∆P= Perubahan harga
Q1 - Q Q1 – Q0 P0 Ed = Koefisien kenajalan
X 100
Q x permintaan harga
Ed = P1 –P0 Q0
P1 -P X 100
P
 PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN
HARGA
• Contoh: Jika harga sebuah buku meningkat dari RM2.00
kepada RM5 , ini akan mengurangkan kuantiti permintaan
dari 20 ke 5 buah buku. Keanjalan permintaan dikira seperti
berikut:

(5 20 ) / 20
Ed x100 ( 0 .75 / 1 .5) 0 .5
(5 2)/2
5
Pengiraan peratusan perubahan

Nilai akhir – nilai mulaX100%

nilai mula

Dari titik A ke B, peratus perubahan

harga P adalah :

250-200 X 100% = 25%

200

Peratus perubahan kuantiti diminta, Q adalah: 8-12 X 100% = 33%

12
Keanjalan = 33 % = 1.33
permintaan 25 % Disepanjang keluk permintaan D,P dan Q
harga bergerak dalam arah bertentangan dimana
nilai keanjalan adalah negatif. Nilai negative
ini diabaikan dan keanjalan dikira dalam unit
nilai positif
Pengiraan peratusan perubahan

Nilai akhir – nilai mulaX100%

nilai mula

Dari titik B ke A, peratus perubahan

harga P adalah :

200-250 X 100% = 20%

250

Peratus perubahan kuantiti diminta, Q adalah: 12-8 X 100% = 50%

8
Keanjalan = 50 % = 2.50
permintaan 20 %
harga
 Ed Berbentuk Selari
Harga
Harga

12 12
A
Ed > 1 Ed = -5
10 10

B
8 8 Ed = -2
Ed = 1
6 6 C
Ed = -1
Ed <1 D
4 4 Ed = -0.5

E
2 2

20 40 60 80 100 120 Kuantiti 20 40 60 80 100 120 Kuantiti

0 0
 Darjah Kenajalan (Ed)

Terma Nilai Sifat

Tidak Anjal Sempurna Ed = 0 ∆ P tidak menyebabkan ∆ Qd

(Perfectly/Completely Inelastic)    

Tidak Anjal (Inelastic) 0 < Ed < 1 % ∆Qd < % ∆ P

Anjal Satu (Unit elasticity) Ed = 1 % ∆Qd = % ∆ P

Anjal (Elastic) 1 < Ed <  % ∆Qd > % ∆ P

Anjal Sempurna Ed =  Qd hanya pada harga tetap &

(Perfectly/Completely Inelastic)   tidak ada barang diminta jika P > tinggi
 KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:
ANJAL (Ed > 1)
Price
• Ed = (-) 2 ; Ed > 1
(abaikan tanda negatif; nilai
negatif menunjukkan harga
dan kuantiti permintaan
10 mempunyai hubungan yang
1% negatif.
5

2% DD • [∆ harga < ∆ kuantiti) ]

• [ P↓(1%) < Qd ↑(2%) ]
10 30 Kuantiti
( 30 10 ) / 10
• Keluk akan mempunyai
Ed x 100 (2 /1) 2 .0 cerun yang landai.
(10 5 ) / 5

Keluk permintaan adalah anjal apabila nilai koefisien keanjalan adalah lebih besar
daripada satu tetapi kurang daripada infiniti. Ini menggambarkan bahawa peratus
perubahan kuantiti adalah lebih besar daripada peratus perubahan harga 7
 KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:
Price
TIDAK ANJAL (Ed < 1)
Ed = (-) 0.5 ; Ed < 1
5 (abaikan tanda negatif; nilai
negatif menunjukkan harga
1.5% dan kuantiti permintaan
mempunyai hubungan yang
2 negatif)

0.75
0.75%
DD
• [∆ harga > ∆ kuantiti) ]
• [ P↓(1.5%) > Qd ↑(0.75%) ]
5 20 Kuantiti
(5 2)/ 2
• Keluk akan mempunyai
Ed x 100 ( 0.75 / 1.5 ) 0 .5 cerun yang curam.
( 5 20 ) / 20

Keluk permintaan tidak anjal mempunyai nilai koefisien diantara kosong

dan satu. Kadar perubahan harga adalah lebih besar daripada kadar8
perubahan kuantiti.
 KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:
Price
ANJAL UNITI (Ed = 1)
• Ed = (-) 1 ; Ed = 1
10 (abaikan tanda negatif; nilai
negatif menunjukkan harga
1% dan kuantiti permintaan
mempunyai hubungan yang
5 negatif)
1%
DD
• [∆ harga = ∆ kuantiti) ]
• [ P↓(1%) = Qd ↑(1%) ]
10 20Kuantiti

( 20 10 ) / 10
Ed x 100 (1 / 1 ) 1
( 10 )/5 5

9
 KEANJALAN KELUK PERMINTAAN:
ANJAL SEMPURNA DAN TIDAK ANJAL SEMPURNA
Keluk permintaan Harga Keluk permintaan
Harga DD
yang selari adalah menegak. Nilai
dengan paksi koefisien bagi keluk
mendatar permintaan ini adalah
10 DD bersamaan dengan
10
menunjukkan
kosong. Perubahan
nilai koefisien 5 harga. tidak akan
yang memberi kesan keatas
tidak terhingga. permintaan.
Kuantiti
Walaupun harga 5 10 10 Kuantiti
tidak berubah,
• PED = ∞ (Anjal sempurna) • Ed = 0 (Tidak anjal sempurna)
pengguna akan Berlaku apabila perubahan • Berlaku apabila kuantiti
membeli apa harga yang kecil
permintaan yang tetap
jua barang di menyebabkan peratusan walaupun berlaku perubahan
pasar. perubahan kuantiti yang
dalam harga.
infinit.

10
 Keanjalan Permintaan Silang

 Mengukur ΔQ yang diminta akibat daripada Δ

harga barang lain yang berkaitan
 Formula:

%∆ QB
EX = %∆ PA
Keanjalan
Peratusan perubahan kuantiti barang B diminta
Permintaan
Silang ,( Ex) Peratus perubahan harga barang A
QB1 - QB
QB
EX =
PA1 -PA
PA
 Pada umumnya, hubungan diantara harga sesuatu barang yang akan
diminta boleh dibezakan kepada 3 kategori utama iaitu:

Barang tidak
Barang penggenap Barang pengganti
berkaitan
• Barang pengenap • Mempunyai nilai • Barang-barang yang
mempunyai nilai keanjalan permintaan tidak berkaitan
keanjalan permintaan silang yang positif. mempunyai nilai
silang yang negatif. keanjalan permintaan
• Permintaan sesuatu • Permintaan sesuatu silang yang kosong.
barangan dan harga barang dan harga Ini bererti bahawa
barang penggenapnya barang penggantinya perubahan harga
berubah ke arah yang berubah ke arah yang sesuatu barang tidak
bertentangan. sama akan menyebabkan
contoh: apabila harga perubahan
kereta menurun, permintaan ke atas
permintaan keatas barang- barang yang
kereta bertambah. tidak berkaitan.
 Keanjalan Permintaan Silang

Jenis Barang P Barang A Q Barang (B) Ex

Ex < 0
Barang Penggenap Naik Turun
(-ve)
Ex > 0
Barang Pengganti Naik Naik
(+ve)
Ex = 0
Barang x Berkaitan Naik Tidak Berubah
(0)
 Kira Keanjalan Permintaan Silang

Qd Gula Qd Nescafe
P Kopi (sen) Qd Jam
(Kg) (botol)

40 2 5 5

30 3 3 5

P Kopi , Ex? -2 1.6 0

Jenis Barang B. Penggenap B. Pengganti X Berkaitan

 Keanjalan Permintaan Pendapatan

 Mengukur Δ Q yang diminta akibat daripada Δ

Y individu.
 Formula:

%∆ Qd
EY =
%∆ Y

Q1 - Q
Q
EY =
Y1 -Y
Y
 Keanjalan Permintaan Pendapatan

Hubu
Jenis Sifat Contoh
nga EY EY=0 Kuantiti tidak berubah Barang
Barang Barangan Barang
n walaupun pendapatan mesti
EY < 1 berubah
Pakaian 1> EY >0 Perubahan kuantiti diminta Barang
Mesti Tidak
Asas
Normal
Qd ↑ = Positif
anjal kurang daripada perubahan
pendapatan
biasa
Y↑ EY > 1 EY >1 Perubahan kuantiti diminta Barang
Mewah Kereta
Anjal lebih besar daripada mewah
perubahan pendapatan
EY < 0
Bawahan
Qd ↓ = Negatif Anjal
Beras EY <1 Pendapatan meningkat Barang
Hancur permintaan menurun bawahan
Y↑ negatif
 Tingkat Y dan DD

Q diminta Q diminta
Barang EY Jenis Barang
(Y=RM1,000) Y=RM2000)

A 65 55 -0.15 Bawahan

B 100 100 0 Mesti

C 35 60 0.71 Mesti

D 150 500 2.33 Mewah

CONTOH PENGIRAAN KEANJALAN PERMINTAAN
PENDAPATAN
• Contoh:
Andaikan pendapatan pengguna meningkat dari RM200 ke
RM300, permintaan bagi mee segera berkurang dari 3 ke 1
bungkus.
(Q d 2 Q d1) / Q d1
YED x100
(Y 2 Y 1) / Y 1

(1 3) / 3
YED x100
( 300 200 ) / 2 0 0

:YED = -1.33; negatif maka mee segera merupakan barang

bawahan.

26
 Penentu Keanjalan Permintaan

2. Barang pengganti
3. Bilangan kegunaan
1. Keperluan barang hampir
sesuatu barang
> penting = > tidak > banyak barang
> pelbagai kegunaan
anjal Ed pengganti = > anjal
= > anjal Ed
Ed

4. Bahagian Y yang
5. Jangka Masa
digunakan
> pendek j/masa = >
> Y ke atas barang = >
tidak anjal Ed
anjal Ed
 Keanjalan Penawaran Harga

• Mengukur perubahan kuantiti barang yang

ditawarkan akibat perubahan harga
• Formula
%∆ Qs
Es =
%∆ P

Q1 - Q

Q
Es
=
P1 -P

P
 Keanjalan Penawaran Harga

Harga
Q1 - Q
s
Es = Q

B P1 -P
6.00 P
A
4.00

0
16 30 Kuantiti

∆ DD ∆P ∆Q Es
A ke B 4 ke 6 16 ke 30 1.75
B ke A 6 ke 4 30 ke 16 1.4
 DARJAH Es

Terma Nilai Sifat

Tidak Anjal Sempurna Es = 0 ∆ P tidak menyebabkan ∆ Qs
(Perfectly/Completely Inelastic)    
Tidak Anjal (Inelastic) 0 < Es < 1 % ∆Qs < % ∆ P
Anjal Satu (Unit elasticity) Es = 1 % ∆Qs = % ∆ P
Anjal (Elastic) 1 < Es <  % ∆Qs > % ∆ P
Qs hanya pada harga tetap &
Anjal Sempurna Es =  tidak ada barang ditawarkan
(Perfectly/Completely Inelastic)   jika P < harga tetap
 Tidak Anjal Sempurna

P
S Es = 0

$5

$4

0 100 Q
 Tidak Anjal

P Es < 0
S

$5

$4

∆ 22%

0 100 110 Q

∆ 10%
 Anjal Satu

P Es = 1

$5

$4

∆ 22%

0 100 125 Q

∆ 22%
 Anjal

P Es > 1

S
$5

$4

∆ 22%

0 100 200 Q

∆ 67%
 Anjal Sempurna

P Es = 

P > RM4.00 Qs adalah infiniti

$4 S
P = RM4.00, pengeluar akan
menawarkan barang pada mana-mana
kuantiti

P < RM4.00, Qd adalah 0

0
Q
 Faktor Mempengaruhi Keanjalan Penawaran

Faktor Keanjalan
Kos pengeluaran bertambah Pertambahan besar = tidak anjal
Pertambahan kecil= anjal
Corak penggunaan faktor Faktor pengeluaran khusus=tidak anjal (sukar ditambah)
pengeluaran Faktor pengeluaran biasa= anjal (mudah ditambah)
Faktor masa Penawaran jangka singkat pendek=tidak anjal sempurna
Penawaran jangka pendek=tidak anjal
Penawaran jangka panjang- anjal
Bilangan firma Banyak= anjal (kuantiti ditawarkan pelbagai firma)
Sedikit= tidak anjal
Keupayaan memasuki Tiada halangan=anjal
industri Pelbagai halangan= tidak anjal (undang2, kewangan, teknologi dll)
Teknologi Peningkatan teknologi pengeluaran meningkat=anjal
Jenis barang Barang pertanian=kurang anjal (bermusim/ tak tahan lama)
Barang kilang=anjal
Pengganti faktor pengeluaran Pengganti yang banyak=anjal
Faktor pengeluaran yang tiada pengganti=tidak anjal
Masa hasilkan barang Masa panjang penghasilan-tidak anjal
 Penentu Keanjalan Penawaran

3. Mobiliti faktor pengeluaran

> sukar dipindahkan= > tidak anjal Es

4. Bilangan pengeluar dalam industri/pasaran

> banyak firma = > anjal Es

5. Tempoh masa penghasilan produk

> lama menghasilkan = > tidak anjal Es
 Penentu Keanjalan Penawaran

 Perbezaan keanjalan penawaran barang di

pasaran dipengaruhi oleh penentu berikut:

1. Faktor masa
> singkat SS di pasaran = > tidak anjal Es
2. Tambahan kos pengeluaran
> banyak kos tambahan= > tidak anjal Es
(bergantung kpd saiz industri/keupayaan
maksimum)
 Analisis Ed (Cukai/Subsidi)

Tidak Anjal Sempurna Tidak Anjal

Harga Harga
D

S1 Cukai
SupplyS1 ditanggung
Cukai S D
ditanggung oleh pengeluar
oleh pengguna < beban cukai
SupplyS pengguna
P1 E1
P1 E1

P E B
P E

P2 A
D

Q Kuantiti Q1 Q Kuantiti
 Analisis Ed (Cukai/Subsidi)
Anjal Anjal Sempurna
Harga Harga

S1

S
D S1
Supply

P1 E1 SupplyS
E
P D E1 E
Cukai B D D
P
ditanggung Cukai
oleh P2 A ditanggung
pengeluar > P1 oleh pengeluar
beban cukai
pengguna

Q1 Q Kuantiti Q1 Q Kuantiti
 Analisis Es (Cukai/Subsidi)

Tidak Anjal Sempurna Tidak Anjal

Harga Harga

Sc / S s
Sc / S s

D Supply
Cukai D
ditanggung
u pply
oleh pengeluar S S
Cukai
P1 E1 ditanggung
P1 E1
oleh
P A B pengeluar >
P E
beban cukai
D
pengguna
D
P2 A

Q Kuantiti Q1 Q Kuantiti
 Analisis Es (Cukai/Subsidi)
Anjal Anjal Sempurna
Harga Harga

D Sc/Ss

S
D Cukai
E1 ditanggung
P1 oleh pengguna
P B E E1
P2 A P Sc /Ss
Cukai
ditanggung
A E
oleh pengeluar D P1 S
< beban cukai
pengguna

Q1 Q Kuantiti Q1 Q Kuantiti
 KESIMPULAN
• > tidak anjal Ed = > cukai ditanggung/ subsidi diterima pembeli
• > anjal Ed = > cukai ditanggung/ subsidi diterima penjual
• > tidak anjal Es = > cukai ditanggung/subsidi diterima penjual
• > anjal Es = > cukai ditanggung/subsidi diterima pembeli

Semakin anjal keluk permintaan= semakin
banyak beban cukai pengeluar
Semakin anjal keluk permintaan= semakin
besar subsidi oleh pengeluar
Semakin anjal keluk penawaran= semakin
banyak beban cukai pembeli
Semakin anjal keluk penawaran= semakin
besar subsidi oleh pembeli
Apabila keluk permintaan sempurna= semua cukai
ditanggung pengeluar
Apabila keluk permintaan sempurna= semua subsidi
dinikmati pengeluar
Apabila keluk penawaran sempurna= semua cukai
ditanggung pengguna
Apabila keluk penawaran sempurna= semua subsidi
dinikmati pengguna