Noli Me Tangere at El Filibusterismo sa Iba’t Ibang Kaligiran
ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL
PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL
1. Sino/Ano ang nakapag-impluwensya sa pagsulat ng dalawang nobela? • Noli Me Tangere - "Huwag Mo Akong Salingin" na galing sa ebanghelyo ni San Juan Bautista. > Ang Pagkakaiba ng pagsusulat ng "Noli Me Tangere" ay bunga ng pagbasa ni Rizal sa "Uncle Tom's Cabin" ni Harriet Noli Me Tangere at Beacher Stowe, na pumapaksa sa kasaysayan ng mga El Filibusterismo aliping Negro sa kamay ng mga panginoong puting Amerikano. Inilarawan dito ang iba't ibang kalupitan sa Iba’t Ibang at pagmamalabis ng mga Puti sa Itim. Inihambing Kaligiran niya ito sa kapalarang sinapit ng mga Pilipino sa kamay ng mga Kastila. • El Filibusterismo- "Ang Subersibo" na isinulat niya para sa kaibigan niyang si Ferdinand Blumentrit. ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL >Ang "El Filibusterismo" naman ay buong puso niyang inalay sa tatlong paring martir na lalong kilala PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL sa bansag na GomBurZa. 2. Saan naisulat ang mga nobela? • Noli - Sinimulan ito sa Madrid noong siya ay nag-aaral pa ng medisina. Nang makatapos Pagkakaiba ng ng pagaaral, nagtungo siya sa Paris at doon ipinagpatuloy ang pagsusulat nito. At sa Noli Me Tangere at Berlin natapos ni Rizal ang huling bahagi ng El Filibusterismo nobela. • El FIli- Sinimulan niya ito sa Calamba, Laguna sa Iba’t Ibang habang nagpapraktis ng medisina. Itinuloy Kaligiran niya ito sa London at gumawa ng napakaraming pagbabago sa plot at ipinagbuti pa ang ilang mga kabanata. ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL Ipinagpatuloy niya ito sa Paris, Madrid, PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL Brussel at natapos sa Biarritz. 3. Saan Nailimbag ang mga nobela? Pagkakaiba ng • Noli- Sa Impentra Letre Noli Me Tangere at nailimbag ang Noli na ipinautang El Filibusterismo ni Dr. Maximo Viola. sa Iba’t Ibang • El Fili- Isang Nagngangalang Kaligiran Valentin Viola na isa niyang kaibigan ang nagpahiram ng pera ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL sa kanya upang maipalimbag ang PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL
aklat noong Setyembre 22, 1891.
4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Gaya ng sinasabi ng marami, mas angat sa mga katangiang pampanitikan at panlipunan ang Noli Me Tangere kaysa sa El Filibusterismo. Tulad ng Noli Me Pagkakaiba ng Tangere, ang El Filibusterismo ay may layuning panlipunan. Ang dalawang nobelang ito ay kapwa bunga Noli Me Tangere at ng isang uri ng pagbabangon sa katauhan ng bayani, na El Filibusterismo noong panahong iyon ay maituturing na isang matapang na hakbang sapagkat alipin ang mga Pilipino.Ngunit sa Iba’t Ibang kakaiba sa Noli Me Tangere, ang paghahain ng katotohanan sa El Filibusterismo ay naglalayong ang Kaligiran bayan na magising at maghimagsik, at hindi upang mangarap lamang ng pagbabago. Sa Noli ay may pangarap, may ganda, may damdamin ng pag-ibig, may awa. Sa Fili ay walang madarama kundi ibayong poot, ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL kapaitan na tumitigid sa bawa't munting bahagi ng aklat, PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL na bahagi ng bawat karanasan ng mga mahahalagang tauhan ng nobela. 4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Sa unang bahagi pa lamang ng nobela ay Pagkakaiba ng madarama na ang bumabasa ang Noli Me Tangere at tumutupok na damdamin ng pagbabangon. Ito ay kinakatawan ng mayamang mag- El Filibusterismo aalahas na si Simoun na nilalason ang puso sa Iba’t Ibang ng layuning gisingin ang bayan upang Kaligiran makabangon laban sa pamahalaan. Muling nabuhay si Crisostomo Ibarra ng Noli sa katauhan ni Simoun sa Fili hindi upang ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL mabuhay na muli ang kanyang sinasagisag PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL na ideyalismo, ang kanyang magagandang pangarap sa buhay at pag-ibig. 4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Sa kanyang pagkabuhay, namatay ang Pagkakaiba ng katauhan ng isang baguntaong matapos Noli Me Tangere at magaral nang mahabang panahon sa El Filibusterismo Europa ay nagnasang magpunla ng pagbabago sa bayan, hindi dahil sa pag- sa Iba’t Ibang ibig sa bayang inaalipin kundi udyok ng Kaligiran mga dahilang pansarili. Ayon nga sa mananalaysay na si Rafael Palma, "Si Crisostomo Ibarra ng Noli ay hindi ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL
katulad ni Simoun ng Fili. PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL
4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Si Ibarra ay nagtitiwala, naghihintay at Pagkakaiba ng umiibig. Si Simoun ay hindi na Noli Me Tangere at napapadaya, hindi nagtitiwala at El Filibusterismo napopoot. Si Crisostomo Ibarra ay humihiling na pagbabago, lumalapit sa sa Iba’t Ibang katarungan at sa kabutihan ng Kaligiran pamahalaan. Si Simoun ay hindi humihiling bagkus nagmamalupit, bumubulok, nagpapabangon sa ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL
karahasan, sumisira at nagpapakamatay." PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL
4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Madaling maunawaan kung bakit may Pagkakaiba ng malaking agwat ng pagbabago sa pagitan nina Crisostomo Ibarra ng Noli at Simoun ng Fili. Noli Me Tangere at Ang kondisyon ng isip ni Dr. Jose P. Rizal ang El Filibusterismo magpapaliwanag nito. Maraming malulungkot sa Iba’t Ibang na karanasan at mapapait na kabiguan ang dinadanas ng ating bayani samantalang Kaligiran sinusulat niya ang El Filibusterismo, at ang mga iyon ay ang mga sumusunod: 1) ang pagmamalupit ng mga paring Dominiko ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL sa mga magsasaka ng Calamba at sa kanyang PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL pamilya; 4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik 2) ang pagkamatay ng dalawang Pagkakaiba ng Pilipino sa Madrid na sina Felicisimo Noli Me Tangere at Gonzales at ang kaibigan niyang si El Filibusterismo Jose Maria Panganiban; sa Iba’t Ibang 3) ang tunggalian sa pagitan nina Dr. Kaligiran Jose Rizal at Marcelo H. del Pilar sa pamumuno ng Samahan ng mga ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL Kastila at Pilipino; PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL 4. Iba't ibang pagkakaiba ayon sa pagsasaliksik Pagkakaiba ng 4) at ang pinakamatindi, ang Noli Me Tangere at pagpapakasal ng kanyang kasintahang si El Filibusterismo Leonor Rivera sa isang inhinyerong Inggles na si Henry C. Kipping. Sa gitna ng sa Iba’t Ibang mga ganitong kabiguan, kanino kayang Kaligiran puso ang hindi magkakawindang- windang? Gayunman, natapos pa ring isulat ni Dr. Jose P. Rizal ang El ANG BUHAY AT MGA SINULAT NI RIZAL
Filibusterismo at maluwalhating PROF. RIZZA A. OCCIDENTAL
Paglilitis at Kamatayan ni Jose Rizal Ang Pagkakakulong kay Rizal Ang Kagitingan sa Bagumbayan Nalaman ni Rizal sa isang opisyal na siya ang sinisisi ng mga Espanyol ukol sa nagaganap na madugong himagsikan sa Pilipinas