Ikaapat Pangkat

Balangue, Sarmiento, Gamad, Fajardo, L. Domingo, Madamba, Pagsambugan

4.13.7 – Pagkilala
Bigyang kasagutan ang mga sumusunod na katanungan.
1. Ano-ano ang nakitang katiwalian ni Rizal sa kanyang sariling bayan?
- Nasaksihan ni Rizal ang baluktot at hindi makatarungan na pamamahala ng mga Espanyol sa
Pilipinas, sa ating bayan. Dahil sa mahabang panahon na tayo ay sinakop ng mga dayuhan,
malawak ang naging implywensiya nila sa mga Pilipino. Tulad ng Pananalita, Tradisyon,
Relihiyon, at marami pang iba pa. Dito ay napansin ni Rizal ang hindi makataong gawain. Pilit
silang pinagbabayad ng malaking halaga ng buwis at kung hindi makapagbabayad ay may
kapalit na parusa. Nasaksihan ni Rizal ang pagtrato ng mga dayuhan sa mga Pilipino na para
bang mga alipin at mangmang. Ito rin ang dahilan kung bakit niya sinulat ang “Noli Me
Tangere” at “El Filibusterismo”.
2. Ano ang nagtulak sa kanya upang mangibang-bansa?
- Ang nagtulak kay Rizal na mangibang-bansa ay ang paniniwala niya na sa pamamagitan ng
kaniyang paglalakbay at pag-aral sa ibang bansa ay mas lalo pang makalalaya at mahahasa ang
kaniyang isipan. Sa ibang bansa ay nag-aral siya at naging doktor ng mata.
3. Sa pamamagitan ng timeline, itala ang mahahalagang pangyayari na dinaanan ng buhay ni
Rizal sa pagsusulat at paglalathala ng El Filibusterismo.
- Oktubre 1887
 Ang El Filibusterismo ay ang ikalawang nobela ni Rizal, at ang sikwel ng nobelang Noli
Me Tangere. Ito ay sinimulan niyang isulat noong Oktubre 1887 sa kaniyang tinubuang
Calamba.
- Pebrero 3, 1888
 Sinasabi ng iba na sa London inumpisahan ni Rizal ang El Filibusterismo habang
tinatapos pa niya ang Noli Me Tangere. Dahil sa patuloy na may nagbabanta sa kaniyang
buhay ay bumalik siya sa ibang bansa, at Nilisan ang Pilipinas noong ika-3 ng Pebrero
1888.
- Pagpatuloy sa pagsulat
 Ipinagpatuloy niya ang pagsusulat ng El Filibusterismo sa Paris, Madrid, at Biarritz,
Pransiya at bahagdang natapos ito noong ika-29 ng Marso 1891.
- Pagpapalimbag ng El Filibusterismo
 Dahil sa kahirapan sa pagpapalathala sa Noli Me Tangere nanirahan siya sa masikip na
kuwarto ng kaniyang kaibigang si Jose Alejandrino para lámang maipalimbag ang
kaniyang El Filibusterismo sa F. Meyer-Van Loo Press, Ghent, Belgium. Ayon sa isa sa
 mga anekdota ni Jose Alejandrino para kay Dr. Rizal, labis-labis ang pagtitipid na ginawa
nito para lamang maging matagumpay ang pagpapalimbag ng El Filibusterismo.
- Setyembre 18, 1891
 Dahil sa kakulangan sa pera, napilitan si Rizal na magtipid sa pagkain. Kalaunan ay
nasangla na niya lahat ng kaniyang mga alahas kaya wala na talaga siya makukunan ng
pera. Kung kaya’t muli siyang humingi ng tulong ngunit natagalan bago dumating kaya
noong ika-6 ng Agosto 1891 ay itinigil ang paglilimbag sa nobela na noo'y nasa ika-112
pahina na. Hindi nagtagal, tulad muli sa mga nangyari habang ipinapalimbag ang Noli
Me Tangere, ay dumating ang salaping kailangan ni Rizal mula kay Valentin Ventura.
Ang ikalawang nobela ni Rizal ay natapos sa pagpapalimbag noong ika-18 ng Setyembre
1891.
- Ang El Filibusterismo ay inalay ni Rizal bilang pagpugay sa GOMBURZA o ang tatlong paring
martir na binitay.
4. Bakit kaya masasabing nobelang politikal ang El Filibusterismo?
- Masasabi na isang nobelang politikal ang “El Filibusterismo” sapagkat ito ay sumasalamin sa
mga suliranin sa ating lipunan at sa mung anong klase ng pamamahala ang mayroon tayo noong
panahon ng pananakop ng mga kastila. Ang “El Filibusterismo” ang nagsilbing sandata ni Rizal
laban sa baluktot at hindi makatarungan na pamamahala ng mga dayuhan.
5. Bakit kaya nataguriang "makamandag" ang nobelang Noli Me Tangere"?
- Ang nobelang “Noli Me Tangere” ay itinaguriang “makamadag” dahil ipinakita dito ang lahat
ng hindi magandang gawain ng mga namamahala noong panahon ng mga kastila. Ipinapakita sa
nobela ang pang-aabuso sa kapangyarihan, ang mga kasakiman, at grabeng pangmamaliit sa mga
Pilipino. Hindi natuwa ang mga Kastila sa ginawang ito ni Rizal, sa pagbunyag ni Rizal ng
kanilang mga katiwaliaan at pang-aabuso sa mga Pilipino. Ang nobelang “Noli Me Tangere” ang
nagpamulat sa mga Pilipino sa lahat ng baho ng mga Kastila.
6. Magsaliksik tungkol sa tinaguriang GOMBURZA. Sino-sino ang mga ito? Ano ang halaga
nila sa kasaysayan ng Pilipinas kaya sa kanila inialay ni Rizal ang nobela?
- Ang “GOMBURZA” ay ang pinagsama-samang mga apelyido ng tatlong pari na sina Mariano
Gomez, Jose Burgos, at Jacinto Zamora. Sila ay tumutol sa kawalang katarungan at lumaban sa
mga mapanupil na prayle at ipinakita ang kanilang pagpapahalaga at pagmamahal sa kalayaan at
karapatan. Ngunit sila ay binitay pagtapos idawit ng pamahalaang kolonyal at mga prayle sa
nabigong pag-aalsa sa Cavite noong 1872. Ang pagbitay sa GOMBURZA ay nagdulot ng mas
matinding galit sa mga Kastila, at nagbigay ng lakas sa mga Pilipino na magkaroon ng reporma
sa pamamahala sa sariling bayan. Inalay rin ni Rizal ang kaniyang ikalawang nobela na “El
Filibusterismo” sa GOMBURZA upang sila ay hindi makalimutan, at alalahanin din ang iba
pang mga biktima ng lahat ng kasamaan sa ilalim ng gobyernong kolonyal ng España.