OKUNABİLİRLİK/ANLAŞILABİLİRLİ

Okunabilirlik, yeri kavranabilir yapması, kenti diğer

kısımlardan ayırması, yönlenmeyi kolaylaştırması açısından
önemlidir. Mekanların sınırlarla ayrılması okunabilirliği
kolaylaştırır. Mekanı tanımlı hale getirir.

Kevin Lynch, okunabilirlik tanımında üç terime işaret eder:

organize olma, zihinde imaj oluşturma ve hatırlama. Bu üç
özellik okunabilirliğin temel özelliklerini tanımlarken, her bir
terimin somut karşılıkları üzerine düşünmeye başlamak,
okunabilirliği yeniden çözümleme ve sentezlemede bir kapı
aralamaktadır.

Okunabilirlik Neden Bir Problemdir?

Modern ortamlarda hem biçimin hem de kullanımın

okunabilirliği azalır. Bu durum, geleneksel kentin modern https://nexosarquisucr.files.wordpress.com/2016/05/responsive_environments_by_ian_bentley_et-_al.pdf
muadili ile karşılaştırılmasıyla kolayca görülebilir.
 OKUNABİLİRLİK VE GELENEKSEL KENT

Yirminci yüzyıldan önce şehirler okunabilirlik açısından daha

anlaşılabilirdi .Bu, hem dış mekanlar hem de binalar için geçerliydi.
En büyük açık alanlar, en önemli kamu tesisleriyle ilgiliydi.
Diğerlerinden sıyrılan binalar halkın ilgisini en çok çeken yapılardı.
Ön planda ve halk tarafından kolayca anlaşılabilirdi. Mahremiyet ve
güvenliğin izin verdiği yerlerde, birçok bina yoldan geçenlerin
içerideki faaliyetleri görmesine izin verirdi.

https://www.pronetwork.com.tr/

MODERN KENT

Modern şehirlerde emeklilik fonları ve sigorta şirketlerinin sahip olduğu

https://www.gaste24.com/dunya/sanzelize-kapaniyor-h71406.html
büyük ofis blokları, önemli şehir merkezlerini işgal ediyor; büyük finans
kuruluşlarının gücünü ifade ediyor. Ancak bu bürokratik yerleşim
bölgeleri önemli faaliyet kalıplarını karıştırarak, kamuya açık yerleri ve
tesisleri görsel olarak eziyor. Bu kafa karışıklığı daha da kötüleşiyor
çünkü önemli kamu binaları ve kamuya açık olmayan özel binalar
genellikle birbirine benziyor.
TEMEL FİZİKSEL UNSURLAR
Kent Ölçeğinde Okunabilirlik
Bölgeler Semtler

İki boyutlu alanlar olarak algılanır ve kentin orta, büyük ölçekli

bölümlerini oluştururlar. Bölgelerin içindeyken tanımlanması oldukça
kolaydır, eğer bölgeler dışardan da görünebiliyorsa, aynı zamanda
dışsal referanslar için de kullanılır. Kişinin algısında yolların veya
bölgelerin baskın olmasına bağlı olarak, kent yapısı bu şekilde
oluşturulur.

Kenarlar Sınırlar

Kenarlar, gözlemciler tarafından ulaşım aksı gibi kullanılmaya doğrusal

ögelerdir. İki bölge arasında sınır işlevi görür, sürekliliği doğrusal
olarak böler. Kıyılar, demiryolları, gelişme bölgesi sınırları ve duvarlar
kenar ögelerine örnek olarak verilebilir.
Yollar Patikalar Bağlantılar

Yollar, gözlemcilerin alışkanlık ve olanaklara bağlı olarak, ara

sıra kullandıkları alanlardır. Bunlar; sokaklar, yaya yolları, toplu
taşıma alanları, kanallar ve demir yolları olabilir. Bu ögeler pek
çok kişinin imgesinde baskındır. İnsanlar hareket halindeyken
kenti gözlemler ve bu yollar üzerinde diğer çevresel ögeleri
algılayabilir ve bütünle ilişkisini kurarlar.

FOTOĞRAFLAR: https://kentstratejileri.com/tag/kevin-lynch/
Düğüm Noktaları

Düğüm noktaları; gözlemcinin kente girebilmesini sağlayan

stratejik noktalardır ve bir noktadan diğerine yol alırken
kullandığı yoğun odak noktalarıdır. Öncelikle ulaşım
sisteminde kesintilere neden olan kavşaklar olabilirler; kentin
bir bölümünden diğerine geçiş noktalarını oluştururlar. Düğüm
noktaları, köşe başı faaliyetlerini barındıran veya kapalı bir
meydanı oluşturan alanlarsa; fiziksel özelliklerin veya
kullanımların yoğunlaştığı alanlar olma özelliğini taşır,
bölgenin çekirdeği ve faaliyet merkezini oluşturabilirler. Bir
sembol olup etkileri mekana yayılabilir.

Referans Noktaları

İşaret ögeleri, diğer bir noktasal referans kaynağını oluşturur. Ancak,

harici ögeler olduklarından, gözlemci bu oluşumların içine giremez.
Bunlar çoğunlukla kolay tanımlanabilen fiziksel oluşumlardır; bir bina
bir işaret levhası, bir dükkan veya bir dağ gibi. Bazıları genellikle
birçok açıdan ve uzak mesafelerden görülebilirler.
DÜĞÜM, ODAK KENARLAR, SINIRLAR

https://en.visitaydin.com/aydin/s/b099d822-f3ef-11e9-8a90-04922610b1bcvisitaydın https://www.archdaily.com.br/br/905371/ciclovia-batlle-i-roig-arquitectura/5bbe300ef197ccf207000013-bike-path-battle-i-
roig-architectes-photo
 OKUNABİLİRLİĞİ NASIL BAŞARIRIZ?

City Memory Map

Okunabilirliği geliştirmek için başlangıç noktası olarak cadde / blok
düzeni ve konaklama planı alınır. Arazi ve çevresinin mevcut
okunabilirlik potansiyellerini değerlendirilir.

KAYNAK: https://eiaworkshop.wordpress.com/3217386114_f5aeca0de1_b/

Kaynakların izin verdiği ölçüde, bu değerlendirme daha geniş bir halkın

görüşlerine karşı kontrol ettirilir. Site üzerindeki ve çevresindeki mevcut
öğelerin okunabilirlik potansiyelinden en iyi şekilde yararlanmak için projenin
cadde / blok düzeni ayarlanır.
KAYNAK: https://geoffboeing.com/tag/design/
Alanın hangi bölgeye ait olduğu ve sonuçta ortaya çıkan
tasarım etkileri değerlendirilir. Projenin bulunduğu alanın
güçlü bir yol teması olduğu durumlarda, yeni tasarım için
uygun bir kelime dağarcığı ,bina yükseklikleri ve cadde
genişlikleri geliştirilir.

Yol çevresinin okunabilirlik için yeterli olup olmadığı

kontrol edilir. Şema içindeki düğümlerin göreceli önemlerine
göre okunabilirliği güçlendirilir. Gerekirse ara işaretçiler yol
sistemine dahil edilir.

Daha Fazla Okunabilirlik Elde Etmek

Okunabilirlik sürekli olarak aşınmaktadır, bu nedenle onu

arttırmak, hem fiziksel düzenlerin hem de kullanım
modellerinin tasarımını etkileyen önemli bir hedeftir.
Uygulamada, düzeni dikkate alarak başlamak en kolay
yoldur.

KAYNAK: https://www.1zoom.me/en/wallpaper/486519/z3008.1/
KAYNAKÇA

Kevin Lynch- Kent İmgesi

https://nexosarquisucr.files.wordpress.com/2016/05/responsive_environments_by_ian_bentley_et-_al.pdf

Kentsel Tasarım Kuram ve İlkeleri Ders Notları

http://samblog.org/6220/#:~:text=Kevin%20Lynch%2C%20okunabilirlik%20tan%C4%B1m%C4%B1nda%2
0%C3%BC%C3%A7,ve%20sentezlemede%20bir%20kap%C4%B1%20aralamaktad%C4%B1r