Edukasyon sa Pagpapakatao

Modyul para sa Mag-aaral

Yunit I

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 1
MODYUL I: ANG MGA KATANGIAN NG
PAGPAPAKATAO

“Madaling maging tao, mahirap magpakatao”

Pagka-ano Pagka-sino

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 2
Katangian ng tao bilang persona ayon kay Scheler:
1. May kamalayan sa sarili
 May kakayahan ang tao na magnilay o gawing
obheto ng kanyang isip ang kanyang sarili.
2. May kakayahang kumuha ng buod o esensiya
 May kakayahan ang tao na bumuo ng konklusiyon
sa isang pangyayari.
3. Umiiral na nagmamahal
 May kakayahan ang tao namagmahal dahil ang
puso niya ay nakalaang magmahal.

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 3
MODYUL II: ANG MATAAS NA GAMIT AT
TUNGUHIN NG ISIP AT KILOS LOOB

“Ang tao ay nilikha ayon sa wangis ng Diyos

kaya’t siya ay tinawag na kanyang
obra maestra.”

Bakit sinasabing hindi nilikhang tapos ang tao?

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 4
Dalawang Kakayahan ng Tao:

1. Ang pangkaalamang pakultad

 Dahil sa kanyang panlabas at panloob na
pandama at dahil sa isip kaya’t siya ay
nakaunawa, nakahusga, at nangangatwiran.

2. Ang pagkagustong pakultad

 Dahil sa mga emosyon at dahil sa kilos loob.

Ang reyalidad ang siyang nagpapakilos sa kapangyarihan

o kakayahang makaalam.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 5
Panloob na Pandama:
1. Kamalayan
 Pagkakaraon ng malay sa pandama, nakapagbubuod
at nakapag-uunawa.
2. Memorya
 Kakayahang kilalanin at alalahanin ang nakalipas na
pangyayari o karanasan.
3. Imahinasyon
 Kakayahang lumikta ng larawan sa kanyang isip.
4. Instinct
 Kakayahang maramdaman ang isang karanasan at
tumugon ng hindi dumaan sa katwiran.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 6
Isip
 De Torre (1980)
 ang kaalaman o impormasyong nakalap ng
pandama ng tao ay pinalawak at inihahatid sa
isip upang magkaroon ito ng mas malalalim na
kahulugan.

Kung ang pandama ay depektibo, nagkakaroon ito ng

epekto sa isip.

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 7
Kakayahan ng Isip:

 Ayon kay Dy

 Ang isip ay may kakayahang magnilay o magmuni-

muni.

 Kakayahang kumuha ng buod o esensiya

“Ang pag-aaral ay isang susi sa paglinang ng isip.”

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 8
Kilos - Loob
 Santo Tomas
 Isang makatwirang pagkagusto sapagkat ito ay
naaakit sa mabuti at lumalayo sa masama.

“ Ipinanganak man ang taong hindi TAPOS, nilikha

naman siyang kawangis ng Diyos na may isip at kilos –
loob upang tuklasin ang katotohanan at buuin ang
kanyang pagkatao sa pamamagitan ng pagmamahal at
paglilingkod sa kanyang kapwa.”

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 9
MODYUL 3: PAGHUBOG NG KONSENSYA BATAY
SA LIKAS NA BATAS MORAL

“ Naniniwala ka ba na ang konsensiya ay isang

anghel na bumubulong sa ating tainga kapag tayo
ay gumagawa ng hindi mabuti? ”

Paano mo masisiguro na tama ang sinasabi ng iyong

konsensiya?

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 10
Kahulugan ng Konsensiya:

 Ang konsensiya ang munting tinig sa loob ng tao na

nagbibigay ng payo sa tao at nag-uutos sa kaniya sa
gitna ng isang moral na pagpapasiya kung paano
kumilos sa isang konkretong sitwasyon.

 Natutukoy ang kasamaan at kabutihan.

“Ang konsensiya ay isang natatanging kilos pangkaisipan,

isang paghuhusga ng ating sariling katwiran..”
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 11
Mga Uri ng kamangmangan:
1. Kamangmangang madaraig
 Ang kamangmangan ay madaraig kung gagawa
ang tao ng paraan upang malampasan ito sa
pamamagitan ng pag-aaral o pagsisikap..
2. Kamangmangan na di madaraig
 Ang kamangmangan ay di madaraig kung walang
pamamaraan na magawa ang isang tao upang ito
ay malampasan.
 Ito ang uri ng kamangmangan na bumabawas o
tumatanggal sa pananagutan ng tao sa kanyang
kilos o pasiya.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 12
Ang Apat na Yugto ng Konsensiya:

1. Unang Yugto : Alamin at naisin ang mabuti.

2. Ikalawang Yugto : Ang pagkilatis sa partikular na

kabutihan sa isang sitwasyon.

3. Ikatlong Yugto : Paghatol para sa mabuting pasiya at

kilos.

4. Ikaapat na Yugto : Pagsusuri ng Sarili / Pagninilay

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 13
 Ang Likas na Batas Moral Bilang Batayan ng
Kabutihan at ng Konsensiya:
Ang Unang Prinsipyo ng Batas Moral :
 Gawin ang mabuti, iwasan ang masama.

Ang Pangalawang Prinsipyo ng Batas Moral :

 Kasama ng lahat ng may buhay, may kahiligan ang
taong pangalagaan ang kaniyang buhay.
 Kasama ng mga hayop, likas sa tao ang
pagpaparami ng uri at papag-aralin ang mga anak.
 Bilang rasyonal na nilalang, may likas na kahiligan
ang tao na alamin ang katotohanan at mabuhay sa
lipunan.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 14
Paghubog ng Konsensiya:

1. Matapat at masunuring
isagawa ang paghahanap, at
paggalang sa katotohanan.

2. Naglalaan ng panahon para sa

regular na panalangin.

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 15
Mga Antas ng Paghubog ng Konsensiya:
1. Ang antas ng likas na pakiramdam at reaksiyon.
2. Ang antas ng superego
3. Konsensiyang Moral

Sa proseso ng paghubog ng Konsensiya gamitin nang

mapanagutan ang sumusunod:

a. Isip
b. Kilos – Loob
c. Puso
d. Kamay

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 16
Hindi inaasahan ang agarang pagbabago sapagkat ang
paghubog ng konsensiya ay isang mabagal na proseso.
Mahlagang maiwan ang mahalagang katag hango sa
aklat ng Konsensiya (Lipio, 2004).

“Ang ating mga pagkabigo ay daan tungo sa

ating pag-unlad.”

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 17
MODYUL 4: ANG MAPANAGUTANG PAGGAMIT
NG KALAYAAN

“Wala silang magagawang masama sa atin, totoong

wala. Maari silang manakot, alisin sa atin ang
materyal na bagay sa ating kailangan at tanggalin sa
atin ang pagkilos ng malaya. Subalit ang makatanggal
sa atin ng ating lakas ay ang ating negatibong ugali.
Ang pinakamalaking pinsalang ipinataw natin sa ating
sarili.”--- Etty Hillesum,
isang hudyo na nakaranas pagkaitan ng panlabas na
kalayaan.
Edukasyon sa Pagpapakatao 10 18
Ang Kalayaan:

“Ang kalayaan ay katangian ng kilos-loob na

itakda ng tao ang kanyang kilos tungo sa
kanyang maaring hantungan at ang itakda
ang paraan upang makamit ito.” ---- Santo
Tomas de Aquino

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 19
Dalawang Aspekto ng Kalayaan:
1. Kalayaan mula sa
 makasariling interes, pagmamataas,
katamaran, kapritso.

2. Kalayaan para sa
 Pagtugon sa pangangailangan ng kanyang
kapwa – ang magmahal at maglingkod

Edukasyon sa Pagpapakatao 10 20