น้ำใช้ ในหม้ อไอน้ำ

โดย ส่ วนเทคโนโลยีน้ำอุตสาหกรรม
สำนักเทคโนโลยีน้ำและการจัดการมลพิษโรงงาน
1
 การใช้ น้ำอย่ างมีประสิทธิผล

การปรั บปรุ ง เปลี่ยนแปลง เทคโนโลยี

และการปฏิบตั งิ าน เพื่อให้ เกิดประสิทธิภาพ
สูงสุดโดยใช้ น้ำอย่ างคุ้มค่ าที่สุด

2
ระบบหม้ อไอน้ำ

3
ความสำคั
ความสำคัญญของการควบคุ
ของการควบคุมมระบบหม้
ระบบหม้ออไอน้ำ
ไอน้ำ

 ระบบทำงานอย่ างมีประสิทธิผลโดยค่ าใช้ จ่ายต่ำสุด

 ยืดอายุการใช้ งาน

 ความปลอดภัย

 รักษาสิ่งแวดล้ อม
4
 ตัวอย่ าง

หม้ อไอน้ำขนาด = 5 ตัน/ชม.

เดินเครื่อง = 20 ชม./วัน
ผลิตไอน้ำ = 100 ตัน/วัน
อัตราการใช้ เชือ้ เพลิง = 75 ลิตร-น้ำมันเตา/ตัน-ไอน้ำ
ต้ องใช้ น้ำมันเตา = 7,500 ลิตร/วัน

5
ตัวอย่ าง
ตะกรันเกิดขึน้ จากความกระด้ างของน้ำ
อัตราการใช้ เชือ้ เพลิง = 76 ลิตร-น้ำมันเตา/ตัน-ไอน้ำ
ต้ องใช้ น้ำมันเตา = 7,600 ลิตร/วัน
ต้ องใช้ น้ำมันเตาเพิ่มขึน้ = 100 ลิตร/วัน
ค่ าน้ำมันเตาเพิ่มขึน้ = 800 บาท/วัน
= 240,000 บาท/ปี

หมายเหตุ : ราคาน้ำมันเตาเกรด C = 8.0 บาท/ลิตร

6
ตัวอย่ าง

อัตราการใช้ เชือ้ เพลิง = 80 ลิตร-น้ำมันเตา/ตัน-ไอน้ำ

ต้ องใช้ น้ำมันเตา = 8,000 ลิตร/วัน
ต้ องใช้ น้ำมันเตาเพิ่มขึน้ = 500 ลิตร/วัน
ค่ าน้ำมันเตาเพิ่มขึน้ = 4,000 บาท/วัน
= 1,200,000 บาท/ปี

หมายเหตุ : ราคาน้ำมันเตาเกรด C = 8.0 บาท/ลิตร

7
ระบบหม้ อไอน้ำ

 ส่ วนการผลิตไอน้ำ Boiler Plant

 ส่ วนการนำไอน้ำมาใช้ Process

8
 O2 CO2 Steam
Make-Up
Water Steam
M Deaerator Chemical
Feed Water
Flash Steam
Tank M Boiler

Blow Down
Condensate
Tank

Condensate Water Process 9

ส่ วนการผลิตไอน้ำ

10
 ไอน้ำ

เชือ้ เพลิง ด้ านไฟ

หม้ อไอน้ำ
น้ำ ด้ านน้ำ

ด้ านไฟ ด้ านน้ำ
ประสิทธิภาพการเผาไหม้ ,เขม่ า ตะกรัน,กัดกร่ อน,แครี่โอเวอร์

11
ปั ญหาการเกิดตะกรัน

12
Pressure = 7 kgf/cm2, Efficiency = 86% Fuel = 4%
13
14
 ความกระด้าง ทั้งหมด(มก./ล.)

50
0
100
150
200
250
300
350
400
450

มิ.ย.44#1
มิ.ย.44#2
ก.ค.44#1
ก.ค.44#2
ส.ค.44#1
ส.ค.44#2
ก.ย.44
ต.ค.44
พ.ย.44
ธ.ค.44
ม.ค.45
กราฟแสดงค่าความกระด้างของน้ำป้ อนหม้อไอน้ำ

15
ปั ญหาการกัดกร่ อน

16
17
EC = 18,350 S/cm Fe = 26.6 mg/l
18
Spray-tray Type Dearator
19
Deaerator
20
ปั ญหาแครี่โอเวอร์

21
 ปั ญหาแครี่ โอเวอร์
สาเหตุของการเกิดแครี่โอเวอร์

 เพิ่มการผลิตไอน้ำอย่ างกะทันหัน

 ระดับน้ำในหม้ อไอน้ำสูงเกินไป

 สารละลายต่ างๆในหม้ อไอน้ำมีค่าสูง

22
แนวทางป้องกันการเกิดแครี่ โอเวอร์

 ควบคุมการเดินระบบให้ สม่ำเสมอ

 รั กษาระดับน้ำในหม้ อไอน้ำให้ เหมาะสม

 ควบคุมสารละลายต่ างๆในน้ำหม้ อไอน้ำ

23
Steam Separator
การป้องกันปั ญหาในระบบหม้ อไอน้ำ
โดยการใช้ สารเคมี
สารเคมีท่ ใี ช้ ในระบบหม้ อไอน้ำ

1. สารเคมีสำหรั บกำจัดออกซิเจน
 N2H4 , Na2SO3

2. สารเคมีป้องกันการเกิดตะกรัน
 สารประกอบฟอสเฟต

26
การใช้ สารเคมีในระบบหม้ อไอน้ำอย่ างมีประสิทธิผล

 จุดป้อนสารเคมีออกซิเจน
 ความเข้ มข้ นของสารเคมีหลงเหลือที่เหมะสม
 รู ปแบบการป้อนสารเคมี

27
28
ตัตัววอย่
อย่าางรายงานผลการตรวจวั
งรายงานผลการตรวจวัดดคุคุณณภาพน้ำ
ภาพน้ำ

29
ส่ วนการนำไอน้ำไปใช้

30
 การรั่วไหลของท่ อไอน้ำ

ท่ อไอน้ำขนาดความดัน 150 psig

รอยรั่ว ขนาด 5 มิลลิเมตร

เกิดการสู ญเสี ยพลังงาน ประมาณ 60,000 กิโลแคลอรี / ชม.

คิดเป็ นน้ำมันเตาประมาณ 7 ลิตร / ชม. (50 ,000 ลิตร / ปี )

31
 การสู ญเสี ยพลังงานความร้ อนทีท่ ่ อไอน้ำทีไ่ ม่ มกี ารหุ้มฉนวน

1” 2” 3”

สู ญเสี ยพลังงาน สู ญเสี ยพลังงาน สู ญเสี ยพลังงาน

225 กิโลแคลอรี 370 กิโลแคลอรี 550 กิโลแคลอรี
ต่ อเมตรต่ อชั่วโมง ต่ อเมตรต่ อชั่วโมง ต่ อเมตรต่ อชั่วโมง

เท่ ากับน้ำมันเตา เท่ ากับน้ำมันเตา เท่ ากับน้ำมันเตา

200 ลิตรต่ อปี 330 ลิตรต่ อปี 490 ลิตรต่ อปี 32
 ตัวอย่ างการหุ้มฉนวนท่ อไอน้ำ
ขนาดเส้ นผ่ าศูนย์ กลางท่ อ 3 นิว้ ยาว 100 เมตร
อุณหภูมขิ องไอน้ำ ที่ 5 บาร์ 150 องศาเซลเซียส
ความหนาของฉนวน 50 มิลลิเมตร
(ประสิ ทธิภาพของฉนวน 89.1 %)
ประหยัดด
ประหยั
พลังงงาน
พลั งานเท่เท่าากักับบ 49,000 กิกิโโลแคลอรี
49,000 ลแคลอรีต่ต่ออชัชั่ว่วโมง
โมง
น้ำมันนเตา
น้ำมั เตาเท่เท่าากักับบ 66 ลิลิตตรร//ชม
ชม..(44,000
(44,000ลิลิตตรร//ปีปี))
33
Steam Trap (กับดักไอน้ำ)

การอุดตันของ Steam Trap

การรั่ วไหลของไอน้ำ

34
การควบคุมการทำงานของระบบหม้ อไอน้ำ

35
B/D > Std.
Fuel Cost Water Cost
Best Condition
B/D < Std.
Carry Over Scale Corrosion

Contaminate in Condensate
Direct Steam

Quality of
Products Fuel Cost Maintenance BOOM
Cost 36
การตรวจวัดคุณภาพน้ำ
 ตำแหน่ งของการตรวจวัด
 น้ำเติม, น้ำป้อน, น้ำหม้ อไอน้ำ, คอนเดนเสท

 พารามิเตอร์ ท่ ตี ้ องตรวจวัดประจำวัน
 pH , Total Hardness, EC

 ความถี่ของการตรวจวัด
 วันละครั ง้ 37
Boiler Water Standard
(JIS B8223: P  1 Mpa,30  ER 60 kg/m2/h)
Parameter Standard Value
pH 5.8-9.0
Feed Water
Total Hardness  1 mg/l
pH 11.0-11.8
Electrical Conductivity  4500 S/cm
TDS  3000 mg/l
Chloride ions  500 mg/l
Boiler Water P-Alkalinity 80-600 mg/l
M-Alkalinity 100-800 mg/l
N2H4 0.1-1.0 mg/l
Sulfite ions 10-50 mg/l
Phosphate ions 20-40 mg/l
38
กราฟความเข้ มข้ นของสารละลายในหม้ อไอน้ำในช่ วงเวลาต่ างๆ
ความเข้ มข้ นของสารละลาย

เส้ นค่ าเฉลี่ย

10.10 น.
10.00 น.

เวลาของการเดินระบบ 14.00 น. 39
กราฟความเข้ มข้ นของสารละลายในหม้ อไอน้ำในช่ วงเวลาต่ างๆ
ความเข้ มข้ นของสารละลาย

เส้ นค่ าเฉลี่ย

เวลาของการเดินระบบ 40
ตัตัววอย่
อย่าางรายงานผลการตรวจวั
งรายงานผลการตรวจวัดดคุคุณณภาพน้ำ
ภาพน้ำ

41
การตรวจวัดปริมาณน้ำ
 ตำแหน่ งของการตรวจวัด
 น้ำเติม, น้ำป้อน

 ความถี่ของการตรวจวัด
 วันละครั ง้

42
 (16) Steam
(10) Feed Water (11)
M Tank M Boiler
Make-Up Water
(13)
Blow Down
(12)

Condensate
Tank

Condensate Water Process

43
ดัชนีชีว้ ัด (Bench Mark)
1. กระบวนการผลิตไอน้ำ
 อัตราการใช้ เชือ้ เพลิงต่ อการผลิตไอน้ำ
(ลิตรน้ำมันเตา/ตันไอน้ำ หรือ ลิตรน้ำมันเตา/ลบ.ม.น้ำ)
2. กระบวนการนำไอน้ำไปใช้
 ปริมาณไอน้ำต่ อผลิตภัณฑ์
(ตันไอน้ำ/ตันผลิตภัณฑ์ )
44
ตัวอย่ างข้ อมูลการใช้ เชือ้ เพลิงต่ อการผลิตไอน้ำ
เดือน FW BD Steam Fuel Fuel/Steam
(m3) (m3) (ton) (m3) (m3/ton)
ม.ค. 3664 1060 2604 2315 0.889
ก.พ. 3112 1040 2072 1755 0.847
มี.ค. 4123 1240 2883 2355 0.817
เม.ย. 3610 1040 2570 2660 1.035
พ.ค. 3380 1160 2220 2595 1.169
มิ.ย. 2917 1200 1717 1960 1.142
ก.ค. 2925 1180 1745 2040 1.169
ส.ค. 3267 1200 2067 1257 0.608
หมายเหตุ : Boiler 10 ton/h, ใช้ ขีเ้ ลื่อยเป็ นเชือ้ เพลิง
45
การนำน้ำคอนเดนเสทกลับมาใช้ ใหม่
ประโยชน์ ของไอน้ำควบแน่ น (Condensate Water)

 ประหยัดน้ำเติมหม้ อไอน้ำ

 ประหยัดเชือ้ เพลิงจากการโบลว์ ดาว์ น

 ประหยัดพลังงานในการเพิ่มอุณหภูมน
ิ ้ำป้อน

47
ตัวอย่ างการนำไอน้ำควบแน่ นกลับมาใช้ ใหม่
ข้ อมูลระบบหม้ อไอน้ำ ดังนี ้
คุณภาพ (EC : S/cm)
ชนิดของน้ำ Make-Up Cond. Feed B/D
ก่ อนปรั บปรุ ง 708 - 708 6,000
หลังปรั บปรุ ง 708 40 416 6,000
หมายเหตุ : EC of Blow Down Water  6,000 S/cm

48
ตัวอย่ างการนำไอน้ำควบแน่ นกลับมาใช้ ใหม่
ข้ อมูลระบบหม้ อไอน้ำ ดังนี ้
ปริมาณ (m3/d)
ชนิดของน้ำ Make-Up Cond. Feed B/D Steam
ก่ อนปรั บปรุ ง 39.75 - 39.75 4.69 35.06
หลังปรั บปรุ ง 14.50 25.25 39.75 2.75 37.00
หมายเหตุ : Condensate Recovery = 63.5 %
B/D = ECFeed x Feed/ECB/D
Steam = Feed – B/D 49
 ประหยัดน้ำเติมหม้ อไอน้ำ
ก่ อนปรับปรุ ง
ค่ าใช้ จ่าย = (39.75 m3/d) x (15 บาท/m3) = 596 Baht/d

หลังปรับปรุ ง
ค่ าใช้ จ่าย = (14.50 m3/d) x (15 บาท/m3) = 218 Baht/d
สามารถลดค่ าใช้ จ่ายในการบำบัดน้ำเติม = 378 Baht/d

หมายเหตุ : ค่ าใช้ จ่ายในการบำบัดน้ำเติม = 15 Baht/m3 50

 ประหยัดเชือ้ เพลิงจากการโบลว์ ดาว์ น
ก่ อนปรับปรุ ง
ค่ าใช้ จ่าย = (4.69 m3) x (80 B/m3) = 375 Baht/d

หลังปรับปรุ ง
ค่ าใช้ จ่าย = (2.75 m3) x (80 B/m3) = 220 Baht/d
สามารถลดค่ าใช้ จ่ายในการโบลว์ ดาว์ น = 155 Baht/d

หมายเหตุ : มูลค่ าน้ำโบลว์ ดาว์ น = 80 Baht/m3 51

 ประหยัดพลังงานในการเพิ่มอุณหภูมนิ ้ำป้อน
อุณหภูมนิ ้ำเติม = 30 C
อุณหภูมนิ ้ำป้อน = 30 C (ก่ อนปรับปรุ ง)
อุณหภูมนิ ้ำป้อน = 68 C (หลังปรับปรุ ง)
อุณหภูมนิ ้ำคอนเดนเสท = 90 C
ค่ าพลังงาน = (39.75 m3/d)(1 kcal/kg- c)(1,000 kg/m3)(38 c)
 

= 1,510,500 kcal
ค่ าน้ำมันเตา = (1,510,500 kcal)(8 Baht/l) = 1,294 Baht/d
(9341kcal/l)
สามารถลดค่ าใช้ จ่ายในการเพิ่มอุณหภูมนิ ้ำ = 1,294 Baht/d
52
หมายเหตุ : ราคาน้ำเตาเกรด C = 8.0 Baht/l
ผลที่ได้ รับจากการนำน้ำคอนเดนเสทกลับมาใช้ ใหม่

ลดค่ าใช้ จ่ายในการผลิตน้ำป้อนหม้ อไอน้ำ 378 บาท/วัน

ประหยัดค่ าเชือ้ เพลิงจากการโบลว์ ดาวน์ 155 บาท/วัน

ประหยัดพลังงานในการเพิ่มอุณหภูมนิ ้ำป้อน 1,294 บาท/วัน

รวมประหยัดได้ เท่ ากับ 455,100 บาท/ปี

53
 บทสรุ ปสิ่งที่ควรปฏิบตั ิ
1. Feed Water
 พิจารณาแหล่ งน้ำที่มีคุณภาพดี
 ควบคุมการทำงานของ Softener ให้ ได้ มาตรฐาน

2. Boiler Water
 การควบคุมคุณภาพ Boiler Water ให้ อยู่ในเกณฑ์ มาตรฐาน

54
 บทสรุ ปสิ่งที่ควรปฏิบตั ิ (ต่ อ)
3. Condensate Water
 เปลี่ยนจาก Direct Steam มาเป็ น Indirect Steam
 พยายามนำ Condensate Water กลับมาให้ ได้ มากที่สุด
4. ตรวจสอบอุปกรณ์ ต่างๆ
 ท่ อรั่ว, การหุ้มฉนวน, กับดักไอน้ำ (Steam Trap)

5. ดัชนีชีว้ ัด
 อัตราการใช้ เชือ้ เพลิงต่ อการผลิตไอน้ำ
 อัตราการผลิตไอน้ำต่ อผลิตภัณฑ์
55