วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 : หนา 167-176 (2551)

www.eeat.or.th

อิทธิพลของตะกอนที่ผานการยอยสลายแบบไรออกซิเจนตอ
การยอยสลายสารอินทรียและการชะละลายโลหะหนัก
จากหลุมฝงกลบขยะชุมชน
Effect of Anaerobic Digested Sludge on Organic
Degradation and Heavy Metal Leaching from Municipal
Solid Waste Landfill
Chart Chiemchaisri*, Mongkol Canda* and Suthimol Kessomboon**
ชาติ เจียมไชยศรี* มงคล แคนดา* และ สุทธิมล เกษสมบูรณ**
*ภาควิชาวิศวกรรมสิ่งแวดลอม คณะวิศวกรรมศาสตร มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร กรุงเทพฯ 10900
**สํานักการระบายน้ํา ศาลาวาการกรุงเทพมหานคร 2 กรุงเทพฯ 10400
E-mail: fengccc@ku.ac.th

บทคัดยอ

งานวิจัยนี้ศึกษาการชะละลายโลหะหนักจากหลุมฝงกลบขยะชุมชนรวมกับตะกอนน้ําเสียที่ผานการ
ยอยสลายแบบไรออกซิเจน โดยศึกษาทดลองการชะละลายของแคดเมียม โครเมียม ทองแดง นิเกิล และตะกั่ว
จากขยะชุมชน ตะกอน และขยะชุมชนผสมกับตะกอนในสภาวะความเปนกรด-ดาง (pH) แตกตางกัน คือ 4, 7
และ 10 ผลการทดลองพบวาการชะละลายโลหะหนักมีปริมาณต่ําไมเกินคามาตรฐานตามวิธี TCLP การศึกษา
ทดลองระบบการฝงกลบ 3 รูปแบบ คือ บอฝงกลบที่ 1 บรรจุขยะชุมชนเพียงอยางเดียว 9,000 ลูกบาศกเมตร
บอฝงกลบที่ 2 บรรจุตะกอน 1,000 ลูกบาศกเมตร กลบทับบนขยะชุมชน 8,000 ลูกบาศกเมตร และบอฝงกลบที่ 3
บรรจุขยะและตะกอนที่คลุกกันอยางทั่วถึง พบวาการฝงกลบตะกอนน้ําเสียรวมกับขยะชุมชนไมสงผลตอการ
เปลี่ยนแปลงปริมาณน้ําชะมูลฝอย แตทําใหความเขมขนของสารมลพิษสวนใหญในน้ําชะขยะลดลง กาซชีวภาพ
ที่เกิดขึ้นในบอฝงกลบขยะเพียงอยางเดียวมีปริมาณสูงกวาบอฝงกลบขยะที่มีตะกอน เนื่องจากตะกอนมีปริมาณ
สารอินทรียต่ํากวาขยะชุมชน การฝงกลบตะกอนรวมกับขยะชุมชนไมสงผลใหเกิดการชะละลายของโลหะหนัก
เพิ่ มสู งขึ้ น โดยมีปริม าณโลหะหนัก ที่ช ะละลายออกมาจากบอ ฝง กลบตลอดการทดลอง 1 ป คือ แคดเมี ย ม
168 วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)

0.69-1.03 กิโลกรัม โครเมียม 0.66-0.83 กิโลกรัม ทองแดง 0.50-0.85 กิโลกรัม นิเกิล 0.12-1.91 กิโลกรัม และ
ตะกั่ว 0.27-0.33 กิโลกรัม

คําสําคัญ : ตะกอน การฝงกลบขยะ น้ําชะขยะ ขยะชุมชน โลหะหนัก

Abstract

This research was conducted to examine the leaching of heavy metals, i.e. cadmium, chromium,
copper, nickel and lead from municipal solid waste and anaerobic digested sewage sludge co-landfill under
various pH conditions (pH of 4, 7 and 10). The results showed that heavy metals were leached out at low
concentrations and not exceeded standard values of Toxicity Characteristic Leaching Procedure (TCLP) test.
Three pilot-scale landfills were set-up to simulate the disposal of solid waste and digested sludge under
different conditions. The first cell contained 9,000 m3 of municipal solid wastes, the second cell contained
1,000 m3 layer of digested sludge placed on 8,000 m3 of municipal solid wastes and the third cell contained
digested sludge mixed well with municipal solid wastes. The results suggested that the disposal of digested
sludge with municipal solid wastes did not significantly affect the volume of leachate produced from the
landfill cells but the pollutant concentrations were comparable lower as than the landfill cells containing
municipal solid wastes alone. The biogas volume produced from the municipal solid wastes was found higher
than the mixture of municipal solid waste and sludge due to lower organic substances contained in the sludge.
Co-disposal of digested sludge and municipal solid wastes did not enhance heavy metal leaching from the
landfill cells. The mass of heavy metals leached out from the landfill cells during one year experiment was
0.69-1.03 kg of cadmium, 0.66-0.83 kg of chromium, 0.50-0.85 kg of copper , 0.12-1.91 kg of nickel and
0.27-0.33 kg of lead.

Keywords : sludge, solid waste landfill, leachate, municipal solid waste, heavy metals

คํานํา ระบบบํา บัด น้ํา เสีย รวม ซึ่ง สามารถบําบัดน้ําเสียได

ก ร ุง เ ท พ ม ห า น ค ร เ ป น ห น ว ย ง า น ที่
รับ ผิด ชอบการจัด การขยะและน้ําเสียที่เกิดขึ้นจาก
กิจกรรมตางๆ ในเขตกรุงเทพมหานคร ในปจ จุบัน
สํ า นั ก การระบายน้ํ า ไดดํ า เนิน โครงการกอ สรา ง
มากกว า ร อ ยละ 40 ของปริ ม าณน้ํ า เสี ย ที่ เ กิ ด ขึ้ น
ทั้งหมด สงผลใหมีปริมาณตะกอนน้ําเสียจากระบบ
บําบัดแบบชีวภาพที่ตองนําไปกําจัดเพิ่มมากขึ้น โดย
การบํ า บั ด ตะกอนดั ง กล า วอาศั ย ระบบย อ ยสลาย
ตะกอนแบบไร อ อกซิ เ จนและกระบวนการรี ด น้ํ า
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551) 169

ในกรณีที่ตะกอนที่ผานการบําบัดดังกลาวไมสามารถ ร ว มกั น ต อ การย อ ยสลายของสารอิ น ทรี ย ใ นบ อ

นํ า ไปใช ป ระโยชน ไ ด จะต อ งนํ า ไปกํ า จั ด โดยวิ ธี
ฝงกลบอยางถูกหลักสุขาภิบาลในลักษณะเดียวกับ
การกําจัดขยะ กรุงเทพมหานครจึงมีแนวคิดในการนํา
ตะกอนและขยะไปกําจัดรวมกันในระบบฝงกลบขยะ
อย า งถู ก หลั ก สุ ข าภิ บ าล ซึ่ ง จากการศึ ก ษาทดลอง
ในตางประเทศที่ผานมา [2,3,4,6] พบวา การฝงกลบ
ตะกอนรวมกับขยะชวยเรงการยอยสลายสารอินทรีย
แ ล ะ ก า ร เ กิ ด ก า ซ ชี ว ภ า พ ใ น ห ลุ ม ฝ ง ก ล บ ไ ด
อยางไรก็ตาม การฝงกลบขยะรวมกับตะกอนน้ําเสีย
ที่ ผ า นการบํ า บั ด แบบไร อ อกซิ เ จนยั ง อาจส ง ผลต อ
การชะละลายโลหะหนั ก ที่ ป นเป อ นในขยะและ
ตะกอนได [5] งานวิจัยนี้จึงทําการทดลองฝงกลบขยะ
ชุ ม ชนร ว มกั บ ตะกอนที่ ผ า นการย อ ยสลายแบบ
ไร อ อกซิ เ จนที่ บริเ วณโรงงานปรับ ปรุ ง คุ ณ ภาพน้ํ า
และสถานีขนถายขยะหนองแขม โดยใชบอฝงกลบ
จําลองศึกษาผลกระทบจากการกําจัดขยะและตะกอน
ฝงกลบและการชะละลายของโลหะหนัก โดยทดลอง
เปรียบเทียบ 2 รูปแบบคือ การฝงกลบตะกอนทับชั้น
ขยะ และการคลุ ก ขยะและตะกอนอย า งทั่ ว ถึ ง
เปรียบเทียบกับการฝงกลบขยะชุมชนเพียงอยางเดียว
โดยทดลองในสภาวะแวดลอมตามธรรมชาติตลอด
ระยะเวลา 1 ป
อุปกรณและวิธีการ
1. ระบบฝ ง กลบจํ า ลองขนาด 9,000
ลูกบาศกเมตร (กวาง 40 เมตร ยาว 80 เมตร ความลึก
เฉลี่ย 2.8 เมตร) จํานวน 3 บอ (รูปที่ 1) กอสรางใน
พื้ น ที่ ใ กล โ รงงานควบคุ ม คุ ณ ภาพน้ํ า และสถานี
ขนถ า ยขยะหนองแขม กรุ ง เทพมหานคร โดยที่
บริเวณดานลางของบอฝงกลบปูดวยแผนพลาสติก
(HDPE) เพื่ อ ป อ งกั น การรั่ ว ซึ ม ของน้ํ า ชะมู ล ฝอย
80 m.

40 m.

Gas valve

Leachate drainage pipe

Leachate
pumping
manhole

Gas handling system

รูปที่ 1 ผังของระบบฝงกลบจําลอง
170 วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)

มี ก ารติ ด ตั้ ง ระบบสู บ น้ํ า หมุ น เวี ย นน้ํ า ชะขยะและ
ระบบสูบระบายกาซ โดยบอฝงกลบที่ 1 บรรจุขยะ
ชุ ม ชนเพี ย งอย า งเดี ย ว 9,000 ลู ก บาศก เ มตร
บอ ฝงกลบที่ 2 บรรจุ ตะกอน 1,000 ลูกบาศกเมตร
กลบทับบนขยะ 8,000 ลูกบาศกเมตร และบอฝงกลบ
ที่ 3 บรรจุ ต ะกอน 1,000 ลู ก บาศก เ มตร และขยะ
8,000 ลูกบาศกเมตร ที่คลุกกันอยางทั่วถึง ใชเวลาใน
การบรรจุขยะและตะกอนน้ําเสียลงในบอประมาณ
3 เดือน หลังจากนั้นกลบทับบอดวยดินเหนียวหนา
30 เซนติเมตร โดยมีลักษณะสมบัติทางเคมีของขยะ
ชุมชนและตะกอนที่ผานการยอยสลายแบบไรอากาศ
ที่ใชในการศึกษาแสดงดังตารางที่ 1

ตารางที่ 1 ลักษณะสมบัตทิ างเคมีของขยะชุมชนและตะกอนที่ผานการยอยสลายแบบไรอากาศ

พารามิเตอร ขยะชุมชน ตะกอน

pH 7.95 7.77
TS (% wet wt.) 27.65 76.07
VS (% dry wt.) 74.54 41.95
Ash (% dry wt.) 25.46 58.05
Cd (mg/kg) 9.40 7.62
Cr (mg/kg) 2.99 22.98
Cu (mg/kg) 187.70 226.85
Ni (mg/kg) 23.81 26.93
Pb (mg/kg) 0.1 0.2

2. ศึกษาการชะละลายโลหะหนักจากขยะ วิ ธี ก ารทดสอบประกอบด ว ยการเตรี ย ม

และกากตะกอนน้ํ าเสี ยที่ pH ต างๆ โดยนํา ตะกอน
น้ําเสียที่ผานการหมักแบบไรออกซิเจนและรีดน้ําจาก
โรงงานควบคุมคุณภาพน้ําหนองแขม ขยะชุมชนจาก
สถานีขนถายมูลฝอยหนองแขม และตัวอยางตะกอน
ที่คลุกกับขยะชุมชนในอัตราสวน 1:8 มาปรับคา pH
ใหเปน 4, 7 และ 10 ดวย H2SO4 และ NaOH และ
ทดสอบการชะละลายของโลหะหนัก ตามวิธ ีที่
ประยุก ตจ าก Toxicity Characteristic Leaching
Procedure (TCLP) ของ US EPA โดยมีโลหะหนักที่
ศึกษาประกอบดวย Cd, Cr, Cu, Ni และ Pb
ตัวอยางมาบดใหมีขนาดเล็กกวา 9.5 มิลลิเมตร ผสม
สารละลายกรดอะซิติก 0.04 M ที่อัตราสวน 20 เทา
ของน้ําหนักของแข็ง และนําไปเขยาที่ความเร็วรอบ
30 rpm เปนเวลา 18 ชั่วโมง ปลอยใหตกตะกอนและ
กรองด ว ยตั ว กรองไฟเบอร ก ลาสขนาด 0.6-0.8
มิลลิเมตร นําน้ําตัวอยางไปสกัดดวยกรดไนตริกโดย
ใชเครื่องไมโครเวฟ นําน้ําตัวอยางสกัดไปกรองดวย
ตัวกรองไฟเบอรกลาส กอนนําไปหาโลหะหนักดวย
เครื่อง Atomic Absorption Spectrophotometer
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)
3. ศึ กษาผลของตะกอนต อ กระบวนการ
ฝ ง กลบ การย อ ยสลายของสารอิ น ทรี ย แ ละการชะ
ละลายของโลหะหนักจากบอฝงกลบขยะ โดยประเมิน
ปริมาณน้ําฝนที่ตกลงสูบอฝงกลบโดยอาศัยขอมูลจาก
สถานีตรวจวัดปริมาณน้ําฝนที่ติดตั้งในโรงงานควบคุม
คุณภาพน้ํา ตรวจวัดปริมาณน้ําชะขยะที่เกิดขึ้นจาก
การบั น ทึ ก ข อ มู ล ของเครื่ อ งสู บ น้ํ า ศึ ก ษาลั ก ษณะ
สมบั ติ ทางเคมี ของน้ํ าชะขยะ ซึ่ งประกอบด วย pH,
COD, SS, VFA, Alkalinity, TKN, TP, EC และ
โลหะหนั ก โดยอ า งอิ ง วิ ธี วิ เ คราะห ต าม Standard
Methods [1] และวิ เ คราะห ป ริ ม าณก า ซชี ว ภาพที่
เกิ ด ขึ้ น โดยอาศั ย ข อ มู ล จากเครื่ อ งสู บ ระบายก า ซ
ประเมินปริมาณการชะละลายของ COD และโลหะ
สะสมในน้ําชะขยะ และปริมาณการเกิดกาซชีวภาพ
สะสมเปรียบเทียบระหวางบอฝงกลบขยะทั้ง 3 บอใน
ระยะเวลา 1 ป (52 สัปดาห)
sludge
0.2
Cd Cr
0.16
Concentration (mg/l)
0.12
0.08
0.04
0
4 7 10 4 7 10 4
รูปที่ 2 ความเขมขนของโลหะในน้ําสกัดจากการทดสอบ TCLP
171
ผลการทดลองและวิจารณ
การชะละลายโลหะหนั กจากขยะและตะกอนที่ ผ าน
การยอยสลายแบบไรออกซิเจนที่ pH ตางๆ
การทดสอบการชะละลายของโลหะหนักจาก
ขยะชุ ม ชนและตะกอนที่ ผ า นการย อ ยสลายแบบ
ไรออกซิเจนเมื่อปรับคา pH เริ่มตนที่ 4, 7 และ 10
ได ผลดั งแสดงในรู ปที่ 2 โดยพบว ามี แคดเมี ยมถู ก
ชะละลายออกจากตัวอยางขยะ 0.02-0.04 mg/l ตะกอน
0.01-0.03 mg/l และขยะผสมตะกอน 0.02-0.03 mg/l
การชะละลายของแคดเมียมมีแนวโนมลดลงเล็กนอย
เมื่อคา pH สูงขึ้น อยางไรก็ตาม การชะละลายมีปริมาณ
ต่ํากวาเกณฑที่ระบุเปนของเสียอันตรายตามวิธีของ
TCLP ที่กําหนดไวเทากับ 1.0 mg/l สวนการชะละลาย
ของโครเมียมพบวามีระดับต่ํามากคือ 0.003-0.011 mg/l
และใกล เ คี ย งกั น ที่ pH ต า งๆ โดยต่ํ า กว า เกณฑ ที่
MSW sludge+MSW
Cu Ni Pb
7 10 4 7 10 4 7 10
pH
172
กําหนดไว 5.0 mg/l มาก ในขณะที่ทองแดง นิเกิล
และตะกั่ ว ถู กชะละลายออกมาระหว าง 0.03-0.06,
0.03-0.09 และ 0.02-0.12 mg/l ตามลําดับ โดยคา pH
มีผลตอการชะละลายอยูบาง แตการชะละลายยังจัด
อยูในระดับต่ําเมื่อเปรียบเทียบกับเกณฑที่กําหนดไว
มาก (5.0 mg/l สําหรับตะกั่ว) ผลการศึกษานี้แสดงให
เห็นวา การชะละลายของโลหะหนักจากขยะชุมชน
และตะกอนที่ผ า นการย อ ยสลายแบบไร อ อกซิ เ จน
เกิ ด ขึ้ น ในระดั บ ต่ํ า มาก และเนื่ อ งจากปริ ม าณ
โลหะหนักในตะกอนและขยะชุมชนมีระดับต่ําและ
ไมแตกตางกันมากนัก จึงสงผลใหการชะละลายของ
โลหะหนักทั้งในกรณีของขยะชุมชน ตะกอน และ
การผสมของขยะและตะกอนมีระดับใกลเคียงกัน
ผลของตะกอนต อ การเกิ ด น้ํ า ชะขยะและการย อ ย
สลายสารอินทรียในบอฝงกลบ
จากการตรวจวั ด ปริ ม าณน้ํ า ฝนบริ เ วณ
บอฝงกลบขยะพบวา มีปริมาณน้ําฝนตกลงในพื้นที่
บอฝงกลบระหวาง 0-600 มิลลิเมตรตอสัปดาห หรือ
25000
Rainfall 1
Leachate 1
20000
Cumulative Rainfall (m3)
15000
10000
5000
0 0
0 5 10 15
รูปที่ 3 ปริมาณน้ําฝนและปริมาณน้ําชะขยะสะสม
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)
เทากับ 0-1930 ลูกบาศกเมตรตอสัปดาห โดยคาเฉลี่ย
ของปริมาณน้ําฝนของบอฝงกลบที่ 1, 2 และ 3 เทากับ
355, 372 และ 330 ลูกบาศกเมตรตอสัปดาห หรือมี
ปริมาตรน้ําฝนสะสมรวม 18,470, 19,360 และ 17,170
ลูกบาศกเมตร ตามลําดับ ทั้งการที่บอฝงกลบมีปริมาณ
น้ํ า ฝนแตกต า งกั น เนื่ อ งมาจากการเริ่ ม ใช ง านบ อ
ไมพรอมกัน เนื่องจากตองรอการบรรจุขยะ ระหวาง
การศึ ก ษาพบว า มี ป ริ ม าณน้ํ า ชะขยะเฉลี่ ย จากบ อ
ฝงกลบที่ 1, 2 และ 3 เทากับ 19.62, 21.02 และ 19.94
ลูกบาศกเมตรตอสัปดาห และมีปริมาตรสะสมเทากับ
1,020, 1,093 และ 1,093 ลูกบาศกเมตร ตามลําดับ
คิดเปนรอยละ 5.52, 5.65 และ 6.04 ของปริมาณ
น้ําฝนตามลําดั บ ดังแสดงในรูปที่ 3 ซึ่งจากผลการ
ตรวจวัดแสดงใหเห็นวา ปริมาณน้ําชะขยะที่เกิดขึ้น
จากบอฝงกลบทั้ง 3 บอไมมีความแตกตางกันมากนัก
ตารางที่ 2 แสดงลักษณะสมบัติทางเคมีของ
น้ําชะขยะจากบอฝงกลบทั้ง 3 บอในชวงเริ่มตนและ
สุดทายของการศึกษา โดยระหวางการศึกษาพบวาคา
2500
Rainfall 2 Rainfall 3
Leachate 2 Leachate 3
2000
Cumulative Leachate (m3)
1500
1000
500
20 25 30 35 40 45 50 55
Time (weeks)
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551) 173

ตารางที่ 2 ลักษณะสมบัตทิ างเคมีของน้าํ ชะขยะจากบอฝงกลบ

บอฝงกลบที่ 1 บอฝงกลบที่ 2 บอฝงกลบที่ 3

พารามิเตอร
เริ่มตน สุดทาย เริ่มตน สุดทาย เริ่มตน สุดทาย
pH 7.35 7.64 7.38 7.63 7.57 7.68
COD (mg/l) 33900 3570 29570 3480 31320 3510
TKN (mg/l) 2730 720 2340 220 2020 420
Cd (mg/l) 0.077 0.031 0.057 0.015 0.074 0.021
Cr (mg/l) 0.045 0.031 0.048 0.035 0.046 0.031
Cu (mg/l) 0.08 0.018 0.042 0.012 0.062 0.018
Ni (mg/l) 0.129 0.042 0.085 0.031 0.086 0.044
Pb (mg/l) 0.019 0.012 0.023 0.012 0.021 0.012

COD, SS, VFA, Alkalinity, TKN, TP, EC และ
โลหะหนัก ในน้ําชะขยะมีแ นวโน ม ลดลงตามเวลา
ส ว น pH มี แ นวโน ม เพิ่ ม ขึ้ น เล็ ก น อ ย แต อ ยู ใ นช ว ง
เป น กลาง เมื่ อ เปรี ย บเที ย บความเข ม ข น ของ COD
ระหวางบอฝงกลบทั้ง 3 บอจะเห็นไดวา บอฝงกลบที่
1 ซึ่ ง มี ข ยะเพี ย งอย า งเดี ย วมี ค า สู ง ที่ สุ ด รองลงมา
ไดแกบอฝงกลบที่ 3 และ 2 ตามลําดับ อยางไรก็ตาม
ความเขมขนของ COD จากบอฝงกลบทั้ง 3 บอไมมี
ความแตกต า งกั น มากนั ก (ประมาณ 8%) ส ว น
ปริ ม าณสารแขวนลอยมี ร ะดั บ ต่ํ า (109-294 mg/l)
เนื่องจากถูกกักกรองในระหวางการรวบรวมน้ําชะ
ขยะเปนสวนใหญ ในน้ําชะขยะมีอัตราสวนระหวาง
VFA:Alkanility อยูในระดับต่ํา (0.04-0.09) ซึ่งแสดง
ใหเห็นวากระบวนการยอยสลายมีกําลังบัฟเฟอรอยาง
เพี ยงพอ และไม เกิ ด การสะสมของกรดอิ นทรีย ใ น
ระดับที่เกิดผลกระทบตอกระบวนการผลิตกาซมีเทน
สวน TKN ในน้ําชะขยะมีแนวโนมเปลี่ยนแปลงใน
ลักษณะเชนเดียวกับคา COD โดยลดลงจาก 2,020-
2,730 มิลลิกรัมตอลิตร ในสัปดาหที่ 1 เหลือ 220-720
มิลลิกรัมตอลิตร ในสัปดาหที่ 52 โดยบอฝงกลบที่มี
ขยะชุมชนเพียงอยางเดียวมีการชะละลายของ TKN
สูงกวาบอฝงกลบที่มีตะกอนกําจัดรวมดวย โดยเฉพาะ
ในชวงทายของการทดลอง
เมื่ อ พิ จ ารณาผลการตรวจวั ด ปริ ม าณก า ซ
ชีวภาพจากบอฝงกลบ (รูปที่ 4) พบวา ปริมาณกาซ
ชี วภาพที่ เกิ ดขึ้ นมี การเปลี่ ยนแปลงตามเวลา โดยมี
ปริมาณสูงในชวง 20 สัปดาหแรกของการทดลองและ
ลดลงในช ว งต อ มา เมื่ อ เปรี ย บเที ย บปริ ม าณก า ซ
ชีวภาพที่เกิดขึ้นระหวางบอฝงกลบทั้ง 3 บอจะเห็นได
วา ปริมาณกาซชีวภาพสะสมของบอฝงกลบที่ 1 และ
3 ตลอด 52 สัปดาหของการตรวจวัดมีระดับใกลเคียง
กัน โดยบอฝงกลบที่ 3 มีปริมาณต่ํากวาเล็กนอย ซึ่ง
นาจะมีสาเหตุจากการที่ตะกอนมีปริมาณสารอินทรีย
ที่ยอยสลายทางชีวภาพไดเหลืออยูต่ํากวาขยะชุมชน
174 วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)

800 5,000
700
cell 1 cell 2 cell 3 4,500

Cumulative Gas Production (m)

4,000

3
Gas Production Rate (m /week) 600
3,500
3

500 3,000
400 2,500
300 2,000
1,500
200
1,000
100 500
0 0
0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55
Time (weeks)

รูปที่ 4 ปริมาณกาซชีวภาพและปริมาณกาซชีวภาพสะสม

การวิ เคราะห องค ประกอบของก าซชี วภาพจากบ อ การชะละลายของสารอิ น ทรี ย แ ละโลหะหนั ก จาก
ฝงกลบมูลฝอยทั้งสามพบวา มีองคประกอบของกาซ บอฝงกลบ
มี เ ทนร อ ยละ 45-57 คาร บ อนไดออกไซด ร อ ยละ ตารางที่ 3 แสดงมวลของ COD TKN และ
34-37 และออกซิเจนรอยละ 0.1-0.3 โดยองคประกอบ โลหะหนั ก ที่ ถู ก ชะละลายจากบ อ ฝ ง กลบตลอด
ของกาซชีวภาพของบอฝงกลบแตละบอไมแตกตาง ระยะเวลาศึ ก ษา 52 สั ป ดาห โดยพบว า COD และ
กั น มากนั ก ผลการทดลองได แ สดงให เ ห็ น ว า TKN ถู ก ชะละลายจากบ อ ฝ ง กลบที่ 1 สู ง ที่ สุ ด
การกําจัดตะกอนรวมกับขยะชุมชนในอัตราสวน 1:8 รองลงมาคือ บอฝงกลบที่ 3 และ 2 ตามลําดับ สวน
โดยการคลุกตะกอนกับขยะอยางทั่วถึง ไมสงผลตอ การชะละลายโลหะหนักที่ศึกษา (Cd, Cr, Cu, Ni
การยอยสลายของสารอินทรียในบอฝงกลบ สวนใน และ Pb) มี แ นวโน ม เหมื อ นกั บ COD และ TKN
กรณี ข องบ อ ฝ ง กลบที่ 2 ซึ่ ง มี ป ริ ม าณก า ซชี ว ภาพ ยกเวนโครเมียมและตะกั่วที่มีการชะละลายจากบอ
ต่ํากว าบอที่ 1 และ 3 คาดว ามีสาเหตุ จากการที่ก าซ ฝงกลบที่ 2 สูงที่สุด การที่มีปริมาณการชะละลายของ
ชีวภาพสามารถซึมผานชั้นตะกอนไดยากกวาชั้นขยะ โลหะหนักสวนใหญจากบอฝงกลบขยะสูงกวาบอ
เนื่ อ งจากอนุ ภ าคตะกอนมี เ นื้ อ ละเอี ย ด จึ ง เกิ ด การ ฝงกลบขยะรวมกับตะกอนเนื่องจากตะกอนสามารถ
สะสมของกาซอยูภายในบอและสวนหนึ่งอาจรั่วไหล ชวยลดการชะละลายของโลหะหนักจากบอฝงกลบ
ไปกับการระบายน้ําชะขยะ ได ในขณะที่ปริมาณโลหะหนักในตะกอนมีระดับที่
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)
ไมแตกตางกับปริมาณโลหะหนักในขยะมากนักและ
มีป ริ ม าณอยูใ นระดั บต่ํ า จากงานวิ จั ย ของ Pohland
and Gould [5] ระบุวาการชะละลายของโลหะหนัก
เกิดขึ้นในบอฝงกลบขยะจากการรวมตัวของโลหะ
หนักและสารฮิวมิค และยังชวยลดสภาพความเปน
พิษของโลหะหนักในบอฝงกลบไดอีกดวยโดยระดับ
ของโลหะหนักในวัสดุฝงกลบที่ไมสูงมากเกินไปจะ
ไม ส ง ผลต อ การยั บ ยั้ ง การทํ า งานของจุ ลิ น ทรี ย ใ น
บอฝงกลบ สวนการศึกษาในครั้งนี้ไดแสดงใหเห็นวา
ตารางที่ 3 มวลรวมของ COD TKN และโลหะหนักที่ถูกชะละลายจากบอฝงกลบ
บอฝงกลบที่ COD (kg) TKN (kg) Cd (kg)
1 431,475 35,670 1.03
2 310,630 24,012 0.69
3 377,345 24,699 0.80
สรุปผลการศึกษา
1. การศึกษาการชะละลายโลหะหนักจาก
ตัวอยางขยะชุมชน ตะกอนที่ผานการยอยสลายแบบ
ไร อ อกซิ เ จนและขยะชุ ม ชนผสมกั บ ตะกอนที่ pH
ตางๆ พบวามีการชะละลายโลหะหนักมีระดับต่ําไม
เกิ น เกณฑ ม าตรฐานตามวิ ธี TCLP ที่ กํ า หนดไว
เนื่องจากขยะชุมชนและตะกอนมีปริมาณโลหะหนัก
อยูในระดับต่ําและใกลเคียงกัน
2. การฝงกลบขยะชุมชนรวมกับตะกอน
ไม ส ง ต อ การเปลี่ ย นแปลงของปริ ม าณน้ํ า ชะขยะ
แต ทํ า ให ค วามเข ม ข น ของสารมลพิ ษ ส ว นใหญ ใ น
น้ําชะขยะลดลง กาซชีวภาพที่เกิดขึ้นจากการฝงกลบ
ขยะและการฝ ง กลบขยะร ว มกั บ ตะกอนมี ร ะดั บ
175
การนําตะกอนน้ําเสียไปฝงกลบรวมกับขยะชุมชน
ไมสงผลใหเกิดการชะละลายของโลหะหนักออกมา
เพิ่มขึ้น และเมื่อเปรียบเทียบระหวางวิธีการฝงกลบ
ขยะและตะกอน 2 รูปแบบพบวา การคลุกขยะและ
ตะกอนอย า งทั่ ว ถึ ง ส ง ผลให มี ก ารชะละลายของ
แคดเมียม ทองแดง และนิเกิลสูงกวา ในขณะที่การ
ฝ ง กลบตะกอนทั บ ชั้ น ขยะมี ก ารชะละลายของ
โครเมียมและตะกั่วสูงกวา อยางไรก็ตาม ระดับของ
การชะละลายของโลหะหนักทุกตัวอยูในระดับต่ํา
Cr (kg) Cu (kg) Ni (kg) Pb (kg)
0.72 0.85 1.91 0.28
0.83 0.50 1.21 0.33
0.66 0.68 1.22 0.27
ใกลเคียงกัน การฝงกลบตะกอนรวมกับขยะไมสงผล
ตอการยอยสลายสารอินทรียในบอฝงกลบ แตการ
กลบทั บ ขยะด ว ยตะกอนอาจเกิ ด การกี ด ขวางการ
ระบายของกาซชีวภาพออกจากบอฝงกลบได
3. การชะละลายของสารอิ น ทรี ย แ ละ
โลหะหนั ก จากบ อ ฝ ง กลบที่ บ รรจุ ข ยะชุ ม ชนมี
ระดับสูงกวาบอฝงกลบขยะรวมกับตะกอน ดังนั้น
การนํ า ตะกอนไปฝ ง กลบร ว มกั บ ขยะชุ ม ชนจึ ง
ไมสงผลใหเกิดการชะละลายของโลหะหนักออกมา
มากขึ้ น โดยมี ก ารชะละลายของโลหะหนั ก ทุ ก ตั ว
ตลอดระยะเวลา 1 ปของการศึกษาอยูในระดับต่ําคือ
แคดเมียม 0.69-1.03 กิโลกรัม โครเมียม 0.66-0.83
กิ โ ลกรั ม ทองแดง 0.50-0.85 กิ โ ลกรั ม นิ เ กิ ล
0.12-1.91 กิโลกรัม และตะกั่ว 0.27-0.33 กิโลกรัม
176
กิตติกรรมประกาศ
ผู วิ จั ย ขอขอบคุ ณ สํ า นั ก การระบายน้ํ า ที่
เอื้ อ เฟ อ สถานที่ แ ละอุ ป กรณ สํ า หรั บ ดํ า เนิ น การ
วิจัย รวมทั้ง Swedish International Development
Cooperation Agency (SIDA) ที่ใหการสนับสนุน
ทุนวิจัยในการศึกษานี้
เอกสารอางอิง
[1] APHA 1993. Standard Methods for the
Examination of Water and Wastewater.
American Public Health Association,
Washington D.C.
[2] Chan, G.Y.S., Chu, L.M. and Wong, M.H.
2002. Effects of leachate recirculation on
biogas production from landfill co-disposal of
municipal solid waste, sewage sludge
and marine sediment, Environ. Pollut. 118:
393-399.
วารสารวิศวกรรมสิ่งแวดลอมไทย ปที่ 22 ฉบับที่ 1 (2551)
[3] Cinar, S., Onay, T.T. and Erdincler, A. 2004.
Co-disposal alternatives of various municipal
wastewater treatment-plant sludges with refuse,
Adv. Environ. Res. 8: 477-482.
[4] Hamzawi, N., Kennedy, K.J. and Mclean, D.D.
1998. Technical feasibility of anaerobic co-
digestion of sewage sludge and municipal solid
waste. Environ. Technol. 19: 993-1003.
[5] Pohland, F.G. and Gould, J.P. 1986.
Co-disposal of municipal refuse and industrial
waste sludge in landfills. Wat. Sci. Technol.
18(12): 177-192.
[6] Rintala, J.A. and Jarvinen, K.T. 1996. Full-
scale mesophilic anaerobic co-digestion of
municipal solid waste and sewage sludge
methane production characteristic. Waste
Manage. Res. 14 (2): 163-170.