STRUKTURALIZM MATEMATYCZNY

SHAPIRO

Podstawowe definicje

• System: zbiór składający się z obiektów i relacji między nimi zachodzących

Przykład:
Język – system znaków, wyrazów i zdań z relacjami syntaktycznymi oraz
semantycznymi między wszystkimi obiektami, które go tworzą

• Struktura/wzór: abstrakcyjna forma systemu złożonego z obiektów i relacji

Struktura uwidacznia jedynie współzależności między obiektami, zaś ignoruje

wszystkie właściwości, które nie mają wpływu na relacje między obiektami.
 PROBLEM PIERWOTNOŚCI
Pytanie: co jest pierwotne – obiekty czy struktury?
Shapiro przywołuje dwa różne stanowiska dotyczące relacji pierwszeństwa
zachodzącej między obiektami matematyki i strukturami matematycznymi:
1) Places-are-offices
Posiadamy pewną ontologię tła, z której pochodzą byty pełniące swoje role
w strukturze. Obiekty są więc pierwotne względem zajmowanych pozycji.
Pokrewieństwo: umiarkowany reazlizm pojęciowy Arystotelesa
2) Places-are-objects
Nie mamy żadnego pierwotnego zasobu obiektów. Podstawowym pojęciem
jest pojęcie pozycji w strukturze, natomiast wtórnym jest pojęcie obiektu.
Pokrewieństwo: skrajny realizm pojęciowy Platona (tj. idealizm)
 REALIZM ANTE REM
Odpowiedź Shapiro: struktury matematyczne są pierwotne wobec obiektów.
Struktury istnieją nawet wówczas, kiedy nie istnieją ich żadne egzemplifikacje.

Struktura jako universale w podziale stworzonym przez św. Tomasza z Akwinu:

1) Ante rem: struktura istnieje jako wzór w Boskim umyśle
2) In re: struktura istnieje tylko w konkretnych przedmiotach
3) Post rem: struktura istnieje jako wytwór ludzkiego myślenia

Shapiro opowiada się za tym pierwszym stanowiskiem. Wedle niego struktury

istnieją samoistnie i niejako przed obiektami. Co więcej, jedna struktura może
być egzemplifikowana przez różne systemy obiektów, a więc stanowi klasyczny
powszechnik. Uczony wzoruje swoją teorię struktur na teorii mnogości. Tak jak
Gödel wierzył w idealny świat zbiorów, tak ten wierzy w idealny świat struktur.
 ALTERNATYWA DLA PLATONIZMU
Pytanie: jaka jest główna różnica między platonizmem a realizmem ante rem?

ZALEŻNOŚĆ ONTOLOGICZNA

Platonik: byty matematyczne są wieczne, abstrakcyjne i od siebie niezależne.

Przykład:
Liczby naturalne – każda liczba jest niezależna od drugiej jak jedno auto od
drugiego ; można podać ich esencję bez odwoływania się do innych liczb.

Strukturalista ante rem: byty matematyki są od siebie ontologicznie zależne.

Przykład:
Liczby naturalne – wszystkie liczby są wyznaczone poprzez relacje, w jakich
pozostają do innych liczb; stanowią one wyłącznie pozycje w strukturze.
 KWESTIA IDENTYCZNOŚCI
Identyczność obiektów matematycznych:
Obiekt ze struktury nie może być identyczny z bytem spoza struktury, gdyż jest on
wyznaczony za sprawą relacji z obiektami tej struktury; stanowi pewną jej pozycję.
• Strukturalizm ante rem rozstrzyga tzw. problem Cezara: zdanie 'Juliusz Cezar = 1'
• Rozwiązuje też problem definicji liczb naturalnych: np. Zermelo i von Neumanna
Zermelo: 3 = {{{∅}}} 1∉3
von Neumann: 3 = {∅,{∅},{∅,{∅}}} 1∈3 Ergo: 3 ≠ 3
Identyczność struktur matematycznych:
Kryterium identyczności struktur matematycznych stanowi izomorfizm; dwa różne
systemy mogą egzemplifikować tę samą strukturę, gdy są one razem izomorficzne.
Rozpatrzmy na przykład dwa ω-systemy:
• 1, 3, 5 … /Symbol '_' oznacza pozycję.
• 2, 4, 6 … /Liczba naturalna jest pozycją w strukturze liczb naturalnych.
Są one izomorficzne i egzemplifikują dokładnie jedną strukturę liczb naturalnych.
 PROBLEMY

1. Co oznacza zdanie 'mam cztery jabłka', jeżeli liczba naturalna jest wyłącznie
punktem w strukturze? Czy nie zostaje tutaj zatracona ilościowa istota liczb?
2. Systemy liczb naturalnych N\{0} i liczb całkowitych ujemnych są izomorficzne,
a zatem strukturą obu jest struktura liczb naturalnych. Czy nie jest to dziwne?