Chị em Thúy Kiều

(TRÍCH TRUYỆN KIỀU)

 01 Đọc-Tìm hiểu tác phẩm

02 Bố cục

Kiến 03 Phân tích

thức
04 Tổng kết
cần đạt
 01. Đọc- Tìm hiểu
chung
CH 1: Em hãy xác định vị trí đoạn
trích “Chị em Thúy Kiều” trong tác
phẩm Truyện Kiều ?

Miêu tả chân dung nhân vật là một trong những thành công lớn nhất
của Nguyễn Du trong Truyện Kiều.
Đoạn trích nằm ở phần đầu của tác phẩm, giới thiệu gia cảnh và
khắc họa chân dung, tài sắc của 2 nhân vật chị em Thúy Kiều.(Thúy
Vân và Thúy Kiều)

CH 2: Phương thức biểu đạt của đoạn trích?

Tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm.

02. Bố cục

P1 P2 P3 P4

Phần 1: (4câu đầu) Phần 2: (4 câu Phần 3: (12 câu tiếp) Phần 4 :(4 câu cuối)
tiếp) => vẻ đẹp và tài năng => cuộc sống êm đềm
=> khái quát vẻ
đẹp chung của hai =>vẻ đẹp của của Thuý Kiều. của hai chị em.
chị em. Thuý Vân.
03.Phân tích
03. PHÂN TÍCH CỤ THỂ TỪNG PHẦN

a. Khái quát vẻ đẹp 2 chị em Thuý Kiều

b.Vẻ đẹp của Thuý Vân:

c.Vẻ đẹp và tài năng của Thuý Kiều

d. Cuộc sống của hai chị em

 “Đầu lòng hai ả tố nga

a. Khái quát về gia cảnh Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân

xuất thân và vẻ đẹp của Mai cốt cách tuyết tinh thần
hai chị em Thúy Kiều. Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”
 * Ngược lại 4 câu trước
của đoạn trích:
“Có nhà viên ngoại họ Vương,
Gia tư nghỉ cũng thường thường bậc trung.
Một trai con thứ rốt lòng,
Vương Quan là chữ nối dòng nho gia.”

Trình tự giới thiệu này mang tính cổ điển: Trước hết là nói về người chủ gia
đình “viên ngoại họ Vương” sau đó là đến cậu con trai út, tuy là thứ ba nhưng
lại là người nối dõi tông đường sau này. Hai cô chị được nói sau cùng “Thúy
Kiều là chị, em là Thúy Vân”. Trong hai cô chị, Thúy Kiều được giới thiệu
trước
=> Trình tự giới thiệu các nhân vật trong gia đình Kiều hoàn toàn theo đúng
trật tự lễ nghi phong kiến.

CH 1: Mở đầu tác giả giới thiệu hai chị em
qua câu thơ nào ? Em hiểu ntn về nội
dung câu thơ ấy?
“Đầu lòng hai ả tố nga
Thúy Kiều là chị em là Thúy Vân”
- Lai lịch: Họ là hai người con gái đầu
e
trong gia đình họ Vương. o nt
C *Nhịp điệu 4/4, 3/3 ở câu thơ thứ hai, nhịp nhàng,
- Vị trí trong gia đình: Thúy Kiều là chị,
e n
Thúy Vân là em. o nt
C
- “Tố nga” là: Tố Nữ, Hằng Nga (danh từ riêng).
Thực ra trong tiếng Hán “tố” nghĩa gốc là sợi tơ
đẹp, vẻ đẹp; tố nga: người con gái đẹp (danh từ
chung) chứ không phải 2 nhân vật Tố Nữ, Hằng
Nga (tố nữ cũng là cô gái đẹp)…”.
=> Hai câu thơ đã giới thiệuThúy Kiều-Thúy
Vân là con đầu, đều là 2 cô gái rất đẹp.
CH 2: Em hiểu ntn về nội dung, nghệ thuật
câu thơ: “Mai cốt cách tuyết tinh thần ,
Mỗi người một vẻ mười phân vẹn mười”
+ “Mai cốt cách” (Ẩn dụ): Cốt cách thì thanh cao như
hoa mai. Đó là một loài hoa mà sắc thì rực rỡ, hương
thì quý phái
+ “Tuyết tinh thần” (Ẩn dụ): Phong thái, tinh thần thì
nt
s trong trắng, tinh khiết như hoa tuyết.
ts đối xứng, làm nổi bật được vẻ đẹp đến độ hoàn mĩ
của cả hai chị em.
-Tác giả sử dụng lời bình để khép lại bốn câu thơ đầu:
s
e nt “Mỗi người một vẻ”, cho thấy nét riêng từ nhan sắc,
nt
Co tính cách, tâm hồn của mỗi người.
ts “Mười phân vẹn mười”, đã tô đậm được vẻ đẹp đến độ
e n
nt toàn diện, hoàn hảo của hai chị em.
Co
=>Nghệ thuật:
+) So sánh, ẩn dụ tượng trưng ước lệ.
+)Phép đối tạo sự hài hoà trong vẻ đẹp giữa hình thức và
phong cách của TK-TV => làm nổi bật vẻ đẹp trong trắng,
thanh tao đạt đến độ hoàn mĩ của cả hai chị em.
 b.Vẻ đẹp của Thúy Vân
“Vân xem trang trọng khác vời,
Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang.
Hoa cười ngọc thốt đoan trang,
Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.”

CH 1: Nguyễn Du đã miêu tả Thúy Vân

qua những đường nét nào?
Vẻ đẹp Thuý Vân được miêu tả
từ các đường nét: khuôn mặt,mái
tóc, làn da, nụ cười, giọng nói.
- “Trang trọng”: (đoan trang-
sang trọng) khái quát được vẻ
đẹp cao sang, quý phái của
nàng.
CH 2: Nêu những hình ảnh ẩn dụ tượng
trưng cho vẻ đẹp của Thúy Vân? Tác dụng?
- “khuôn trăng đầy đặn” - gợi khuôn
mặt đầy đặn, phúc hậu.
- “nét ngài nở nang”: gợi lông mày hơi
đậm.
- “hoa cười ngọc thốt đoan trang”: gợi tả giọng nói,
nụ cười e thẹn, nhẹ nhàng và mang nét đoan trang.
- “mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da” - vẻ
đẹp của mái tóc, làn da cũng khiến thiên nhiên phải
nhường nhịn.
 - Nghệ thuật: so sánh lấy vẻ đẹp của con người (hình
ảnh ẩn dụ) với cái cao đẹp nhất của tự nhiên: Trăng,
mây, hoa,tuyết, ngọc=> phép tượng trưng, ước lệ trong
văn học cổ nhằm nhấn mạnh vẻ đẹp con người hài hoà
với thiên nhiên.
CH 3: Chân dung Thuý Vân gợi số phận như thế
nào?
Hình ảnh ( Mây thua, tuyết nhường).
Một vẻ đẹp khiến tạo hoá phải xin “thua”“nhường”

Tóm lại, có thể thấy hình ảnh Thúy Vân hiện lên với vẻ
đẹp hồn nhiên,trong sáng, đoan trang, phúc hậu =>Vẻ
đẹp đó tạo nên sự hài hoà êm đềm với xung quanh như để
tạo ra dấu hiệu dự đoán về cuộc đời sau này của nàng sẽ
được bình lặng, suôn sẻ.
C. Vẻ đẹp và tài
năng của Thúy
Kiều.

“Kiều càng sắc sảo, mặn mà,

So bề tài, sắc, lại là phần hơn.
Làn thu thủy, nét xuân sơn,
Hoa ghen thua thắm, liễu hờn kém xanh.
Một hai nghiêng nước nghiêng thành,
Sắc đành đòi một, tài đành họa hai.
Thông minh vốn sẵn tính trời,
Pha nghề thi họa, đủ mùi ca ngâm.
Cung thương làu bậc ngũ âm,
Nghề riêng ăn đứt hồ cầm một trương.
Khúc nhà tay lựa nên chương,
Một thiên Bạc mệnh, lại càng não nhân.”
 CH 1: Tại sao tác giả lại miêu tả Thuý Vân trước rồi mới
miêu tả Thuý Kiều ?
- Miêu tả Thúy Vân trước rồi mới đến Thúy Kiều bởi: tác giả
muốn làm nổi bật vẻ đẹp ngoại hình, tài năng và tâm hồn của
Kiều so với Vân.
- Thủ pháp đòn bẩy được thể hiện rõ trong ý đồ so sánh của
Nguyễn Du. Theo quan niệm phong kiến, Thuý Kiều là chị lẽ ra
phải được giới thiệu trước Thuý Vân thế mới đúng trật tự quan hệ
thứ bậc trong các gia đình thời phong kiến. Nhưng Nguyễn Du đã
có chủ ý giới thiệu vẻ đẹp chân dung Thuý Vân trước bởi muốn
dùng bức chân dung Thuý Vân làm đòn bẩy để khắc sâu, tô đậm,
tạo ấn tượng sâu sắc với người đọc về bức chân dung Thuý Kiều.
Hai từ “càng”, “hơn” có ý so sánh, muốn nhấn mạnh sự nổi bật,
sự hơn hẳn về tâm hồn, vượt trội về tài sắc của Kiều so với Vân.
 -Mắt-> thể hiện phần tinh anh của tâm hồn,trí tuệ
- Câu thơ miêu tả Kiều nhiều
-Ông tả Thúy Vân với nhiều chi tiết: khuôn
hơn câu thơ miêu tả Thúy Vân
mặt, nét lông mày, cho đến miệng cười, giọng
=>miêu tả Thúy Kiều ở cả sắc
nói, mái tóc, màu da. Còn Thúy Kiều ông chỉ
đẹp và tài năng.
miêu tả đúng đôi mắt trong sáng như nước mùa
- Khái quát:So với TV, TK
thu và nét mày thanh tao như dáng núi mùa
sắc sảo hơn về nhan sắc,
xuân. Thúy Vân không phải là không đẹp,
mặn mà hơn về tâm hồn.
nhưng cái đẹp của nàng chủ yếu là ở nhan sắc,
- Nguyễn Du dành 8 câu để
một nhan sắc rạng rỡ phô bày ai cũng dễ dàng
nói về tài năng của Kiều.
nhận thấy còn Thúy Kiều nhan sắc bao giờ
Như để chứng minh rằng
cũng là sự biểu hiện tâm hồn, trí tuệ và cảm xúc
tài năng mới là yếu tố
của nàng. Vẻ đẹp bên trong biểu hiện một cách
chính làm nên phẩm cách
kín đáo, khiêm nhường qua đôi mắt của Kiều,
của con người Kiều: “Sắc
tạo nên cái “sắc sảo mặn mà” không thể quên
đành đòi một tài đành họa
được ở Kiều.
hai”

CH 2: Nhận xét về số câu thơ miêu CH 3: Tại sao tác giả lại chỉ chọn miêu tả
tả Thuý Vân và số câu thơ miêu tả đôi mắt của Thúy Kiều?
TK?
 CH 4: Hình ảnh ẩn dụ“
làn thu thuỷ” gợi vẻ đẹp
ntn?
- “ Nét xuân sơn” gợi tả
vẻ đẹp ntn?
- Hình ảnh “làn thu thủy” nghĩa
là làn nước mùa thu gợn sóng
gợi lên sống động vẻ đẹp đôi mắt
sáng trong, long lanh, linh hoạt
- Hình ảnh “nét xuân sơn” ( nét
núi mùa xuân) gợi đôi lông mày
thanh tú trên gương mặt trẻ trung
=>Thúy Kiều hiện lên là một
trang tuyệt sắc, vẻ đẹp độc nhất
vô nhị sắc sảo, trẻ trung.
“ nghiêng nước nghiêng thành”
CH 5: TK có tài như thế nào?
Những tài của Kiều?
- Cái tài của Thúy Kiều
đạt đến mức lí tưởng theo
quan niệm thẩm mĩ phong
kiến: cầm, kì, thi, họa.
- “Sắc đành đòi một, tài đành họa
hai”: sắc đẹp và tài năng đều khó
có ai sánh nổi.
“Thông minh vốn sẵn tính trời”:
một người phụ nữ thông minh,
hiểu biết
“Pha nghề thi họa đủ mùi ca
ngâm”: am hiểu về âm nhạc, thơ
ca
CH 6: Tài nào được tả sâu, kỹ
nhất?
+) Đặc biệt là tài đàn: là sở
trường, năng khiếu(Nghề
riêng); vượt lên trên mọi
người ( ăn đứt)
+) Cung “ Bạc mệnh” Kiều
sáng tác đã ghi lại tiếng lòng
một trái tim nhân hậu,đa cảm.
+)Mỗi nàng lần đánh đàn, nàng
lại cất lên bài hát “Bạc mệnh”
làm cho người nghe phải đau
khổ, sầu não. Bài hát chính là
tâm hồn, là bản đàn theo suốt
cuộc đời Kiều, biểu hiện một trái
tim đa sầu đa cảm và cuộc đời éo
le, bất hạnh.
 CH 7:Em nhận xét gì về vẻ đẹp của Thúy Kiều?
- Từ đó cho chúng ta thấy được tài năng của Nguyễn Du trong
việc gợi tả sắc đẹp khuynh nước khuynh thành của Thúy Kiều
cùng với đó là tài năng đỉnh cao của người con gái có tài sắc
vẹn toàn. Nhằm như để dự báo về cuộc đời không mấy thuận
lợi, yên bình.
CH 8: Đọc những câu thơ miêu tả chân dung và tài
năng em nhận thấy điều dự cảm gì về số phận của
nàng trong lời thơ ND? Dựa vào câu thơ nào?
( “ ghen, hờn; Bạc mệnh” )
=>Vẻ đẹp và tài năng của TK khiến tạo hoá phải
“hờn”,phải “ghen”, phải đố kị như dự báo trước TK sẽ
có một cuộc đời không êm ả, suôn xẻ.
- Chân dung Thuý Kiều là bức chân dung mang tính cách
và số phận. Vẻ đẹp của Kiều khiến cho tạo hoá phải ghen
ghét, các vẻ đẹp khác phải đố kị, tài hoa trí tuệ thiên bẩm,
tâm hồn đa sầu, đa cảm khiến Kiều không thể tránh khỏi
định mệnh nghiệt ngã, số phận éo le, gian khổ bởi "Chữ
tài chữ mệnh khéo là ghét nhau". "Trời xanh quen thói
mà hồng đánh ghen". Cuộc đời Kiều hẳn là cuộc đời “Có tài mà cậy chi tài
hồng nhan bạc mệnh. Chữ Tài liền với chữ Tai một vần”
d. Cuộc sống của hai chị CH 1: Cuộc sống hiện tại của chị em TK được tác giả
nhận xét ntn?
em Thúy Kiều. “Phong lưu rất mực hồng quần,
Xuân xanh xấp xỉ tới tuần cập kê
Êm đềm trướng rủ màn che,
Tường đông ong bướm đi về mặc ai.”

- Họ sống phong lưu, khuôn phép, đức hạnh, theo đúng khuôn
khổ của lễ giáo phong kiến. Tuy cả hai đều đã đến tuổi búi tóc cài
trâm nhưng vẫn "trướng rủ màn che, tường đông ong bướm đi về
mặc ai".
- Cảm hứng nhân đạo của nhà thơ:
Trân trọng,đề cao vẻ đẹp và tài năng của con người.
( Nghệ thuật lí tưởng hóa phù hợp với cảm hứng ngưỡng
mộ, ngợi ca con người)

MODERN POWERPOINT PRESENTATION

 a. Nội dung
- Đoạn trích khắc họa rõ nét chân dung của hai chị
em Thúy Kiều, Thúy Vân. Đó là một vẻ đẹp chuẩn
mực, lí tưởng của phụ nữ phong kiến xưa. Đồng
thời, ca ngợi vẻ đẹp, tài năng của con người, cho
thấy những dự cảm về kiếp người tài hoa, bạc mệnh
là biểu hiện của cảm hứng nhân văn ở Nguyễn Du
nhằm gửi gắm quan niệm “Tài-mệnh”.

04. Tổng b. Nghệ thuật

kết - Ngôn ngữ gợi tả, sử dụng biện pháp ẩn dụ, so sánh,
nhân hóa, dùng điển cố.
- Nghệ thuật ước lệ cổ điển lấy thiên nhiên làm chuẩn
mực để tả vẻ đẹp con người.
- Bút pháp gợi tả chân dung tài tình: Ngoại hình → tính
cách → số phận.
- Sử dụng thể thơ lục bát (truyền thống của người Việt).
 Bài tập
Bài tập 1: So sánh hai bức chân dung miêu
tả Thúy Vân, Thúy Kiều để thấy được tuy cả
hai đều “mười phân vẹn mười” nhưng “mỗi
người một vẻ” bằng một đoạn văn.

Bài tập 2: Qua đoạn thơ sau:

“Vân xem trang trọng khác vời
Khuôn trăng đầy đặn nét ngài nở nang
Hoa cười ngọc thốt đoan trang
Mây thua nước tóc tuyết nhường màu da”
Em hãy phân tích vẻ đẹp của Thúy Vân quâ đoạn thơ trên?
THANK YOU