Organogeneza i wady rozwojowe układu

pokarmowego
Rozwój części nadprzeponowej przewodu
pokarmowego i wady
Marta Krama
Natalia Tomoń
Kacper Grudniewski
Patryk Ziomek
Jakub Wesołowski
Rozwój części nadprzeponowej przewodu pokarmowego

JAMA USTNA
GARDŁO
PRZEŁYK
Jama ustna i gardło
Język
Podniebienie
Przełyk
Wady części nadprzeponowej
Atrezja przełyku

•Zablokowanie/niedrożność przełyku
•Często atrezji przełyku towarzyszy
przetoka tchawiczo-przełykowa
•Przełyk nie jest całkowicie oddzielony
od przewodu krtaniowo-tchawicznego
•Gromadzenie się płynu owodniowego
w jamie owodni
•Wczesnym objawem wady jest obfite
ślinienie
•Leczenie chirurgiczne
Zwężenie przełyku (stenosis)

•Zmniejszenie średnicy przełyku, co utrudnia

połykanie pokarmów
•Może występować na każdym poziomie
przełyku
•Wrodzone zwężenie przełyku spowodowane
jest nieprawidłowym oddzieleniem przełyku
od tchawicy w embriogenezie
•Główne objawy: dysfagia, regurgitacje
pokarmu, wydłużony czas spożywania
pokarmu
•Leczenie: endoskopowe poszerzanie
zwężonego miejsca
Wrodzone torbiele i przetoki językowe

•Mogą wywodzić się z

pozostałości przewodu tarczowo-
językowego
•Mogą powstawać w wyniku
przerwania językowych części
przewodu tarczowo-językowego
Rozszczep wargi i podniebienia

•Rozszczep wargi – struktury

podniebienia są zrośnięte, a wargi nie
Rozszczep podniebienia – połączenie jamy ustnej z jamą nosową
Bibliografia

•„Embriologia i wady wrodzone. Od

zapłodnienia do urodzenia” Moore Keith L.,
Persaud T. V. N., Torchia Mark G.
•Wikipedia
Rozwój wątroby i trzustki

►ZOFIA URBAŃSKA
►HANNA STRÓŻNIAK
►SARA GLINIECKA
►ALICJA BOROWIECKA
►KATARZYNA ŚLADEWSKA
►PAWEŁ WAWRZYNOWICZ
Rozwój wątroby i aparatu żółciowego
4 tydzień
4 tydzień
Hepatoblasty -> hepatocyty
Sznury hepatocytów wokół sinusoid wątroby
Rozpoczęcie czynności hematopoetycznej
5-6 tydzień
8 tydzień
Rozpoczęcie wytwarzania żółci
12 tydzień
Trzustka

● pochodzenie: endodermalny nabłonek dwunastnicy

● 3 pęczki: grzbietowy → zachyłek grzbietowy
2 brzuszne → zachyłek brzuszny
 Trzustka – zawiązek grzbietowy

● ok 26 dnia,
● w warstwy krezki grzbietowej,
● różnicowanie się komórek, powstanie przewodu
 Trzustka – zawiązek brzuszny

● rejon ujścia przewodu żółciowego do dwunastnicy

● początek 5 tyg
● w krezkę brzuszną; powstanie przewodu
Trzustka – obrót dwunastnicy

● koniec 5 tyg – początek 6 tyg

● zawiązek brzuszny + przewód żółciowy 🡪 grzbietowo
● koniec 6 tyg – połączenie zachyłków i zlanie się przewodów
Trzustka

● zachyłek grzbietowy: ogon, trzon, górna część głowy

● zachyłek brzuszny: dolna część głowy, wyrostek
haczykowaty

● torebka łącznotkankowa i przegrody międzyzrazikowe 🡪

mezenchyma trzewna
Trzustka – przewód trzustkowy

● przewód trzustkowy – zachyłek brzuszny i grzbietowy

● przewód trzustkowy dodatkowy – zachyłek grzbietowy;

Trzustka
Trzustka
Trzustka

● wydzielanie insuliny – ok 10 tyg

Trzustka
Bibliografia

● Moore K. L., Persaud T.V.N., Torichia M.B; Embriologia i wady wrodzone. Od zapłodnienia do urodzenia.
Elselveir Urban & Partner, Wrocław 2013. Rozdział 12, 128-133.

• Schoenwolf  G.C., Bleyl S.B,  Brauer P.R.,Francis-West P. H. Larsen's Human Embryology. Elsevier,

Philadelphia, PA. Chapter 14, 335-367.

• Cochard, Larry R., PhD; Netter's Atlas of Human Embryology, Updated Edition. 2012. Chapter 6, 131-156

• W. Woźniak, Anatomia człowieka, Wrocław 2003

• Miriam Gordillo, Todd Evans, Valerie Gouon-Evans, Orchestrating liver development, 2015

• Aaron M Zorn, Liver development, 2008

• https://embryology.med.unsw.edu.au/
Wady rozwojowe wątroby, dróg żółciowych i
trzustki
Małgorzata Mielnik
Julia Jarzębowicz
Kamila Krzemińska
Bartosz Jastrzębski
Stanisław Lipiak
Tymon Skrzywanek
Martyna Strzemkowska
Wady rozwojowe trzustki
Trzustka
pierścieniowata

Jest to wada anatomiczna,

polegająca na zmianie
wyglądu trzustki, która w
postaci pierścienia otacza
częściowo lub w całości część
zstępującą dwunastnicy.
Wada rozpoznawana jest w
okresie noworodkowym.
Anomalies and Anatomic Variants of the Pancreas | Radiology Key
Trzustka
heterotopowa
(ektopowa)

W czasie embriogenezy tkanka

tłuszczowa, która jest
prawidłowo ukształtowana i
wysoko zróżnicowania traci
łączność anatomiczną i
naczyniową z głównym
narządem i rozwija się w
nietypowych lokalizacjach.
Heterotopic Pancreas: Histopathologic Features, Imaging Findings, and Complications
- PubMed (nih.gov) A 79-year-old woman with heterotopic pancreas in stomach. Axial... |
Download Scientific Diagram (researchgate.net)
Trzustka
Divisum

Polega na braku połączenia

przewodów pochodzących z
grzbietowych i brzusznych
zawiązków trzustki w życiu
płodowym.

Identification and Management of Pancreas Divisum (nih.gov)

Mukowiscydoza

Polega na dysfunkcji gruczołów

wydzielania zewnętrznego
(nieprawidłowe wydzielanie
chloru przez komórki wielu
tkanek) w tym enzymów trzustki,
co powoduje upośledzenie
trawienia pokarmów.

podyplomie.pl - Wady i choroby wrodzone trzustki

Agenezja trzustki

W okresie embrionalnym nie

dochodzi do rozwinięcia się
zawiązka trzustki.

podyplomie.pl - Wady i choroby wrodzone trzustki

 Hipoplazja trzustki

Jedynie część miąższu trzustki rozwija się prawidłowo (najczęściej jest to głowa). Trzon i
ogon nie wykształcają się w trakcie embriogenezy.

podyplomie.pl - Wady i choroby wrodzone trzustki

Rozwój otrzewnej i jelit

Zuzanna Bock
Joanna Klupś
Dominik Rychlik
Jerzy Kluba
Kacper Zając
Rozwój otrzewnej

Otrzewna rozwija się z mezodermy u 3- tygodniowego

embrionu. Narządy jamy brzusznej początkowo
zaczynają się rozwijać na jej tylnej ścianie. Jednak z
czasem przesuwają się ku przodowi.
Przesuwanie układu pokarmowego ku
przodowi powoduje powstanie otrzewnej
trzewnej oraz otrzewnej ściennej, a także
krezki grzbietowej.
Na wysokości żołądka powstaje także krezka brzuszna,
która u dorosłych nazywana jest siecią mniejszą.
Właśnie wewnątrz krezki brzusznej rozwija się wątroba,
która jest zaopatrywana przez naczynia biegnące od
aorty brzusznej.
Narządy wewnątrzotrzewnowe i
pozaotrzewnowe
Rozwój jelit
Podział pierwotnego przewodu pokarmowego
Jelito przednie:
- Zawiązek gardła i struktury wywodzące
się z niego
- Dolny układ oddechowy
- Przełyk i żołądek
- Część bliższa dwunastnicy w stosunku
do ujścia przewodu żółciowego
- Wątroba i aparat żółciowy (przewody
wątrobowe, pęcherzyk żółciowy,
przewód żółciowy)
- Trzustka
Rozwój dwunastnicy
Jelito środkowe
- Jelito cienkie wraz z częścią
dwunastnicy dalszą w stosunku
do ujścia przewodu żółciowego
- Jelito ślepe, wyrostek
robaczkowy, okrężnica
wstępująca oraz prawa połowa do
⅔ okrężnicy poprzecznej
Obroty jelita

2.
3.

4.
5
.

6.
7.

8.
9.

10.
 12.
11.

13.
Ustalenie położenia jelit
Jelito tylne

- Lewa ⅓ część okrężnicy poprzecznej, okrężnica zstępująca,

okrężnica esowata, odbytnica, kanał odbytu
- Nabłonek pęcherza moczowego oraz większość cewki
moczowej
Jelito ślepe i wyrostek robaczkowy
Stek i rozdzielenie steku
Kanał odbytu
 Warto zapamiętać
Poznanie mechanizmów obrotów jelita środkowego pozwala zrozumieć ułożenie elementów
przewodu pokarmowego u osobnika dorosłego. Ból wywodzący się ze struktur pochodzących z jelita
przedniego (przełyku, żołądka, trzustki, dwunastnicy, wątroby i przewodów żółciowych) jest
umiejscowiony w okolicy nadbrzusznej. Ból wywodzący się z narządów pochodzących z jelita
środkowego (części jelita cienkiego, leżących dalej niż ujście przewodu żółciowego wspólnego,
kątnicy, wyrostka robaczkowego, okrężnicy wstępującej i większości okrężnicy poprzecznej
lokalizuje się w okolicy pępkowej. Ból wywodzący się ze struktur które pochodzą z jelita tylnego
(dalszej części okrężnicy poprzecznej, okrężnicy zstępującej, esowatej i odbytnicy – występuje w
okolicy podbrzusznej,
Bibliografia

- Embriologia Autor: Hieronim Bartel Wydawnictwo: PZWL Wydawnictwo Lekarskie

- Embriologia i wady wrodzone Autor: K.L. Moore, T.V.N. Persaud, M.G. Torchia
- Moore Anatomia kliniczna - tom 2 Autorzy: Keith L. Moore Keith L. Moore Authur
F. Dalley Authur F. Dalley Anne M.R. Agur Anne M.R. Agur red. wyd. pol. Janusz
Moryś
- ANATOMIA CZŁOWIEKA WOŹNIAK Bogdan Ciszek , Małgorzata Bruska , Witold
Woźniak Wydawca: Edra Urban & Partner
- https://www.youtube.com/watch?v=vJA1A0v6Aa4
- https://www.youtube.com/watch?v=AscKR_cQExY
- https://www.youtube.com/watch?v=cBSyOgjTGVU
Wady rozwojowe jelita

Weronika Konieczna
Patrycja Ławrynowicz
Katarzyna Dąbrowska
Hubert Makowski
Michał Winiarski
 Wrodzone zwężenie odźwiernika
● Przyczyna
Przerost mięśni gładkich ściany odźwiernika-> zwężenie
światła odźwiernika
● Objawy
Wymioty, ubytek masy ciała, wczesna sytość po
jedzeniu, niestrawność, ból w dołku
● Leczenie
Operacyjne -> bardzo skuteczna metoda,
objawy szybko ustępują
 Wrodzona przepuklina pępowinowa
● Prawdopodobna przyczyna
Zaburzenie centralnej fuzji mezodermy w okolicy
pępka z pozostaniem przetrwałego połączenia
między wewnątrzzarodkową i zewnątrzzarodkową
jamą ciała
● Zawartość przepukliny
Najczęściej pętle jelitowe niepowracające ze sznura
pępowinowego do jamy brzusznej, niekiedy wątroba,
trzustka, jajniki/jądra
● Leczenie
Operacyjne, często kilkuetapowe
 Odwrócony obrót jelit

● Pętla jelita środkowego obraca się zgodnie

ze wskazówkami zegara, a nie w kierunku
przeciwnym
● Możliwa niedrożność okrężnicy poprzecznej
na skutek ucisku przez tętnicę krezkową górną
● Występuje bardzo rzadko
Choroba Hirschsprunga

● 1: 5 000 żywych urodzeń, częściej u chłopców

● Brak komórek zwojowych w obrębie zwojów Auerbacha
i Meissnera
● Nieprawidłowe unerwienie = fala perystaltyczna nie jest
przewodzona = odcinek bezzwojowy jest w stanie
permanentnego skurczu
● Naprzemienne zaparcia i biegunki w okresie
noworodkowym
Uchyłek jelita krętego
(Meckela)
● 1,4-2% populacji ogólnej, częściej u mężczyzn,
● bardzo często bezobjawowy,
● zapalenie uchyłka Meckela, niedrożność jelita,
owrzodzenie i krwawienie,
● rozpoznanie trudne przez podobieństwo do innych
chorób i brak charakterystycznych objawów
Zaburzenia rozwojowe odbytu i kanału odbytu
 W. Woźniak, Anatomia człowieka, Wrocław 2003
Bibliografia ●
● Steven L. Lee, Devin P. Puapong: Hirschsprung
Disease, eMedicine Ob/Gyn, Psychiatry, and
Surgery, 2006
● Wojciech Noszczyk: Chirurgia. Warszawa:
Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2007
● Keith L. Moore, T.V.N. Persaud, Mark G. Torchia,
Embriologia i wady wrodzone.
● J. Konturek, Gastroenterologia i hepatologia
kliniczna, PZWL 2006