YAZILI ANLATIM

ÖZNEL ANLATIM / NESNEL ANLATIM

ÖZNEL ANLATIM
• Anlatanın kişisel görüşlerini, yorum ve izlenimlerini de içeren, kişiden
kişiye değişebilen (göreceli), kanıtlanması mümkün olmayan
yargılardır.

• Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişen, deney ve gözleme

dayanmayan yargılara öznel yargı denir. Bu yargıların kullanıldığı
anlatıma da öznel anlatım denir.

• Gözlemden, araştırmadan çok kanıya, kişisel değerlendirmeye dayanır.

• Öznel anlatımda ölçülemez, kanıtlanamaz ve yoruma açık bir anlatım
vardır.

• Yan tutabilir. Öznel anlatım cümlelerindeki yargılarda güzel, çirkin, iyi,

kötü, yararlı, yararsız ve benzeri sözcükler kullanılır ki bunlar
"kanıtlanamayan, göreceli" kavramlardır.
• Kişiden kişiye değişir.

• Bakılan olay kişiye göre değişik algılanır.

• Tartışılabilir.

• Öznel anlatımda "bence" ve "bana göre" gibi kelimeler bulunabilir.

• Karadeniz insanı çok inatçıdır.

• Şehirde yaşamak köyde yaşamaktan daha zordur.

• Öykülerinde bir kuruluk, bir tekdüzelik görülüyor.

• Memleket buram buram sahtekarlık kokuyor!

NESNEL ANLATIM
• Doğruluğu ya da yanlışlığı kişiden kişiye değişmeyen, deney ve
gözleme dayanan tarafsız yargılara nesnel yargı denir. Bu yargıların
kullanıldığı anlatıma da nesnel anlatım denir.

• Nesnel anlatımda ölçülebilir, kanıtlanabilir ve yorumlara meydan

vermeyen bir anlatım vardır.
• Kanıtlanabilirliği vardır.

• Kişiden kişiye değişmez.

• Bilimseldir, tartışılamaz.

• Bilimsel olduğu için kesindir.

• Nesnel anlatımda "bence" ve "bana göre" gibi kelimeler bulunmaz.

• Yahya Kemal 20. yüzyılda yaşamış bir edebiyatçıdır.

• Türkiye, dünyanın 20 büyük ekonomisine sahip ülkelerinden birisidir.

Fakat 2014 verilerine göre işsizlikte 3. sırada yer almaktadır.
Gece
Gündüz
Dil …
YAZILI ANLATIM BİÇİMLERİ

• Öyküleyici Anlatım
• Açıklayıcı Anlatım
• Tartışmacı Anlatım
• Betimleyici Anlatım
Açıklayıcı Anlatım
***Bilgi
Anlaşılır, herkesin aynı anlamı çıkarabileceği bir anlatım türüdür.
Bir konu hakkında somut ifadelerle nesnel cümleler kurulur. Mecazlara
söz sanatlarına yer verilmez çünkü bu tür paragraflar bilgi verir.
Ders kitapları, ansiklopedi anlatımları bu türdendir.
Nesnel, açık, anlaşılır cümleler kurulur.
Tartışmacı Anlatım
*** Sohbet
Tartışmacı anlatım, sohbet havasında, konuşma üslubuyla, öznel yorum
içeren cümleler kurulur. Bu tür cümlelerde genelde
‘’…..’’ diyorlar, ben buna katılmıyorum ifadeleri kullanılır.
Genellikle fıkralarda, sohbetlerde, söyleşilerde bu tarz bir anlatım vardır.
Betimleyici Anlatım
*** Resim
Bu tür anlatım biçimlerinde varlıklar adeta sözcüklerle resmedilir,
gözümüzde canlandırılır. Bunun için varlıkların ayırt edici özellikleri
anlatılır.
Sıfatlardan ve benzetmelerden yararlanılır.
Her şey betimlenebilir, dış görünüş, iç dünya, zaman dilimi, mekan gibi
akla gelebilecek ne varsa…
Öyküleyici Anlatım
*** Olay
Öyküleyici anlatımda bir olay anlatılır. Genellikle hikaye ve romanlarda
kullanılan türdür.
Öyküleme ve betimleme birbirinden ayrı düşünülemez, iç içedir.
Öyküleyici anlatımda genellikle –di’ li geçmiş zaman kullanılır.
Öyküleyici Anlatımda Kullanılan Anlatıcı
Bakış Açıları
• 3 farklı bakış açısı vardır.

1) Kahraman bakış açısı: Anlatıcı, olayın kahramanlarından biridir.

Anlatılanlar kahramanın yaşadıklarıyla sınırlıdır. Dolayısıyla anlatıcı her
şeyi bilen konumda değildir.
• 2) İlahi ( Tanrısal, Hakim) bakış açısı: bu bakış açısında anlatıcı her şeyi
bilme yeteneğine sahiptir.
• Anlatıcı, olay içinde yer alan kişilerin düşüncelerini, niyetlerini sezer;
geçmişlerini bildiği gibi geleceklerini, gelecekte neler yaşayacaklarını
da bilir.
• Aynı anda farklı mekânlarda gerçekleşen olayları da görür.
Kahramanların duygularını, düşüncelerini, kafalarından neler
geçirdiklerini anlar ve anlatır.
• Hâkim bakış açısının anlatıcısı, her şeyi görüp bilmesi özelliğiyle
yazarın gölgesi gibidir ama yine de yazarın kendisi değildir.

• Destan, masal, halk hikâyesi, mesnevi bu bakış açısı ile anlatılır.

3) Gözlemci (Tanık) bakış açısı: anlatıcı ya olayları gözlemleyen ya da
olay örgüsü içinde ön planda olmayan karakterlerden birisidir.

• Anlatıcı kamera tarafsızlığı ile olayları anlatır.

• İlahi bakış açısında olduğu gibi her şeyi bilen bir anlatıcı değildir.
• Gözlemci anlatıcı, olayı anlatırken hem kendi hem de başkalarının
gözlemlerini, görüşlerini aktarabilir.
Örnekler
• “Annem ölmüş bugün. Belki de dün, bilmiyorum. İhtiyarlar yurdundan
bir telgraf aldım: ‘Anneniz vefat etti. Yarın kaldırılacak. Saygılar.’
Bundan bir şey anlaşılmıyor. Belki de dündü.”
A. Camus, Yabancı
• Evdekileri birer birer göz önünden geçirdi. Kimler köşkte,kimler çıktılar,
biliyordu. Kocası dışarı çıkacak değildi: “Sakın Beybaba ile gitmiş
olmasın?” çamaşırları odasına bırakıp kocasını aramak istedi.
Ütülediklerini iki kolunun üstüne alıp odasına çıktı. Kapıdan girdi,
dolaba doğru gidecekti, orada, kanepenin üstüne yatmış, uyuyakalmış
olan kocasını gördü. Beklemediği için irkildi, sanki odada bir yabancı
erkek görmüş gibi durdu. Sonra yaklaşıp kocasının uyuyuşuna baktı.
Gülümsedi…

• Memduh Şevket Esendal, Gençlik

• “Gece boyunca bir su aktı durdu düşünde. Bir iki kere yataktan kalktı,
muslukları sıkıştırdı ama ondan değildi. Su, boyuna aktı. Odanın tavanı
alçalmadı; duvarlar iki yandan bastırmadı; yatak, altından kaymadı,
biri kırmızı bir havlu takmadı ağzına. Tersine, soluk aldı rahatça.
Nicedir alıştığı, o yüzden de bir an önce gelip gitmesini beklemediği
karabasanlardan nasıl uzak bir geceydi! Binlerce küçük çocuğun ayak
pıtırtısını, evin içinde sevinçle oradan oraya koşuşturduğunu andıran
su sesi kesilmedi. Sabah kalktığında camdan bakmak istemedi canı.
Gecenin büyüsü hemen bozulacaktı. Dışarıda başkentin beylik bir
pazar sabahı nasıl olsa. Kurşun gök, baca dumanlarını amansızca
bastırır yaşayanların üstüne. Hem kahvaltı sofrası toplanacak daha.”
(Tomris Uyar)
Öykü örneklerindeki bakış açıları:
- Memduh Şevket Esendal, Gençlik , gözlemci bakış açısı,
(Anlatıcı kendi yorumunu katmadan ne görüyorsa onu aktarmış.)

- Yabancı, kahraman bakış açısı,

- Tomris Uyar, ilahi bakış açısı, (Anlatıcı, kişinin her şeyini biliyor. Kafasından
geçenleri, duygularını biliyor ve okuyucuya aktarıyor. Metinde kahraman
dünyasına her yönüyle sahip bir anlatıcı görüyoruz.)