Aandrijving

Ketting
Aandrijving: ketting

De ketting is een rolketting en zorgt voor de krachtoverbrenging van de pedaal naar het achterwiel
via de tandwielen
Aandrijving: riem

Een riemaandrijving wordt ook wel belt drive genoemd. Een belt drive is een getande riem van carbon
die de “normale” fietsketting vervangt. Samen met de speciale tandwielen krijg je een duurzaam en stil
systeem dat ook nog eens erg onderhoudsvriendelijk is.
Aandrijving: cardan

Een cardanas bestaat uit een aandrijfas en een kruiskoppeling aan beide kanten. Als je trapt, stuurt een
haakse overbrenging de aandrijfas aan. Deze stuurt weer een haakse overbrenging aan die het wiel laat
draaien.
Hoe wordt een ketting gemaakt?
Onderdelen van een ketting

1: buitenplaat 4: lagerrandje 7: geleidestift

2: kettingstift 5: rol 8: breukplaats
3: binnenplaat 6: schakel 9: kettingstift
Ketting: steek

De maat van een fietsketting wordt altijd aangegeven met een steekmaat en een breedtemaat b.v. 1/2 x 1/8.
Het eerste getal (1/2) in de maat geeft de steek van de ketting aan, dit is de onderlinge afstand tussen 2
pennen van de ketting, deze steek is tegenwoordig bij zo goed als alle kettingen gelijk namelijk 1/2 inch.
Ketting: binnen breedte

Het tweede getal geeft de binnen breedte van de binnen schakel van de ketting aan, dit is de breedte van
het busje dat zich in de binnen schakel bevindt.

De meest voorkomende breedte maten van fietskettingen zijn.

1/8 (3,18 mm) voor naafschakeling met 1 tandwiel van ± 3 mm breed op het achterwiel.

3/32 (2,38 mm) voor derailleurschakeling met 5, 6, 7, of 8 tandwielen op het achterwiel.

11/128 (2,18 mm) voor derailleurschakeling met 9, 10, 11 of 12 tandwielen op het achterwiel.
Ketting: buitenbreedte

Fietskettingen bestaan in verschillende breedtes. Een ketting voor een fiets met een 10- versnellingscassette
is smaller dan die voor een versnellingsnaaf. Gewone fietsen hebben meestal een ketting van 1/8 inch (1/8").
Bij fietsen met een derailleur is de inwendige en uitwendige breedte van belang.
Een ketting is gemaakt voor een bepaald cassette.
Hieronder een overzicht van het tandwielpakket met de bijbehorende uitwendige breedte van de ketting:

1 speed - 9 of 8.6 mm

6 speed - 7.8 mm
7 speed - 7.3 mm
8 speed - 7.1 mm
9 speed - 6.6 tot 6.8 mm
10 speed - 6.2 mm (Shimano, Campagnolo)
10 speed (Narrow) - 5.88 mm (Campagnolo, KMC)
10 speed (Narrow, Direction) - 5.88 mm (Shimano CN-5700,CN-6700,CN-7900)
11 speed - 5.5 mm (Campagnolo, KMC, Shimano CN-9000)
12 speed - 5.2 mm
Ketting: slijtage

Om deze versnelde slijtage van cassette en kettingbladen te voorkomen, is een algemene vuistregel om de
ketting van je fiets elke 3000 km te vervangen.
Let wel, dit is slechts een richtlijn.
Kettingen zullen niet in exact hetzelfde tempo slijten, omdat deze waarschijnlijk niet hetzelfde behandeld
zullen worden door hun gebruikers.

Als je het type bent dat op een licht verzet ronddraait, de ketting na elk ritje zorgvuldig schoonmaakt en
smeert, nooit in de regen rijdt, en net zo veel weegt als Nairo Quintana, zal je ketting zeker meer dan 3000
kilometer meegaan.
Maar als je nog wel wat kilo’s kan missen, dol bent op het ronddraaien van de grote plaat, vaak in de regen
rijdt, en je fiets bij thuiskomt in de schuur zet en pas weer aanraakt bij je volgende rit, is het een hele
uitdaging om 3000 km met je ketting te doen.

Deze verschillen in rijstijl zijn dé reden waarom het beter is om met een kettingslijtagemeter regelmatig de
conditie van je ketting te bepalen.
Methode 1

Als je de ketting vooraan op het grootste kettingblad legt en je trekt aan de voorkant (van het voorste
tandwiel) zodat je de tanden van je kettingblad onder je ketting ziet uitkomen, dan is de ketting echt
helemaal versleten (eigenlijk is het dan al te laat). Je kan de ketting beter op tijd vervangen.
Methode 2:

De tweede methode werkt met een schuifmaat. Je meet, zoals hieronder is aangegeven op de foto.
Als de meting de waarde van 132,6 mm overschrijdt, moet je de ketting onmiddellijk
vervangen. Een nieuwe ketting geeft een waarde van ongeveer 132,0 mm.
Methode 3: slijtage meter

Als je dat onhandig vindt of geen schuifmaat hebt, kun je kiezen voor een kettingslijtagemeter, die zet je
op je ketting en aan de hand van hoever de pootjes tussen de schakels zakken kun je zien hoe het met de
slijtage gesteld is. Vanaf 0,75 is de ketting aan vervanging toe, van 1,0 zeker niet meer wachten.
Nieuwe kettingen
Optimale kettinglengte

De ketting moet zo lang zijn dat de spankracht van de derailleur volledig benut wordt wanneer de
ketting over het grootste kettingblad voor en het grootste tandwiel achter ligt.
Dat is zo als de kettingspanner van de derailleur bij de combinatie zoals hierboven bedoeld, nagenoeg
horizontaal staat. Dat wil zeggen als de beide geleidingswieltjes ten opzichte van elkaar nagenoeg
horizontaal staan,
Optimale kettinglengte

Is de ketting te kort dan kun je het verzet grootste blad voor en grootste tandwiel achter niet meer
schakelen. Nu is dit niet zo erg want dit verzet rij je sowieso feitelijk nooit.
Is de ketting te lang dan wordt hij vooral bij een verzet waarbij achter het kleinste
tandwiel gebruikt wordt niet goed gespannen en slaat bij bewegingen van de fiets ongecontroleerd
(met name) op en neer waardoor schade aan de ketting( breuk) en de derailleur kan ontstaan.

Een juiste kettinglengte zorgt voor een optimale spanning van de ketting op de derailleur.
Hoe bereken je de optimale kettinglengte?

Dat kun je op het oog doen, maar is niet betrouwbaar. Vaak is correctie nodig.

Optimale kettinglengte (aantal stiften/bouten) = (0,157 x a) + (½ x Z1) + (½ x Z2) +2

a = afstand in millimeters tussen het midden van de trapas en het midden van de achternaaf.
Z1 = aantal tanden van het grootste voorblad
Z2 = aantal tanden van het grootste achterblad
Hoe bereken je de optimale kettinglengte?

Voorbeeld:

a = 410 mm
Z1 = 52
Z2 = 25

Optimale kettinglengte (aantal stiften)= (0,157 x 410) + (½ x 52) + (½ x 25)+ 2

aantal stiften = (64,37) + (26) + (12,5) + 2
aantal stiften = 104,87

Het getal moet altijd even zijn anders kun je de ketting niet sluiten. Het getal moet dus afgerond worden,
naar 104 of 106.
In dit geval is 104 een goede keuze.
Resultaat is dus 104 stiften oftewel 52 schakels
Hoe bereken je de optimale kettinglengte?

Voorbeeld:

a = 445 mm
Z1 = 53
Z2 = 30
Hoe bereken je de optimale kettinglengte?

Optimale kettinglengte (aantal stiften)= (0,157 x 445) + (½ x 53) + (½ x 30)+ 2 aantal stiften
( 69,8) + (26,5) + (15) + 2
aantal stiften = 113,37

Het getal moet altijd even zijn anders kun je de ketting niet sluiten. Het getal moet dus afgerond worden,
naar 112 of 114.
In dit geval is 114 een goede keuze.
Resultaat is dus 114 stiften oftewel 57 schakels
Onderhoud

Een fietsketting moet gesmeerd worden zodat hij inwendig minder weerstand heeft en soepeler meebuigt.
Voor de loop over de kettingwielen is smering niet nodig – de rolletjes van de ketting liggen stil op de
tandwielen.

Smeermiddel dient te voldoen aan de volgende eisen:

- goede smerende werking;

- goede doordringende werking (de smering vindt plaats binnen in de ketting);
- grote drukvastheid.

Daarnaast zijn in smeersystemen voor fietsen de volgende eigenschappen wenselijk:

- vuilafstotend;
- waterafstotend;
- corrosie werend.
Onderhoud

Er zijn verschillende smeermethoden:

- ketting indruppelen met teflonolie

- ketting bespuiten met teflonspray of kettingspray;
- ketting uitkoken in kettingvet;
- ketting behandelen met wasachtige producten.

Het wordt aanbevolen de ketting niet te smeren vlak voor het fietsen.
Stof en zand blijven dan eerder aan het smeermiddel en dus de ketting kleven. Beter is het om het
smeermiddel eerst in te laten werken op de ketting om vervolgens het overschot te verwijderen.
Na meerdere malen de ketting te hebben gesmeerd, kan de ketting ook worden behandeld met een
ontvetter om het oude smeermiddel te verwijderen. door de ketting hier een tijdje in te laten weken.
Hierna dient de ketting opnieuw te worden gesmeerd.

Om te voorkomen dat de ketting vies wordt, zit deze bij de meeste stadsfietsen in een kettingkast.