YAZIM KURALLARI

1. DÜZELTME İŞARETİNİN KULLANILIŞI

• a. Yazılışları benzeyen sözcükleri ayırt etmek için kullanılır.

• adem (yokluk), âdem (insan);
• alem (bayrak), âlem (dünya);
• aşık (eklem kemiği), âşık (tutkun);
• hal (meyve, sebze vb. satılan yer), hâl (durum);
• şura (şu yer), şûra (danışma kurulu);
• fani (insan gözünün algıladığı ışık şiddeti), fâni (ölümlü); dahil (bir işe karışmış olma,
karışma), dâhil (iç, içeri);
• hakim (bilge, her şeyi bilen), hâkim (egemen, sözünü geçiren);
• yar (uçurum), yâr (sevgili);
• dahi (de, da), dâhi (deha, olağanüstü yeteneği olan kimse)
• hala (babanın kız kardeşi), hâlâ (henüz) vb.
• *** “Katil ve kadir” sözcüklerinde düzeltme
işareti kullanılmaz.
• katil: Öldürme eylemi. Katil zanlısı
• ka:til: İnsan öldüren kimse, cani. (Burada iki
nokta kendisinden önceki ünlüyü uzatmak
maksadıyla kullanılıyor.)
• kadir: Değer, kıymet.
• ka:dir: Güçlü, gücü yeter.
• b. İnce g, k ünsüzlerinden sonra gelen a ve u ünlüleri üzerine konur.
• hikâye, karargâh, yadigâr, Hakkâri, Kâzım, gülgûn, Kâbe, sükût, yegâne,
ikametgâh, hükûmet, kâğıt vb.
• *** Kişi ve yer adlarında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri
düzeltme işaretiyle yazılır.
• Mevlâna, Halûk, Nalân, Elâzığ, İslâhiye, Selânik vb.
• Lâle’yle konuştum.
• *** Kişi ve yer adları dışında ince l ünsüzünden sonra gelen a ve u ünlüleri
üzerinde düzeltme işareti kullanılmaz.
• Lale Festivali 25 Haziran’da yapılacak.
• Bahçeye lale ektim.
• Plan hazırlandı.
• Üslubu güzelmiş.
• c. Nispet ekinin (î), belirtme ve iyelik ekiyle karışmasını önlemek için
kullanılır.
• Türk askeri geliyor. Askerî okulda okumuşlar. Ben bu askeri tanımıyorum.
• İslam dini dinlerin en güzelidir. Bu konuda dinî bilgisi yeterli değildi.
• Atatürk’ün resmi var duvarda. Resmî kuruluşlarla bağlantı kuruyor.
• Millî ve dinî bayramlar bizim için çok önemli.
• ***Karışma durumu olmayan sözcüklerde bu işaret kullanılmaz.
• Felsefi konularla ilgilenmelisin.
• Siyasi olaylarla ilgileniyor.
• Asgari ücret alıyormuş.
•  Ticari konularda bilgi verdi.

• *** Düzeltme işareti olan sözcüğe ek getirildiğinde bu işaret olduğu gibi kalır.
• resmîleştirmek, millîlik, resmîlik vb.
 2. BAZI KELİME VE EKLERİN YAZILIŞI
 

• Soru Ekinin Yazılışı

• Soru eki, hangi görevde kullanılırsa kullanılsın kendinden
önceki sözcükten ayrı, varsa sonraki eklerle bitişik yazılır.

• Güler misin, ağlar mısın?

• Okula geldi mi görüşürüz.
• Çalışkan mı çalışkan bir öğrenci o.

• *Birleşik fiillerde soru eki iki kelimenin arasına gelebilir.

• Vazgeçtin. - Vaz mı geçtin?
 Bağlaç Olan da/de’nin Yazılışı
• Bağlaç olan da/de “bile, dahi” anlamlarını taşır. Bunlar cümleden çıkarılınca
anlam bozulmaz. Ancak bu bağlaç iki tane ise yüklem iki defa düşünülür.
• Kızı da geldi gelini de.
• Kitap da aldı gazete de.
• Kitapta da bu konu yok.
• Ek olan –da/-de’nin –ta/-te şekli de vardır. Bunlar, içinde veya üzerinde
bulunma anlamı taşır.
• Kitapta bu konu yok.
• *Fiillerden sonra gelen da/de’ler bitişmez.
• Gel de görüşelim.
• *Ayrı yazılan da/de hiçbir zaman ta/te biçiminde yazılamaz.
• Gidip de gelmemek var.
 Bağlaç Olan ki’nin Yazılışı

• *Fiilden sonra gelen ki’ler bitişmez.

• Zil çaldı mı ki?
• Ek olan –ki’ler aitlik anlamı taşır. Bu ek, zamir olabilir ya da
sıfat yapar.
• Okuldakiler gelmedi.
• *Bağlaç olan ki aitlik anlamı taşımaz.
• Demek ki beni anlıyor.
• *Birkaç örnekte ki bağlacı kalıplaşmış olduğu için bitişik yazılır:
belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki, illaki.
 
 Ek Fiilin Yazılışı

• Ek fiilin çekimli biçimleri ayrı yazılabildiği gibi

bitişik de yazılabilir. Burada i- kullanılmışsa
ayrı, kullanılmamışsa bitişik yazılır.
yorgundu, yorgun idi;
çalışıyorken, çalışıyor iken
gelmişti, gelmiş idi
 Pekiştirmeli Sözcüklerin Yazılışı

• Sıfat veya zarf görevi yapan “m, p, r, s” ile

kurulan pekiştirilmiş sözcükler bitişik yazılır:
büsbütün, güpegündüz, paramparça,
darmadağın, darmaduman, sırılsıklam,
yapayalnız vb.
 
 3. SAYILARIN YAZILIŞI

• Sayılar, metinde harfle de yazılabilir: bin yıldan beri

• Saat, para tutarı, ölçü, istatistik verilere ilişkin sayılarda rakam kullanılır:
11.00’de, 150 kilometre vb.
• Saat ve dakikalar metin içinde yazıyla da yazılabilir: Saat sekizi on geçe
gelin.
• Dört veya daha çok basamaklı sayıların kolay okunabilmesi için “bin,
milyon…” sözleri harfle yazılabilir: 3 bin 233 kalem, 10 milyon insan vb.
• Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır: üç yüz altmış beş vb.
• Para ile ilgili işlemlerle, çek, senet vb. ticari belgelerde geçen sayılar bitişik
yazılır: otuzbeşkr.
• Yüzde ve binde işaretleri yazılırken sayılarla işaret arasında boşluk
bırakılmaz: %25 vb.
• Adları sayılardan oluşan oyunlar bitişik yazılır: altmışaltı vb.
• Roma rakamları tarihî olaylarda, yüzyıllarda, hükümdar adlarında,
tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi ciltlerinde, kitapların asıl
bölümlerinden önceki sayfa numaralandırılmasında, maddelerin
sıralanmasında kullanılır: XX. yy., IV. Murat vb.
• Dört veya daha çok basamaklı sayılar sondan sayılmak üzere üçlü
gruplara ayrılarak yazılır ve aralarına nokta konur: 4.567 vb.
• Sayılarda kesirler virgülle ayrılır: 13,7 (13 tam onda 7) vb.
• Sıra sayıları yazıyla ve rakamla gösterilebilir: 15., 15’inci, 7’nci vb.
• *Üleştirme sayıları rakamla değil yazıyla belirtilir: ikişer, onar vb.
• Bayağı kesirlere getirilecek ekler alttaki sayı esas alınarak yazılır: ½’si
• Bir zorunluluk olmadıkça cümle rakamla başlamaz.
 
 4. BÜYÜK HARFLERİN KULLANILDIĞI YERLER

• Cümle içinde tırnak veya yay ayraç içindeki cümleler büyük harfle başlar.
• Anadolu kentlerini, köylerini (Köy sözünü de çekinerek yazıyorum.) gezsek bile
görmek için değil, kendimiz için geziyoruz.
• *İki çizgi arasındaki açıklama cümleleri küçük harfle başlar.
• Bir zamanlar –bu zamanlar çok da uzak değildir; bundan on, on iki yıl önce- Türk
saltanatının maddi sınırları uçsuz bucaksız denilecek kadar genişti.
• *İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar. İki noktadan sonra cümle
ve özel ad niteliğinde olmayan örnekler sıralandığında bunlar küçük harfle başlar.
• “Et-, ol-“ fiilleri, dilimizde en sık kullanılan yardımcı fiillerdir.
• Ekler ikiye ayrılır: yapım ekleri, çekim ekleri.
• Sözcük türleri şunlardır: isim, sıfat, zarf, edat…
• Namık Kemal’in iki romanı var: İntibah, Cezmi.
• Takma adlar büyük harfle başlar. Siz Server Bedi’yi okudunuz mu?
• Kişi adlarından önce ve sonra gelen unvanlar, saygı sözleri, rütbe adları ve
lakaplar büyük harfle başlar:
• Okula Sayın Prof. Dr. Mehmet Aydın geldi.
• Siz Hatice Hanım’ı tanır mısınız?
• Siz Dayı Kemal’i tanır mısınız?
• Siz Nene Hatun’u tanır mısınız?
• Akrabalık bildiren kelimeler küçük harfle başlar: Emine halam
• Cümle içinde özel adın yerine kullanılan makam veya unvan sözleri büyük
harfle başlar:
• Dün Uzak Doğu’dan gelen heyeti Vali kabul etti.
• Hayvanlara verilen adlar büyük harfle başlar: Sütü Pamuk’a verdi.
• Millet, oymak, boy adları büyük harfle başlar: Siz Alman’sınız. Yine İngilizler
geldi. Onlar Yörük’tür. Ben Türk’üm.
• Dil, lehçe adları özeldir: Yarın Türkçenin inceliklerini öğreneceksiniz.
• Devlet adları büyük harfle başlar: Biz Türkiye Cumhuriyeti’ndeyiz.
• Din ve mezhep adları büyük harfle başlar: İslamiyet, Hanefilik, Hristiyanlık, Şaman
(Şamanlığa mensup olan kişi) vb.
• *** “Şaman” sözcüğü din anlamı dışında kullanıldığında cins isimdir.
• O dönem şairlerine şaman adı verilir.

• Çölde birçok bedevi tanıdık. Bu adam Bedevilik tarikatına bağlıymış.

• Din ve mitoloji ile ilgili özel adlar büyük harfle başlar: Zeus
• “Tanrı, İlah” sözleri özel ad olarak kullanılmadığında küçük harfle başlar: Dün Yunan
tanrılarını öğrendik. O, Tanrı’ya inanan bir adam.
• Müzik dünyasının ilahlarını biliyorum.
• Gezegen ve yıldız adları büyük harfle başlar: Halley, Küçükayı
• *”Dünya, güneş, ay” kelimeleri gezegen anlamı dışında kullanıldıklarında küçük harfle
başlar:
• Güneş sisteminin bir parçası da Ay’dır.
• Odama güneş doğdu.
• Dünya Güneş’in çevresinde döner.
• Düşünce, hayat tarzı, politika vb. anlamlar bildirdiğinde doğu ve batı sözleri özeldir:
• Biz Batı medeniyetini örnek alıyoruz. Siz Doğu mistisizmi ile ilgileniyor musunuz?
• Yer adları büyük harfle başlar. Yönler yer adlarını nitelediğinde büyük harfle başlar:
• Yarın Güneydoğu Anadolu’ya gidecek. Anadolu’nun güneydoğusuna gidecek.
• Yer adlarında ilk isimden sonra gelen ve deniz, göl, dağ, boğaz vb. tür bildiren ikinci isimler
büyük harfle başlar: Ağrı Dağı’nı, İstanbul Boğazı’nı, İstanbul Boğazımızı,
• Fırat Nehri’nin vb.
• *Özel ada dâhil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, belde, köy vb. sözler küçük harfle
başlar: Uzungöl beldesi, Yeşiltepe köyü, Şahinbey ilçesi vb.
• Mahalle, meydan, bulvar, cadde, sokak adlarında geçen mahalle, meydan, bulvar, cadde,
sokak kelimeleri büyük harfle başlar: Dün Zafer Meydanı’nda buluştuk.
• 13. Sokak’ta oturuyor. Susam Sokağı’nda oturuyor. Karataş Mahallesi’nde oturuyorum.
• Saray, köşk, han, kale, köprü, kule, anıt vb. yapı adlarının bütün kelimeleri büyük harfle
başlar: Dolmabahçe Sarayı’nda, Çankaya Köşkü’ne vb.
• Başbakan Köşk’ten ayrıldı.
• Mostar Köprüsü’nden geçti. Bilge Kağan Anıtı’nı gördü.
• Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz konusu olduğunda yer adının ilk harfi
büyük yazılır:
• Hisar’dan, Boğaz’dan vb.
• Kurum, kuruluş ve kurul adlarının her kelimesi büyük harfle başlar: Çankaya Lisesini
ziyaret ettiler. TOBB Fen Lisesi Müdürlüğüne dilekçe yazdı.
• Kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge adlarının her kelimesi büyük harfle başlar:

• 2876 sayılı Kanun yeniden gözden geçiriliyor.

• Sınıf Geçme Yönetmeliği’ni okudum.
• Yapılan işlem Yönetmelik’in 4’üncü maddesine aykırı düşmektedir.
• Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel, beste vb.) her kelimesi büyük
harfle başlar. Özel ada dâhil olmayan gazete, dergi, tablo vb. sözler büyük harfle
başlamaz:
• Sanatçının Yorgun Herkül heykeli büyük ilgi gördü.
• Kaplumbağa Terbiyecisi tablosunu çok beğendim.
• Resmî Gazete’de bunlar yayımlanmadı.
• Millî Gazete’yi okudum.
• Tebliğler Dergisi’ni okudun mu?
• * Türk Dili dergisini okudum.
• Hürriyet gazetesi aldım.
• Kitap, makale, tiyatro eseri, kurum adı vb. özel adlarda yer alan kelimelerin ilk harfleri
büyük yazıldığında ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi, mu, mü soru eki
küçük yazılır:
• Diyorlar ki, Mai ve Siyah, Ya Devlet Başa ya Kuzgun Leşe, Ben de Yazdım… Vatan yahut
Silistre
• Özel adın tamamı büyük yazılırsa ve, ile, ya, veya, yahut, ki, da, de sözleriyle mı, mi,
mu, mü soru eki de büyük yazılır.
• MAİ VE SİYAH, BEN DE YAZDIM
• Ulusal, resmî ve dinî bayramlarla anma ve kutlama günlerinin adları büyük harfle
başlar:
• Onunla Cumhuriyet Bayramı’nda görüştük.
• Miraç Kandili’nde görüşmüşler.
• Dünya Tiyatrolar Günü’nü kutladık.
• Kurultay, bilgi şöleni, çalıştay, açık oturum vb. toplantıların adlarında her kelimenin ilk
harfi büyük yazılır:
• Karamanlı Türkçesi Araştırmaları Çalıştayı,
• Kitle İletişim Araçlarında Türkçenin Kullanımı Bilgi Şöleni vb.
• Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar:
• Buzul Dönemi’nin, Selçuklular Dönemi’nde , Servetifünun Dönemi’nin,
• İlk Çağ’da, Millî Mücadele’de, Kurtuluş Savaşı’nda vb.
• *Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük harfle başlamaz:
• hicaz (Türk müziğinde bir makam) Bu şarkı hicaz makamında.
• Bana donkişotluk yapma.
• Para birimleri büyük harfle başlamaz: kuruş, avro
• *Müzikte makam ve tür adları büyük harfle başlamaz: türkü vb.
• Yer, millet adlarıyla kurulan birleşik kelimelerde sadece özel adlar büyük harfle başlar.
Ancak insan ismiyle başlayanlar küçük harfle başlar:
• Antep fıstığı, İngiliz anahtarı, Hindistan cevizi, Kemalpaşa tatlısı, ezogelin çorbası, alinazik,
hafızali üzümü vb.
• Belirli bir tarih bildiren ay ve gün adları büyük harfle başlar:
• Lale Festivali 25 Haziran’da başlayacak.
• Okul 14 Haziran Cuma günü tatil olacak.
• Yürütme Kurulu toplantılarını perşembe günleri yapıyoruz.
• Tabela, levha ve levha niteliğindeki yazılarda geçen kelimeler büyük harfle başlar:
• 3. Kat, 4. Sınıf, Dolmuş Durağı
• Kitap, bildiri, makale vb.nde ana başlıktaki kelimelerin tamamı, alt başlıktaki kelimelerin
ise yalnızca ilk harfleri büyük yazılır.
 5.BİRLEŞİK KELİMELERİN YAZILIŞI
 

• A. Bitişik Yazılan Birleşik Kelimeler

• Ses düşmesine uğrayan birleşik kelimeler bitişik yazılır: nasıl, sütlaç, birbiri
vb.
• Yardımcı fiille kurulan kelimelerde isim unsurunda ses olayı olursa bitişik,
olmazsa ayrı yazılır:
• kayboldu, reddetti, emretti
• Kelimelerden her ikisi veya ikincisi birleşme sırasında anlam değişmesine
uğradığında bu tür kelimeler bitişik yazılır.
• Bitki adları: keçiboynuzu, çobançantası, camgüzeli vb.
• Hayvan adları: yalıçapkını (kuş), karadul (örümcek) vb.
• Hastalık adları: itdirseği, kabakulak vb.
• Alet ve eşya adları: kedigözü (lamba), kargaburnu (alet) vb.
• Biçim, tarz, tür, motif vb. adları: balıksırtı (desen), koçboynuzu (desen)
vb.
• Yiyecek adları: dilberdudağı (tatlı), tavukgöğsü (tatlı) vb.
• Oyun adları: beştaş, dokuztaş vb.
• Gök cisimlerinin adları: Küçükayı (yıldız kümesi), Samanyolu (yıldız
kümesi) vb.
• Renk adları: balköpüğü, narçiçeği, vişneçürüğü vb.
• Oğlu, kızı sözleri: eloğlu, elkızı, hinoğluhin, yokoğluyok vb.
• Kurallı birleşik fiiller bitişik yazılır: gülüvermek, süregelmek,
bekleyedurmak, bakakalmak vb.
• Bağlaç olan de veya soru eki bitişik yazılan sözcükleri
ayırabilir: gelebilir - gele de bilir
• Bir veya iki ögesi emir kipiyle kurulan kalıplaşmış kelimeler
bitişik yazılır: albeni, batçık, veryansın, örtbas, seçal, yazboz
vb.
• -an/-en, -r/-ar/-er, -maz/-mez ve –mış/-miş sıfat-fiil ekleriyle
kurulan kalıplaşmış kelimeler bitişik yazılır: baştanımaz,
değerbilmez, etyemez, varyemez, güngörmüş vb.
• İkinci kelimesi –dı/-di olan kalıplaşmış kelimeler bitişik yazılır:
çıtkırıldım, mirasyedi, serdengeçti, gecekondu, şıpsevdi vb.
• Kişi adları ve unvanlardan oluşmuş mahalle, meydan, köy vb. yer ve kuruluş adlarında
unvan kelimesi sonda ise gelenekleşmiş olarak bitişik yazılır: Ertuğrulgazi (ilçe),
Mustafabey (cadde), Abidinpaşa (mahalle) vb.
• Dilimizde her iki ögesi de anlamını koruduğu hâlde yaygın bir biçimde gelenekleşmiş
olarak bitişik yazılan kelimeler vardır:
• a. Baş sözüyle oluşturulan sıfat tamlamaları: başkahraman, başöğretmen, başyazar vb.
• b. Bir topluluğun yöneticisi anlamında başı sözüyle kurulanlar: elebaşı, mehterbaşı vb.
• c. Ağa, baba, bey, efendi, hanım, nine vb. sözleriyle kurulanlar: beyefendi, hanımanne,
paşababa, haminne vb.
 
• Ev kelimesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: gözlemevi, çayevi, aşevi,
öğretmenevi vb.
• Hane, name, zade kelimeleriyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kanunname,
yazıhane, hastane, dershane, kahvehane, dayızade, teyzezade,
• Eczane, postane, pastane, şifahane vb.
• -zede ile kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: kazazede, selzede
vb.
• Farsça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: Misakımillî,
hüsnükuruntu, erkânıharp, Kuvayımilliye…
• Arapça kurala göre oluşturulan sözler bitişik yazılır: aleykümselam,
darülaceze vb.
• Müzikte makam adları bitişik yazılır: hisarbuselik, acembuselik vb.
• *Bir sıfatla oluşturulmuş usul adlarında sıfat ayrı yazılır: yürük semai
• Kanunda bitişik geçen veya bitişik olarak tescil ettirilmiş olan
kuruluş adları bitişik yazılır: İçişleri, Genelkurmay, Yükseköğretim
Kurulu, Açıköğretim Fakültesi vb.
• Renk adlarıyla kurulan bitki, hayvan veya hastalık adları bitişik
yazılır: karadut, beyazsinek, alabalık, bozayı, akağaç, mavihastalık,
mormenekşe, yeşilzeytin vb.
• Ayrı Yazılan Birleşik Kelimeler
 
• Yardımcı fiille kurulan birleşik fiillerde ilk kelimede ses düşmesi veya
türemesi olmuyorsa ayrı yazılır: dans etmek, not etmek, söz etmek, arz
etmek, sevk etmek, fark etmek vb.
• Birleşme sırasında kelimelerden hiçbiri veya ikincisi anlam değişikliğine
uğramıyorsa ayrı yazılır: ada balığı, yılan balığı, ateş balığı, çalı kuşu,
saka kuşu, ateş böceği, hamam böceği, uğur böceği, at sineği, yaban
keçisi, su yılanı, bal arısı, köpek balığı vb.
• Bitki türlerinden birinin adıyla kurulanlar ayrı yazılır: ayrık otu, ateş
çiçeği, mum çiçeği, mantar ağacı, meyan kökü, yer elması, dağ elması,
çam fıstığı, sırık fasulyesi, armut kurusu, kuru üzüm, şeker pancarı,
güzelhatun çiçeği vb.
• *Gelenekselleşmiş olarak semizotu ve dereotu bitişik yazılır.
• Nesne, eşya ve alet adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı
yazılır: arap sabunu, alçı taşı, Oltu taşı, duvar saati, yel değirmeni, el
kitabı, dolma kalem, vurmalı çalgı, nane ruhu vb.
• Yol ve ulaşımla ilgili kelimeler ayrı yazılır: keçi yolu, hava yolu,
kara yolu, deniz yolu vb.
• Durum, olgu, olay bildiren sözcükler ayrı yazılır: açık oturum,
Ay tutulması, ana dili, baş dönmesi, güç birliği, yer çekimi,
madde başı, iş birliği, dil birliği vb.
• Bilim ve bilgi sözleriyle kurulanlar ayrı yazılır: gök bilimi, halk
bilimi, dil bilgisi vb.
• Yuvar ve küre sözleriyle kurulanlar ayrı yazılır: hava küre, renk
yuvarı, yarım küre vb.
• “Alyuvar, akyuvar” sözleri bitişik yazılır.
• Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulanlar ayrı yazılır:
badem yağı, tas kebabı, beyaz peynir, burgu makarna, kesme
şeker, kuru yemiş vb.
• Gök cisimleri ayrı yazılır. Bunlarda ikinci sözcükler
anlamını korumaktadır: Kutup Yıldızı, meteor taşı, gök
taşı, kuyruklu yıldız vb.
• Benzetme yoluyla insanın bir niteliğini anlatmak üzere
bitki, hayvan ve nesne adlarıyla kurulanlar ayrı yazılır:
eski toprak, çetin ceviz, eski kurt, çöpsüz üzüm vb.
• Organ veya organ yerine geçen sözlerden biriyle
kurulanlar ayrı yazılır: süt dişi, aşık kemiği, ekşi surat vb.
• Zamanla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır: bağ bozumu,
gece yarısı, gün ortası, hafta başı vb.
• -r/-ar/-er, -maz/-mez ve –an/-en sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat
tamlaması yapısındaki kelimeler ayrı yazılır: koşar adım, yazar
kasa, çıkmaz sokak, güler yüz, döner sermaye, uçan daire,
bakar kör, çalar saat…
• Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim
tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır: bal rengi, duman
rengi, gece mavisi, limon sarısı, saman rengi, gümüş rengi vb.
• “Kahverengi” ve “tozpembe” bitişik yazılır.
• Rengin tonunu belirten sözcükler ayrı yazılır: koyu yeşil, açık
mavi vb.
• Kişi adlarından oluşmuş yer ve kuruluş adlarında sondaki
unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır: Yunus Emre Mahallesi,
Ziya Gökalp Bulvarı vb.
• Dış, iç, sıra sözleriyle oluşturulanlar ayrı yazılır: sıra dışı, ceviz içi,
yanı sıra, peşi sıra, olağan dışı vb.
• Somut olarak yer belirten alt üst sözleriyle oluşturulanlar ayrı
yazılır: yer altı (yüzey), deri altı, su altı, deniz altı canlıları,
denizaltı (araç), göz altı torbaları, böbrek üstü bezi
• Yeraltı dünyasının karanlık insanları vb.
• Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük,
sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift sözlerinin başa getirilmesiyle
oluşturulan kelime ve terimler ayrı yazılır: alt kurul, alt yazı, üst
küme, ana bilim dalı, ön söz, ön deyiş, ön yargı, art niyet, arka
plan, dış hat, yan etki, iç tüzük, sağ açık, tek hücreli vb.
• Her iki kelimesi de -dı veya -r/-ar/-er eklerini almış kalıplaşmış
kelimeler bitişik yazılır: kaptıkaçtı, oldubitti, okuryazar,
konargöçer, dedikodu vb.
• Somut olarak yer bildirmeyen alt, üst, üzeri sözlerinin sona
getirilmesiyle kurulan birleşik kelimeler bitişik yazılır: ayakaltı,
bilinçaltı, gözaltına alındı, (gözetim), akşamüstü, gerçeküstü,
olağanüstü, suçüstü, yüzüstü, ayaküzeri , dizüstü bilgisayar, diz üstü
çorap vb.
• İki veya daha çok kelimeden oluşmuş il, ilçe, semt vb. yer adları
bitişik yazılır: Pınarbaşı vb.
• Şehir, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak, su, çay vb.
kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim tamlaması
kalıbındaki yer adları bitişik yazılır: Akşehir, Batıkent, Yenimahalle,
Akdeniz, Yeşiltepe köyü, Kızılırmak vb
• *** “Gözaltı, yeraltı, başucu, birebir, dağbaşı, başağrısı” gibi
bazı sözcükler kullanım yerine göre bazen bitişik, bazen ayrı
yazılır.
• Bu konuyu bana bire bir anlattı. Burada bire bir sözcüğü “teke
tek” anlamında kullanıldığından ayrı yazıldı.
• Bu ilaç baş ağrısına birebirdir. Burada birebir sözcüğü “etkili”
anlamında kullanıldığından bitişik yazıldı.
• Bana başağrısı yapma. Burada başağrısı sözcüğü “sıkıntı”
anlamında kullanıldığından bitişik yazıldı.
• Baş ucu kitaplarımdan biri de budur.
• Yıldızın, başucu noktasından açısal uzaklığı ölçüldü.
 6. DEYİMLERİN YAZILIŞI
• Deyimler ayrı yazılır: çam devirmek, çantada keklik, kulak asmak, göz
atmak,
• el vermek (yardım etmek, mürşidin müride yol gösterme izni
vermesi…)
• Şeyhim bana el verdi.

• *** elvermek: Yetmek, uygun gelmek. Burada elvermek deyim

değildir.
• Bu kadar bana elverir. (Burada deyim değildir.)

• Çocuk, boyayı eline yüzüne bulaştırdı. Burada deyim yoktur.

• Adam, bu işi de eline yüzüne bulaştırdı. Burada “eline yüzüne
bulaştırmak” deyimdir.

• Hayatımı altüst ettin. Burada “altüst etmek” deyimdir.

 7. İKİLEMELERİN YAZILIŞI
• İkilemeler ayrı yazılır: adım adım, kırk elli (yıl),
bata çıka, eğri büğrü, çocuk mocuk, baş başa,
diz dize, iç içe, omuz omuza, başa baş, baştan
başa, yan yana, ardı ardına, dişe diş, boşu
boşuna, art arda, saçma sapan vb.
 BAŞARILAR…

HAZIRLAYAN: SONGÜL KARABULUT