YazÄ M KurallarÄ

YAZIM KURALLARI
Küçük ve Büyük Harflerin Yazımı

• Bütün cümlelerin ilk kelimesi büyük harfle başlar:
“Her daim ondan her türlü fedakârlıklar bekliyordu.” - S. F. Abasıyanık.
• Cümlede tırnak veya parantez içine alınan cümleler büyük harfle
başlar ve sonlarına uygun noktalama işareti konur:
Mevlana, “Ne kadar bilirsen bil; söylediklerin karşındakinin anladığı
kadardır.” diyor.
• Mısraların (serbest şiirler hariç) ilk harfleri büyük harfle başlar:
Sakarya
İnsan bu, su misali, kıvrım kıvrım akar ya;
Bir yanda akan benim, öbür yanda Sakarya.
• Ancak iki çizgi arasındaki açıklama cümleleri büyük harfle başlamaz:
“Bu yazıyı okuyacak olanlar -başka yerlerde nasıldı bilmem- lütfen 4
Kasım 1976 Perşembe gününün İstanbul havasını hatırlasınlar.”
• Ay ve gün adları küçük harfle yazılır:
Bayram bu sene ağustosta olacak.
Bu sene temmuz çok sıcak oldu.
Aylalar perşembe gelecek, cumartesi gidecek. vb.
• Belirli bir tarihten söz ediliyorsa ay ve gün adları büyük harfle yazılır:
29 Mayıs 1453 Salı, 20 Temmuz 1974, 30 Ağustos 1922
• İki noktadan sonra gelen cümleler büyük harfle başlar:
Mevlana Celaâleddîn-i Rûmî: “Su, geminin altında olursa
yüzmesine yardım eder, içine girecek olursa batırır.” (Semiha
Ayverdi, Boğaziçi’nde Tarih, s.122)
• Ancak iki noktadan sonra cümle niteliğinde olmayan
örnekler sıralandığında bu örnekler büyük harfle başlamaz:
Bu eskiliği siz de çok evde görmüşsünüzdür: duvarlarda çiviler,
çivi yerleri, lekeler... (M. Ş. Esendal)
• Rakamla başlayan cümlelerde rakamdan sonra gelen kelime
büyük harfle başlamaz:
1839 yılında fotoğrafın icadından itibaren belirginleşmiştir.
• Ancak rakamlardan sonra gelen kelime özel isimse büyük
harfle başlar:
1110 Karlofça Barışı, imparatorluğun parçalanmasının yazılı
vesikasıydı. (Semiha Ayverdi, Boğaziçi’nde Tarih, s.144)
• İş yeri isimleri, levhalar büyük harfle başlar:
Aslı Börek, Saray Pide Salonu, Başaran Market, Migros,
Capitol, Yorulmaz Nakliyat, Adem Gıda vb.
• Kişi adlarıyla soyadları, takma adlar ve mahlaslar büyük
harfle başlar:
Mustafa Kemal Atatürk, Ahmet Haşim, Tevfik Fikret, Mehmet
Akif Ersoy
• Resmî yazılarda saygı bildiren sözlerden sonra gelen ve
makam, mevki, unvan bildiren kelimeler büyük harfle başlar:
Sayın Bakan, Sayın Vali, Sayın Başbakan, Sayın Rektör,
Saygıdeğer Hocam vb.
• Kişi adlarından önce ve sonra gelen saygı sözleri, unvanlar,
lakaplar, meslek ve rütbe adları ile hanım, bey, efendi gibi
kelimeler büyük harfle başlar:
Kaymakam Ahmet Bey, Sayın Prof. Dr. Mustafa Özkan, Damat Ferit
• Akrabalık bildiren kelimeler büyük harfle başlamaz; ancak
akrabalık bildiren kelimeler lakap yerine kullanılıyorsa,
kalıplaşmışsa büyük harfle başlar:
Ayşe abla, Sema teyze, Zehra nine, Kemal dayı vb.
Nene Hatun, Baba Gündüz, Hala Sultan, Dede Korkut vb.
• Hitap kelimeleri büyük harfle başlar:
Sevgili Kardeşim, Aziz Dostum, Değerli Arkadaşım vb.
• Hayvanlara verilen özel adlar büyük harfle başlar:
Sarıkız, Fino, Karabaş, Maviş, Karakız, Beyaz Kanat, Aşkar vb.
• Din, mezhep ve akım adları ve bunlarla ilgili özel isimler büyük
harfle başlar:
Müslümanlık, Hristiyanlık, Musevilik, Budizm, Atatürkçülük,
Türkçülük
Uyarı:
Özel ad kendi anlamı dışında yeni bir anlam kazanmışsa büyük
harfle başlamaz:
acem (Türk müziğinde bir perde) allahlık (saf, zararsız kimse),
donkişotluk (gereği yokken kahramanlık göstermeye kalkışmak)
Bazı dini terimlerin küçük harfle başlaması gelenekselleşmiştir.
cennet, cehennem, peygamber, sırat köprüsü
• Ancak bu asıl kelimelerden sonra gelen kelimeler (dini, mezhebi,
ayini, fıkraları vb.) küçük harfle yazılır:
İslam dini, Maliki mezhebi, Mevlevi ayini, Bektaşi fıkraları
• Millet, boy, oymak; dil, lehçe; devlet adları büyük harfle başlar:
Türk, Bulgar, Yunan, Alman, İngiliz, Rus, Arap, Japon, Oğuz, Kazak,
Kırgız
• Özel adlardan türetilmiş olan kelimelerin de ilk harfleri büyük olur:
Türklük, Türkleşmek, Türkçülük, Asyalı, Antalyalı, Müslümanlık,
Hristiyanlık
Yer Adları
Kıta, bölge, il, ilçe, köy, semt, cadde, sokak vb. büyük harfle
yazılır.
Asya, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu, Yakın Doğu, Ankara,
Atatürk Bulvarı, Ziya Gökalp Caddesi, Kediseven Sokağı…
Uyarı: Yer bildiren özel isimlerde kısaltmalı söyleyiş söz
konusu olduğunda sözcük başında büyük harf kullanılır.
Hisar’dan, Boğaz’dan, Bulvar’dan
Coğrafya ile ilgili kıta, bölge ova, dağ, deniz, göl, akarsu, orman adları
büyük harfle başlar.
Kavramı kendi başına bildirmeyip ancak bir tür adı ile tamamlanan
özel yer adlarından tür adı ayrı olmak üzere, her iki sözcük de büyük
harfle başlatılır:
Ağrı Dağı, Van Gölü, Konya Ovası, Sakarya Irmağı, Süveyş Kanalı…
Uyarı: Özel ada dahil olmayıp tamlama kuran şehir, il, ilçe, bucak,
belde, köy vb. sözler küçük harfle başlar:
Konya ili, Etimesgut ilçesi, Taflan köyü vb.
Deniz, dağ, köy, göl, su, ırmak adlarıyla tamamlanıp
kalıplaşmış özel adlar bitişik yazılır:
Akdeniz, Karadeniz, Kızılırmak, Uludağ, Göksu,
Kavaklıdere, Çukurova, Balıkesir
İki yönün birleşmesiyle oluşan ara yönler bitişik yazılır ve bir coğrafi
ismin önüne geldiğinde büyük yazılır:
Kuzeydoğu Avrupa, Güneydoğu Anadolu vb.
• Ancak bu ara yönler sıfat gibi kullanılmadıklarında küçük yazılırlar:

Anadolu’nun güneydoğusu, kuzeybatıdan esen rüzgârlar, Bursa’nın
doğusu vb.
• Doğu ve batı sözleri yön dışında, düşünce hayat tarzı, politika vb.
anlamlar bildirdiğinde büyük olarak yazılır:
Osmanlı Devleti, Batı medeniyetine Tanzimat Fermanı ile bir pencere
açtı. Türk toplumunda Batılılaşma hareketi 19. yüzyıldan sonra başlar.
• Dünya, güneş, ay kelimeleri coğrafya terimi olarak kullanılınca büyük
harfle başlar:
Dünya, günlük hareketini kendi eksini etrafında batıdan doğuya
doğru 24 saatte tamamlar.
Canlıların Dünya üzerindeki dağılışı coğrafi şartlarla yakından ilgilidir.
• Saray, köşk, han, hamam, kale, köprü, anıt ve yapı adlarının bütün
kelimeleri büyük harfle başlar:
Çırağan Sarayı, Dolmabahçe Sarayı, Yeni Saray, Revan Köşkü, İftariye
Köşkü, Termal Atatürk Köşkü, Çankaya Köşkü, Yıldız Köşkü, Horozlu Han,
Havuzlu Han
• Kurum, kuruluş, kurul; kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge, genelge;
tarihî olay adları büyük harfle başlar:
Türk Dil Kurumu, İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi, Devlet
Malzeme Ofisi, Çocuk Esirgeme Kurumu, Sosyal Sigortalar Kurumu,
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
• Kurum, kuruluş, kurul, merkez, bakanlık, üniversite, fakülte,
bölüm, kanun, tüzük, yönetmelik bildiren kelimelerle belli bir
kurum kastedildiğinde büyük harfle başlar:
Bu yıl Meclis, tatile geç çıkacak.
4207 sayılı Kanun gereği burada sigara içmek yasaktır vb.
• Kitap, dergi, gazete ve sanat eserlerinin (tablo, heykel vb.) her
kelimesi büyük harfle başlar:
Yaban, Türk’ün Ateşle İmtihanı, Safahat, Masumiyet Müzesi
• Yalnız ilk harfleri büyük harfle başlayan kitap, dergi, film isimleri ve
arada ve, ile, ya, veya, yahut, ki, de mi, mu, mü bağlaçları küçük harfle
yazılır:
• Millî ve dinî bayramlar ile bayram niteliği kazanmış günlerin
adları büyük harfle başlar:
29 Ekim Cumhuriyet Bayramı, 23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk
Bayramı, Kurban Bayramı, İşçi Bayramı, Anneler Günü, Sevgililer Günü
• Kurultay, bilgi şöleni vb. toplantıların adlarındaki her
kelime büyük harfle başlar:
V. Milletler Arası Türkoloji Kongresi, Dünya İş Sağlığı ve Güvenliği
Kongresi; Manas Bilgi Şöleni, Mehmet Akif Ersoy Bilgi Şöleni
Bağlaç Olan da, de’nin Yazılışı
• Bağlaç olan da, de ayrı yazılır. Kendisinden önceki sözcüğün son

ünlüsüne bağlı olarak ünlü uyumuna uyar. te, ta olarak yazılmaz.
Kendisinden önceki özel isimlerden kesme işaretiyle ayrıldığı
durumlarda yazım yanlışı yapılır.
• NOT: Bulunma hal eki olan –da, -de, -ta, -te ile bağlaç olan da, de’nin
yazımı karıştırılmaktadır. Ancak, bulunma hal eki isminden de
anlaşılacağı üzere ektir ve mutlaka kendisinden önceki kelimeye bitişik
yazılır.
• Ör: Dayımlar da Ankara’da yaşıyorlar.
Yurtta sulh, cihanda sulh. (Mustafa Kemal ATATÜRK)
Ki’nin Yazımı
• Dilimizde üç türlü “ki” vardır. Biri bağlaç olan “ki”, birisi ilgi zamiri
yapan “ki”, bir diğeri de sıfat yapan ki’dir.
• “Ki” bağlacı daima ayrı yazılır. Birkaç birleşik kelimede kalıplaşmış
olarak bitişik yazılır ve uyuma bağlı değildir:
Hâlbuki, mademki, sanki, oysaki, belki vb.
Yalan öyle zehirli bir oktur ki hedefini değil atanı yaralar. (Arap atasözü)
Ayna gibi ayıp göstericilik etme ki bir ılık nefesle kirlenmeyesin. (Nizami)
Ş̧öyle ki, sen ki, şunu söylemeliyim ki, demek ki, anladım ki vb.
• İ̇lgi zamiri yapan “ki” ile sıfat yapan “ki” kelimelere bitişik
yazılır.
Akşamki yemek şahaneydi. (Sıfat yapan ki)
Onunki çok güzel, seninki pek değil. (İlgi zamiri yapan ki)
Sabahki işler çok yorucuydu. (Sıfat yapan ki)
Duvardaki saat çok güzel! (Sıfat yapan ki)
Benim saatim durmuş, seninki çalışıyor mu? (İlgi zamiri yapan
ki)
Soru Ekinin Yazımı
• Soru eki daima ayrı yazılır. Ekin ünlüsü kendinden önceki
kelimenin son hecesindeki ünlüye uyar:
Çocuklar okuldan çıktı mı?
Bu romanı okudun mu?
Yarın geliyor mu dayımlar?
Soru ekinden sonra gelen ekler soru ekine bitişik yazılır:
Gidecek miyiz?
Güler misin, ağlar mısın?
Bu ek soru anlamı dışında (zaman, kuvvetlendirme, şüphe,
pekiştirme vb.) kullanıldığında da ayrı yazılır:
• Rüzgâr esti mi anla ki fırtına kopacak! (Zaman)
• Onun arabası var. Güzel mi güzel. (Kuvvetlendirme)
• Bastı mı gaza gider mi gider. (Pekiştirme)
• Bu yıl verimli geçer mi? (Şüphe) vb.
• Soru eki vurguyu kendinden önceki kelimeye aktarır.
Yani “mi” soru ekinden önce gelen kelime vurgulanan
kelimedir:
• Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?
• Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?
• UYARI: Birleşik fiillerde mi soru eki iki kelimenin
arasına da gelebilir: Vaz mı geçtin?
İle’nin Yazımı
• “ile” unsuru bağlaç olarak kullanıldığı gibi zamanla kalıplaşarak
isimlerin “vasıta, birliktelik” durumunu bildiren bir ek durumuna
gelmiştir. Kelimelerden ayrı olarak yazılabildiği gibi, kelimelere bitişik
şekilde de yazılabilir.
• Ahmet ile Ankara’ya gitmiş. (Ahmet’le Ankara’ya gitmiş.) vb.
• “Belindeki kısa palasıyla ve omzunda gri tüfeğiyle masanın kenarına
oturdu.” (F. R. Atay)
• Sevgiyi parayla satın alamazsın.
-yor Ekinin Yazımı
• “-yor” eki ünlü uyumlarına uymaz. Ünsüzle biten fiil tabanlarına
eklendiği zaman, araya giren yardımcı ünlü, uyuma uyar:
“Saygıda kusur etmemek için âdeta birbirleriyle yarış ediyorlardı.” (F. F.
Tülbentçi)
Bu işin böyle olmayacağını biliyordu. Ağaçların yaprakları dökülüyor.
• a, e ile biten fiil tabanlarına eklendiği zaman, “- yor” eki bu ünlüleri
darlaştırır:
• atla-yor > atlı-yor “Çocuklar ip atlıyor.”
başla-yor > başlı-yor “Dersler pazartesi başlıyor.”
Sayıların Yazımı
• Metin içerisinde sayılar genellikle yazıyla yazılır. Ancak rakamla da
yazılabilirler. Bu konuda kesin bir kural olmamakla birlikte, daha çok
edebî karakter taşıyan metinlerde geçen sayıların yazı ile yazılması
daha uygundur.
Dört nala koşturuyordu.
• Sıfat tamlaması kalıbında (küçük sayı-büyük sayı sırasında, iki yüz,
on bin, yirmi milyar vb.) ya da sayı grubu kalıbında (büyük sayı-
küçük sayı sırasında, beş yüz elli bir, altı bin iki yüz elli dört, on milyar
sekiz yüz seksen iki vb.) olsun sayı adları hep ayrı yazılır.
• Yalnız çek ve senet gibi bankacılık işlemlerinde herhangi bir hile
olmasın diye bitişik yazılır.
yirmimilyar, yedibinsekizyüzelli,
• Bilimsel konularda ve kesinlik bildiren konularda sayılar
rakamla yazılır:
Bu yıl LYS’ ye girmeyen aday sayısı 91. 035 olarak belirlendi.
• Tarih ve saatlerin yazımında sayılar rakamla yazılır. Yıl ve gün
gösteren sayılar her zaman rakamla gösterilir.
• Gün bildiren tarihlerde ise aylar yazıyla gösterilebileceği gibi,
rakamla da gösterilebilir:
“ Yarın sabah 8. 40’ ta önemli bir görüşmem var.”
“Türk Dili sınavı 29.06.2019’da saat 11.30’da yapılacak.”
• Ölçü-tartı, istatistik, para birimi, kilometre, kilogram, kilovat saat
gibi ölçü birimleri önündeki sayılar rakamla yazılır:
Bu yıl buzdolabına 20 kilogram domates koydum. Babamlar 4500 ton
portakal ihraç ettiler.
Rakamla yazılan sayılara getirilen ekler kesme işaretiyle (’) ayrılır.
Getirilen ek sayının okunuşuna uyar:
• Yarın sabah 8. 40’ ta önemli bir görüşmem var.
• İlk arabamı 2005’te Kıbrıs’tan aldım.
• Sıra sayı sıfatı yapan “-(ı)ncı” eki, rakamlardan sonra geldiğinde
sayının okunuşuna uygun olarak yazılır:
Bu yıl birinci (1’inci) sınıflar Türk Dili dersini uzaktan eğitimle alacaklar.
• Romen rakamları; yüzyıllarda, aynı adı taşıyan hükümdarlarda sıra
gösteren sayılarda, tarihlerde ayların yazılışında, kitap ve dergi
ciltlerinde ve kitapların asıl bölümlerinden önceki sayfaların
numaralandırılmasında kullanılır:
• Sultan II. Mahmud İstanbul’da doğdu.
• VI. Mehmed ( Vahdettin) son padişahtır.
Kısaltmaların Yazımı
• Kurum, kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarının kısaltmaları genellikle
sözcüklerin ilk harfleri alınarak ve büyük harfle yazılır, harflerin
arasına nokta konulmaz.
• AA (Anadolu Ajansı)
• AB ( Adalet Bakanlığı, Avrupa Birliği)
• İÜ (İstanbul Üniversitesi)
• Kısaltmalardan sonra getirilen ekler kesme işaretiyle (’) ayrılır. Ekler
kısaltmanın okunuşuna uygun olarak yazılır.
• Türk Hava Yolları → THY’ye
• Millî Eğitim Bakanlığı → MEB’ in
• Öğrenci Seçme Sınavı → ÖSS’ye
• Kişi adları kısaltılırken kelimelerin ilk harfleri alınır.
• H. F. Ozansoy
Y. K. Karaosmanoğlu
• Elementler, ölçü birimleri yabancı dillerden dilimize geçtiği için aynen yazılır,
bunların sonuna nokta konulmaz.
• Fe (demir)
• mm (milimetre)
• Cadde, sokak, bulvar, mahalle, apartman vb. kısaltmalar büyük harfle başlar.
• Cad. (Cadde) Sok. (Sokak)
• -an, -en, -r, -ar, -er, -ır, -ir, -maz, -mez, -mış, -miş sıfat fiil
eklerinin kalıplaşması ile oluşan birleşik kelimeler bitişik
yazılır:
ağaçkakan, alaybozan, cankurtaran, çöpçatan
• İkinci kelimesine –dı, -di, -du, -dü; -tı, -ti, -tu, -tü görülen
geçmiş zaman veya -r, -ar, -er geniş zaman eklerini almış ve
kalıplaşmış bulunan birleşik kelimeler bitişik yazılır:
dedikodu, kaptıkaçtı, oldubitti, biçerdöver, konargöçer
• Somut olarak yer bildirmeyen “alt, üst ve üzeri” kelimelerinin
sona getirilmesi ile oluşan birleşik kelimeler bitişik yazılır:
ayakaltı, bilinçaltı, gözaltı, akşamüstü
• Şehir, kent, köy, mahalle, dağ, tepe, deniz, göl, ırmak ve su
gibi kelimelerle kurulmuş sıfat tamlaması ve belirtisiz isim
tamlaması kalıbındaki yer adları bitişik yazılır:
Akşehir, Eskişehir, Suşehri, Atakent
• Bir topluluğun yöneticisi anlamındaki «baş» sözüyle
oluşturulan belirtisiz isim tamlamaları:
aşçıbaşı, binbaşı, elebaşı
• Oğlu, kızı, ağa, bey, efendi, hanım, nine ,ev, zade gibi
sözlerle kurulan bitişik kelimeler:
çapanoğlu, eloğlu, şahinoğulları, ağababa
• Belirsizlik sıfat ve zamirleri de bitişik yazılır:
biraz, birkaç, birtakım ,birçok
• Kanunda bitişik geçen ve böyle tescillettirilmiş olan
kuruluş adları bitişik yazılır:
• İçişleri
• Dışişleri
• Genelkurmay
• Yükseköğretim
Ayrı Yazılan Birleşik kelimeler
• “et-, eyle-, kıl-, ol-, ”yardımcı fiilleri ile kurulan birleşik fiillerin
oluşumunda bir ses türemesi ya da düşmesi yoksa ayrı yazılır:
Alt etmek, terk etmek ,dans etmek, memnun olmak ,kul olmak
• Birleşme sırasında kelimeleri anlam değişikliğine uğramayan birleşik
kelimeler ve hayvan, bitki, nesne, eşya ve alet isimlerinden biriyle
kurulan birleşik kelimeler ayrı yazılır:
• ateş balığı, kılıç balığı, köpek balığı, ton balığı
• Yol ve ulaşımla ilgili birleşik kelimeler ayrı yazılır:
Arnavut kaldırımı, çevre yolu, deniz yolu
• Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı

yazılır:
anlam bilimi, dil bilimi, edebiyat bilimi, gök bilimi
• Yuvar ve küre sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı
yazılır:
göz yuvarı, renk yuvarı, hava küre, ışık küre,
• Yiyecek, içecek adlarından biriyle kurulan birleşik kelimeler
ayrı yazılır:
bohça böreği, su böreği, beyaz peynir, Maraş dondurması
• Gök cisimleri ayrı yazılır:
Çoban Yıldızı, Kervan Yıldızı, Kutup Yıldızı
• Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş
isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır:
Bal rengi, portakal rengi, saman rengi, ateş kırmızısı

YazÄ M KurallarÄ

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

YazÄ M KurallarÄ

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

YAZIM KURALLARI

Küçük ve Büyük Harflerin Yazımı

• Ancak bu ara yönler sıfat gibi kullanılmadıklarında küçük yazılırlar:

• Bağlaç olan da, de ayrı yazılır. Kendisinden önceki sözcüğün son

• Bilim ve bilgi sözleriyle kurulan birleşik kelimeler ayrı

You might also like