Elektronik devre

elemanları Yarı
iletkenler ödevi

ELEKTRİK-ELEKTRONİK MÜHENDİSLİĞİ
ELA ALTUNER(032011549)
 İçerik
 Fiziksel Özellikleri (Erime sıcaklığı ,rengi vb.)
 Elektronik Özellikleri (Mobilite,Özdirenç,Yasak enerji
aralığı, bant yapısı)
 Kristal örgü yapısı
 Kullanım alanları
Germanyum
• Germanyum, gümüş grisi renginde metalik
görünüşlü bir elementtir.
•  Erime noktası 1211.40 K (938.25°C veya
1720.85°F), kaynama noktası ise 3106 K (2833°C
veya 5131°F) ‘dir. Oda sıcaklığında katı fazda
bulunmaktadır.
• Kimyasal sembolü "Ge"dir. Periyodik tablonun
dördüncü periyodunun 4A grubunda bulunmaktadır.
Atom numarası 33 ve atom ağırlığı ise 72.630 dur.
• Buharlaşma ısısı 334 kj/mol, ısı kapasitesi 23.222
J/(mol·K),yoğunluğu 5.323 g/cm³.

Kaynaklar;
https://evrimagaci.org/germanyum-9904
https://zikipedia.herokuapp.com/wiki/Germanyum
• Yasak band: Elektron bakımından boş bulunan ve valans bandındaki elektronların
iletkenlik bandına geçmesini zorlaştıran boşluğa denir. Germanyum için yasak
band değeri Eq=0.78 eV’dur.Germanyum elementinin 20°C de özdirenci
4.6×10−1Ω.m sıcaklık katsayısı
-0.048K-1

Germanyum, elektronik cihazlardaki uygulamalarına ek olarak, alaşımların bir

bileşeni olarak ve flüoresan lambalar için fosforlarda kullanılır. Germanyum,
kızılötesi radyasyona karşı şeffaf olduğundan, pencereler ve lensler gibi bu tür
radyasyonu tespit etmek ve ölçmek için kullanılan ekipmanlarda kullanılır.
Germanyum dioksitin yüksek kırılma indeksi, onu optik cihazlarda kullanılan
camların bir bileşeni olarak değerli kılar. Kameralar ve mikroskop hedefleri için
geniş açılı lensler gibi örnekler verilebilir

kaynaklar
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/215390#:~:text=Bu%20do%C4%9Frular%C4%B1n%20d%C3%BC%C5%9Fey%20eksenin%20kesti%C4%9Fi,Eq%3D0.78%20eV

%20de%C4%9Ferleri%20belirlenmi%C5%9Ftir.

https://evrimagaci.org/germanyum-9904

https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdiren%C3%A7
 Silisyum
• Silisyum kristal heykelden siyahtan geriye değişen
renge sahip kırılgan sert bir yapıdadır.
• Atom numarası 14 atom ağırlığı 28,086 olup,
Yoğunluğu 2,33 g/cm3 ve Mohs skalasına göre 7
sertliktedir. Silisyum 1410 C erir ve 2355 C de kaynar.
Yarıiletkendir. Simgesi Si ve 4A grubunda bulunur.
• Buharlaşma ısısı 383 kJ / mol ,ısı kapasitesi 19.789 J
/ (mol K).

Kaynaklar

https://tr.warbletoncouncil.org/silicio-3368

https://www.enerjiportali.com/silisyum-nedir-nerelerde-kullanilir/#:~:text=Atom%20numaras%C4%B1%
2014%20atom%20a%C4%9F%C4%B1rl%C4%B1%C4%9F%C4%B1,ametal%20aras%C4%B1%20m
etaloid%20bir%20elementtir
.
• Silisyum için yasak band değeri Eg=1.17 eV dur. Silisyum elementinin 20°C de
özdirenci 6.40×102 Ω.m sıcaklık katsayısı -0.075 K-1

Günümüzde silisyumun en çok kullanıldığı alan mikroelektronik endüstrisi ve güneş

 

hücresi endüstrisidir. Silisyumun kullanıldığı bazı ürünleri şöyle sıralayabiliriz; saç

kremleri, seramik, tuğla, emaye, çimento, zımpara, lazerler, transistörler, güneş piller,
bilgisayar yongaları, makine yağları, cilalar, tıbbi implantlar, diyotlar, bellekler,
kauçuk, contalar, yalıtkan malzemeler, deterjan, ev kimyasalları, kremler vb. ürünler

Bilgisayarlarda ve mikroelektronik parçalarda yarı iletken olarak kullanımı yaygındır

kaynaklar
https://www.enerjiportali.com/silisyum-nedir-nerelerde-kullanilir/#:~:text=Atom%20numaras%C4%B1%2014%20atom%20a%C4%9F%C4%B1rl
%C4%B1%C4%9F%C4%B1,ametal%20aras%C4%B1%20metaloid%20bir%20elementtir.

https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zdiren%C3%A7

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/215390#:~:text=Bu%20do%C4%9Frular%C4%B1n%20d%C3%BC%C5%9Fey%20eksenin%20kesti%C4%9Fi,Eq%3D0.78%20eV%20de%C4%9Ferleri

%20belirlenmi%C5%9Ftir.
SAF (KATKISIZ) GERMANYUM VE
SİLİSYUMUN KRİSTAL YAPILARI

kaynak:file:///C:/Users/ela%20altuner/Downloads/Elektronikte_Temel_Tan%C4%B1mlar.pdf
SAF OLMAYAN (KATKILI) GERMANYUM
VE SİLİSYUMUN KRİSTAL YAPISI
file:///C:/Users/ela%20altuner/Downloads/Elektronikte_Temel_Tan%C4%B1mlar.pdf
 Mobilite
• Yarıiletkenlerde taşıyıcı sayısı kadar taşıyıcıların mobiliteleri de önemlidir ve
yarıiletkenin devre elemanı olarak kullanılıp-kullanılmayacağını belirler. Bu
sebepten dolayı yarıiletken malzemenin kristal yapıda ve olabildiğince saf
olmaları elektronların mobilitelerini artıracaktır.
• Yarıiletkenlerde taşıyıcı sayısı kadar taşıyıcıların mobiliteleri de bunların pratik
devre elemanı olarak kullanılmasında önemlidir. Bir sonraki sayfadaki tablo
elektronik ve optoelektronik teknolojisinde yaygın olarak kullanılan bazı
yarıiletkenlerin özgün taşıyıcı yoğunlukları ile birlikte mobilitelerini vermektedir.
• Kaynak

• https://acikders.tuba.gov.tr/pluginfile.php/1073/mod_resource/content/1/Bolum-12.pdf
 Yarı Eg(eV) Özgün Mobilite Mobilite
iletken taşıyıcı [cm2/(V-s)] [cm2/(V-s)]
yoğunluğu µe µh
[cm-3]

InAs 0.36 1.6x10¹⁴ 22600 200

Ge 0.67 2.5x10 ¹³ 3900 1900
Si 1.11 1.5x10¹⁰ 1350 480
GaAs 1.43 2.0x106 8500 400
Galyum Arsenit (GaAs)
• Galyum arsenit galyum (Ga) elementinin bir
atomu ve bir arsenik (As) atomu tarafından
oluşturulan inorganik bir bileşik. Kimyasal formülü
GaAs'dır.
• Mavi-yeşil metalik bir parlaklığa sahip olabilen
koyu gri bir katıdır.
• Molekül ağırlığı 144.64 g / mol, erime noktası
1238ºC (1511,15 K),yoğunluğu 5,3176 g / cm3 25
° C’de , Çözünürlüğü Suda: 20 ° C'de 1 mg /
mL'den az.
•
Kaynak
•
https://tr.warbletoncouncil.org/arseniuro-de-galio-6093#menu-11
.
• Galyum arsenit için yasak band değeri Eg=1,424 eV’dur.

• Galyum arsenit, güneş pillerinde kullanılmaktadır.Güneş enerjisini elektriğe

dönüştürmede silikondan daha iyi performans gösterir, yüksek ısı veya düşük ışık
koşullarında daha fazla enerji sağlar, ışık ve sıcaklık seviyelerinde değişikliklerin
olduğu güneş hücrelerinin katlandığı yaygın koşullardan ikisi.Bu güneş
pillerinden bazıları güneş enerjili arabalarda, uzay araçlarında ve uydularda
kullanılmaktadır.
• Aynı zamanda transistörlerde,GPS de optoelektronik cihazlarda,özel radyasyonda
da kullanılır.
•
Kaynak
•
https://tr.warbletoncouncil.org/arseniuro-de-galio-6093#menu-11
Bakır oksit(Cu₂O)

• Bakır oksitin kimyasal formülü

(Cu₂O)
• Rengi siyahtan kahverengiye
değişen bir yarıiletkendir.
• Molekül ağırlığı 79.545 g/mol,
yoğunluğu 6.315 g/ cm³, erime
noktası 1326  °C, kaynama
noktası 2000  °C ve suda
çözünen bir madde değildir.
• Kaynak

• https://tr.wikipedia.org/wiki/Bak%C4%B1r(II)_oksit
Bakır oksitlerin kullanım alanları ve bant aralığı

Bakır oksitler cam,porselen renklendiriciler,seramik endüstrisinde,renklendirici maddeler.

Hayvanlarda bakır eksikliğine karşı diyet takviyesi.
Optik malzemeleri parlatmak için aşındırıcı.gibi alanlarda kullanılırlar

 Katkısız ve farklı oranlarda Zn katkılı CuO Optik bant aralığı ve direnç değerlerinin katkılama ile değişimi

Örnek Optik bant aralığı(eV) Direnç(Ω cm)

CuO 2.24 12.00
%3 Zn:CuO 2.17 7.35
%5 Zn:CuO 1.91 5.35
%7 Zn:CuO 2.06 4.01
%10 Zn:CuO 1.74 2.95
kaynak:dergipark.org.tr
Bakır oksitin Kristal yapısı