İleri Teknoloji Seramikleri

Geleneksel seramiklerden farklı olarak:

Saflaştırılmış,

İç yapıları son derece iyi denetlenmiş,

Üretim prosesleri hatasız mikroyapılar elde edilecek türde

özelleştirilmiş

seramikleri içermektedir.
İleri Teknolojik Seramiklerin Uygulama Alanları

1. Yapısal uygulama alanları

2. Askeri uygulamalar
3. Kesme takımları
4. Aşındırıcılar
5. Kara ve hava taşıtlarında
6. Yüksek sıcaklık uygulamaları
8. Biyoteknoloji uygulamaları
9. Elektriksel, elektronik ve manyetik uygulamalar
 İleri Teknoloji Seramiklerinden Örnekler:

endoscopic components

Porous hydroxyapatite
bioceramic
Seramik süzgeçler

ZrO2 bıçak Silisyum Nitrür

 Fonksiyonel İleri Teknolojik Seramikler
Malzemelerin dielektrik, elektriksel ve ısıl yalıtkanlık, iletkenlik ve manyetiklik
gibi, maddenin elektronik, elektromekanik, optik, manyetik fonksiyonlarını
belirleyen “elektronik yapısının” ortaya koyduğu özelliklerin elde
edilmesinde gerekli olan uygulamalara dayanılarak elde edilen seramiklerdir.

Yapısal İleri Teknolojik Seramikler

Seramik malzemelerin kırılma dayanımı ve aşınma direnci gibi mikroyapısal
değişkenlerden etkilenen özellikleri ile sertlik, yoğunluk, ısıl dayanım, yüksek
elastik modülü gibi kristal yapısı ve atomlar arası bağlanmadan etkilenen
özelliklerinin önem kazandığı durumlarda üretilen türlere denir.
• GÜNÜMÜZDE İ.T.S’LERİNİN KULLANIM
ARTIŞINDAKİ BAŞLICA NEDENLER:
• 1-Yüksek sıcaklıklara dayanıklılık
• 2-Kimyasal kararlılığın yüksek olması
• 3-Çok sert olmaları
• 4- Metallerden hafif olmaları( %40 )
• 5-Aşınmaya karşı yüksek dirençli olmaları
• 6-Oksitlenmeye karşı dirençlerinin yüksek olması
• 7-Sürtünme katsayılarının düşük olması.
• 8-Basma kuvvetlerinin çok yüksek olması
• 9-Yüksek sıcaklıklarda korozyon dirençlerinin iyi olması.

• Dezavantajları ; Yeterli tokluk düzeyine sahip

olmamaları, pahalı olmaları
ALÜMİNA ÜRETİMİ

Al(OH)3 + NaOH → NaAl(OH)4

NaAl(OH)4 → NaOH + Al(OH)3

2 Al(OH)3 → Al2O3 + 3 H2O

SİLİSYUM KARBÜR (SİC)
Silisyum karbür: fırın plaka ve refrakter malzemelerin yapımında, elektrik
dirençli ısıtıcı elementler, aşındırıcılarda, ısı motorlarında yüksek oranda
gerilmeye maruz kalan parçaların yapımında kullanılmaktadır
Ticari olarak büyük miktarlarda Acheson prosesiyle sentezlenmektedir.
Acheson prosesi ; SiO2 kumunun - kok (C) ile reaksiyonu esasına dayanır.

SiO2 + 3C SiC + 2CO

Zirkonya (ZrO2)
Ergime sıcaklığının yüksek olması,
Asidik kimyasal maddelere, curufa ve cam’a karşı direncinin yüksek olması,
Aşınmaya karşı dayanıklı olması,
Düşük termal genleşme katsayısına sahip olması (termal şoka dayanıklı)
Yüksek sıcaklıkta iyonik iletkenliğe sahip

Zirkonyanın kullanım alanı

.
-Refrakter malzeme olarak, -, -İzolasyon malzemesi olarak, -Abrasif olarak
kesici aletlerin üretiminde, -Ekstürüzyon kalıplarında ve aşınmaya dayanıklı
makine parçalarında, -Oksitlenmeye karşı ve termal bariyer amacıyla yapılan
seramik kaplamada, -Piezoelektrik ve elektrooptik devrelerde,kapasitörlerde,
-Katı elektrolit olarak,oksijen sensör imalinde, -Dizel ve ısı motorlarında,
türbin kanatlarında,

-Kübik yapıdaki zirkonyanın ilginç bir uygulaması da sentetik kıymetli taşlar

üretimidir.Kübik-zro2, elmasa çok benzer ve mücevhercilikte elmasın yerine
kullanılır.
 BOR KARBÜR (B4C)
Bor karbür yüksek ergime sıcaklığı , yüksek sertlik, düşük yoğunluk
( 2.4 gr/cm3) , kimyasal maddelere karşı üstün direnç, yüksek nötron
absorblama ve üstün mekanik özellikleri nedeniyle günümüzde ileri
teknolojinin önemli bir malzemesidir.
Bor karbürün yüksek sertlik ve düşük yoğunluk özelliklerine sahip
olduğu için, mukavemet / yoğunluk oranı yüksek olan en ideal hafif
zırh malzemesidir.
Nükleer enerji santrallerinde radyasyondan korunma amaçlı yakıt
yükleme çubuğu olarak kullanılır..
Elektriksel amaçlı kullanımı ise 2200 oC ye kadar güvenilir bir şekilde
sıcaklık ölçümü yapabilen B4C-C termakapullardır.
Günümüzde ekonomik olarak bor karbür toz üretimi borik asitten
hareketle yapılmaktadır.
Hammadde olarak borik asit- petrol koku karışımının kullanılması
durumunda grafit dirençli fırın kullanılmaktadır.
2B2O3 + 7C B4C + 6 CO
• BOR NĠTRÜR ( BN)
• Yüksek sıcaklık uygulamalarında katı
yağlayıcı, pota ve kalıp malzemesi, elektronik
seramiklerde elektriksel yalıtkan ve yarı
iletken üretiminde kullanılması

• Nükleer reaktörlerde kontrol çubukları,

radyasyon önleyici paneler, roketlerin yanma
odasında kullanımı
Cubic Boron Nitride (CBN)
 Ticari önemi olan bor mineralleri ve bulunduğu yerler
MİNERAL ADI KĠMYASAL FORMÜLÜ B2O3 BULUNDUĞU ÜLKELER
%

TĠNKAL Na2B4O7. 10H2O 36, 5 Türkiye-ABD-Arjantin

KERNĠT Na2B4O7. 4H2O 51, 0 ABD-Arjantin

KOLEMANĠT Ca2B6O11. 5H2O 50, 8 Türkiye-ABD-Meksika

ÜLEKSĠT NaCaB5O9. 8H2O 43, 0 Türkiye-ABD

PROBERTĠT NaCaB5O9. 5H2O 49, 6 ABD

SZAYBELĠT MgBO2 (OH) 41, 4 Kazakistan-Çin

PANDERMĠT Ca4B10O19. 7H2O 49, 8 Türkiye

DATOLĠT Ca2B4Si2O12. 2H2O 26, 7 Kazakistan-Rusya

SASOLĠT(Doğal B. Asit) H3BO3. 56, 3 Ġtalya

GÖL SULARI ERĠMĠġ TUZLAR ABD-ġili-Bolivya

 Dünya Bor Rezervleri ve Rezerv Ömrü
TOPLAM REZERV ORANI REZERV
ÜLKE x103Ton B2O3 % ÖMRÜ (YIL)

TÜRKİYE 803.000 63 514

ABD 209.000 16.4 134
RUSYA 136.000 10.7 87
ŞİLİ 41.000 3.2 26
ÇİN 36.000 2.8 23
PERU 22.000 1.7 14
ARJANTİN 9.000 0.7 6
BOLİVYA 19.000 1.5 12
TOPLAM 1.275.000 100
 HAM VE RAFİNE BOR KURULU KAPASİTELERİMİZ
ĠġLETME ÜRÜN KURULU KAPASĠTE
HAM BOR RAFĠNE BOR
Bin Ton/Yıl
KIRKA Tinkal Konsantre 800
Boraks Pentahidrat 320
Boraks Dekahidrat 17
Susuz Boraks 60
BANDIRMA Boraks Deka+Penta Hidrat 55
Borik Asit 85
Sodyum Perborat 20
BĠGADĠÇ Konsantre Kolemanit 200
Konsantre Üleksit 200
EMET Konsantre Kolemanit 500
KESTELEK Konsantre Kolemanit 100
TOPLAM 1 800 557
Cevherin yapısındaki kil bileşiklerinden arındırılması için
uygulanan cevher zenginleştirme işlemi ile elde edilen
ürün ham bordur

Ham borun fiziksel ve kimyasal işlemlerden geçirilmesiyle

rafine bor ürünleri elde edilir.

Özel bor ürünleri ise ham bor veya rafine bor ürünlerinden
elde edilir.
KULLANIM ALANI KULLANIM YERLERĠ

Askeri & Zırhlı Araçlar Zırh Plakalar, Seramik Plakalar, Ateşli Silah Namluları vb.

Cam Sanayi Borosilikat Camlar, Laboratuar Camları, Uçak Camları, Borcam, Pyrex, İzole Cam Elyafı, Tekstil
Cam Elyafı, Optik Lifler, Cam Seramikleri, Şişe, diğer Düz Camlar, Otomotiv Camları vb.

Elektronik ve Bilgisayar Sanayi Mikro Chipler, LCD Ekranları, CD-Sürücüleri, Akım Levhaları, Bilgisayar Ağlarında; Isıya-
Aşınmaya Dayanıklı Fiber Optik Kablolar, Yarı İletkenler, Vakum Tüpler, Dieletrik Malzemeler,
Elektrik Kondansatörleri, Kapasitörler, Gecikmeli Sigortalar, Bataryalar , Laser Printer tonerleri vb

Enerji Sektörü Güneş Enerjisinin Depolanması, Güneş Pillerinde Koruyucu olarak, Hücre Yakıtları vb

Fotoğrafçılık ve GörüĢ Sistemleri Kamera ve Mercek Camları, Fotoğraf Makinaları, Dürbünler, Banyo ve Film İmalatları

Ġlaç ve Kozmetik Sanayi Dezenfekte Ediciler, Antiseptikler, Diş Macunları, Lens Solüsyonları, Kolonya, Parfüm, Şampuan vb

ĠletiĢim Araçlarında Cep Telefonları, Modemler, Televizyonlar vb.

ĠnĢaat-Çimento Sektöründe Mukavemet Artırıcı ve İzolasyon Amaçlı olarak

Kağıt Sanayi Beyazlatıcı Olarak

Kauçuk ve Plastik Sanayi Naylon vb Plastik Malzemeler vb.

Kimya Sanayi Bazı Kimyasalların İndirgenmesi, Elektrolitik İşlemler, Flotasyon İlaçları, Banyo Çözeltileri,
Katalistler, Atık Temizleme Amaçlı olarak, Petrol Boyaları, Yanmayan ve Erimeyen Boyalar, Tekstil
Boyaları, Yapıştırıcılar, Soğutucu Kimyasallar, Korozyon Önleyiciler, Mürekkep, Pasta ve Cilalar,
Kibrit, Kireçlenme Önleyicileri, Dezenfektan Sıvılar, Sabun, Toz Deterjanlar, Toz Beyazlatıcılar,
Parlatıcılar Mumyalama vb
Koruyucu Ahşap Malzemeler ve Ağaçlarda Koruyucu olarak, Boya ve Vernik Kurutucularında vb.
Makine Sanayii Manyetik Cihazlar, Zımpara ve Aşındırıcılar Kompozit Malzemeler, vb.
Metalürji Kaplama Sanayiinde Elektrolit Olarak, Paslanmaz ve Alaşımlı Çelik, Sürtünmeye-Aşınmaya Karşı
Dayanıklı Malzemeler, Kaynak Elektrotları, Metalurjik Flaks, Refrakterler, Briket Malzemeleri,
Lehimleme, Döküm Malzemelerinde Katkı Maddesi olarak, Kesiciler Kompozit Malzemeler,
Zımpara ve Aşındırıcılar vb.
Nükleer Sanayi Reaktör Aksamları, Nötron Emiciler, Reaktör Kontrol Çubukları, Nükleer Kazalarda Güvenlik
Amaçlı ve Nükleer Atık Depolayıcı olarak,
Otomobil Sanayi Hava Yastıklarında, Hidroliklerde, Plastik Aksamda, Yağlarda ve Metal Aksamlarda, Isı ve Ses
Yalıtımı Sağlamak Amacıyla, Antifrizler vb
Patlayıcı Maddeler Fişek vb.
Seramik Sanayi Emaye, Sır, Fayans, Porselen Boyaları vb
Spor Malzemeleri Kayak Aksamları, Tenis Raketleri, Balık Oltaları, Golf Sopaları, Darbe Koruyucular vb.
Tarım Sektörü Biyolojik Gelişim ve Kontrol Kimyasalları, Gübreler, Böcek-Bitki Öldürücüler, Yabani Otlar vb.
Tekstil Sektörü Isıya Dayanıklı Kumaşlar, Yanmayı Geciktirici ve Önleyici Selülozik Malzemeler, İzolasyon
Malzemeleri, Tekstil Boyaları Deri Renklendiricileri, Suni İpek Parlatma Malzemeleri, vb.
Tıp Ostreopoz Tedavilerinde, Alerjik Hastalıklarda, Psikiyatride, Kemik Gelişiminde ve Artiritte,
Menopoz Tedavisinde BNTC Terapi Yöntemiyle Beyin Kanserlerinin Tedavisinde, Manyetik
Rezonans Görüntüleme Cihazlarında vb
Uzay ve Havacılık Sanayii Sürtünmeye-Aşınmaya ve Isıya Dayanıklı Malzemeler, Roket Yakıtı, Uydular, Uçaklar,
Helikopterler, Zeplinler, Balonlar vb
 YENĠ BĠR ENERJĠ HAMMADDESĠ)
(SODYUM BOR HĠDRÜR )

Millenium Cell şirketi Sodyum bor hidrür solüsyonundan

“ Hydrojen on Demand TM “ ( Talep kadar hidrojen -talep üzerine
hidrojen) sistemini kullanarak hidrojen üretmektedir.

 NaBH4 +2H2O ----Katalizör 4H2 +Na BO2 şeklindedir.

ANADOLUDA BOR TARİHİ
• 1865 ilk bor madenleri Balıkesir( Karaki) ilinin Susurluk
• ( Fırt) ilçesinde bir Fransız şirketi tarafından işletilmiştir.

• 1883 yılında Madenin alçıtaşı olmayıp boraks madeni olduğu

17 yıl sonra anlaşılmıştır. Abdülhamit ihracını yasaklamıştır.

• 1887 yılında hazinede para kalmadığı gerekçesiyle 60 bin lira

karşılığında yılda 19 bin ton bor ihracat izni daha sonra “
Borax Consolidated Limited” şirketine dönüştürülen İngiliz-
İtalyan “ Cove Hanson” ortak şirketine verilmiştir.

• 1935 tarihinde maden aramaları yapmak üzere MTA ve

Madencilik , Enerji üretimi ve Dağıtımı alanlarında faaliyet
göstermek üzere Etibank kurulmuştur.
• 1961 yılında DPT tarafından bor rafinerisi kurulması
planlanmıştır. Ancak bor konusunda söz sahibi
ülkeler Türkiye’ye bu alanda teknoloji transferine ve
tesis kurma girişimine yanaşmamışlardır

• 1964 yılında Ham bor cevheri karşılığı bir Polonya

şirketi Bandırma da 20.000 ton/yıl Boraks ile 6.000
ton/yıl kapasiteli Borik asit tesislerini kurmuşlardır.

• 1978 Bor madenlerinin Devlet tarafından aranması

ve işletilmesine, eski Bor maden ruhsatlarının da
Devlete devredilmesine karar verilmiş.
• 1980 tarihinde Bakanlar Kurulu Kararı ile
önceki devletleştirme kararları yürürlükten
kaldırılmaya ve ruhsat sahaları eski sahiplerine
devredilmeye çalışılmıştır.

• 1981 Danıştay kararı iptal etmiştir.

• 1983 yılında çıkartılan 2840 sayılı yasada”

Bor tuzları, uranyum ve toryum madenlerinin
aranması ve işletilmesi devlet eliyle yapılır .
 sonuç
• Borun teknolojideki önemi her geçen gün artmaktadır.

• Bor uç ürünlerinin elde edilerek katma değer yaratılması için

sanayi, yatırım politikalarının planlanması ve bir bor
politikasının ısrarlı ve istikrarlı uygulanması gereklidir.

• Bunun için Ar-ge , yatırım, yatırım sonrası politikalar, eğitim

gereklidir.

• Sorunun çözümüne eğitim ile başlamamız gerekir.

• Boru bilen, kaliteli beyin yaratmak herşey den önce gelir.

• Zenginliğimizi satarak en kolay yolu seçmek değil, akılcı bir

üretimle en yüksek değere ulaşmak temel amaç olmalıdır.