LOGO

MCN

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU KHOA HỌC CỦA SINH
VIÊN NĂM 2018-2019

NGHIÊN CỨU, TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG GIÁM

SÁT VÀ ĐIỂU KHIỂN TỪ XA HỆ THỐNG BƠM NƯỚC TRONG
CÔNG NGHIỆP

Giáo viên hướng dẫn : PGS.TS Trần Hồng Hà

Thực hiện đề tài: Ngô Đức Đại
Nguyễn Tiến Lợi
Đặng Văn Nhân
 Nội dung

1 Mở đầu

2 Chương 1: Tổng quan

Chương 2: TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG

3 GIÁM SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG
NGHIỆP

Chương 3: THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU

4 KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

5 Kết luận

6 Tài liệu tham khảo

 Mở đầu

Dây chuyền sản xuất tự động Mô hình sử dụng PLC, biến tần

Như chúng ta đã biết, nước ta hiện nay đang trong quá trình công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Vì thế, tự động hóa
đóng vai trò quan trọng, tự động hóa giúp tăng năng suất, tăng độ chính xác và do đó tăng hiệu quả quá trình
sản xuất. Để có thể thực hiện tự động hóa sản xuất, bên cạnh các thiết bị cơ khí hay điện, các dây chuyển sản
xuất, …v.v, cũng cần có các bộ điều khiển để điều khiển chúng. Trong các thiết bị hiện đại đưa vào các dây
chuyền sản xuất tự động đó không thể không kể đến biến tần và bộ điều khiển khả lập trình PLC.
 Chương 1. TỔNG QUAN

1.1. Giới thiệu chung về các loại bơm nước

1.1.1. Khái niệm về hệ thống trạm bơm
Hệ thống công trình trạm bơm là tổ hợp các công trình thủy công và các
trang thiết bị cơ điện…Nhằm đảm lấy nước từ nguồn nước,vận chuyển
và bơm nước đến nơi sử dụng hoặc cần tiêu nước thừa ra nơi khác.
Hệ thống bơm trong thực tế

Hình 1.2. Hệ thống bơm trong thực tế

 Chương 1. TỔNG QUAN

1.2 Máy bơm nước

Máy bơm nước được sử dụng trong hệ thống bơm nước trong công nghiệp
là bơm ly tâm.

Máy bơm nước: Bơm ly tâm

Cấu trúc bơm

1. Rọ lọc rác
2. Lưỡi gà
3. Ống hút
4. Bánh xe công tác
5. Lỗ mồi nước
6. Ống đẩy
 Chương 1. TỔNG QUAN

1.2. Giới thiệu về biến tần

1.2.1. Khái niệm biến tần
Có thể hiểu đơn giản, biến tần là thiết bị biến đổi dòng điện xoay chiều ở
tần số này thành dòng điện xoay chiều ở tần số khác có thể điều chỉnh
được.
1.2.2. Cấu tạo của biến tần

1. Bộ lọc
2. Chỉnh lưu
3. Bộ lọc DC
4. Nghịch lưu
5. Động cơ
 Chương 1. TỔNG QUAN

1.3. Giới thiệu về PLC.

1.3.1. Giới thiệu chung
PLC là viết tắt của Programmable Logic Controller , là thiết bị điều khiển lập
trình được (khả trình) cho phép thực hiện linh hoạt các giải pháp điều khiển logic
thông qua một ngôn ngữ lập trình. Người sử dụng có thể lập trình để thực hiện
một loạt trình tự các sự kiện. Các sự kiện này được kích hoạt bởi tác nhân kích
thích (ngõ vào) tác động vào PLC hoặc qua các hoạt động có trễ như thời gian
định thì hay các sự kiện được đếm.
Một khi sự kiện được kích hoạt thật sự, nó bật ON hay OFF thiết bị điều khiển bên
ngoài được gọi là thiết bị vật lý. Một bộ điều khiển lập trình sẽ liên tục “lặp” trong
chương trình do “người sử dụng lập ra” chờ tín hiệu ở ngõ vào và xuất tín hiệu ở
ngõ ra tại các thời điểm đã lập trình.

1.3.2. Cấu trúc đơn giản của PLC

Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

2.1. Giới thiệu phần mềm S7-1200

Năm 2009, Siemens giới thiệu PLC s7-1200 cùng với phần mềm lập
trình Tia Portal V10.5 tích hợp sẵn Step 7 Basic, lập trình cho PLC
S7-1200 và Wincc Basic lập trình cho dòng màn hình KTP.
Từ khi Siemens cho ra đời phần mềm lập trình Tia Portal V10.5 đến
nay, Siemens không ngừng cải thiện và nâng cấp phần mềm từ Tia
Portal V10.5 lên tới Tia Portal V13. Hiện nay, phần mềm Tia Portal
không chỉ lập trình cho các bộ Controller mà còn có thể thiết kế
giáo diện HMI, SCADA và cấu hình cho Driver của Siemens.
2.2. Tiến hành lập trình PLC để điều khiển bơm bằng TIA V14 Portal S7-
1200
2.2.1. Tạo project mới với chế độ cấu hình chuẩn
Người dùng phải đọc mã CPU, các modul mở… để có thể khai báo cho
đúng.
Các bước thực hiện:
Bước 1: Khởi động chương trình TIA Portal - Start – Create New Project
để bắt đầu quá trình khởi tạo project mới
Bước 2: Lựa chọn cấu hình CPU cho project
Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG
GIÁM SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Bước 3: Chọn lựa, bổ sung những module cần thiết theo cấu hình phần
cứng của hệ thống: Device configuration – Device view – Hardware catalog,
ở đây người dùng sẽ lựa chọn những module cần thiết và kéo/nhả đưa vào
Rail của PLC.
Bước 4: Thêm các modul phần cứng dùng trong hệ thông giám sát:
Lựa chọn phần cứng giám sát qua màn hình HMI: Trong đề tài, nhóm em sử
dụng màn hình HMI của SIEMENS
- Lựa chọn phần cứng giám sát trực tiếp trên máy tính: Trong đề tài, nhóm
em sử dụng phần mềm WINCC của SIEMENS
Bước 5: Sau khi khai báo xong cấu hình phần cứng cho CPU và các module
mở rộng, module chức năng... Chọn biểu tượng “Save project” góc trái màn
hình trên thanh công cụ để lưu trữ thông tin phần cứng đã khai báo trong
project.
Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG
GIÁM SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

2.2.2. Tiến hành viết chương trình:

Bước 1: Tạo bảng giá trị tag cần sử dụng trong các network lập trình
 Các quy định kí hiệu của SIEMEN:
 Biến “I”: Biến ngõ vào (input) trên PLC, nhận tín hiệu điện 24V DC (I0.0-
I0.7)
 Biến “M”: Biến nhớ trong PLC
 Biến “Q”: Biến ngõ ra (output) trên PLC, xuất tín hiệu điện 24V DC (Q0.0-
Q0.5)

 Hình 2.5 Bảng các biến Tag trong chương trình

Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Bước 2: Mở giao diện lập trình ứng dụng đề viết chương trình điều khiển PLC: Project
tree – Devices – PLC – Program blocks – Main (OB1) để bắt đầu lập trình ứng dụng
theo yêu cầu
 Mỗi network tương ứng với 1 hoặc nhiều tín hiệu, tham số, chương trình đầu vào
(input) để tạo ra tín hiệu đầu ra (output) thỏa mãn
 Network 1: Lập trình chế độ điều khiển bằng tay trên màn hình HMI

 Hình 2.7 Network 1: Điều khiển bằng tay

Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

 Network 2: Lập trình chế độ điều khiển tự - Network 3: Lập trình tín hiệu điều khển
động, bằng tín hiệu phao nước
bơm

Hình 2.8 Network 2: Điều khiển tự động Hình 2.9 Network 3: Điều khiển bơm
 Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Bước 3: Thiết kế hệ thống giám sát, điều khiển trên màn hình HMI .
 Sau khi đã chọn được cấu hình chuẩn của màn hình HMI, tiến hành kết nối màn hình
HMI và PLC đã chọn với PLC và cài đặt thông số hiển thị cho màn hình:
 Sau khi hoàn tất cài đặt, tiến hành lập trình cho màn hình
 Sử dụng các biến Tag và các Options để tạo các nút nhấn, hình ảnh chạy theo
nguyên lí của chương trình PLC đã lập ở trên.

Hình 2.11 Thiết lập giao diện HMI

Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

Bước 4: Thiết kế hệ thông điều khiển trên máy tính qua phần mềm WINCC tích hợp trong
bộ phần mềm lập trình TIA PORTAL của SIEMENS.
 Cấu trúc các bảng, nút và nguyên tắc hoạt động giống với phần màn hình HMI đã trình
bày ở bên dưới.
 Tiến hành mô phỏng trên máy tính, kiểm tra lỗi nếu có và sửa lỗi.

Hình 2.12 Thiết lập giao diện WINCC

Chương 2. TÍNH TOÁN VÀ THIẾT KẾ HỆ THỐNG TỰ ĐỘNG GIÁM
SÁT VÀ ĐIỀU KHIỂN BƠM NƯỚC TRONG CÔNG NGHIỆP

2.2.3. Cài đặt thông số, chế độ làm việc cho biến tần
Các bước cài đặt thông số biến tần
Bước 1: Khai báo thông số bơm ( bơm 1 pha đã tháo bỏ tụ )
Thực hiện cài lần lượt các thông số như sau:
Bước 2: Cài đặt chế độ chạy đa cấp độ cho biến tần, với cổng nhận tín hiệu S2, S3, S4
lần lượt từ Q0.0, Q0.1, Q0.2 trên PLC
Hoàn thành cài đặt biến tần chạy đa cấp tốc độ.
2.2.4. Tiến hành liên kết các chương trình và tải xuống thiết bi.
Kết nối giữa các thiết bị phần cứng qua qua giao thức truyền thông Profinet (LAN)
Tiến hành dịch lại toàn bộ chương trình, kiểm tra các cảnh báo, sửa lỗi nếu có, sau đó
tải chương trình xuống phần cứng thiết bị ( bao gồm PLC và màn hình HMI)
Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

3.1 Sơ đồ lập trình khối

 Mục đích: Điều khiển mức nước và lưu lượng
Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

3.2. Các bộ phận dung trong mô hình thực nghiệm

3.2.1. Bộ phận điều khiển

Hình 3.1 Nguồn 24V OMRON

Hình 3.6 PLC và các rơle trung gian

Hình 3.7 Màn hình HMI

 Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC
3.2.2. Bộ phận điều chỉnh
Biến tần dùng trong mô hình
Hình 3.8 Biến tần INVT Solar Pumping Inverter
Tính năng của biến tần.
Hỗ trợ bơm 1 pha và 3 pha (220V).
Tăng hiệu suất 99% MPPT bằng thuật
toán điều khiển nâng cao.
Giảm chi phí cho bảng PV (Tối đa 8
miếng) với Mô-đun Boost tích hợp.
Hỗ trợ Mô-đun GPRS để điều khiển, kiểm
soát từ xa bằng cách sử dụng APP.
Đạt chuẩn kháng nước IP65 và thiết kế
không quạt, với các ưu điểm cài đặt thuận
tiện và bảo trì dễ dàng.
Tích hợp nhiều chức năng bảo vệ để kéo
dài tuổi thọ, như bảo vệ quá áp, cảnh báo
ngược cực PV, tự động chống lại quá nhiệt
độ…
 Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

Sơ đồ bố trí các cổng kết nối Ký hiệu Tên thiết bị Cổng kết nối
    1. L
1 Thiết bị đầu vào AC 2. N
    3. PE
2 Thiết bị đầu vào PV- - DC INPUT
3 Thiết bị đầu vào PV+ + DC INPUT
4 Bàn phím ngoài RJ45
    1. 485+
    2. 485-
    3. S2
5 Thiết bị chức năng 4. S3
    5. COM
    6. S4
    7. COM
    8. PE
    1. V
6 Thiết bị đầu cuối AC 2. W
    3. U
    4. PE
 Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

Máy bơm được sử dụng trong mô hình

Hình 3.12 Máy bơm nước

Bảng thông số cụ thể của máy bơm lý tâm 1 pha

Điện áp động cơ 220V 50Hz
15
Công suất 370W
Tổng chiều cao cột áp 12m/
Lưu lượng nước 33l/p
 Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

3.5. Thử nghiệm hệ thống

3.5.1. Nguyên lí hoạt động của hệ thống

Khi bắt đầu, mức nước trong bể chứa nằm dưới mức 1( mức thấp nhất), cả 3 phao đều
trong trạng thái đóng, PLC nhận tín hiệu từ phao, điều chỉnh biến tần giúp bơm chạy
với tần số cao nhất (50Hz) nhằm cung cấp lượng nước vào bể nhanh nhất, phục vụ nhu
cầu sử dụng.
Khi mức nước dâng lên trên mức 1, phao 1 ngắt điện, hệ thống vẫn bơm với tần số
50Hz
Khi mực nước dâng lên trên mức 2, phao 1 và phao 2 ngắt điện, tín hiệu phao báo về
PLC, PLC điều chỉnh biến tần giúp bơm chạy với tần số nhỏ hơn (30Hz) nhằm tránh
quá tải cho bơm do hoạt động với cường độ cao trong thời gian dài.
Mức nước dâng lên trên phao 3, lúc này bể đầy, cả 3 phao cùng ngắt điện, hệ thống
dừng bơm, khi nước giảm dần trong bể cho quá trình sử dụng, bơm vẫn trong trạng
thái dừng và sẽ hoạt động lại chu trình như trên khi mức nước xuống dưới mức 1, điều
này tạo khoảng an toàn mực nước, chánh cho bơm phải bật tắt nhiều lần cũng như quá
tải.
 Chương 3. : THỬ NGHIỆM
d HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
â
KHIỂN TRẠM BƠMn NƯỚC
g

Thử nghiệm chế độ làm việcl tự động (AUTO) của hệ thống

ê
n

m
ứ
c

3
,
Trạng thái 1:
b
Trạng thái
Khi 2: Khi mực nước dâng lên mức 2, phao
ểbắt đầu, nước trong bể ở dưới mức 1
1 và 2 ngắt điện, chỉ còn đèn I0.3 sáng
(mức thấp nhất), cả 3 phao đều đóng điện
l
ú
c

n
à
y

đ
ã

đ
ầ
 Chương 3. : THỬ NGHIỆM HỆ THỐNG GIÁM SÁT ĐIỀU
KHIỂN TRẠM BƠM NƯỚC

 Thử nghiệm chế độ làm việc bằng tay (MANUAL) trên màn
hình HMI
o Đầu tiên, bật nguồn cho hệ thống trên màn HMI hoặc màn hình giám sát WIN CC
trên máy tính, sau đó chọn chế độ điều khiển bằng tay (MANUAL), chúng ta có thể
tự do bật/tắt bơm, chọn tần số 30Hz/50Hz tùy theo ý muốn người sử dụng. Tuy vậy để
đảm bảo cho yếu tố an toàn, chánh ngập hoặc tràn bể, bơm chỉ hoạt động khi mức
nước dưới mức 3 (mức tối đa của bể), khi bể đã đạt mức 3 (bể đang đầy), bơm sẽ mất
tác dụng, đây không phải là lỗi.

Màn hình WIN CC Tần số bơm 50Hz Màn hình HMI Tần số bơm 30Hz
 Hoàn tất thử nghiệm mô hình điều khiển, giám sát hệ thống trạm bơm
Kết luận về mô hình: Mô hình hoạt động chính xác theo thiết kế, lập trình, có tính ổn
định cao.
 Kết luận

Sau khi hoàn thành quá trình nghiên cứu và thiết kế hệ thống giám sát và điều khiển
bơm, chúng em đã thu được những kết quả như sau:

 Hiểu được các khái niệm, đặc điểm, phân loại, ứng dụng của các thành phần như:
máy bơm, PLC, biến tần, màn hình điều khiển HMI.

 Đã tìm hiểu, thiết kế, viết chương trình và lắp đặt thành công mô hình trạm bơm
nước.

 Mô hình “ Hệ thống giám sát và điều khiển bơm” hoạt động chính xác, ổn định, có
tính ứng dụng cao trong đời sống sinh hoạt, công nghiệp, phù hợp làm mô hình học
tập, giảng dạy trong nhà trường.
LOGO
MCN