Bentuk

Pentadbiran Barat
5.4 di Sarawak
DanSabah
Pengenalan
Pentadbiran dilaksanakan oleh Dinasti Brooke dan SBUB
bagimengeksploitasi ekonomi dan mengukuhkan kuasa politk dalam
pentadbiran mereka.Perubahan ini memberi kesan terhadap
pentadbiran dan kehidupan masyarakat di Sarawak dan Sabah. Untuk
memantap pentadbiran,ia dilakukan secara berhati-hati dan berperingkat
1.Pembahagian wilayah
Pembahagian wilayah dilakukan bagi membolehkan pentadbirandijalankan dengan lebih
berkesan
•
Pada peringkat awal James Brooke membahagikan kepada tigabahagian. Charles Brooke
menambah dua bahagian lagi.
•
Setiap bahagian dipecah kepada daerah dan kampung
•
sempadan kawasan menjadi asas pemilikan dan penguasaan Dinasti Brooke
Pada awalnya SBUB hanya membahagikan Sabah kepada duaresidensi iaitu
Residensi Pantai Timur berpusat di Sandakan danResidensi Pantai Barat
berpusat di Jesselton
P embahagian W

Pada tahun 1922, kawasan pentadbiran terdiri daripada lima residensiyang ilayah di Sabah
mempunyai 17 daerah

Setiap Residensi diketuai oleh Residen. Daerah diketuai oleh Pegawai Daerah
yang dibantu oleh Penolong Pegawai Daerah

Ketiga-tiga pegawai ini berbangsa Inggeris/Eropah

2 Pantai Barat

3 Sandakan
Penndalaman
4
5 Tawau
Brooke melibatkan pembesar tempatan atas dasar amanah dan
mengisi kekurangan pegawai Eropah

Contohnya Datu Patinggi/Datu Bandar DatuTemenggung / Pengekalan
Datu Imam /Datu Hakim
 Pembesar Tempatan
Zaman Charles Brooke diwujudkan gelaran Datu Menteri,
Datu Amar, Datu Pahlawan danDatu Bentara
di Sarawak

Pembesar tidak dibenar mengutip cukai tetapidiberi gaji dan
berperanan membantu pentadbiran

Undang-Undang adat yang tidak bercanggah dengan barat
dikekalkan
Bagi jamin kecekapan pentadbiran, SBUB bahagi kepada ketua yang diakui
dan yang tidak diakui Pengekalan

Ketua Anak Negeri yang diakui diserap dalampentadbiran dan dibayar gaji. Pembesar
Ketua Anak Negeri tidak diakui tidak dibayar gaji
 Tempatan di
Institusi peribumi utama ialah Institusi Ketua Anak Negeri, Ketua
Kampung(Orang Tua), dan Mahkamah Anak Negeri Sabah

Ketua bergaji berperanan memelihara keamanan dan peraturan, mengutip
cukai kepala dan mentadbir keadilan

Ketua Anak Negeri juga bergelar Orang Kaya Kaya membantu Pegawai
Daerah, menjadi Hakimdi Mahkamah Anak Negeri dan membantu majistret

Raja mengetuai pentadbiran dibantu oleh Majlis
Tertinggi dan Majlis Negeri

Residen mengetuai pentadbiran bahagian
seperti Kuching, Simanggang,Marudi, Sibu dan
Lawas

Bahagian dibahagi kepada daerah yang diketuai
oleh Pegawai Daerah

Pentadbiran di peringkat kampong diketuai
oleh Penghulu
Pentadbiran Berhierarki Sabah


Diketuai oleh
Gabenoryang
bertanggungjawab
kepada lembaga
pengarah syarikat
diLondon

Majlis Penasihat
menasihati Gabenor
 Dinasti Brooke

Pentadbir
mengamalkan sistem
pecah dan perintah
Bagi orang
Cina
diwujudkan j
awatan
Tiga kategori
masyarakat
dikelompokkan
an
Kapitan dan
Kangchu
iaitu Melayu,
Iban dan Cina berasaska
Charles Brooke
Orang Melayu dalam
n kaum
di
mewujudkan jawatan
pentadbiran, orang Cina
tertinggi masyarakat
dalam ekonomi dan orang
Iban iaituTemenggung
Iban dalam keselamatan
dan ketenteraan
Sarawak
 Pentadbir dikenali
sebagai Penolong
Pegawai Daerah

Pentadbiran
Pentadbir
an
berasaskan
pribumi di Sabah

berasaska
Memberikan
kesan kepada
pentadbiran

n kaum
Ketua-ketua etnik kerajaan
berperanan dan peringkat
dipilih berdasarkan tempatan
personaliti dan
kepakaran
di Sabah
 Undang-Undang lapan
perkaradiperkenalkan pada Januari
1842

Mahkamah Cina
diwujudkan (1911) di Mahkamah
diwujudkan
Perunda
ngan
Kuching bagi
menangani dan dengan diadili
mengurus kes-kes yang oleh raja dan

Sarawak
melibatkan masyarakat dibantu oleh
Cina Ketua Majistre

Mahkamah Adat Mahkamah Residen

diwujudkan bagi diwujudkan di setiap
mengadili kesalahan bahagian, Residen bertindak
masyarakat tempatan sebagai Majistret
 Menggunakan undang-
undang barat dan
tempatan
Perunda
ngan
Mahkamah Anak
Negeri diadili Diwujudkan
oleh Ketua Anak Mahkamah Majistret

Sabah
Negeri dan Mahkamah Anak
Negeri
SABAH
Mahkamah
Majistret diadili Mahkamah Majistret
oleh Pegawai menggunakan undang-
Daerah undang Barat