DULA

DULA ( DRAMA, STAGE PLAY, ROLE PLAY)

ISANG NAKAAALIW NA KATEGORYA SA PANITIKAN.
ITO AY GINAGAWA NG IBA’T IBANG AKTOR SA ENTABLADO
SA HARAP NG MADLA O DI KAYA’Y SA PARAAN NG PAGIGING
ISANG PELIKULA.
MAYROON SILANG DIALOGUE AT KASUOTAN NA
NAKATUTULONG PARA ILARAWAN ANG KANILANG
KARAKTER.
PANGUNAHING ELEMENTO NG DULA
•TEMA
•SETTING
•KARAKTER
•BALANGKAS O PLOT
•MUSIKA
ELEMENTO NG DULA
ISKRIP
• SA ISANG PAGTATANGHAL, WALANG KUWENTO ANG MAISASADULA KUNG
WALA ANG ISKRIP.
• MATATAWAG LAMANG NA DULA ANG ISANG KATHA KUNG ITO’Y
ITINATANGHAL, NGUNIT MAITATANGHAL LAMANG ITO KUNG MAY ISKRIP NA
MAGSISILBING GABAY NG MGA TAUHAN UPANG MAGSADULA.
• TAGLAY NG ISKRIP ANG MGA DIYALOGO NG MGA AKTOR SA PAGTATANGHAL
NG ISANG TAGPO AT MAGING NG BUONG DULA.
• TINATAWAG NA ISKRIP ANG NAKASULAT NA GABAY NG AKTOR DIREKTOR AT
IBA PA NA NAGSASAGAWA NG DULA
• ANG ISKRIP ANG PINAKAKALULUWA NG ISANG DULANG
ITATANGHAL SAPAGKAT LAHAT NG BAGAY NA ISINASAALANG-
ALANG SA DULA AY NAGMUMULA RITO.
• SA ISKRIP MATATAGPUAN ANG GALAW NG MGA AKTOR, ANG MGA
TAGPO, ANG MGA EKSENA. AT GAYUNDIN ANG DIYALOGO NG MGA
TAUHAN ANG DIYALOGO ANG SINUSUNDAN NG MGA AKTOR.
• ITO ANG NAGBIBIGAY NG MGA MENSAHE SA ISANG DULA.
• DIYALOGO ANG TAWAG SA ANUMANG USAPAN SA PAGITAN NG
DALAWA AT ILAN PANG MGA TAUHAN SA LOOB NG ISANG DULA.
TANGHALAN
•  ANUMANG
POOK NA PINAGPASYAHANG
PAGTANGHALAN NG ISANG DULA AY TINATAWAG NA
TANGHALAN; 
•TANGHALAN ANG TAWAG SA KALSADANG
PINAGTANGHALAN NG ISANG DULA,
•TANGHALAN ANG SILID NA PINAGTANGHALAN NG MGA
MAG-AARAL SA KANILANG KLASE
TAGADIREHE O DIREKTOR
ANG DIREKTOR ANG NAGPAPAKAHULUGAN SA ISANG
ISKRIP;
SIYA ANG NAG-I-INTERPRET SA ISKRIP MULA SA
PAGPASYA SA ITSURA NG TAGPUAN, NG DAMIT NG MGA
TAUHAN HANGGANG SA PARAAN NG PAGGANAP AT
PAGBIGKAS NG MGA TAUHAN AY DUMIDIPENDE SA
INTERPRETASYON NG DIREKTOR SA ISKRIP
MANONOOD
•HINDI MAITUTURING NA DULA ANG ISANG
BINANSAGANG PAGTATANGHAL KUNG HINDI ITO
NAPANOOD NG IBANG TAO;
•HINDI ITO MAITUTURING NA DULA SAPAGKAT ANG
LAYUNIN NG DULA’Y MAITANGHAL; AT KAPAG
SINASABING MAITANGHAL DAPAT MAYROONG
MAKASAKSI O MAKANOOD
EKSENA AT TAGPO

•ANG EKSENA AY ANG PAGLABAS-MASOK SA

TANGHALAN NG MGA TAUHAN SAMANTALANG
•TAGPO NAMA’Y ANG PAGPAPALIT O ANG IBA’T
IBANG TAGPUAN NA PINANGYARIHAN NG MGA
PANGYAYARI SA DULA.
GUMAGANAP O AKTOR
•ANG MGA AKTOR O GUMAGANAP ANG
NAGSASABUHAY SA MGA TAUHAN SA ISKRIP;
•SILA ANG NAGBIBIGKAS NG DAYALOGO;
•SILA ANG NAGPAPAKITA NG IBA’T IBANG
DAMDAMIN;
•SILA ANG PINANONOOD NA TAUHAN SA DULA
MGA URI NG DULA
KOMEDYA
• ANG KUWENTO AY KADALASANG NAKABATAY SA MGA TUNAY NA
BUHAY NA MGA CHARACTER, MGA NAKAKATAWANG KARANASAN SA
BUHAY, O ANUMANG URI NG SITWASYON NA NAKAPAGPAPASIGLA.
ANG DRAMANG KOMEDYA AY MAAARI RING SARCASTIC.

• ITO AY KARANIWANG MAGAAN SA KALOOBAN AT MAY MALIGAYANG

PAGTATAPOS.
•TRAHEDYA
• ANG TRAHEDYA AY ISA SA PINAKAMATANDANG URI NG DULA.
• ANG TEMA NG ISANG TRAHEDYA AY KARANIWANG TUNGKOL SA
PAGKASIRA NG ISANG DINASTIYA, PAGBAGSAK NG TAO, PAGTATAKSIL,
AT PAGKAMATAY.

• ANG MAGANDANG DULANG TRAHEDYA AY MAAARING MALALIM ANG

EPEKTO SA MGA MANONOOD.

• ANG MGA ITO AY BIHIRANG MAGKAROON NG MASAYANG PAGTATAPOS.

•MELODRAMA
•ANG MELODRAMA O SOAP OPERA  AY LABIS NA
NAKAAAPEKTO SA EMOSYON NG MANONOOD.

•ITO AY ISANG PAMAMARAAN UPANG MAS MAGING

KAAKIT-AKIT ANG MGA KARAKTER.

•KARANIWAN NITONG INILALARAWAN ANG MABUTI AT

MASAMANG ASPEKTO NG MGA KARAKTER.
•PARSA
•ANG PARSA O FARCE AY ISANG KATEGORYA NG
KOMEDYA NA GUMAGAMIT NG MGA PINAGRABE
AT NAKAKATAWANG SITWASYON NA ANG
LAYON LAMANG AY MAGPATAWA NG MADLA.
KUNG MINSAN AY TINATAWAG DIN
ITONG SAYNETE
METODO O PARAAN NG PAGSULAT NG DULA
• 1. BRAINSTORMING NG NARATIBO
•PAGPASIYAHAN KUNG ANONG KUWENTO ANG
NAIS IBAHAGI. ISIPIN ANG PANGUNAHING
TAUHAN AT KUNG PAANO TATAKBO ANG
KANIYANG KUWENTO.
MAGSISIYASAT BA SIYA NG MISTERYO?
SASAILALIM BA SIYA SA ISANG RITWAL (COMING-OF- AGE
STORY, HALIMBAWA)?
MAGLALAKBAY BA SIYA?
MAGDARAAN BA SIYA SA SERYE NG MAHIHIRAP NA
PANGYAYARI UPANG MAKAMIT ANG KANIYANG HANGAD?
MAGDADALA BA SIYA NG KAGULUHAN?
• BUMUO NG MAKATAWAG-PANSING KUWENTO AT
SIGURUHING MABILIS ANG DALOY NG AKSIYON SA MAIKLING
DULA UPANG HINDI BUMITIW ANG MGA MANONOOD.
• KAILANGAN DING IPAKITA ANG UGNAYAN SA ISA’T ISA NG
MGA AKSIYON UPANG MAGING KAPANI-PANIWALA SA MGA
MANONOOD ANG NANGYAYARI SA TANGHALAN.
• REPASUHIN MUNA ANG MGA PANGUNAHING ELEMENTO NG
PAGKUKUWENTO BAGO MAGSIMULANG MAGSULAT. SAGUTIN
ANG MGA SUMUSUNOD NA TANONG:
KAILAN AT SAAN NANGYAYARI ANG KUWENTO?

SINO ANG PANGUNAHING TAUHAN AT SINO-SINO ANG MAHAHALAGANG

SEKONDARYANG TAUHAN?
ANO ANG RELASYON NG MGA TAUHAN?

ANO ANG PANGUNAHING TUNGGALIAN NA KAILANGANG HARAPIN NG MGA

TAUHAN?
ANO ANG PANGYAYARING MAGPAPASIMULA SA PAGDALOY NG PANGUNAHING
AKSIYON NA MAUUWI SA SENTRAL NA TUNGGALIAN?
ANO ANG MANGYAYARI SA MGA TAUHAN HABANG HINAHARAP ANG
TUNGGALIANG ITO?
PAANO NATAPOS ANG TUNGGALIAN AT PAANO NITO NABAGO ANG MGA
TAUHAN?
• 2. PAGSASAALANG-ALANG SA ESTRUKTURA NG DULA
• BAGO ISULAT ANG DULA, PAGPASIYAHAN KUNG ANO ANG ESTRUKTURA NITO.
• DAHIL NAGSISIMULA PA LAMANG MAGSULAT NG DULA, MAKATUTULONG KUNG
MAGSISIMULA MUNA SA MAIKLING DULANG MAY ISANG YUGTO.
• KUNG IHAHAMBING SA IBA PANG ANYO NG DULA, ITO ANG MAY PINAKASIMPLENG
ESTRUKTURA.
• BAGAMAN MAIKLI, TANDAANG KAILANGAN PA RING TUGUNAN ANG MGA
KAHINGIAN TULAD NG PAGKAKAROON NG SOLIDONG BANGHAY.
• DAHIL DIN SA KAWALAN NG INTERMISYON, GAWING SIMPLE ANG TANGHALAN AT
IWASAN ANG PAGKAKAROON NG TAUHANG MADALAS ANG PAGPAPALIT NG
KASUOTAN.
• MAKATUTULONG DIN KUNG MINIMAL LAMANG ANG MGA TEKNIKAL NA
PANGANGAILANGAN.
PAGSULAT NG ISKRIP NG DULA
•1. DAPAT NA MARUNONG ANG ISANG MANUNULAT NA
TUMIMPLA NG KANYANG MGA SINUSULAT.
NAKABALING ITO SA TONO’T HIMIG NA HANGAD
IPAHIWATIG SA KATHA.
•2. MAGSIMULA SA PAGSULAT NG MGA DIYALOGO.
KAILANGANG MASALANG MABUTI KUNG ANO ANG MGA
GAGAMITING SALITA SA DIYALOGO
•3. PILIIN NG SALITA NA GAGAMITIN DEPENDE SA
MANONOOD O PAKSA.
•4. MAHALAGA NA MAY NILALAMAN (CONTENT)
ANG ISANG KUWENTO. ITO ANG MENSAHE NG
KUWENTO, ANYO (FORM) SAPAGKAT
MAPAPAILALIM SA ANYO ANG KASININGAN NG
PAGSUSULAT. DITO PUMAPASOK ANG ESTILO.
•5. KAILANGAN SA PAGSULAT ANG DISENYO, ANG
PAGBALANGKAS, ANG MGA DIBISYON (ANG SIMULA,
SINULONG, AT WAKAS).
•DAPAT RIN NA PAG-ARALAN ANG MAKATOTOHANAN
AT EPEKTIBONG BANGHAY (PLOT), KARAKTER
(CHARACTER), TAGPUAN (LOCATION), PANINGIN
(POINT OF VIEW), AT IBA PANG SANGKAP SA
PAGKATHA.
•SA PAGSULAT NG ISKRIP NARARAPAT NA
LAKIPAN ITO NG ANGKOP NA TUNOG
SAPAGKAT ANG IYONG GAGAWING AKDA
AY PAGBABATAYAN AT PINAKABUHAY NG
ISANG DULA.