Kentleşme

Kentleşme – Sanayileşme
◦ Gelişmekte olan ülkelerde sanayileşme
geriden gelmektedir.
◦ Kentleşme toplumsal,
Click to
Metin eklemek
ekonomik ve politik
add textiçin tıklayın
anlamlarla yüklüdür.

1
Kentsel nüfus
doğum-ölüm sayılarındaki farkın doğum lehine
olması ve
kırsaldan göçler nedeniyle artmaktadır.
Yalnızca demografik değil, ekonomik ve doğal ve
fiziksel yapıdaki değişimlerdir.
19 ve 20 yy.daki kentleşme arasındaki en büyük fark
◦ nüfus patlaması,
◦ hammadde kullanımı,
◦ ekonomik hareketlilik
◦ tıp alanında gelişmeler
2
Çalışma yaşamı
Değerler
Kültür
Aile bağları
Sınıf ilişkileri
Kişisel bağlantılardan oluşan toplumsal
dünya

3
Kentlerin büyümesi
Artan örgütlenme, işbölümü, kurumsallaşma
ve uzmanlaşma
İnsan davranış ve ilkelerinde ketsel
değişimlere yol açan
Nüfus birikim sürecidir.
◦ Nicel gelişme
◦ Nitel gelişme
◦ Ekonomik, teknolojik, siyasal, sosyo-psikolojik
faktörler
4
Kentleşmenin yansımaları
Kentsel nüfusun toplam nüfusa oranında
artış
Tarımsal nüfusun tarım dışı nüfusa
dönüşümü
Kent ölçeklerinin genişlemesi
Kırsalda yeni kentlerin oluşumu
Kentsel ekonomi ve yaşam tarzı

5
Kentleşmeye neden olan etkenler
Tarım teknolojisi
Çalışma olanakları
Ulaşım teknolojisi
Coğrafi nedenler
Hukuksal ve siyasal nedenler
Göç etme oranı
Ekonomik nedenler
Sosyo-psikolojik nedenler

6
7
Kentleşmenin sonuçları
Çevre ve insan gibi iki önemli unsurun
ihmali
Olanakların kullanımında dengesizlik
Büyük göç dalgalarının yarattığı
plansızlık
Kentlinin rekreasyon gereksinimi

8
Kentsel yaşamda
Birincililişkiler
Akrabalık ilişkileri
Aile kurumu
Komşuluk ilişkileri
Toplumsal dayanışmanın geleneksel
temeli
Giderek zayıflamaktadır.

9
Kentlileşme
İnsan davranışları ve ilişkilerinde
Değer yargılarında
Maddi ve manevi yaşam biçimlerinde
değişimler yaratması sürecidir.

10
Ekonomik bakımdan kentlileşme
Bireyin kır ve kent kaynaklarını kullanış
biçimi
Kırda ve kentte mal edinme ya da
edinmeme durumu
Kentten kıra ya da kırdan kente kaynak
aktarma açılarından incelenmektedir.

11
Sosyal bakımdan kentlileşme
Kırsaldan kente göç edenlerin kente özgü
tutum ve davranışlar sergilemesi
Sosyal ve psikolojik değer yargılarını
benimsemesidir.
Göç sonucunda “kentle bütünleşme
sorunu” doğmaktadır.
◦ Kentlilerin tepkisi
◦ Göç edenlerin ekonomik şartları

12
Kentlileşme için bireylerde bu bilincin
oluşması gereklidir.
Kentte yaşam ile ilgili tutum, değer ve
davranışların tümü “Kentlilik Bilinci”dir.

13
Kente sahip çıkma
Aktif katılım
Çözümde ortaklık
Demokrasi temelli düşünce sistemi
Bu yaklaşımın kurumsallaşması bilincin
bireyden başlayarak gelişimini
sağlayacaktır.

14
Kentlerortak ortamlardır.
Yaşayarak ve görerek öğrenme önemli yer
tutar.
◦ İnsan onuruna uygun yaşama
◦ Gezme, görme, eğlenme
◦ Kültürel faaliyetlerde bulunma

15
Korunarak onarılan ve dokuya uygun
yenilenen kentler ya da belirli bölümleri
Farklılık ve kimlik kazandırmaktadır.
Açık ve kapalı rekreasyon alanları
tasarımı kentlileşmede önemlidir.

16
Kentsel kimlik ve Kent kültürü
Demografik, kültürel ve politik süreçlerin
ekonomik ve sosyal mekâna yaptığı
katkılarla oluşan dinamik kavram kent
kültürüdür.
İnsanların neden
◦ Birbirine benzediğini veya benzemediğini
◦ Değiştiklerini açıklamaktadır.

17
BZ’ın ortaya çıktığı ve kullanıldığı
mekânlar olarak kentler
Rekreasyon hizmet ve olanaklarının
yaşama geçirilmesi.
Kent, kentleşme, kentlileşme  spor,
turizm, kültür-sanat vb. etkinlikler için
ortamlar
İstihdam, ekonomik ve sosyo-kültürel
canlılık, kaynaşma ve harekete yol
açmaktadır.

18
Kent Kültürü
Kentte yaşamış bütün uygarlıkların
toplumsal, psikolojik, politik ve ekonomik
etkinliklerinin
Kentsel dokuda ve toplumsal yaşamda
kendini göstermesiyle ortaya çıkan
bütünlüktür.

19
Kent Kimliği
Kentsel ve kentsel kültürler ilişkili
Kentin doğal çevre elemanları ve kentte
yaşayanların etkinlikleriyle meydana
gelir.
Farklı çehre, silüet ve kimlikler ortaya
çıkar.
Topografi, iklim, bitki örtüsü, genel
konum.

20
Kentin anlamıdır.
Kentlerin imaj çalışmaları
Kimlik tanımlama için çevresel algılama
önem taşır.
◦ Tanıma, bilgi sahibi olma, yararlanma ve
yaratıcı faaliyetler (Rekreasyonel alanların
önemi)
◦ Sosyalleşme, mekana ve mekanı kullananlara
kimlik kazandırır.

21
Kontrolsüz göç nedeniyle hem kırsalda
hem de kentlerde o ortama ait olmayan
farklı yaşam alanları ve kültürleri
oluşmaktadır.
Fiziki, sosyal ve kültürel erozyon
yaşanmaktadır.
Bütünleşme, diyalog ve ortak kent kültürü
zora girmektedir.

22
Yalnızlaşma ve hareketsiz yaşamlar.
Kentlerin kendi kültürü içinde rekreatif
faaliyetlere olanak sağlaması aktif bir
yaşam ve kimlik oluşturmaya katkı
sağlamaktadır.
Geleneksel ilişkilere göre biçimlenmiş
rekreasyon kültürü ve mekanlarının
yeniden planlanması gereklidir.

23
Kentli hakları
Birey kişiliklerini çok yönlü geliştirme
Oturma, üretme, dinlenme ve dolaşma
etkinliklerini gerçekleştirmeyi sağlayan
kentsel yaşam çevresi gereksiniminden
doğmuştur.

24
Üç yöntem
Bir kimsenin haklarını kullanırken kentli
haklarını gasp veya tahrip etmesinin
önlenmesi. Savunulma yoluyla.
Bireylerin geliştirilmesi yoluyla.
Hakların toplumsal düzenden sorumlu
devletten istenmesi yoluyla.

25
European Urban Charter – Avrupa
Kentsel Şartnamesi – 1992
Hükümetlerin değil yerel yönetimlerin
imzasına açılmıştır.
◦ Dayanışmacılık
◦ Sorumlu hemşehriliğe ait yükümlülüklerin
yerine getirilmesiyle elde edilecek bazı haklar.

26
Güvenlik
Kirletilmemiş sağlıklı çevre
İstihdam
Konut
Dolaşım
Sağlık
Spor
Dinlence
Kültür
Kaliteli mimari
Katılım
Ekonomik kalkınma
Sürdürülebilir kalkınma
Eşitlik
Başlıklarıyla sıralanan haklara sahiptir.

27
Kentsel Alanlarda Spor ve BZ
Değerlendirme (EUC) Madde 7
Tüm kent sakinlerinin eğlence, dinlence,
ve spor faaliyetlerinde yer alma hakkı
Spor alanlarının sağlıklı ve güvenli
tasarımı
Her kent sakininin kişisel potansiyelince
istediği sporu yapma hakkı

28
Dünya nüfusunun %54,3’ü kentli nüfus.
33-39-46-54,3 – 1960-1980-2000-2016
İnsan haklarının gerçekleşmesi, kentli
haklarının uygulanabilirliğine bağlıdır.

29
Kentsel Dönüşüm
Sanayi devriminden 1980’lere kadar
Hızlı kentleşme ve nüfus yoğunluğu
nedenli
Fiziksel köhneleşmenin yeniden ele
alınması

30
Mekânsal dönüşüm ve bireysel kentleşme
dönüşümü birbirini tamamlayan
olgulardır.
Mekânsal dönüşüm  maliyetli
Bireysel dönüşüm  uzun süreç
gerektirir ve genellikle üçüncü nesilde
ortaya çıkar.
Kentlileşme altyapısı için en büyük sorun
bu dönüşümlerin bütünleşmesidir.
31
Kentsel dönüşüm toplumların rekreasyonel
ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmalıdır.
Kent ortamının yarattığı sosyal ve fiziksel
çevre bireyin BZ davranışlarını etkiler ve
zenginleştirir.
Eğitim, statü ve geliri iyileşen kentli
bireyler için BZ önemli ve şiddetle artan
bir ihtiyaçtır.

32
Kentin tümünün veya belli kısımlarının başka
bir biçime girmesi. Hedefleri:
Fiziksel çöküşü durdurmak
Tarihi dokunun sürdürülebilirliği
Ekonomik yaşamı canlandırmak
Mimarlık ve kentsel yaşam kalitesini
arttırmak
Kültüre dayalı dinamikleri harekete geçirmek
İlgili aktörlerin katılımını sağlamak

33
Nedenleri
Fiziksel
Makroekonomik
Teknolojik
Politik
Sosyo-kültürel değişimler

34
Yalnızca kentsel sorunların çözümünde
değil
Ekonomik büyüme ve sosyal refaha
yönelik beklentilerin karşılanmasında da
kullanılmaktadır.
İnsan, mekan, kültür ve yaşam yeniden
yapılandırılması
Kent ekonomisinin çevre ile birlikte
canlandırılması
35
Yerel halkın katılımıyla birlikte yeni imaj
Kent merkezindeki sanayinin kent dışına
alınmasıyla boşalan
atıl, boş yerlerde ve çöküntü bölgelerinde
iş merkezleri, spor kompleksleri,
rekreasyon tesisleri, oteller, kongre-fuar-
kültür merkezleri şeklindeki
Bütünleşik proje uygulamaları
artmaktadır.
36
1996 – Habitat II Konferansı sonrası
artmıştır.
Kentsel dönüşüm faaliyetleriyle kentlerin
tarih, turizm, ticaret, kongre ve fuar
merkezi işlevleri arttırılmak istenmektedir.
Kentin çekiciliği ve dünyada rekabet
edebilirliği artırılmaktadır.

37
Yitirilen bir ekonomik etkinliğin yeniden
geliştirilmesi ve canlanması
İşlemeyen bir toplumsal fonksiyonun
çalışır hale getirilmesi
Toplumsal dışlanma olan alanlarda
bütünleşmenin sağlanması
Çevre dengesinin kaybolduğu yerlerde
dengenin sağlanması

38
9 kentsel dönüşüm uygulaması
Yenileme (renewal)
Sağlıklılaştırma (rehabilitation)
Koruma (conservation)
Yeniden canlandırma (revitalization)
Yeniden geliştirme (redevelopment)
İyileştirme (improvement)
Temizleme (clearance)
Dolgu yapılanma (infill development)
Tadilat (refurbishment)

39
Kentsel dönüşüm projeleri yaş gruplarının
ihtiyaçlarına göre rekreasyon alanları
yaratmaktadır.
Kültür, sanat, spor içerikli ve sosyal
aktivitelerde gelişmeyi ön plana
çıkarmaktadır.
Kullanıcı isteklerinin belirlenmesi
projelerin başarısı için önemlidir.

40
Bireyin ve toplumun kentlileşme sürecinde
öncelik eğitim ve kültür düzeyinin
yükselmesidir.
İstanbul Bilgi Üni.  Kuştepe mah., müzik,
sanat, spor, bilgisayar, İngilizce vb
alanlarda etkinlikler
Kentlileşme ve kentsel yaşamla entegrasyon
için örnektir.

41
Kentsel bütünleşme ve Rekreasyona
katılım
Kent heterojen olduğundan bireylerin
kentsel bütünleşme veya kentlilik bilinci
düzeyleri de farklı olacaktır.
BZ değerlendirmede değişim
◦ dinlenme
◦ Fiziksel, kültürel ve sanatsal etkinliklere
katılma

42
Ev içi ya da dar sosyal çevrelerdeki BZ
etkinliklerinden
Sanat ve spor dallarına yönelme
kentlileşmenin önemli ölçütüdür.

43
Atipik BZ davranışları ve Kentlileşme
Kentlerde BZ değerlendirme alternatifleri
içki, kumar, uyuşturucu vb olumsuz
davranışlar da bulunmaktadır.
Kötü BZ planlaması ve imkan yetersizlikleri
kişileri suça yöneltebilmektedir.
Mutsuz, sorunlu, kentlileşememiş, sosyal
sorunları olan bireyler.
İşsiz, öğrenci, emekli ve ev hanımları için
BZ olanakları önem taşımaktadır.

44