TED KUZEY KIBRIS KOLEJİ

SOSYAL BİLGİLER DERS ÖZETLERİ

ÜNİTE 5 : KÜRESEL BAĞLILIK

Küreselleşme: Dünya insanlarının ekonomik, siyasi, iletişim ve sosyal açılardan

birbirine yakınlaşması ve bir bütün olma yolunda ilerlemesidir. 

Artık toplumlar birbirlerini sanal dünya aracılığıyla yakından tanıyıp, benzemeye

çalışıyorlar. Taklitçi, yozlaşan toplum yapıları ortaya çıkmaktadır. İletişim ağlarının
genişlemesiyle, erişimin kolay olmasıyla birlikte her ne kadar bilgi dağarcığımız artsa da bir
yandan da aldığımız bilgileri araştırmadan alarak yozlaşma oranımız da bir o kadar artıyor.
Evet, insan için yararlı olan, kullanışlı bilgilerin alınması gerekiliyor ancak bu bilgileri
olduğu gibi, yaşantımıza sokmaya çalışırsak ya da taklit ederek başka insanlara özenerek
yaşamımızı inşa etmeye çalışırsak o zaman kendimiz olmaktan çıkar ve artık başka insanlar
olmaya başlarız. Onun için aldığımız bilgileri yaşayışımıza uygun şekillendirip bu şekilde
hayatımıza adapte etmeliyiz.

Küreselleşme olgusunun etki alanlarını beş farklı boyutta incelemek

mümkün ;
· Ekonomik Küreselleşme
· Siyasi Küreselleşme
· Sosyo-Kültürel Küreselleşme
· Çevresel Küreselleşme
· Teknolojik küreselleşme

a) Ekonomik küreselleşme
Uluslararası ticaret, finansal hareketlilik ve ulaşım yoluyla ekonomik faaliyetlerin
küreselleşmesi ve yatırımın uluslararası ve çok uluslu hale gelmesi demektir.

b) Siyasi küreselleşme
İnsan hakları, demokrasi, işçi hakları gibi küresel siyasal standartların daha geniş
kabulünü ve hükümetlerin, uluslararası kuruluşların bu konuda artan eylemlerini
ifade eder. Ülkeler arası işbirliğinin artmasıyla uluslararası arenada devletlerin
etkisi azalmaya başlamıştır. Örneğin; küresel terör siyasi küreselleşmeye örnektir
 c) Sosyo-Kültürel küreselleşme

Ulusların yaşam biçimleri, gelenek ve göreneklerinin özellikle Kuzey Amerika ve

Avrupa dilleri ve kültüründen etkilemesi sonucunda küresel bir hale dönüşümü
olarak görülebilir.
d) Çevresel küreselleşme

İnsan faaliyetinin çevre üzerinde giderek artan küresel etkileri ile küresel çevre
değişikliklerinin insanlar üzerindeki etkileri olarak tanımlanabilir Örneğin; Savaşlar
ekolojik dengeyi bozar ya da Bulaşıcı hastalıkların yayılması.
e) Teknolojik küreselleşme
İletişim, ulaşım güvenlik gibi alanlarda fiziki sınırı ortadan kaldırarak karşılıklı
etkileşim artmıştır Örneğin; İnternet ve uydu teknolojileri

Sonuç
Küreselleşme sürecinde gerek ekonomik yapılanmaya, gerek evrensel değerlere, gerekse
teknolojik değişimlere ayak uyduramayan toplumlar kültürlerini yitirmeye, tek bir kültüre
mahkum olmaya zorlanmaktadırlar. Karşı konulması zor bir süreç olan küreselleşme çok
geniş bir alana etki etmektedir. Küreselleşme denilen olgu, gelişme, teknoloji ve bilgi
toplumu ile simgelenirken içinde işsizlik, sefalet gibi olguları da barındırmaktadır.
Küreselleşme ekonomik alanda gelişmeyi vaat ederken, bu gelişmiş ülkeler açısından bir
fırsat olmuştur. Küreselleşmeyle beraber gelişmiş ülkeler dünya ekonomisini kötü yönde
kullanarak, gelişme yolundaki ülkelerin ekonomilerinde istikrasızlıklara ve krizlere yol
açmışlardır. Ülkeler dış müdahaleler sonucu kendi ekonomiklerini düzenleyemeyecek hale
geliyorlar. Küreselleşme gelişmekte olan ülkelere iktisadi yönden gelişmiş ülkelere daha da
fazla bağlı kılmaktadır.
**Küreselleşmeden olumsuz etkilenmemek için birey ve toplum olarak dünyadaki
değişimlere karşı kendi iç dinamiklerimizle hareket etmeli, öz değerlerimizi koruyarak
yeniliklere cevap vermeli, bireysel özgürlükleri güvence altına alıp yayarak, toplumun
etkileşimini güçlendirerek siyasi bütünlüğümüzü ve kültürel farklılıklarımızı korumalıyız.
**Küreselleşmenin etkisi ile yeni kavramlar ve değerler oluşmuş, bunların sonucunda
dünya genelinde bazı ortak günler kutlanmaya başlamıştır. Yeni yıl, Dünya Çevre Günü vb.
ülkelerin ortak olarak kutladıkları özel günler arasındadır.

Küreselleşmenin İnsan Yaşamına Etkisi

Olumlu etkileri
 Dünya çapında yüz binlerce çeşitli yeni iş imkanları yaratılmıştır.
 Haberleşme ve iletişim imkanları daha geniş kitlelere ulaştırılmıştır.
 Kredi ve yatırımlarda ciddi artışlar görülmüştür.
 Teknoloji transferi sağlanmıştır.
  Çalışma koşullarında iyileşmeler sağlanmıştır.
 Şirketler için “iyi davranış” kodları belirlenmiştir.
 Hukuka, mülkiyete, insan haklarına saygılı yönetim tarzları yaygınlaşmıştır.
 Sivil toplum kuruluşları ve bunlar arasındaki ilişkiler ve dayanışma ruhu gelişmiştir.

Küreselleşmenin olumsuz etkileri

 Büyük ve uluslar arası şirketler ön plana çıkmıştır.
 Ucuz emeği kullanan, yerel şartlardan yararlana, çevreyi tahrip eden bir düzen
getirilmiştir .
 Geri kalmış veya gelişmekte olan ülkelerde özellikle kalifiye olmayan iş gücü için
ucuz ücrete dayalı bir sistem oluşmuştur.
 Küresel zenginleşmeye karşılık gelirler belli kesimlerde toplanmıştır.
 Son 10 yılda yoksulluk sayısı artarak 1.3 milyara ulaşmıştır.
 Ticaret hacmi artarken, ticarete hep batılı ülkeler yön vermiştir.
 Serbest sermaye hareketleri ekonomik krizlere neden olmuştur.
 Gelenek ve görenekler, yerel ve ulusal değerler erozyona uğratılmıştır.
 Ulus devletin varlığı tehdit ve risklerle karşı karşıya kalmıştır.
 Doğal hayatın dokunulmazlığı zarar görmüş, çevre kirliliği tehlikeli boyutlara
ulaşmıştır.

Ülkeler arası Ekonomik Alışverişler

KKTC, uluslararası ekonomik faaliyetlerin çok az olduğu bir ülkedir. Dolayısıyla
birçok ürünü başka ülkelerden almak durumunda kalmaktayız. Bu da ülke
ekonomimizi dışa bağımlı hale getirmektedir. Birçok ürünü dövizle dışarıdan
aldığımız için ülkemizin parası dış ülkelere gitmektedir. *KKTC’nin en çok ticari
ilişki içerisinde olduğu ülke Türkiye’dir. Ekonomik gelir sadece ticari ilişkilerle
sağlanmamaktadır. Hizmet sektörü de bir ülkeye ekonomik gelir getirebilir.
Örneğin, yükseköğrenim ve turizmden sağlanan gelir ülkemizin en önemli ekonomik
kaynakları arasındadır. Ülkemize her yıl çok sayıda turist gelmekte, bu turistlerin
harcadığı paralar ülkemizin enginleşmesine katkı sağlamaktadır. KKTC’de
birçok yabancı öğrenci bulunmaktadır. Bu öğrencilerin eğitimleri sırasında
harcadığı paralar ülkemize gelir olarak girmektedir.

Ülkeler Arası Ekonomik İlişkilerde İletişim ve Ulaşımın Önemi

Uaşım/ Ulaştırma; İnsanların, mal ve hizmetlerin, ürünlerin çeşitli ulaşım araçları ile ülke
içinde veya ülkeler arasında bir yerden başka bir yere taşınmasına denir.
Ulaşım ve iletişim teknolojisindeki gelişmeler, bir ülkeye özgü değerlerin çok kısa sürede
diğer ülkelerde de görünmesi ve yaşanması sonucunu doğurmuştur. Bilim, sanat ve kültür
yaygınlaşmıştır. Turizm ve ticari faaliyetler de ulaşımın gelişmesiyle birlikte ilerleme
göstermiştir.
 Yeryüzü şekilleri ile iklim koşulları ulaşım üzerinde en fazla etkili olan faktörlerdir.
Gelişmiş olan ülkelerde uygun ulaşım araçları ve modern yollarla, yeryüzü şekilleri ve iklim
koşullarının ulaşım faaliyetleri üzerindeki etkisi hala önemini korumaktadır
Ülkemizin, coğrafi yapısı nedeniyle dünya ile bağlantı kurabilmemiz için deniz ve hava
yolu ulaşımını kullanmak zorundayız. Ancak şu anda uluslararası siyasi yapı nedeniyle bu
yolları istenildiği gibi kullanamamaktayız. Mevcut yapıda uluslararası tanınmamışlık,
ulaşımda sorun yaşamamıza neden olmaktadır.
***KKTC, uluslararası ekonomik faaliyetlerin çok a olduğu bir ülkedir. KKTC’nin dış
ticaretinde ihracattan daha çok ithalat yapılmaktadır. Diğer ülkelerden en çok taşıt, yakıt,
sanayi makineleri ve cep telefonları satın alınmaktadır. En fala ihracat ve ithalat yaptığı
ülkelerin başında Türkiye gelir. Bunu sırası ile AB ülkeleri izlemektedir KKTC’nin en çok
ihraç ettiği ürünler arasında narenciye ve süt ürünleri gelir.

TURİZM
Turizm, dinlenmek, eğlenmek, görmek ve tanımak gibi amaçlarla yapılan geziler ve bir
ülkeye veya bir bölgeye gezmen çekmek için alınan ekonomik, kültürel, teknik önlemlerin,
yapılan çalışmaların tümüdür.
Turizm, ülkemizde yapılan ekonomik faaliyetler arasında önemli bir yer tutmaktadır. Bu
nedenle turizm, bacasız sanayi olarak da adlandırılır. Ülkemizdeki doğal güzellikler, tarihî
mekânlar, yapıtlar ve nesneler dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan insanların dikkatini
çekmektedir.
Turist,  gezi amacıyla turizm yerlerini ziyaret eden kişilerdir
 İç turizm, ülke sınırları içinde gerçekleştirilen turizm faaliyetleridir. 
Dış turizm,  Turistlerin kendi ülkesi dışına yaptığı geziler olarak adlandırılır.

Turizmin ülkelere kazandırdıkları

Sosyal açıdan Ekonomik açıdan Kültürel açıdan

*Farklı ülkelerdeki insanlar
arasında kurulan dostluk,
ülkeler arasındaki ilişkileri
olumlu yönde etkiler
*Turist, gittiği yörenin
*Turistler gittikleri ülkelere *Farklı ülke insanları
döviz bırakır arasında kültürel bağların
kurulmasını sağlar
*Turizmin olduğu yerlerde *Doğal ve kültürel varlıklar
kültüründen etkilenir ve yeni iş imkanları doğar tanınır, bunların önemi
etkiler anlaşılır
*Bu varlıkların uluslararası
boyutta koruma altına
alınması sağlanır

ORTAK MİRASIN TURİZMDEKİ ÖNEMİ

Miras; Bir kuşağın kendinden sonraki kuşaklara bırakmış olduğu maddi ve manevi
değerlerin tümüne "Miras" denir. 

Ortak Miras; Toplumların bilim, sanat, düşünce ve edebiyat alanında ortaya koydukları ve
zaman içerisinde evrensel beğeni kazanan, diğer toplumlarında ihtiyacını karşılayan,
nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi değerlerin tümüne denir

Bu değerler tüm insanlar için anlamlıdır. Bu nedenle tüm insanların ortak malı kabul edilir.
Bugün ülkemizde örneklerini gördüğümüz bazı sanat eserleri yüzyılların emekleri sonucu
oluşmuştur. Bu eserleri korumak hem ülkemiz hem de dünya için önemlidir. Yazı, alfabe,
bilimsel buluşlar, Peribacaları, Çin Seddi, Mısır Piramitleri, Taç Mahal gibi

Ortak Miras Alanları Açıklaması Örnekleri

İnsanların; doğayı, düşünce ve
Sanat Mirası duyguları kendinden bir şeyler -Ayasofya Müzesi
katarak ortaya koymuş olduğu
özgün ürünlere sanat denir. -St. Hilarion Kalesi
Roman, öykü, tiyatro, mimari,
müzik vb. sanat dalları vardır. -Dünyanın Yedi Harikası
Sanat anlayışı İlk Çağdan günümüze
kadar gelişme göstermiş ve -Selimiye Camii
gelişmeye devam etmektedir. İlk
-Mona Lisa Tablosu
olarak insanlar mağara duvarlarına
resimler çizerek sanat eserleri
ortaya koymuşlardır.

İnsanlar, doğaya hakim olmak için

Düşünce Mirası mücadele ederken çevresindeki -Sokrates’in öğretileri
olayları iyi gözlemleyerek, olaylar
arasında ilişki kurmuştur. Bu -Yunus Emre’nin insanlık
gözlemlerden etkilenerek düşünce sevgisi
hayatı gelişmeye başlamıştır. İlk
Çağ, Orta çağ ve Yeni Çağ’daki -Rönesans ve Reform
yetişen bilim adamları düşünce
hayatının gelişiminde önemli rol
oynamışlardır.
 Dünyada var olandan yola çıkarak,
Bilim Mirası deney ve gözlem yoluyla neden- -Tekerleğin icadı
sonuç ilişkisi içerisinde incelenerek
ulaşılan kurallı bilgiler topluluğuna -Atomun parçalanması
bilim denir. Bilim İlk Çağ’dan
itibaren gelişmeye başlamıştır. -Telefonun icadı

İnsanların duygu ve düşüncelerini

Edebiyat Mirası önce sözlü sonra da yazılı hale
getirerek eserler vermeleri
edebiyat örnekleridir. Bu eserler
roman, öykü, şiir ve destan gibi
türlerden ortaya çıkmıştır.
-Mevlana’nın Mesnevisi
-Sheakespeare’nin Romeo
ve Juliet’i

*Ortak miras olarak tanımlanan eserler, turizm sektörü sayesinde tanınır Bunun nedeni
insanların hem ülkelerinde hem de ülke dışındaki ortak miras olarak tanımlanan eserleri ve
alanları gezip görmeleridir

*Türk kahvesi ve geleneği UNESCO tarafından 103 ülkeden yaklaşık 800 delegenin
katılımıyla yapılan toplantıda Kültürel Miras Temsili Listesi’nde yerini aldı