Modyul 1:

Karunungang-
Bayan
Bakas ng Lumipas
Ma’am
FRANCEL
 Layunin
Naiuugnay mo ang mahalagang
kaisipang nakapaloob sa mga
karunungang-bayan sa mga pangyayari
sa tunay nabuhay sa kasalukuyan.
Habang maiksi ang kumot
matutong mamaluktot.
KARUNUNGANG-
BAYAN

Salawikain Kasabihan

Sawikain/kawikaan Bugtong
 Karunungang
bayan
Ang karunungang-bayan ay bahagi ng panitikang bayan na nagsisilbing
daan upang maipahayag ang mga kaisipan ng isang partikular na kultura
o pangkat.

Kasama sa kabang-yaman ng karunungang-bayan ng ating bansa bago

dumating ang espanyol ay ang salawikain, sawikain, kasabihan at
bugtong.

Ipinahahayag ang mga anyong ito ng panitikan sa paraang pabigkas o

pasalita, at walang itinuturing na may-akda dahil nagpapasalin-salin ang
mga ito bawat henerasyon.
 01
SALAWIKAIN
karaniwang patalinghaga na may
kahulugang nakatago. Karaniwang
kaya masarap pakinggan kapag
binibigkas.
 Salawikain
Ang salawikain ay binubuo ng
matalinghagang pahayag na ginagamit
ng matanda noong unang panahon
upang mangaral at akayin ang kabataan
tungo sa kabutihan at kagandahang asal.
Nakaugalian na ring sundin ito at
nagsisilbing tuntunin at batas.
Ayon kay Lope K. Santos, ang
salawikain ay isang kaalaman ng tao
na hindi natutuhan sa aklat, Ito’y
nababasa sa karanasan ng matatanda
na nagpapatuloy dahil sa pasalin-
salin sa bibig ng madla
 Mga Halimbawa
● Gumawa ng mabuti sa kapwa, higit
● Anak na hindi paluin,
ang balik sa iyo ng ginhawa.
Ina ang patatangisin.
● Kung hindi ukol, hindi bubukol.
● Ang lumakad nang matulin kung
matinik ay malalim.
● May tainga ang lupa, may pakpak
ang balita.
● Kapag may itinanim,
may aanihin
● Ang pag-aasawa ay hindi biro, di
tulad ng kanin na iluluwa kung
● Ang katotohana'y kahit na ibaon,
mapaso.
lilitaw pagdating ng takdang
panahon.
 02
SAWIKAIN/
KAWIKAAN
 Sawikain/kawikaan
Halimbawa:
Isang paraan ng pagsasalita na hindi
gumagamit ng mararahas na salita Mahaba ang kamay –
upang maiwasan ang makasakit ng magnanakaw
loob. Ito ay mga salitang eupemistiko,
patayutay o idiomatiko na ginagamit
Parang natuka ng ahas –
upang magingn maganda ang paraan
ng pagpapahayag. natulala

Binawian ng buhay –
namatay
 03
KASABIHAN
 KASABIHAN
-nagpapahayag ng mga paniniwala kaugnayan ng
pangyayari sa buhay ng tao na dapat tanggapin o
iwasan.

Nagtataglay ng payak na kahulugan dahil wala itong

talinghaga
Binibigkas nang patula at may sukat at tugma
 Halimbawa

Tulak ng bibig,
kabig ng dibdib

Kasama sa gayak,
di kasama sa lakad

Ubos-ubos biyaya
Bukas nakatunganga.
 04

Bugtong
 BUGTONG (Riddle)

matatalinghagang pinahuhulaan ang

napiling paksa na maaring bigkasin ng
patulang paraan sa pagbibigay-kahulugan

Binubuo ng 5 hanggang 12 pantig

Noong araw ay nilalaro kapag may lamay

ngunit ngayon ay naririnig saan man.
 halimbawa
Mundo Banig Basket
Sa gabi ay dahon Sa buhatan ay may silbi
Hindi akin, hindi iyo
Sa araw ay bumbon. Sa igiban ay walang sinabi
Ari ng lahat ng tao.

Sapatos Sili
Huminto ng pawalan, Isda ko sa Mariveles, nasa
lumakad ng talian. loob ang kaliskis.
 Modyul 2:
(Talinghaga,
Eupemistiko..alam
ko ba?)
Ikalawang
Linggo
 Layunin
nabibigyang-kahulugan mo ang mga
talinghaga, eupemistiko o masining na pahayag
ginamit sa tula, balagtasan, alamat, maikling
kuwento, epiko ayon sa: - kasingkahulugan at
kasalungat na kahulugan.
Tula
naglalayong maipahayag ang
damdamin sa malayang pagsusulat.
Binubuo ang tula ng saknong at
taludtod.
Balagtasan
isang debate o labanan ng katwiran
sa paraang patula. Karaniwang
tinatampukan ito ng tatlong makata:
dalawang mambabalagtas na
nagtatalo sa isang paksa at isang
lakandiwa na nagpapadaloy ng
palitan ng katwiran.
 Epiko
tulang pasalaysay na nagsasaad ng
kabayanihan ng pangunahing tauhan na
nagtataglay ng katangiang nakahihigit sa
karaniwang tao na kadalasan siya’y buhat sa
lipi ng mga diyos o diyosa. Ang salitang epiko
ay galing sa Griyego na “epos” na
nangangahulugang ‘awit’ngunit ngayon ito’y
tumutukoy sa pasalaysay na kabayanihan.
 Alamat
– isang uri ng kuwentong bayan at panitikan na
nagsasalaysay ng mga pinagmulan ng mga
bagay-bagay sa daigdig. Karaniwang
nagsasalaysay ang mga ito ng mga pangyayari
hinggil sa tunay na mga tao at pook, at may
pinagbatayan sa kasaysayan. Ang salitang
alamat ay panumbas sa salitang "legendus" ng
wikang Latin at "legend" ng wikang Ingles na
ibig sabihin ay "upang mabasa".
 Maikling Kuwento
isang uri ng panitikan na bunga ng isang
maikling guni-guni ng may-akda. Ito ay maaring
likhang isip lamang o batay sa sariling
karanasan na nag-iiwan ng isang kakintalan sa
isipan ng bumabasa o nakikinig. Ito ay maikli
lamang at matatapos basahin sa isang upuan
lamang.
 Katangian ng Talinhaga
● Malalim na paglalatag ng kaisipan nito
● Kalahok sa mga akdang pampanitikan patula
man o tuluyan.
● Nagbibigay kakintalan sa mambabasa
Talinhaga Halimbawa

1. Kabiyak ng puso –
lipon ng mga salitang may malalim sinisinta/asawa
na kahulugan. Kadalasan ang
kahulugan ng pahayag ay hango sa 2. Itim na tupa - isang anak,
karanasan ng tao gaya ng mga kapatid, o miyembro ng
bagay-bagay sa paligid o pamilya ay suwail o mayroong
pangyayari sa buhay. mga hindi ginagawang Mabuti.
Eupemistiko
mga salita na badyang
pampalubag-loob o
pampalumanay upang ito ay
hindi masama pakinggan o
basahin.
Kadalasan ito ay pumapalit sa
mga matatalim o masyadong
bulgar na mga salita.
Halimbawa
1. hikahos sa buhay- pamalit
sa salitang mahirap
2. lumulusog- pamalit sa
salitang tumataba
3. balingkinitan- pamalit sa
salitang payat
Sawikain Pangako

Itaga sa bato

Ibigay ang
kahulugan Duwag
Bahag ang buntot.

Marahas na
pamamalakad
Kamay na bakal.
 bibig Kampana daliri
Isang balong malalim
Hinila ko ang baging, nag- Limang puno ng niyog,
puno ng patalim ingay ang matsing. isa’y matayog.

bayabas Posporo
Maliit na bahay, puno ng
Yumuko man ang reyna, hindi mga patay.
malalaglag ang korona.
 Kasabihan
Kasabihan
Ang tunay na kaibigan,
Walang mahirap na gawa
Nasusubok sa gipitan.
Pag dinaan sa tiyaga

Salawikain
Ang hindi marunong lumingon sa
pinanggalingan ay hindi
makakarating sa paroroonan
Salawikain
Ang katotohana’y kahit na ibaon,
lilitaw sa takdang panahon.
Salawikain
Aanhin pa ang damo, kung patay na
ang kabayo?
 Paalala

is i ta h in ang
gb
Palagin Classroom
Google a Gawain.
mg
para sa
 Maraming
Salamat

Bb. Francel Aira E.Lasquite

Guro sa Filipino