Teresa Bradley

Μαθηματικά
ΓΙΑ ΤΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΚΑΙ ΤΗ
ΔΙΟΙΚΗΣΗ
 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7:
ΜΕΡΙΚΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΣΗ
• Τι είναι η μερική παραγώγιση
• Πώς υπολογίζουμε μερικές παραγώγους πρώτης τάξης
• Πώς υπολογίζουμε μερικές παραγώγους δεύτερης τάξης

• Λυμένο Παράδειγμα 7.2

• Λυμένο Παράδειγμα 7.3
• Λυμένο Παράδειγμα 7.4
Γραφήματα και παράγωγοι συνάρτησης μιας μεταβλητής

Παράδειγμα
f ( x)   x 3  9 x 2  24 x  26 ή y   x 3  9 x 2  24x  26
Γράφημα: μια καμπύλη σε 2 διαστάσεις

Συνήθης παραγώγιση:

dy
 3 x 2  18 x  24
dx
d2y
 6 x  18
2
dx
 Συναρτήσεις πολλών μεταβλητών

Παράδειγμα f ( x, y )  x  2 y  4 ή z  x  2y  4
Γράφημα: μια επιφάνεια σε 3 διαστάσεις

Μερική παραγώγιση
Για να παραγωγίσουμε το z
μερικώς ως προς x
… θεωρούμε ότι το y είναι σταθερό
… και παραγωγίζουμε ως προς x: Βλέπε επόμενη διαφάνεια

Σημείωση  … συμβολίζει μερική παραγώγιση

d … συμβολίζει συνήθη παραγώγιση
z
ή z x … συμβολίζει μερική παράγωγο του z ως προς x
x
Copyright© 2013 Teresa Bradley and John Wiley & Sons Ltd
 Προσδιορισμός της 1ης μερικής παραγώγου του z
z
ως προς x: ή zx
x

Λυμένο Παράδειγμα 7.2(a) z  x  2y  4

… θεωρούμε το y σαν μια z  x  2[ y ]  4

σταθερά
z
1 0  0 1
x
.. Κατόπιν παραγωγίζουμε
… επειδή οι παράγωγοι των
το z ως προς x:
σταθερών όρων (2y and 4) are
zero
Προσδιορισμός της 1ης μερικής παραγώγου του z ως προς y:
z
ή zy
y

Λυμένο Παράδειγμα 7.2(b) z  x  2y  4

… θεωρούμε το x σαν μια z  [ x]  2 y  4

σταθερά
z
… κατόπιν παραγωγίζουμε  0  2 (1 )  0  2
y
ως προς y:
… επειδή οι παράγωγοι των
σταθερών όρων (x και 4) είναι
μηδέν
 Λυμένο Παράδειγμα 7.3

Να βρεθούν οι μερικές παράγωγοι πρώτης τάξης

για καθεμιά από τις παρακάτω συναρτήσεις

(a)
z  2 x 2  3x y  5

(b) Q  10L0.7 K 0.3

(c) 2 5
Ux y
Προσδιορισμός της 1ης μερικής παραγώγου του z
ως προς x:  z ή z x
x

Λυμένο Παράδειγμα 7.3(a) 2

z  2 x  3x y  5
… θεωρούμε το y σαν μια z  2 x 2  3x[ y ]  5
σταθερά

… κατόπιν παραγωγίζουμε
z
 2 ( 2 x )  3 (1) y
ως προς x: x
z
 4x  3y
x
Προσδιορισμός
z της 1 μερικής παραγώγου του z ως προς y:
ης
or z y
y

Λυμένο Παράδειγμα 7.3(a) 2

z  2 x  3x y  5
… θεωρούμε το x σαν μια z  2[ x 2 ]  3[ x] y  5
σταθερά
z
… κατόπιν παραγωγίζουμε  0  3 x (1)  0
το z ως προς y: y
z
 3x
y
 Προσδιορισμός της 1ης μερικής παραγώγου του Q
ως προς L: Q ή QL
L

Λυμένο Παράδειγμα 7.3(b) 0.7 0.3

Q  10L K

… θεωρούμε το K σαν μια Q  10L0.7[ K 0.3 ]

σταθερά

… κατόπιν παραγωγίζουμε
το Q ως προς L:
Q
L
 
 10 0.7 L0.7 1 K 0.3

Q
 7 L 0.3 K 0.3
L
 Q
Η πρώτη μερική παράγωγος του Q ως προς K: ή QK
K

Λυμένο Παράδειγμα 7.3(b) 0.7 0.3

Q  10L K

… θεωρούμε το L σαν μια Q  10[L0.7 ]K 0.3

σταθερά

.. κατόπιν then παραγωγίζουμε

το Q ως προς K:
Q
K

 10L0.7 0.3K 0.31 
Q
 3L0.7 K  0.7
K
 U
Η πρώτη μερική παράγωγος του U ως προς x: ή Ux
x

2 5
Λυμένο Παράδειγμα 7.3(c) Ux y
2 5
… θεωρούμε το y σαν μια U  x [y ]
σταθερά
U
… κατόπιν παραγωγίζουμε 2 x y 5
το U ως προς x:
x
U
2xy 5
x
 U
Η πρώτη μερική παράγωγος του U ως προς y: y
ή Uy

2 5
Λυμένο Παράδειγμα 7.3(c) Ux y
2 5
… θεωρούμε το x σαν μια U  [x ]y
σταθερά

U
.. κατόπιν παραγωγίζουμε  x 2 (5 y 4 )
το U ως προς y: y
U
5 x 2 y 4
y
 Λυμένο Παράδειγμα 7.4

Να βρεθούν οι μερικές παράγωγοι δεύτερης τάξης

για καθεμιά από τις παρακάτω συναρτήσεις

(a)
2
z  2 x  3x y  5
(b)
Q  10L0.7 K 0.3
(c)
U  x2 y5
 2 z
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του z ως προς x: 2
ή z xx
x

2
Λυμένο Παράδειγμα 7.4(a) z  2 x  3x y  5

… πρώτη μερική παράγωγος zx

z
 4x  3 y
(βλέπε Λυμένο Παράδειγμα 7.3)
x
z
… θεωρούμε το y σαν μια  4 x  3[ y ]
σταθερά x
2
 z
2
 4(1)  4  0
z x
… παραγωγίζουμε το ως προς x
x
 2 z
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του z ως προς y: y 2 ή z yy

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(a) z  2 x 2  3x y  5

… πρώτη μερική παράγωγος zy

z
 3x
(βλέπε Λυμένο Παράδειγμα 7.3)
y
… θωρούμε το x σαν μια z
 3[ x]
σταθερά y
z 2z
… παραγωγίζουμε το ως προς y: 0
y y 2
Σταυρωτή παράγωγος δεύτερης τάξης του z ως προς x 2z
και y:  y x

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(a) z  2 x 2  3x y  5

z
… πρώτη μερική παράγωγος zx  4x  3y
x
(βλέπε Λυμένο Παράδειγμα 7.3)
z
… θεωρούμε το x σαν μια  4[ x]  3 y
σταθερά x
2
z  z
… παραγωγίζουμε το ως προς y:  0  3(1)  3
x y x
  2Q
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του Q ως προς L: 2
ή QLL
L

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(b) Q  10L0.7 K 0.3

Q  0.3 0.3
… πρώτη μερική παράγωγος: QL  7L K
L
Q
… θεωρούμε το K σαν μια  7 L 0.3[ K 0.3 ]
σταθερά L

… κατόπιν παραγωγίζουμε το QL
 2Q
L2
 
 7  0.3L 0.31 K 0.3
ως προς L:
 2Q 1.3 0.3
 2.1L K
2
L
  2Q
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του Q ως προς K: 2
ή QKK
K

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(b)

Q  10L0.7 K 0.3
Q
… πρώτη μερική παράγωγος QK  3L0.7 K  0.7
K
Q
 3[ L0.7 ]K  0.7
… θεωρούμε το L σαν μια K
σταθερά

… παραγωγίζουμε το QK ως
 2Q
K 2

 3L0 .7  0 .7 K  0.7 1 
προς K:
 2Q 0.7 1.7
 2.1L K
2
Copyright© 2013 Teresa Bradley and John Wiley & Sons Ltd
K
  2Q
Σταυρωτή παράγωγος δεύτερης τάξης του Q: ή QKL
K L

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(b) Q  10L0.7 K 0.3

… πρώτη μερική παράγωγος: QL Q  0.3 0.3
 7L K
L
Q
… θεωρούμε το L σαν μια  7[ L 0.3 ]K 0.3
L
σταθερά

 
2
 Q
… παραγωγίζουμε το QL ως προς K:  7L 0.3 0.3K 0.31
K L
 2Q
 2.1L1.3 K 0.7
K L
Copyright© 2013 Teresa Bradley and John Wiley & Sons Ltd
  2U
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του U: 2
ή U xx
x

2 5
Λυμένο Παράδειγμα 7.4(c) Ux y
U
… πρώτη μερική παράγωγος: Ux 2xy 5
x
U 5
… θεωρούμε το y σαν μια 2 x[ y ]
σταθερά x
 2U
… παραγωγίζουμε το Ux ως προς x:  2 (1) y 5  2 y 5
 x2

Copyright© 2013 Teresa Bradley and John Wiley & Sons Ltd
  2U
Μερική παράγωγος δεύτερης τάξης του U: 2
ή U yy
y

2 5
Λυμένο Παράδειγμα 7.4(c) Ux y
U
… πρώτη μερική παράγωγος Uy 5 x 2 y 4
y
U
… θεωρούμε το x σαν μια 5[ x 2 ] y 4
y
σταθερά
 2U
… παραγωγίζουμε το Uy ως προς y: 5 x 2 ( 4 y 3 )  20 x 2 y 3
 y2

Copyright© 2013 Teresa Bradley and John Wiley & Sons Ltd
  2U
Σταυρωτή παράγωγος δεύτερης τάξης του U:
y  x

Λυμένο Παράδειγμα 7.4(c) U  x2 y5

U
… πρώτη μερική παράγωγος Ux 2xy 5
x
U
… θεωρούμε το x σαν μια 2[ x] y 5
σταθερά x
 2U
… παραγωγίζουμε το Ux ως προς y:  2 x ( 5 y 4 )  10 xy 4
y  x
Απαγορεύεται η αναδημοσίευση ή αναπαραγωγή του
παρόντος έργου με οποιονδήποτε τρόπο χωρίς γραπτή
άδεια του εκδότη, σύμφωνα με το Ν. 2121/1993 και τη
Διεθνή Σύμβαση της Βέρνης
(που έχει κυρωθεί με τον Ν. 100/1975)