ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ,

ΚΑΤΑΡΤΙΣΗΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΝΕΟΛΑΙΑΣ

Δ.ΙΕΚ Φλώρινας

Ειδικότητα:
Βοηθός βρεφονηπιοκομίας
Γ’ εξάμηνο

Μάθημα: Ψυχοπαθολογία
1. Εισαγωγή
Ιστορική αναδρομή

1 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

2 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc
3 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc
 Ψυχοπαθολογία
Ο κλάδος που ασχολείται με την φύση, την εμφάνιση και την θεραπεία των
ψυχικών διαταραχών

 Στίγμα  1. Ετικέτα διαφοροποίησης

2. Ετικέτα= μη επιθυμητά χαρακτηριστικά
3. Ετικέτα= διαφορετική αντιμετώπιση
4. Διακρίσεις

«Το πιο σοβαρό εμπόδιο για την πρόοδο στο πεδίο της ψυχικής ασθένειας και της
ψυχικής υγείας είναι το ΣΤΙΓΜΑ» (U.S Department of Health and Human
Services,1999)

4 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Αποκλίνουσα συμπεριφορά
Σύμφωνα με το DSM-IV-TR
Ένα κλινικά σημαντικό συμπεριφορικό ή ψυχολογικό σύνδρομο ή μοτίβο που
εμφανίζει κάποιος, το οποίο συνδέεται με δυσφορία (π.χ ένα επώδυνο
σύμπτωμα) ή με αναπηρία (δηλαδή μείωση της λειτουργικότητας σε έναν ή
περισσότερους σημαντικούς τομείς της ζωής του ατόμου) ή με σημαντικά
αυξημένο κίνδυνο οδύνης, θανάτου, πόνου, αναπηρίας ή με σημαντική μείωση
της ελευθερίας του ατόμου. Επιπλέον, το συγκεκριμένο σύνδρομο ή μοτίβο δεν
πρέπει να αποτελεί απλώς μία αναμενόμενη και πολιτισμικά αποδεκτή αντίδραση
σε ένα γεγονός, όπως για παράδειγμα, στο θάνατο ενός αγαπημένου προσώπου.
Όποια και αν είναι η αρχική του αιτία, πρέπει στην παρούσα φάση να θεωρείται
εκδήλωση συμπεριφορικής, ψυχολογικής ή βιολογική δυσλειτουργίας του ατόμου
(APA, 2000).

5 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Βασικά χαρακτηριστικά του ορισμού της ψυχικής διαταραχής
σύμφωνα με το DSM-IV-TR
Ορίζοντας την ψυχική διαταραχή

Προσωπική Παραβίαση
δυσφορία κοινωνικής νόρμας

ΨΥΧΙΚΗ
ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ

Αναπηρία Δυσλειτουργία

6 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Ιστορική ανασκόπηση….

 Η έννοια της «ψυχικής διαταραχής» υπήρχε από τα πανάρχαια χρόνια και έως
σήμερα έχει διαφοροποιηθεί σημαντικά.

 Οι διαφοροποιήσεις αυτές είχαν συνέπειες στον τρόπο αντιμετώπισης από το

κοινωνικό περιβάλλον και την παροχή βοήθειας στα άτομα με ψυχική
διαταραχή.

7 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Πρώιμη δαιμονολογία

Υπήρξαν περίοδοι στην ιστορία της ανθρωπότητα όπου ο ψυχικά

πάσχον αντιμετωπίζονταν ως «δαιμονισμένος» και η πρόνοια που
λαμβανόταν από την κοινωνία ήταν ο εξορκισμός του κακού.

Αυτή η αντιμετώπιση αποσκοπούσε στην προστασία του

κοινωνικού συνόλου και πολύ λιγότερο στην παροχή βοήθειας στο
άτομο που αντιμετώπιζε πρόβλημα.

8 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

  Όσον αφορά στα παιδιά αναφορές σε ψυχικές διαταραχές σπανίως γίνονται σε
γραπτά πριν από το 18ο αιών. Αυτό δεν είναι παράδοξο διότι τα παιδιά
αναγνωρίζονται ως αυθύπαρκτες προσωπικότητες στον 20ο αιών.

 Τον 17ο & τον 18ο αιών. η πλειονότητα των παιδιών πέθαιναν πριν κλείσουν τα
5τους χρόνια λόγω ελλιπούς ιατρικής φροντίδας και σκληρών συνθηκών διαβίωσης.

 Η παραμέληση και η κακοποίηση των παιδιών από τους γονείς τους όχι μόνο δεν
θεωρούνταν αξιόποινες πράξεις, αλλά ως μέθοδος επιβολής πειθαρχίας.

 Τα παιδιά με σωματική ή νοητική αναπηρία αντιμετωπίζονταν με ιδιαίτερη

σκληρότητα.

9 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

  Από τους πρώτους που διακήρυξαν τα ανθρώπινα δικαιώματα και εξέφρασε
την πεποίθηση ότι τα παιδιά πρέπει να ανατρέφονται με σκέψη και φροντίδα
και όχι με αδιαφορία και σκληρότητα ήταν ο Άγγλος φιλόσοφος John Lock.

 Στα πλαίσια αυτών των αντιλήψεων πραγματοποιήθηκε στις αρχές του 19ου
αιών., η πρώτη προσπάθεια επιστημονικής ενασχόλησης με ένα παιδί με
ειδικές ανάγκες από τον Γάλλο Jean-Marc Itard, ο οποίος θεωρείται σήμερα
πρόδρομος της ειδικής αγωγής.

10 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Πρώιμες βιολογικές ερμηνείες
Ο Ιπποκράτης τον 5ο αιώνα διαχωρίζει την ιατρική από την θρησκεία, την
μαγεία από την δεισιδαιμονία
Οι ψυχικές ασθένειες δεν είναι τιμωρία, αλλά έχουν φυσικές αιτίες και
αντιμετωπίζονται
Οι αποκλίσεις σε συμπεριφορά και σκέψη αποτελούν ενδείξεις ενός
είδους παθολογίας του εγκεφάλου

Ψυχικές διαταραχές: 1. Μανία, 2. Μελαγχολία, 3. Φρενίτιδα

Ψυχική υγεία: ισορροπία σε 4 χυμούς  μαύρη και κίτρινη χολή, αίμα
και φλέγμα  η έλλειψη ισορροπία προκαλεί διαταραχή

11 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Μεσαίωνας και Δαιμονολογία
 Γαληνός, ο θάνατος του οποίου είναι η έναρξη του Μεσαίωνα.
 Αντικατάσταση γιατρών από μοναχούς, επιστροφή στην άποψη ότι οι
ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε υπερφυσικά αίτια

12 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Δίωξη των μαγισσών
 Οι καταστροφές, λιμοί και ασθένειες επιστρέφουν την δαιμονολογία
και εμμονή με τον διάβολο.
 Πάπας Ιννοκέντιος Η΄ κυρίαρχη φιγούρα
 Μalleus Maleficarum («Το σφυρί των μαγισσών)
 Όσοι κατηγορήθηκαν για μαγεία, φυλακίζονταν για όλη τους την ζωή
εάν μετανοούσαν.
 Αν δεν μετανοούσαν βασανίζονταν και εκτελούνταν (κάψιμο)

Στη δοκιμασία εάν η γυναίκα δεν πνιγόταν θεωρούταν ότι έχει

συμμαχήσει με τον Διάβολο και τιμωρούνταν ανάλογα

13 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Οι Δίκες περί Σεληνιασμού
 Τον 13ο αιώνα στην Αγγλία διεξάγονται οι λεγόμενες δίκες περί
σεληνιασμού, που είχαν ως στόχο να προσδιορίσουν την ψυχική υγεία
των ατόμων.
 Η δίκη που γινόταν από το Στέμμα εξέταζε τον προσανατολισμό, τη
μνήμη, τη νοημοσύνη, την καθημερινότητα και τις συνήθειες του
κατηγορουμένου
 Ο όρος «σεληνιασμός» προέρχεται από την θεωρία του Ελβετού
γιατρού Paracelsus, ο οποίος απέδιδε την αποκλίνουσα συμπεριφορά
στην κακή ευθυγράμμιση της σελήνης και των άστρων
 Μόνο μία υπόθεση τελικά αποδόθηκε σε κατοχή από δαίμονα, οι
υπόλοιπες αποδίδονταν σε σωματική ασθένεια, τραυματισμό ή κάποιο
συναισθηματικό σοκ

14 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Ανάπτυξη των ασύλων
 Μέχρι το τέλος του 15ου αιώνα (Σταυροφορίες) υπήρχαν ελάχιστα ψυχιατρικά
νοσοκομεία στην Ευρώπη
 Υπήρχαν νοσοκομεία για λεπρούς (220 σε Αγγλία και Σκοτία τον 12ο αιώνα), τα
οποία μετά έγιναν ΑΣΥΛΑ
 Ο εγκλεισμός των ψυχικά ασθενών ξεκινάει από τον 15ο και 16ο αιώνα
 Το μοναστήρι Priory of St. Mary of Bethlehem Ιδρύθηκε το 1243 και φαίνεται να
φιλοξένησε το 1403 6 άντρες με ψυχική ασθένεια
 Ο βασιλιάς Ερρίκος Η΄ το παρέδωσε αποκλειστικά για εγκλεισμό ψυχικά ασθενών,
συνώνυμο με τρελοκομείο, με πολύ άσχημες συνθήκες

Στον πίνακα του Hogarth από τον 18ο αιώνα, δύο γυναίκες της ανώτερης
τάξης διασκεδάζουν κατά την επίσκεψη τους στο άσυλο St. Mary of
Bethlehem

15 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Οι Μεταρρυθμίσεις του Pinel
 Philippe Pinel (1745-1826): ανθρωπιστική αντιμετώπιση των ψυχικά
ασθενών
 Αφαίρεσε τις αλυσίδες στους φυλακισμένους
 Τα μπουντρούμια  ευήλια και ευάερα δωμάτια
 Οι κατώτερης κοινωνικής τάξης ασθενείς εξακολούθησαν να
υφίστανται τρόμο και εξαναγκασμό, οι αλυσίδες αντικαταστήθηκαν με
ζουρλομανδύες

16 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Ηθική θεραπεία
 Ο William Tuke δημιουργεί το άσυλο York Retreat σοκαρισμένος από
τις άθλιες συνθήκες που επικρατούν στο πασίγνωστο άσυλο York
 O Tuke μαζί με τον Pinel εισάγουν την Ηθική θεωρία, που βασίζεται
στην συμπόνια και την φροντίδα
 Δεν επιτρεπόταν πάνω από 250 ασθενείς
 Μειονεκτήματα: χρήση φαρμάκων και μόνο το 1/3 παρουσίασε
βελτίωση ή ανάρρωση

17 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc

 Άρχισαν να εντοπίζονται ορισμένες βασικές ψυχικές διαταραχές και να γίνονται οι
πρώτες προσπάθειες ταξινόμησής τους
Η ψυχαναλυτική θεωρία (Freud) και ο συμπεριφορισμός (Skinner) συνέβαλαν
ουσιαστικά σ΄ αυτό.
 
Ο Freud ήταν ο πρώτος ο οποίος απέρριψε την απαισιόδοξη άποψη που επικρατούσε
μέχρι τότε για την απουσία δυνατοτήτων θεραπευτικής αντιμετώπισης των ψυχικών
διαταραχών των παιδιών.

Παρότι πίστευε ότι οι άνθρωποι καθοδηγούνται από ορμές και εγγενείς προδιαθέσεις
αναγνώριζε επίσης το ρόλο των εμπειριών στην ανάπτυξη της ψυχοπαθολογίας.

 Ο Freud έδωσε νόημα στην ψυχική διαταραχή συνδέοντάς την με τις πρώιμες εμπειρίες.
Η άποψη του Freud, ότι οι διαταραχές των ενηλίκων έχουν τις ρίζες τους στην
παιδική ηλικία παραμένει μια υπόθεση για τους αιτιολογικούς παράγοντες, η οποία
είναι αποδεκτή ακόμα και από εκείνους που απορρίπτουν την ψυχαναλυτική θεωρία

18 Παπατριανταφύλλου Ευαγγελία- Ψυχολόγος MSc