SİSTEMLER

HAKKINDA GENEL
BİLGİ

1.3. ANT003 Sistemler Hakkında Genel Bilgi

Öğrenim Hedefleri:Vücutta bulunan sistemleri açıklamalarıyla
birlikte öğrenir.
1. SYSTEMA LOCOMOTORİUM
(HAREKET SİSTEMİ )
2. SYSTEMA CİRCULATORİUM
(DOLAŞIM SİSTEMİ)
3. SYSTEMA RESPİRATORİUM
(SOLUNUM SİSTEMİ)
4. SYSTEMA DİGESTORİUM
(SİNDİRİM SİSTEMİ)
5. SYSTEMA UROGENİTALE
(İDRAR VE ÜREME SİSTEMİ)
6. SYSTEMA NERVOSUM
(SİNİR SİSTEMİ)
7. GLANDULA ENDOCRİNALE
(ENDOKRİN SİSTEM)

* ORGANA SENSUUM
(DUYU ORGANLARI)
 SYSTEMA LOCOMOTORİUM
(HAREKET SİSTEMİ )
• Hareket sistemi insan vücuduna belli bir
biçim veren ve mekanda yer değiştirme
imkanı sağlayan bir sistemdir.
1. Systema skeletale (iskelet sistemi)
2. Systema articulare (eklem sistemi)
3. Systema musculare (kas sistemi)
1. SYSTEMA SKELETALE
• İnsan iskelet sistemi 206 kemik tarafından
oluşturulur.
• Os (tekil): kemik

• Ossa (çoğul): kemikler

• Vücudun en küçük kemikleri: kulak kemikçikleri

▫ Malleus (çekiç)

▫ İncus (örs)

▫ Stapes (üzengi)
Kemik Tipleri
• Uzun Kemik (Ossa longa)
• Kısa Kemikler (Ossa brevia)
• Yassı Kemikler (Ossa plana)
• Düzensiz Kemikler (Ossa irregulare)
• Sesamoid Kemikler (Ossa sesamoidea)
• Havalı kemikler (Ossa pneumonitica)
Ossa longa (Uzun Kemik)
• Uzunluğu genişliğinden
fazla olan kemiklerdir.
• Özellikle apendeküler
iskelet bölümlerinde
bulunurlar.
Örnek: Kol, önkol, bacak
ve parmak kemikleri uzun
kemikler.
Ossa brevia (Kısa Kemikler)
• Uzunluğu, genişligi ve
kalınlığı birbirine eşit
olan kemiklerdir.
• Örnek: El ve ayak
bileği kemikleri kısa
kemikler.
 Ossa plana (Yassı Kemikler)
• İnce ve kavisli
kemiklerdir.
• Örnek: Kaburgalar,
kürek kemiği, gögüs
kemiği
Ossa irregulare (Düzensiz Kemikler)
• Belli bir düzeni olmayan
kemiklerdir.
• Örnek: Omurlar, sacrum
(kuyruk sokumu),
mandibula, maxilla
 Ossa sesemoidea
(Sesemoid Kemikler)

• Özellikle ayakta olmak üzere

gelişme esnasında
kaynaşmayan kemik
bölümleridir.
• Örnek: Os trigonum, os
patella.
 Ossa pneumatica (Havalı kemikler):

• İçlerinde mukoza ile

kaplı hava dolu
boşluklar bulunduran
kemiklerdir.
• Örnek: Os frontale, os
sphenoidale
Ossa accessoriae (İlave kemikler):
• Gelişme esnasında
kaynaşmayan kemik
bölümleri ilave kemikler
şeklinde bulunabilir.
Kemiğin fonksiyonları
1- Destek
2- Koruma
3- Hareket
4- Mineral deposu
5- Kan hücreleri üretimi
Skeleton axiale

Skeleton
appendikülere
 2. SYSTEMA ARTİCULARE
• Vücudumuzdaki kemikler iskeleti oluşturmak üzere
birbirleriyle birleşirler.
• Articulatio (Art.)(Juncturae; Eklem); hareketli
olsun olmasın kemiklerin herhangi bir şekilde
birbirleriyle birleştikleri yerler.
Hareket yeteneklerine göre eklemler:
• Oynar eklem
• Yarıoynar eklem
• Oynamaz eklem
• Eklemleşen kemik uçları arasında kalan maddeye
göre:
▫ Fibröz eklemler
▫ Kartilaginöz eklemler
▫ Synoviyal eklemler

• Hareket eksenlerine göre eklem çeşitleri:

▫ Tek eksende hareket yapabilen eklemler (Uniaxial)
▫ İki eksende hareket edebilen eklemler (Biaxial)
▫ Çok eksende hareket edebilen eklemler (Diaxial)
▫ Belirli bir ekseni olmayan eklemler (Plana)
 3. SYSTEMA MUSCULARE (KAS SİSTEMİ)
• Hareket sisteminin aktif bölümü
yaklaşık 600 iskelet kasından
oluşan kas sistemidir.
• İskelet kasları çizgili kas
dokusundan (myocutus skelatis)
oluşur.
• Musculus (M, m); kas
• Musculi (Mm, mm); kaslar
 İskelet kasları makroskobik olarak:

• Kas gövdesi (Venter)

• Kasın baş kısmı (Caput)
• Kiriş (Tendo)
• Kasın başlangıçı (Origo)
• Kasın sonlanışı (İnserto)
• Kaslar kendilerine komşu olan kan damarlarından
gelen muskuler dallarla beslenirler.
• Her bir kas bir veya daha çok sinir tarafından
innerve edilir (uyarılır).
• TONUS; Dinlenme anında bile kasta bulunan
kasılma halidir. Sinirden yoksun kaslarda tonus
kaybolur ve zamanla atrofi gelişir.
• MOTOR NOKTA; Motor sinirin kasa girdiği yer.
SYSTEMA CİRCULATORİUM (DOLAŞIM SİSTEMİ)

1. Kan dolaşımı
A- Kalp
B- Damarlar
C- Kan
2. Lenf dolaşımı
A- Lenf damarları
B- Lenfatik organlar
.
 Sindirim sistemi ile alınan besin maddeleri
ve solunum sistemiyle alınan oksijen damar ağı
yolu ile vücut hücre ve dokularına ulaşırken,
hücrelerin vital aktiviteleri sonucu oluşan atık
maddelerin böbrek, akciğer ve deri gibi atılım
organlarına iletilmesi de damar sistemi ile
sağlanır.
• İnsanlar ve diğer omurgalılarda damar
sistemi taşıdığı sıvının karakterine göre iki
grupta ele alınır.
1. Systema cardiovasculare; kan taşıyan
damarlar ile kanın dolaşımını sağlayan
kalpten oluşur.
2. Systema lymphaticum; lenf taşıyan
damarlar, lenf düğümleri ve lenfatik
organlardan oluşur.
Kan dolaşımı
A- Pulmoner (küçük) dolaşım
B- Sistemik (büyük) dolaşım
 SYSTEMA RESPİRATORİUM (SOLUNUM SİSTEMİ)

• Canlılığın en önemli
göstergelerinden biri olan soluk
alıp verme, vücut hücrelerinin
ihtiyacı olan oksijenin
sağlanması ile artık bir madde
olan karbondioksidin
uzaklaştırılmasına yönelik
çalışır.
 Solunumun 3 fazı vardır.
• Pulmoner ventilasyon: Akciğerlerdeki hava kesecikleri ile
atmosfer havası arasındaki gaz değişimi. İnspirasyon
(soluk alma) ve Ekspirasyon (soluk verme) ile sağlanır.
• Difüzyon: Solunum membranı yolu ile akciğer
alveollerindeki oksijenin akciğer kapilleri içindeki kana,
kandaki karbondioksidin aynı yolla alveollere geçişi.
• Taşıma: Akciğer kapillerindeki kana geçen oksijenin
dolaşım sistemi ile hücrelere, hücrelerde metabolizma
sonucu oluşan karbondioksidin kana ve akciğer
kapillerlerine iletilmesi
Solunum sisteminin bölümleri;
1. Solunum yolları (iletici bölüm)
A) Üst solunum yolları
Burun (nasus)
Yutak (pharynx)
Gırtlak (larynx)
B) Alt solunum yolları
Soluk borusu (trachea)
Bronşlar (bronchii)
Respiratuvar bronşioller
2. Solunum organı (akciğer parankimi)
1. https://www.turkcerrahi.com/makaleler/karin-duvari-ve-herniler/karin-bolgeleri-kadranlari/
2. https://thumbor.kenhub.com/K1sAbUpLi90G1QU0feZ6RapjnIw=/fit-in/800x1600/filters:watermark(/images/logo_url.png,-10,-
10,0):background_color(FFFFFF):format(jpeg)/images/article/en/the-peritoneum/
nHTG6N3xjpApPr7KipFEg_peritoneum_2_large_mlpw6v0ElvPDpPiM5ibgQ.png
3. https://www.kenhub.com/en/library/anatomy/recesses-of-the-peritoneal-cavity
4. https://i2.wp.com/radiologykey.com/wp-content/uploads/2019/05/f14-14-9780323353755.jpg?w=960
5. Arıncı K, Elhan A. Anatomi. Güneş Tıp Kitabevi.2016
6. Arifoğlu Y. Her yönüyle Anatomi. İstanbul Tıp Kitabevi. 2019
7. https://www.anatomystandard.com/Cranium/Neurocranium/Temporal.html
8. Gilroy AM. Çeviri ed. Denk CC. Palme Yayıncılık. Ankara. 2014
9. Gilroy AM, MacPherson BR, Ross LM, Broman J, Josephson A. Atlas of anatomy. Thieme Stuttgart; 2008.
10. Prof. Dr. Doğan Taner. Fonksiyonel Nöroanatomi, 5. Baskı, ODTÜ Yayıncılık.
11. Drake R, Vogl W, Mitchell A. Gray’s Anatomy for Students, Elsevier, 2019
12. Snell RS. Clinical Neuroanatomy, LWW 7th Ed., 2009
13. Rohen WJ, Yokochi C, Lütjen-Drecoll E. Color Atlas of Anatomy. 5th ed. Baltimore. Lippincott Williams and Wilkins. 2002
14. Taner D. Fonksiyonel Nöroanatomi. 1. Baskı. Ankara. Metu Press. 1998
15. Netter FH. Atlas of Human Anatomy. 6.Baskı. Saunders Elsevier. Philadelphia. 2014;
16. Ozan H. Anatomi. Klinisyen Tıp Kitabevi. 2014.
17. Resimli Sistematik Anatomi. Mehmet Yıldırım. Nobel Tıp Kitabevi. 2013.
18. Snel RS. Çeviri ed. Yıldırım M. Klinik Anatomi.Nobel Tıp Kitabevi. 2000
19. Standring S. Gray’s Anatomy. The Anatomical Basis of Clinical Practice. 14th ed. New York (NY): Elsevier, 2008.
20. Terminologia Anatomica: Erişim tarihi 04.06.2019 https://www.unifr.ch/ifaa/
Public/EntryPage/TA98%20Tree/TA98%20EN/14.1.08.9%20TA98%20EN.htmVan der
21. Anastasi G, Gaudio E, Tacchetti C. Türkçe Çeviri Editörü: Prof. Dr. Mustafa Büyükmumcu, İnsan Anatomisi atlası, Atlas yayınevi, 2018.
22. Paulsen F, Waschke J, 2013. Sobotta Tables of Muscles, Joints and Nerves, English: Tables to 15th Ed. of the Sobotta Atlas, Elsevier, Urban&FischerVerlag,
23. Keith L, Moore TP. Developing Human: Clinically Oriented Embryology Çeviri Hakkı Dalçık, Mehmet Yıldırım. vol 8. İstanbul 2009: Nobel Tıp Kitabevleri; 2008.
24. Moore KL, Persaud T, Torchia MG. The Developing Human E-Book. Elsevier Health Sciences; 2011.
25. Moore KL, Dalley AF, R AAM. Kliniğe Yönelik Anatomi. Nobel Tıp Kitabevleri; 2014.
26. https://tr.wikipedia.org/wiki/Etmoid_kemik#/media/Dosya:Gray195.png
27. http://terminologia-anatomica.org/en/
28. By Anatomography - en:Anatomography (setting page of this image), CC BY-SA 2.1 jp, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=27274995