ANATOMİ

ANATOMİYE GİRİŞ
 ANATOMİ NEDİR?

❖ İnsan vücudunu oluşturan organ ve

oluşumların normal şekil ve yapısını; bunlar
arasındaki fonksiyonel bağlantıyı inceleyen
bilim dalıdır.
❖ Anatomi sözcüğü Grekçe ana (içinden,
ayrılmış) ve tome (kesmek) sözcüklerinin
birleşmesinden meydana gelmiştir.
❖ Keserek iç yapıları ortaya çıkarmak anlamına
gelir.
2
 ANATOMİ ÇEŞİTLERİ

1. Makroskobik Anatomi
• Bölgesel (Topografik, Regional) Anatomi
• Sistematik Anatomi
2. Mikroskobik Anatomi
3. Gelişim Anatomisi (Developmental Anatomy)

3
ANATOMİ ÇEŞİTLERİ

4. Patolojik Anatomi
5. Fonksiyonel Anatomi
6. Radyolojik Anatomi
7. Karşılaştırmalı (Comparativ) Anatomi

4
 1. Makroskobik Anatomi

• Gözle görülebilen organ ve oluşumların

biçimlerini, birbirleriyle olan ilişkilerini inceleyen
bilim dalıdır.

5
a. Bölgesel (Topografik, Regional) Anatomi

• Vücudu oluşturan yapıları bölgelere ayırarak

inceleyen anatomi dalıdır.
• Topografik vücut bölgeleri; Kafa bölgesi (Regio
capitis) ,Yüz bölgesi (Regio facialis) v.s

6
a. Bölgesel (Topografik, Regional) Anatomi

7
 b. Sistematik Anatomi

• Fonksiyon ve şekilleri aynı olan hücreler bir araya gelerek

dokuları
• dokular bir araya gelerek

organları
• yapı ve fonksiyonel ilişkileri olan organlarda

sistemleri oluşturur.
• Sistemleri inceleyen anatomi dalı, sistematik anatomidir. 8
 İnsan Vücudunu Oluşturan Sistemler
 Hareket sistemi (systema • Sinir sistemi (systema
locamatorium) nervosum)
 Solunum sistemi (systema • Sindirim sistemi (systema
respiratorium) digestorium)
• Üreme sistemi (systema
 Boşaltım sistemi (systema genitelia)
uroneria)
• Endokrin sistem (systema
 Dolaşım sistemi endokrinale)
(Kardiovasküler sistem)
(systema circulatium) • Duyu organları (organa
sensuum)
9
 2.Mikroskobik Anatomi
• Gözle görülemeyen yapıları, mikroskop aracılığı ile
inceleyen anatomi dalıdır. Mikroskobik anatomi iki dala
ayrılır.
 Histoloji (Histologia): Dokuların yapısını inceleyen
anatomi dalıdır.
 Sitoloji (Cytoliga): Hücre ve yapısını inceleyen
anatomi dalıdır.

10
3. Gelişim Anatomisi (Developmental Anatomy)

• İnsanın oluşumundan yani döllenme evresinden

başlayarak ölümüne kadar geçen tüm gelişim evrelerini
inceleyen anatomi dalıdır. Gelişimsel anatomi, kendi
içinde alt bölümlere ayrılır.
 Embryolojia anatomy: Doğum öncesi dönem
 Child anatomy: Çocukluk dönemi
 Adult anatomy: Yetişkinlik dönemi
 Geriatric anatomy: Yaşlılık dönemi
11
 4. Patolojik Anatomi: Makroskobik veya
mikroskobik olarak, insan dokusunun normal
olmayan yapısını inceler.

 5. Fonksiyonel Anatomi :Doku ve organların

çalışmalarını bir bütünlük içinde ele alarak
inceleyen anatomi dalıdır.

12
 4. Patolojik Anatomi: Makroskobik veya
mikroskobik olarak, insan dokusunun normal
olmayan yapısını inceler.

 5. Fonksiyonel Anatomi :Doku ve organların

çalışmalarını bir bütünlük içinde ele alarak
inceleyen anatomi dalıdır.

13
6. Radyolojik Anatomi :Vücuttan çeşitli yöntemlerle
(röntgen filmi, tomografi vs.) elde edilen görüntü
kesitlerinin incelenmesi ile ilgilenen anatomi dalıdır.

14
15
7. Karşılaştırmalı (Comparativ) Anatomi :İnsanlarla
hayvanlar arasındaki benzer organları karşılaştırma yaparak
inceleyen anatomi dalıdır.

16
 ANATOMİ TERMİNOLOJİSİ

• Terminoloji, bir sanat kolunda, bilim dallarında

veya teknik alanlarda özel olarak kullanılan
terimlerin tümüne verilen addır.
• Anatomide kullanılan terimler Latince ve
Grekçe çoğunluktadır

17
 Genel terimler:

• Anterior : Ön, önde

• Posterior : Arka, arkada
• Superior : Üst, yukarıda
• Inferior :Alt, aşağıda
• Medialis : İç tarafta, orta düzleme yakın
• Lateralis :Dışta, yan tarafta
• Intermedius : İki oluşumun arasında

18
19
Genel terimler:
• Internus : İçeride
• Externus : Dışarıda
• Proximalis : Gövdeye yakın
• Distalis : Gövdeden uzak
• Superfacialis: Yüzeyel
• Profundus : Derin
• Dexter (Dextra): Sağ
• Sinister ( sinistra): Sol
20
21
İlgili Terimler:
• Apex Tepe
• Basis Taban
• Canalis Kanal
• Caput Baş
• Corpus Gövde
• Facies Yüzey
• Os Kemik
• Septum Bölme
• Sinus Boşluk
22
Spina: Diken

23
Hareketlerle İlgili Terimler

• Abduction : Orta hattan uzaklaşmak

• Adduction: Orta hatta yaklaşmak
• Flexion: Bükmek
• Extention: Germek
• Supination: Dış yana döndürmek (elde)
• Pronation: İç yana döndürmek (elde)

24
Hareketlerle İlgili Terimler

25
Hareketlerle İlgili Terimler

• Rotation: Döndürmek
• Elevation:Yukarı kaldırmak
• Depression: Aşağı indirmek
• Eversiyon: Ayak tabanının dışa döndürülmesi
• İnversiyon: Ayak tabanının içe döndürülmesi
• Circumduction (sirkumdiksiyon):
Ekstremitelerin distal uçlarının dairesel hareketi

26
• Dorsiflexion:Ayağı
ayak sırtına doğru
bükme
• Plantarfleksiyon:
Ayağı ayak tabanına
doğru bükme

27
28
29
30
31
32
 VÜCUDUN BÖLÜMLERİ, ANATOMİK
DÜZLEMLER, EKSENLER VE YÖNLER
• İnsan vücudu bölge ve bölümlere ayrılarak
incelenir.
• Bölge ve bölümler oluşum ve organların
tanımlanmasında, bulundukları yerlerin
belirlenmesinde önem taşır.

33
 Vücudun Bölümleri
İnsan vücudu (corpus
humanum);

•baş, (caput),
•boyun (collum),
•gövde (truncus),
•alt ve üst taraflar/uzuvlar
(ekstremitalis süperior, ekstremitalis
inferior)
olmak üzere incelenir.
34
 Vücudun Bölümleri
I. BAŞ (caput)
II. BOYUN (collum)
III. GÖVDE (truncus)
 Göğüs (thorax)
 Karın (abdomen)
 Leğen (pelvis)
 Sırt (dorsum)
35
 Vücudun Bölümleri
IV. TARAFLAR, EKSTREMİTELER (membra
veya extremites)
a. Üst taraf (membrum superius/ extremitas
superior)
 Omuz (omos)
 Kol (brachial)
 Ön kol (antebrachium)
 El (manus)

36
b. Alt taraf (membrum inferius/ extremitas
inferior)
 Kalça (coxae)
 Uyluk (femur)
 Bacak (crus)
 Ayak (pes)

37
Vücut Boşlukları (Anatomy Cavity)

• Vücudumuzda kemik, kas ve zarlarla çevrili

boşluklar (cavity/cavum) vardır.
• Bu boşluklar vücudun ön tarafında ( ventral
boşluk) ve arka tarafında (dorsal boşluk)
konumlanmıştır.

38
1. Dorsal Boşluklar:
• Kafatası boşluğu ve vertebral(omurga) kanalın oluşturduğu
spinal boşluktur.

 Kafatası Boşluğu (Cavum cranii): Kafatası kemiklerinin

çevrelediği, içerisinde beyin, beyincik, hipofiz ve epifiz
bezinin yer aldığı boşluktur.

 Spinal Boşluk (Cavum spinalis- canalis vertebralis):

Omurga içinde yer alan ve kafatası boşluğunun devamı
şeklinde olan boşluktur. Bu boşlukta omurilik yer alır.
39
40
41
 2.Ventral Boşluklar:
• Göğüs boşluğu, karın boşluğu ve pelvis boşluğudur.
 Göğüs Boşluğu (Cavum thoracica ): Ön tarafta göğüs
kemiği, arkada sırt omurları, ön yan ve arkada kaburgaların
çevrelediği boşluktur.
 Göğüs boşluğunu karın boşluğundan diyafragma kası
ayırır. Göğüs boşluğunda; akciğerler, kalp, yemek borusu ve
soluk borusu bulunur. Ana atardamar (aort), üst ana
toplardamarı ve alt ana toplardamarın göğüs bölümü bu
boşluktan geçer. Göğüs boşluğunun iç yüzeyi ve
akciğerlerin üzeri plevra denilen zarla kaplıdır.
42
 2.Ventral Boşluklar:
 Karın Boşluğu (Cavum abdominalis): Arkada bel
omurları üstte diyafragma, ön arka ve yanlarda kasların
çevrelediği boşluktur.
 Karın boşluğu içinde; karaciğer, safra kesesi, pankreas,
dalak, ince ve kalın bağırsaklar, böbrekler, böbrek üstü
bezleri, aort ve alt ana toplardamarın karına ait bölümleri
bulunur. Karın boşluğu içindeki bazı organların dış yüzeyi
ve boşluğun duvarları periton adlı zarla kaplıdır.
43
2.Ventral Boşluklar:
 Leğen (Pelvis) Boşluğu (Cavum pelvica- pelvic
cavity): Kalça kemikleri ile omurganın alt kısmı
olan sacrum ve kuyruk kemiklerinin çevrelediği
boşluğa pelvis boşluğu (pelvic cavity) denir.
 Pelvis boşluğunda mesane (idrar torbası) rektum
(sindirim borusunun dışa açılan bölümü), kadın ve
erkek cinsiyet organları bulunur.
44
 Anatomik Düzlemler (Planum)
• Vücut üzerinde organ ve oluşumların ilişkilerini ve
komşuluklarını daha iyi tanımlayabilmek için
düzlemlerden yararlanılır.
• Üç tasarımsal düzlem vardır. Bu düzlemler birbirine
dik açı yapar. Hepsinin kesiştiği noktaya, vücut
ağırlık merkezi (gravite centralis) denir.
• Vücut hangi pozisyonda olursa olsun yer çekiminin
en etkili olduğu yer, merkezdir. Merkez ikinci sacral
vertebranın 1-2 cm önüne düşer.
45
46
 Anatomik düzlemler
• Frontal (Alın) düzlem (Planum frontalis, planum coronalis):
Alına paralel sağdan sola veya soldan sağa ve yukarıdan aşağıya
doğru uzanan, vücudu ön ve arka olarak ikiye ayıran düzlemdir.

• Median (Orta) düzlem (Planum medianum-planum

sagittalis):Vücudun ortasından, geçen yere dikey inen
düzlemdir. Vücudu yukarıdan aşağı doğru sağ ve sol olarak iki
eşit parçaya ayırır. Bu düzleme, sagittal düzlem de denir.

• Transvers (Enine) düzlem (Planum transversus, planum

horizontale):Yere paralel uzanan, vücudu üst ve alt bölümlere
ayıran düzlemdir. Bu düzleme, horizontal düzlem de denir.
47
Anatomik düzlemler

48
49
Anatomik Duruş (Positio Anatomica)

• Baş ve omuzlar dik, alın önde, kollar yan

tarafta ve sarkık, avuç içi hafif öne dönük,
ayaklar ve topuklar birleşik, ayakuçları öne
doğru bakan ve ayakta durularak yapılan
pozisyona anatomik duruş denir.

50
Anatomik Duruş (Positio Anatomica)

51
 Yönler
• Anatomik duruşa göre belirlenen düzlemler esas alınarak
organ ve oluşumların yer ve yönünü bildiren terimler
kullanılır. Bu terimler;
 Süperior: Üst, üst tarafta olan
 inferior: Alt, alt tarafta olan
 Anterior: Ön, ön tarafta bulunan
 Posterior: Arka, arkada bulunan
 Dexter: Sağ, median düzleme göre sağdaki
 Sinister: Sol, median düzleme göre soldaki
52
53
Yönler
• Median: Orta, ortada bulunan
• İntermedius: İki oluşum arasında
• Lateral: Dış, dış yan medial düzleme uzak olan
• Medial: İç taraf, median düzleme yakın olan.
• Dorsal: Sırt taraf, sırta ait
• Ventral: Önde, ön tarafta, karına ait
• Centralis: Merkez
• Perifer: Merkezden uzakta, uç
54
 Yönler
• Apicalis(Apex): Tepe, üst kısım
• Basalis(basis): Taban
• Superfacialis: Yüzeysel
• Profundus: Derin
• Cranialis: Baş tarafında
• Cauidalis: Ayak tarafında

55
 Yönler
▪ İnternus: İç
• Externus: Dış
• Proximalis: Merkez ya da gövdeye yakın
• Distalis: Merkez ya da gövdeye uzak
• Horizontal: Yatay
• Vertical: Dikey
• Transvers: Enlemesine
• Sagital: Dikine
56
Yönler

57
Kaynaklar

 Prof. Dr. Bünyamin ŞAHİN, Prof. Dr. Ahmet UZUN, Doç. Dr. Mehmet
Emirzede. Yüksekokullar için Anatomi Ders Notları. Ondokuz Mayıs
Üniversitesi
 Prof. Dr. Mehmet YILDIRIM, İnsan Anatomisi, Nobel Tıp Kitabevleri

58
TEŞEKKÜR EDERİM