ÜRETİM NEDİR ?

Satın alınan veya Doğadan temin edilen HAMMADDE lerin

Bir takım aşamalardan geçirilerek ortaya satılabilecek bir YARIMAMUL veya MAMUL çıkmasıdır.

Pamuktan önce iplik sonra kumaş üretilmesi

Paslanmaz Çelikten, Kaşık Çatal üretilmesi
Malzeme Yönetimi (Hammadde – Yarı mamul – Mamul)

Kaynak Yönetimi (İş İstasyonları – Kalıplar – Çalışanlar - Vardiyalar)

Üretim Tanımları (Operasyonlar – Rotalar – Ürün Reçeteleri)

Bir Reçete oluşturularak ve belli bir Rotada İş İstasyonlarına Operasyon tanımlayarak Hammaddelerden Mamuller üretilir.
Harcanan Hammaddeler stoktan Sarf Fişi ile çıkılırken, Üretilen Mamullerde Üretimden Giriş Fişi ile Stoka eklenir.

Üretim sırasında oluşan maliyetler hesaplanır. Hammaddelerin temin edilirken oluşan maliyetlerine, İş Makinalarının
Maliyetleri, işçilik maliyetleri ve diğer giderler de eklenir. Bu Maliyet Muhasebesinin bir konusudur.
 AL-SAT ÜRETİM

Alış/Satış Faturası Kaynaklar (İş İstasyonu/Kalıp/Çalışan/Vardiyalar)

İade Faturası
İthalat / İhracat
+ Üretim Tanımları (Operasyon/Rota/Reçete)
Üretim Kontrol (Üretim ve İş Emirleri)
Planlama / Bakım / Kalite Kontrol

Ticari Mal + Hammadde

Yarı Mamul / Mamul

İşyeri
Ambar + Fabrika

Kar/Zarar
Envanter + Maliyet Muhasebesi
 Kumaş üreten bir fabrikanın kullanabileceği maddeler
HM YM MM

HAMMADDE YARI MAMUL MAMUL

Pamuk İplik Kumaş

Doğadan elde edilen, Önceden üretim sürecine girmiş veya Yapılmış, işlenmiş, üretilmiş,
Sanayide işlenen bir ürünün üretilmekte olan fakat kullanılabilir ve üretimi tamamlanmış,
üretiminde kullanılan maddelerin satılabilir mamul haline gelmemiş satışa hazır olan mallar birer
işlenmeden önceki doğal durumu maddelerdir. Mamuldür.

HAMMADDE : Maddenin ham hali Ortaya çıkan (üretilen) yarı mamul Bunlar başka firmalar için yine
satılabilir. Bu başka bir firma için Hammadde ya da yarı mamul
hammadde ya da mamul olabilir. Olabilir. 

Ya da üretim sırasında kullanılabilir.

 Çatal-Kaşık üreten bir fabrika
HM MM

HAMMADDE MAMUL

Paslanmaz Çelik Çatal/Kaşık/Bıçak

18-10 Kalite Paslanmaz Çelik
% 18 krom ve % 10 Nikel içeren bir 
paslanmaz çelik

İlk Kesim
60-80 Tonluk Pres Makinaları
İle yapılıyor
Kesilen Parçaların uçları ,
Güçlü bir silindirle eziliyor
Şablonlama.
(Şekil verme)
Kaşık
Çatal ya da Bıçak
(Burada Kalıplar devreye giriyor)
Çapak Temizleme
ve
Zımparalama
yapılıyor
 Diş Açma
ve
Temizlik & Parlatma
yapılıyor
Fabrika altındaki Çalışma günleri Üretim Emri hesaplaması için önemlidir.

• Cts-Pazar Fabrika çalışıyor mu?

Yani Üretim devam ediyor mu?

(Normalde Hafta sonu çalışılmıyorsa

Nadiren mesai olacaksa Program içinden Bu Firmada
ayarlanıyor 1 Fabrika ve 9 Bölüm var
Kesme
Şablonlama
Çapak Temizleme
Zımparalama
Diş Açma
Parlatma
Temizleme
Kalite Kontrol
Paketleme

3 Adet te Ambarımız var

Merkez
Hammadde
Mamul
 KAYNAK YÖNETİMİ

KALIPLAR

ÇALIŞANLAR Üretim esnasında kullanılan

• Makinalar (İş İstasyonu)
• Kalıplar
• Çalışanlar birer KAYNAK tır.

İŞ İSTASYONLARI

İş İstasyonu : Üretim işleminin

Yapıldığı yer, yerleşim birimi
(Tezgah, Paketleme Masası,
Kesme Mak. Boyama bölümü
Kalite kontrol masası vb..)
 MALZEME KARTLARI
Hammadde / Yarı Mamul / Mamul

İŞ
OPERASYONLAR ROTA ÜRETİM REÇETELERİ
İSTASYONLARI
VARDİYALAR

KALIPLAR

ÇALIŞANLAR

* Devam Ediyor
* Tamamlandı

ÜRETİM Planlanan Güncel Malzeme Gerçekleşen

Maliyet Hesapla
Maliyetlendirme
(Cost)
Malzeme Fişleri Gerçekleşen Fişleri
EMRİ Miktar Girişi
Üretimden Üretimden Üretilen Mamul Çıkan Hammadde
Giriş Fişi Giriş Fişi
Fişleri Oluştur
Sarf Fişi Sarf Fişi
 Üretim
Kaynak Tanımları
Yönetimi OPERASYONLAR

KALIPLAR ROTALAR

İŞ REÇETELER
İSTASYONLARI

ÇALIŞANLAR

VARDİYALAR Üretim Kontrol

ÜRETİM
EMİRLERİ

İŞ EMİRLERİ
 İŞ İş İstasyonu Özellikleri
İSTASYONU Üretimde Kullanılan iş istasyonlarının yani makinaların belli başlı
ÖZELLİKLERİ Özelliklerini girebileceğimiz bir alandır. (Zorunlu değildir)

• KULLANILAN MAKİNANIN ÇALIŞABİLMESİ İÇİN GEREKEN ISI DERECESİ

• KESME ALETİNİN BİR İŞLEMDEKİ KESİM SAYISI
• MAKİNANIN EN FAZLA YAPABİLECEĞİ SOĞUTMA KAPASİTESİ

İş İstasyonları
İŞ Üretimin yapıldığı bütün makinalar birer iş istasyonudur.
İSTASYONLARI Paketleme ve Kalite Kontrol gibi işleminin yapıldığı
masa da bir iş istasyonudur.
 Üretim sonunda
İŞ
İSTASYONLARI Harcanan Hammaddeler için HAMMADDE ambarından Sarf fişi oluşur

Üretilen mamuller için MAMUL ambarına Üretimden giriş fişi oluşur

Fabrika (Kesme Bölümü)

SARF FİŞİ

ÜRETİMDEN
GİRİŞ FİŞİ
Üretim Emri Eklemeden
Herhangi bir Üretim Yapılmadan

Sadece Reçete deki bilgilerle

(Hammadde Maliyeti
Çalışan Maliyeti vb…)
Oluşan Standart Maliyeti verir.
(Tahmini Reçete Maliyeti)

Üretim yapıldıktan sonra

‘’Gerçekleşen Maliyet’’
ortaya çıkar.

Tahmini Maliyet
Planlanan Maliyet denebilir.

Gerçek Maliyet değildir.

Maliyet Muhasebesinde
Standart Reçete Maliyeti hesaplanırken
Üretilen Mamüllere Genel Giderler Yüklenir
Bu belli periyotlarda yapılır
(Aylık ya da 3 Aylık, 6 Aylık, yıllık gibi…)
Bu makine, Bu iş İstasyonu
1 saat çalıştığı zaman oluşan
Maliyet Yerel Para Birimi Cinsinden
Yazılır. Örn : 50 TL
İlgili Reçetede bu iş istasyonu 10 saat
Çalışacaksa maliyet 10x50 = 500 TL olur
RD : Bağlı olduğu Periyottaki kuru
Günlük Döviz Kurları Tablosundan
Getirir. Elle değiştirilebilir
İD : Bağlı olduğu Periyottaki kuru
Günlük Döviz Kurları tablosundan
Ortalama alarak getirir
 Vardiyalar
Sağ tuş
Sağ tuş İş İstasyonunun
Ekle
Vardiyalar ve çalışanların

Günün Hangi Saatlerinde

Çalıştıkları tanımlanır

Bu bilgiye göre
Üretim Emrindeki süre
Hesaplanarak

Üretimin ne zaman
biteceği belirlenir

‘’İş İstasyonu ve
Çalışanlarda
Vardiya tanımlamazsak
Üretim esnasında
Örneğin : Bir Üretim Emrimiz var ve Üretim 8 saat sürecek. Uygun zaman dilimi
Bu vardiya da 08:00 ile 12:00 arasında geçen süre 4 saat tir Bulunamamıştır
13:00 ten sonra 4 saat daha çalışılır ve Saat 17:00 de üretim biter hatası alırız’’
 İstisnai Durumlar

Sağ tuş Herhangi bir durumdan

İstisnai Durumlar Dolayı (Arıza,bakım vb..)
İş İstasyonunun
Durması söz konusu ise

Bunun tarihi, saati ve

Açıklaması tanımlanır

Üretim emrindeki

Hesaplanan süre bu bilgiye

göre uzayacaktır
Maliyet Yeri Atamaları

Maliyet Muhasebesi ile ilgilidir.

Genel Gider Harcamalarının

Yapıldığı maliyetleri
bünyesinde toplayarak
Mamule yüklenmesini sağlayan
Yerlerdir.

İş İstasyonunun üzerindeki
Maliyet Değerleri
Maliyet Muhasebesindeki
Genel Giderlerin
Üretime yüklenmesi amacıyla
İş İstasyonu üzerinde
Maliyet Yerlerine tanımlıyoruz

Böylece sistem Maliyet

Muhasebesinden
Üretim emrine yükleme yaparken
Buradaki ilişkilendirme üzerinden
İşlemi yapıyor

Buradaki iş istasyonu
Hangi Maliyet Değerlerinden
Pay alacağını belirlemiş oluyoruz

Maliyet Muhasebesinde
Tanımlanış yerleri seçebiliyoruz

Aktivite Yeri ise

Sadece belirli üretim emirlerine
Yükleme yapmak için kullanılır
İş İstasyonu Parçaları

Bir makine yani bir İş İstasyonu

Birden fazla işi yapabilir

Mesela bir kesme makinası

Ucuna takılan aparatlarla
Oval ya da Düz kesim yapabilir

Eğer bu parçalardan biri

Bozulursa makine değil
Parça sorunludur.

Bu durumlarda makine
Parça bazında durmuş olur.

Parça duruş takibi yapılır

Parça bozulsa bile üretim devam
edebilir.

Üretim emirlerimde
Durma sürecini girerken
Bunlara gerek duyulmaktadır
 Kalıp Atamaları

Bir makinada Kalıp kullanılıyorsa

Ana Kayıtlar / Kalıplar menüsünden
Tanımladığımız kalıpları
Makina ile buradan ilişkilendiriyoruz

Kalıpları tanımlayarak ayrıca

Bakım takiplerini de yapabiliriz

Kalıp kartının içinde

Araç ve Kalıp kutucukları

İşaretli olarak gelir .

‘Kalıp Bilgileri’ adında da

bir sekme oluşur.

Kalıp Bilgilerinde ilgili kalıbın

Bakımı ile ilgili bilgiler kaydedilir.

Ömür Bazlı veya Tarih Bazlı

Seçenekleri vardır.

Ömür Bazlı da Üretim deki

Kalıpları Üretimde kullanabilmek için; Saat ya da miktar kullanımına göre,

İş İstasyonu üzerinde Kalıp Bağlantısı yapmalıyız Tarih bazlı ise belli tarihlerde
Reçetede bu kalıbı seçmeliyiz Periyodik bakım takibi için
kullanılır
Çalışanlar

Üretimde görev alan personeller

Bizim için İş İstasyonu gibi birer
Kaynaktır.

Üretimde çalışan takibi yapmak

İstiyorsak çalışanları da sisteme
Tanımlamalıyız.

Mutlaka Vardiya tanımlamalıyız

Ürün Hatları

Aynı reçete ile ürün özelliklerine göre

farklı mamul üretiminde kullanılır.

Ürün Hattı bilgisi Reçete tanımında

belirtilir.

Bu kısımda da mutlaka Vardiya

tanımlaması yapmalıyız.

Reçetede seçildiğinde,
hesaplamalar

Ürün hattı üzerinden

yaptırılabilir
 Standart İş
İstasyonu
Maliyetindeki
gibi KUR
çekmiyor

Bu kısmı elle
Manuel
Dolduruyoruz

(RD)

İş İstasyonu ve Çalışan Maliyeti

Gerçekleşen Maliyetleri hesaplamak için bu kısımda İş İstasyonlarına ve Çalışanlara Saatlik Yerel Para Biriminde Maliyet ataması yapılır.
Yukarıdaki resme göre KESME makinasının 1 saat çalışmasının maliyeti 150 TL dir.
 Standart İş
İstasyonu
Maliyetindeki
gibi KUR
çekmiyor

Bu kısmı elle
Manuel
Dolduruyoruz

(RD)

İş İstasyonu ve Çalışan Maliyeti

Gerçekleşen Maliyetleri hesaplamak için bu kısımda İş İstasyonlarına ve Çalışanlara Saatlik Yerel Para Biriminde Maliyet ataması yapılır.
Yukarıdaki resme göre KESME makinasının 1 saat çalışmasının maliyeti 150 TL dir.
Girdiğimiz Maliyetleri
güncelleyebildiğimiz alanlardır

Ayrıca Çalışma Zamanı Değişikliği

Yapılabilir
Örneğin sys den Pazar
çalışılmıyor desek bile bu işlem
ile çalışılacak denilebilir

Mevcut Üretim Emirlerine

Topluca Çalışanlar atanabilir
 Üretim Tanımları ---- Ana Kayıtlar --- OPERASYONLAR
Bir üretimin Operasyon aşamalarının kayıt edildiği kartlardır.
Bu kartlar Üretim emrinde seçilerek buradaki kriterlere göre Üretim başlar.
Burada girilen süreler Üretimin Toplam süresini hesaplamada kullanılır

İşgal : Bi iş istasyonu birden fazla işlem yapabiliyorsa bu operasyondaki yapacağı iş toplam kapasitesinin % kaçını teşkil ediyor
Verim : Operasyon ihtiyaçları bazında iş istasyonlarının Performansının standart oranını belirtiyor.
Azami Kuyruk Süresi : Üretim emrinde birden fazla iş istasyonu varsa ve buraya süre girilmişse o süre kadar bekledikten sonra diğer iş istasyonunda üretim başlar
Kullanılabilir Asgari Süre : Bütün Boşluklar dersek Üretim Emrinde farklı işler arasında o iş istasyonu ne kadar süre boşta ise buraya üretim emri verilebilir ?
Operasyon Bölünemez dersek Üretim Emri tamamen bitene kadar o iş istasyonu boşa düşse bile üretim emri yüklenemez
İşgücü İhtiyaçları : Bu Operasyonda Bu iş istasyonunu kullanacak Çalışanlar bu kısımdan seçilir

Araç İhtiyaçları : Bu Operasyonda Bu iş istasyonunu kullanırken beraberinde kullanılacak araçlar seçilir

İş İstasyonu Özellikleri : Bu Operasyonda Bu istasyonun Isı Hız gibi özellikleri bu kısımdan seçilir

Aktiviteler : Maliyet Muhasebesinde İş İstasyonu ile ilişkilendirilmiş Genel Giderler haricinde,

sadece bu operasyona öze bir gider ataması yapılacaksa burada ilgili aktivite seçilir
Üretim Tanımları ---- Ana Kayıtlar --- ROTALAR
Bir üretimin gerçekleşmesi için gereken operasyonların hangi sıra ile ,
İşleme konulacağını belirttiğimiz modüldür
Üretim Tanımları ---- Ana Kayıtlar --- ÜRÜN REÇETELERİ
Üretilecek Mamul ya da Yarı Mamulün elde edilmesi için gerekli bilgiler
(Hangi hammaddeden kaç tane – hangi rota )
Ana Ürün (Çıktı)
Üretilecek Mamul ya da Yarı Mamul
Girdi
Üretimde kullanılacak Mamul, YarıMamul ya da
Hammadde

Sanal Yarı Mamul

Üretimde kullanılacak
YarıMamul dür. Üretim esnasında
Üretilir ve Üretim sonunda tüketilir.
Bu Sanal YarıMamul üretileceği için
Kendine ait başka bir reçetesi vardır

Ek Ürün
Üretim sonucunda, Ana Ürünün yanında
Çıkması planlanan Mamul ya da YarıMamuller

Masa-Mobilya Üretimi sırasında çıkan

Talaş veya odun parçaları Ek Üründür
Ayrı bir reçeteye gerek olmaz
Tipi -- YarıMamul ya da Mamuldür

Yan Ürün
Üretim sonucunda, Ana Ürünün yanında
Çıkması planlanmayan Mamul ya da YarıMamuller

Peynir Altı Suyu ya da Odun kesiminde

Çıra gibi çıkacağı kesin olmayan
YarıMamul ya da Mamuldür
Bu Reçetede
Girdi olarak 100 Adet’lik Yarı Mamul kullanılacak
%10 da Fire belirlenmiş

Hesaplama NET olarak belirtilmiş ise

Bu durumda
Sarf Fişi : 100 Adet
Fire Fişi : 100 + (Fire Adedi) = 110 olur

Hesaplama Fire Brüt (Sarf Miktarına göre) belirtilmiş ise

Bu durumda
Sarf Fişi : 91 Adet -- 100/110 = 0,91*100 = 91 Adet
Fire Fişi : 9 Adet

Hesaplama Fire Brüt (Toplam Miktarına göre) belirtilmiş ise

Bu durumda
Sarf Fişi : 90 Adet
Fire Fişi : 10 Adet
Örnek :
Bize 100 Adet Hammadde gerekiyor ancak Reçetedeki Hammaddeden 40 Adet var.
Alternatif tanımı yapılan A ve B Hammaddeleri var. A = 50 Adet B=110 Adet

Tek Tip Malzeme Kullanılacak

B Hammaddesinden 100 ün tamamını alır
40’ı hiç kullamaz

Tek Tip Alternatif Kullanılacak

Kendi Hammaddemizden 40 ‘ı alır
Geri kalanı tek başına karşılayabilen
B den de 60’ı alır

Karışık Kullanılacak
Kendi Hammaddemizden 40 ‘ı alır
Önceliğe göre A’dan 50 yi alır
Tamamlamak için de B’den 10 alır
 Seçilen ‘’Ana Ürün’’ Genel ya da Tablolu
MALZEME SINIFI ise
‘’Koşul Malzeme Kodu’’ndan
üretilecek Malzeme seçilir

1 den fazla Revizyona

Uğramış reçetenin
hangi
Revizyon kullanılarak
işlem
yapılacağı seçilir
Planlanan Miktar hesaplanırken
Girdi Satırımız
Konsinye Girişlerin eklenip Mamul/YarıMamul/
eklenilmeyeceği belirtilir Sanal Y.Mamul olduğunda
Elimizde yeterli stok olmadığında
bunun üretim emrinin oluşması için
Kendisine ait Reçetede
bu satırdan seçilmelidir
Aşağıdaki Reçete sonucunda Aşağıdaki Reçete sonucunda Yarı Mamul ün Birim Maliyeti 10 TL ise Ek ve Yan ürün satırlarında da
Ana Ürün Girdi (Yarı Mamul) 10*100 = 1.000 TL Maliyet Maliyetlendirme kutusu seçilmiş ise
Ek Ürün için Sarf Fişi Oluşacak Ana Ürüne Üretimden Giriş Fişine yazılır Maliyet Oranı dikkate alınarak
Yan Ürün Maliyet Dağıtımı yapılır.
için Üretimden Giriş Fişi Oluşacak * Maliyetlendirme kutusu işaretlendi ise
1000 / 4 = 250 (Birim)

250*2 = 500 Ana ürüne (2)

250 Yan ürüne (1)

250 Ek ürüne (1)

Bu satırda Mühendislik
Değişikliği yapılabilir

Toplu Reçete Güncelleme işleminden

Etkilenip etkilenmeyeceği belirtilir
 Bu kutu işaretlendiğinde
Girdi ürünü Mamul ya da Yarı Mamul ise Gelen bir satış siparişinde
ve ihtiyacım da varsa Ana Ürün için
Üretim emrini ekleyip kaydettikten sonra Ekstra farklı bir talep varsa,
İş İstasyonunda seçilen ambarlar
Malzeme Temini denilince Sipariş aşamasında reçete satırına
‘’Öndeğer’’ olarak gösterilir
Sistem bu ürün için Üretim Emri ekler Müdahale edilebilir

Reçetenin Standart Maliyetini hesaplarken

Hangi Yöntemi kullansın ?
Girdi Satırları için geçerlidir.
Gerçekleşen maliyet değildir. Bilgi amaçlı reçete maliyetidir
• Üretilecek ÇIKTI Ürünü MAMUL kartı açılır

• Bu ürünün üretiminde kullanılacak Hammadde / YarıMamul kartlarını açılır

• İş istasyonu açılır. (Vardiya tanımlanır)

• İşlem Partisi, İşlem Süresi ve İş istasyonu olan bir Bir Operasyon Kartı tanımlanır.

• Bu Operasyonun seçildiği Rota tanımı yapılır.

• Ürün Reçetesi yapılır. (Başlamadı Statüsünde oluşur)

• Reçeteden sonra Üretim Emri verilmedir.

• Üretim emri kaydedildiğinde Otomatik olarak operasyon sayısı kadar İş Emri oluşur ve
Planlanan Malzeme Fişleri oluşur ve Planlanan Kaynak kullanımları otomatik olarak hesaplanır

Miktar girişi yapabilmek için Üretim Emri sağ tuş ‘Devam Ediyor’ veya ‘Tamamlandı’ iken

Üretim Emri sağ tuş ‘Gerçekleşen Miktar Girişi’ İş Emri sağ tuş ‘Gerçekleşen Miktar Girişi’
Üretilecek ve Üretimde kullanılacak malzemelerimiz var.
Üretimde kullanılacak İş İstasyonu tanımımız Vardiyası ile birlikte var
Operasyon Kartı tanımladık v bir Rotaya bağladık
Bu ürünle ilgili Üretim Reçetemiz de mevcut

Bunlar varsa artık Üretim Emri verebiliriz

Üretilecek Mamul ve Adet seçilip Hesaplaya basılır
Kaydet yapınca İş emirleri ve Planlanan Malzeme Fişleri Oluşur

İş emirleri ve Üretim Emri üzerinde sağ tuş ile

Devam Ediyor ve Tamamlandı yapılır
Üretim emri Üzerinde ‘’Tamamlanan Oran ile gerçekleşen Miktar Girişi’’ tıklanır
%100 yapılıp Fişleri Oluştur denir.
Üretim Emri üzerinde ‘’Gerçekleşen Maliyet Hesapla’’ yapılır
COST çalıştırılır
Planlanan Fişler dışında ayrıca
Güncel (Gerçekleşen) Malzeme Fişleri de oluşur
 Nescafe 3'ü 1 Arada Original 17,5 Gram
5,27 Gram
Kahve Beyazlatıcısı 5,27 Gram

Kahve 1,58 Gram

Şeker 10,00 Gram

17,5 – 0,65 = 16,85 gram

1,58 Gram

Paket 0,65 Gram

1 KİLO ŞEKER 30 TL
1 KİLO KAHVE BEYZ 100 TL
1 KİLO KAHVE 200 TL
1 ADET ÜRÜN PAKETİ 0,10 TL
10 Gram
 DOLUM OPERASYONU

MAMUL
PAKETLEME OPERASYONU