Szkoła Głó wna Handlowa w Warszawie

Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie

Instytut Rynków i Konkurencji

Prof. dr hab. Roman Sobiecki

Determinanty dochodu narodowego

 Determinanty dochodu narodowego

1. Produkcja potencjalna i faktyczna

2. Popyt konsumpcyjne i inwestycyjny
3. Funkcja konsumpcji
4. Krańcowa skłonność do konsumpcji (KSK)
5. Funkcja oszczędności
6. Krańcowa skłonność do oszczędności (KSO)
7. Popyt globalny
8. Produkcja na poziomie równowagi
9. Produkcja zapewniająca równowagę na poziomie
zrównania się planowanych inwestycji i oszczędności
10. Mnożnik inwestycyjny
 Determinanty dochodu narodowego – pojęcia
1. Równowaga gospodarki – stan gospodarki, w któ rym występuje pełne zbilansowanie
popytu i podaży na poszczegó lne dobra na rynku wewnętrznym przy zbilansowanych
obrotach w handlu zagranicznym

2. Równowaga ogólna – system zależności funkcjonalnych, wyrażający taki stan

gospodarki wymiennej, kiedy wszystkie gałęzie są jednocześnie w ró wnowadze
wewnętrznie i między sobą
3. Produkcja potencjalna – wielkość produkcji, któ rą wytworzyłaby gospodarka, gdyby
wszystkie czynniki produkcji zostały w pełni, racjonalnie wykorzystane; jest ona
określona przez podażową stronę gospodarki.
4. Produkcja rzeczywista (faktyczna) – produkcja faktycznie wytworzona w danej
gospodarce; w kró tkim okresie produkcja rzeczywista jest zwykle mniejsza od
potencjalnej.
5. Popyt globalny (Aggregated Demand, AD) – łączna wartość dó br i usług, jaką nabywcy
decydują się zakupić w danych warunkach i czasie – zależy od: ogó lnego poziomu cen (P),
wysokości dochodó w ludności
6. Podaż globalna (Aggregated Supply, AS) – łączna wartość dó br i usług, jaką producenci
decydują się wytworzyć w danych warunkach i czasie – zależy od: zasobó w czynnikó w
produkcji i efektywności ich wykorzystania, ogó lnego poziomu cen, kosztó w produkcji.
 Determinanty dochodu narodowego – model
uproszczony

Założenia
1. Nie uwzględnia pań stwa
2. Gospodarka jest zamknięta (nie ma NX)
3. Ceny i płace są stałe (nie zmieniają się w czasie) ~ wiąże
się to z małą albo brakiem elastyczności płac (w kró tkim
okresie pracownikó w wiążą umowy, więc nie ma też
możliwości zmiany płac i cen)
4. Majątek trwały się nie zużywa (nie ma amortyzacji)
Determinanty dochodu narodowego – model
uproszczony

Składniki globalnego popytu:

Globalny popyt AD = C (popyt konsumpcyjny) + I (popyt inwestycyjny)

Rozporządzalne dochody gospodarstw domowych:

dochody, jakie gospodarstwa domowe (właściciele czynnikó w
wytwó rczych) otrzymują od przedsiębiorstw (Y)
+ transfery otrzymywane od pań stwa (B)
– podatki bezpośrednie płacone pań stwu (Td)

są to dochody, któ re mogą być przeznaczone na

wydatki konsumpcyjne (C) lub oszczędności (S);
oszczędności stanowią natomiast źró dło finansowania inwestycji (I)
i w stanie ró wnowagi są ró wne co do wartości: S = I
 Determinanty dochodu narodowego – model
uproszczony

Krańcowa skłonność do konsumpcji (KSK lub MPC) * – część każdej dodatkowej złotó wki
rozporządzalnego dochodu, któ rą gospodarstwa domowe są skłonne przeznaczyć na wzrost
konsumpcji czyli: to, jaki odsetek z przyrostu dochodu przeznacza się na konsumpcję
geometrycznie: nachylenie funkcji konsumpcji (tangens kąta pod linią) założenie
upraszczające: jest stała (zatem funkcja popytu jest linią prostą)

KSK + KSO = 1 (MPC + MPS = 1)

Konsumpcja autonomiczna (Ca) – niezależna od poziomu dochodu

KSK = = ΔAD/ Δ Y = ΔC/ Δ Y => C = Ca + KSK * Y

* używamy tu określenia krań cowej skłonności do konsumpcji z dochodu rozporządzalnego

(oznaczamy KSK), któ ra w modelu bez pań stwa ró wna jest krań cowej skłonności do
konsumpcji z dochodu narodowego (któ rą będziemy oznaczać pó źniej KSK’), gdyż dochó d
rozporządzalny (Yr) = dochodowi narodowemu (Y), bo nie ma podatkó w ani transferó w z
budżetu
 Determinanty dochodu narodowego – model
uproszczony

Produkcja na poziomie równowagi

Przy danych założeniach modelu (m.in. stałe ceny i płace, autonomiczne inwestycje),
ró wnowaga (kró tkookresowa) na rynku dó br istnieje wtedy, gdy globalny popyt
lub planowane wydatki (AD) dokładnie zró wnają się z rozmiarami faktycznie
wytworzonej produkcji (Y)

planowane wydatki/popyt = faktyczna produkcja/dochód

AD = Y
(brak zapasó w, stanó w magazynowych)
Gdy nie ma pań stwa, warunek ten powoduje, że I = S
 Determinanty dochodu narodowego – model
uproszczony

Produkt faktyczny a potencjalny

1. Jeżeli występuje nadwyżka popytu to wtedy firmy zmniejszają zapasy

(nieplanowane zmniejszanie zapasó w).
2. Jeżeli występuje nadwyżka podaży to firmy powiększają zapasy i
ograniczają produkcję.
3. Fakt, że gospodarka osiąga punkt ró wnowagi kró tkookresowej nie
oznacza, iż jej produkcja jest ró wna produkcji potencjalnej.
4. Dany poziom cen i płac może nie pozwalać na pełne zatrudnienie
czynnikó w wytwó rczych, co oznacza, że niepełne wykorzystanie
czynnikó w wytwó rczych jest stanem normalnym.
 Mnożnik inwestycyjny

1
Mi =
1- KSK
 Mnożnik inwestycyjny

Faza Zmiana Y Zmiana C= Zmiana I

produkcji 0,7*Y
1 0,00 0,00 20
2 20,00 14,00 0

3 14,00 9,80 0

4 9,80 6,86 0

5 6,86 4,81 0
………………. …………………. ……………….. ………………
RAZEM 66,67